Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Idaha eke Spirit ye Nsọn̄idem Fo

Idaha eke Spirit ye Nsọn̄idem Fo

Idaha eke Spirit ye Nsọn̄idem Fo

ANAEDI afo emesibiat ekese ini ndise mban̄a nsọn̄idem fo. Ekeme ndidi emesibiat se iwakde isịm hour itiaita ede idap, abiat ediwak hour ke nditem nnyụn̄ ndia udia, onyụn̄ abiat hour itiaita m̀mê akande oro anam utom man ekeme ndikpe okụk ufọk nnyụn̄ ndep udia. Edieke ọdọn̄ọde, anaedi afo ayabiat ini ye okụk ndiyom abiausọbọ m̀mê ikọn̄ ikọt. Afo emesinam ufọk asana, eyere mmọn̄, onyụn̄ ekeme ndidi emesisịn̄ede idem kpukpru ini man enyene nsọn̄idem.

Nte ededi, ndika iso nnyene nsọn̄idem abuana se ikande ndise mban̄a mme udọn̄ obụkidem fo. N̄kpọ en̄wen odu oro enen̄erede enyene ebuana ye nsọn̄idem fo. Ndụn̄ọde ibọkusọbọ owụt nte ke nsọn̄idem fo enen̄ede enyene ebuana ye eti idaha eke spirit fo.

Nnennen Ebuana

Professor Hedley G. Peach odude ke Ufọkn̄wed Ntaifiọk Melbourne, Australia, ọdọhọ ete: “Ata ediwak akpasarade ndụn̄ọde oro ẹkenamde ke ibuotikọ emi ẹwụt nte ke eti idaha eke spirit enyene nnennen ebuana ye nsọn̄idem owo.” Ke etịn̄de esịn ke uyo emi, The Medical Journal of Australia ọdọhọ ete: “Edisịn idem ke ido ukpono isiyakke owo ọsọp enyene . . . n̄kon̄kon̄ iyịp, enyene isek oro awakde akaha . . . m̀mê ọsọp enyene kansa akpan nsia.”

Kpasụk ntre, ke United States, ndụn̄ọde Ufọkn̄wed Ntaifiọk California oro ẹkedade owo 6,545 ẹnam ke 2002, Berkeley ama okụt ete ke “mbon emi ẹkesikade ufọkabasi ini kiet ke urua ẹnyene idotenyịn edidu uwem mbịghi n̄kan mbon oro mîsiwakke ndika m̀mê oro mîsikaha-ka.” Doug Oman, andida usụn̄ ke ndụn̄ọde oro ẹkenamde ke University of California Berkeley’s School of Public Health ọkọdọhọ ete: “Nnyịn ima ikụt ukpụhọde emi idem ke ima ikekere iban̄a mme utọ n̄kpọ nte itie ebuana emi owo enyenede ke n̄kaowo ye idaha nsọn̄idem owo kiet kiet, esịnede edin̄wọn̄ sika ye edisịn̄ede idem.”

Ke owụtde mme ufọn efen emi mbon oro ẹnyenede eti idaha eke spirit ẹbọde ke uwem, The Medical Journal of Australia ọdọhọ ete: “Mme ndụn̄ọde ẹnamde ke Australia ẹwụt nte ke ndọ mbon oro ẹsikade ufọkabasi isisọpke ibiara, mmọ isinyụn̄ ikpaha mmịn inyụn̄ idaha n̄kpọsọn̄ ibọk, isọpke ndikere mban̄a uwotidem, ikopke mfịghe inyụn̄ itịmekede esịt nte mîdotke, mmọ inyụn̄ idịghe ibụk.” Ke adianade do, The British Medical Journal ọtọt ete: “Etie nte mbon emi ẹnen̄erede ẹma mme n̄kpọ eke spirit ẹsisọp ẹkan mfụhọ ke owo ima mmọ ama akakpa ẹkan mbon oro mîmaha mme n̄kpọ eke spirit.”

Mme owo ẹnyene nsio nsio ekikere ẹban̄a se ata idaha eke spirit edide. Kpa ye oro, idaha eke spirit fo enyene ebuana ye nsọn̄idem ikpọkidem ye eke ekikere fo. Emi odu ke n̄kemuyo ye se Jesus Christ eketịn̄de ke se ikperede isua 2,000 emi ẹkebede. Enye ọkọdọhọ ete: “Ọfọfọn ọnọ mmọ eke ẹbuenede ke spirit.” (Matthew 5:3) Sia idaha eke spirit fo otụkde nsọn̄idem ye inemesịt fo, ọfọn ndibụp: ‘M̀mọ̀n̄ ke n̄keme ndinyene ndausụn̄ eke spirit oro n̄kemede ndiberi edem? Ndien nso ke ndidi owo eke spirit abuana?’

[Mme ebiet ẹdade ndise ẹto ke page 2]

Mme Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto: Page 18: Mao Tse-tung ye Golda Meir: Hulton/Archive eke Getty Images; Francis Ferdinand: Oto n̄wed The War of the Nations; Hirohito, Lindbergh, & Einstein: Foto U.S. National Archives; Stalin: Foto U.S. Army; Roosevelt: Franklin D. Roosevelt Library; Churchill: The Trustees of the Imperial War Museum (MH 26392)