Ndise Mban̄a Mbonusọn̄—Mbiomo Christian

“Ndien tutu esịm usọn̄ ami ndi enye; ami nyonyụn̄ mbiom enye tutu esịm iwat.”—ISAIAH 46:4.

1, 2. Didie ke nte Ete nnyịn eke heaven esede aban̄a nnyịn okpụhọrede ye nte mme ete ye eka eke obụk ẹsisede ẹban̄a nditọ mmọ?

 MME ete ye eka oro ẹnyenede ifịk ẹsibọk nditọ mmọ ke ini mmọ ẹdide nsek, nditọwọn̄, ye uyen. Idem ke ini mme uyen ẹkabarede ẹdi ikpọ owo ẹnyụn̄ ẹnyenede ubon idemmọ, mme ete ye eka mmọ ẹsisụk ẹkaka iso ndinọ mmọ ima ima ntịn̄enyịn ye ibetedem.

² Okposụkedi se mme owo ẹkemede ndinam nnọ nditọ mmọ ẹnyenede-nyene adan̄a, Ete nnyịn eke heaven ekeme ndinọ mme anam-akpanikọ asan̄autom esie ima ima ntịn̄enyịn ye ibetedem kpukpru ini. Jehovah ọkọdọhọ ikọt esie oro enye ekemekde ke eset ete: “Ndien tutu esịm usọn̄ ami ndi enye; ami nyonyụn̄ mbiom enye tutu esịm iwat.” (Isaiah 46:4) Ikọ emi esịn udọn̄ ọnọ mme Christian oro ẹsọn̄de didie ntem! Jehovah isikpọn̄ke mbon oro ẹsọn̄ọde ẹda ẹnam akpanikọ ẹnọ enye. Utu ke oro, enye ọn̄wọn̄ọ ke imọ iyomụm mmọ ikama, inọ mmọ ibetedem, inyụn̄ ida mmọ usụn̄ ke ofụri eyouwem mmọ, idem tutu esịm usọn̄.—Psalm 48:14.

3. Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

³ Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe ima ima usụn̄ oro Jehovah ekerede aban̄a mbonusọn̄? (Ephesus 5:1, 2) Ẹyak nnyịn ineme mme usụn̄ oro nditọ, mme esenyịn esop, ye kpukpru Christian ẹkemede ndise mban̄a mbonusọn̄ oro ẹbuanade ke otu nditọete nnyịn eke ofụri ererimbot.

Mbiomo Nnyịn nte Nditọ

4. Nso ke nditọ emi ẹdide Christian ẹnyene ndinam nnọ mme ete ye eka mmọ?

⁴ “Kpono usọ ye uka.” (Ephesus 6:2; Exodus 20:12) Apostle Paul ama ada ikọ ifan̄ emi enen̄erede enyene se ọwọrọde mi, emi enye okokotde oto N̄wed Abasi Usem Hebrew, eti nditọ se mmọ ẹnyenede ndinam nnọ mme ete  ye eka mmọ. Edi didie ke ikọ oro enyene ebuana ye edise mban̄a mbonusọn̄? Inem inem n̄kpọntịbe oro akadade itie mbemiso eyo mme Christian ọyọbọrọ mbụme oro.

5. (a) Nso iwụt ke Joseph ikefreke mbiomo emi enye ekenyenede nte eyen? (b) Nso ke ndikpono ete ye eka nnyịn ọwọrọ, ndien nso eti uwụtn̄kpọ ke Joseph ekenịm ke afan̄ emi?

⁵ Joseph ikekwe akanieren ete esie, Jacob, kpa ete-ekpụk oro, ke se ibede isua 20. Nte ededi, ana in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke Joseph okosụk enyenyene ima ọnọ ete esie. Ke nditịm ntịn̄, ke ini Joseph akayararede idemesie ọnọ nditọete esie, enye ama obụp ete: “Nte ete mi ke ododu uwem?” (Genesis 43:7, 27; 45:3) Ọkpọsọn̄ akan̄ ama omụm idụt Canaan ini oro. Ntem Joseph ama ọdọn̄ ẹkedọhọ ete esiemmọ ẹte: “Sụhọde tiene mi, kûbịghi: ndien afo oyodụn̄ ke isọn̄ Goshen, oyonyụn̄ ekpere mi . . . nyonyụn̄ mbọk fi do.” (Genesis 45:9-11; 47:12) Ih, ndikpono mme ete ye eka oro ẹsọn̄de abuana edikpeme mmọ nnyụn̄ nnọ se inanade mmọ ke n̄kan̄ eke obụk ke ini mmọ mîkemeke ndise mban̄a idemmọ. (1 Samuel 22:1-4; John 19:25-27) Joseph ama anam emi ye idatesịt.

6. Didie ke Joseph okowụt ke imọ imenen̄ede ima ete imọ, ndien didie ke nnyịn ikeme ndikpebe uwụtn̄kpọ esie?

⁶ Jehovah ama an̄wam Joseph akabade edi kiet ke otu mbon oro ẹkenyenede n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹkopde odudu ẹkan ke Egypt. (Genesis 41:40) Edi enye ikadaha ke imọ imedi n̄kpọ ikaha m̀mê ke imọ imanana ini ikaha ndikpono ete imọ oro ekedide isua 130. Ke ini okokopde ke Jacob (m̀mê Israel) ke edi, “Joseph etịm chariot esie, onyụn̄ ọdọk okosobo ye Israel ete esie ke Goshen, ndien owụt enye idem; onyụn̄ ọkọn̄ọ enye ke itọn̄, atua eyet ke itọn̄ esie anyan ini.” (Genesis 46:28, 29) Ekọm emi ikedịghe enyọn̄ enyọn̄ ediwụt ukpono. Joseph ama enen̄ede ama akanieren ete esie ikonyụn̄ ikopke bụt ndiwụt ke imọ imama enye. Edieke nnyịn inyenede ete ye eka emi ẹsọn̄de, nte nnyịn n̄ko imesinen̄ede iwụt ke imama mmọ?

7. Ntak emi Jacob okoyomde ẹbụk imọ ke Canaan?

⁷ Jacob akadada ọkpọsọn̄ uten̄e Jehovah esie akpa. (Mme Hebrew 11:21) Ke ntak mbuọtidem oro enye ekenyenede ke mme un̄wọn̄ọ Abasi, Jacob ọkọdọhọ ẹbụk okpo imọ ke Canaan. Joseph ama okpono ete esie ke ndinam eben̄e emi, kpa ye ubiatokụk ye ukeme oro emi okoyomde.—Genesis 47:29-31; 50:7-14.

8. (a) Nso idi akpan ntak oro anamde ise iban̄a ete ye eka nnyịn oro ẹsọn̄de? (b) Nso ke asan̄autom uyọhọ ini kiet akanam man ese aban̄a ete ye eka esie oro ẹsọn̄de? (Se ekebe oro odude ke page 17.)

⁸ Nso ikanam Joseph ese aban̄a ete esie? Okposụkedi se ikanamde enye anam emi ekedide ima ye edifiọk ke imakama ete imọ isọn nte enye emi okobonde onyụn̄ ọbọkde imọ, nte eyịghe mîdụhe Joseph ama enyene ọkpọsọn̄ udọn̄ n̄ko ndinem Jehovah esịt. Akpana nnyịn n̄ko inyene ukem ọkpọsọn̄ udọn̄ oro. Paul ekewet ete: “Edieke ebe-akpa enyenede nditọ m̀mê nditọ nditọ, yak mmọ oro ẹkpep ndibem nnam se idotde ye mbon ufọk, nnyụn̄ nsio usiene nnọ mme eka mmọ; koro emi ọfọnde Abasi ke enyịn.” (1 Timothy 5:4) Ke akpanikọ, ima oro imade Jehovah ye ukpono ukpono mbak oro ibakde enye ẹyenam  nnyịn ise iban̄a ete ye eka nnyịn oro ẹsọn̄de, inamke n̄kpọ m̀mê nso n̄kpọ-ata ẹbuana ke ndinam ntre. *

Nte Mbiowo Ẹkemede Ndiwụt ke Mmimọ Imekere Iban̄a

9. Mmanie ke Jehovah emek ete ẹbọk otuerọn̄, ọkọrọ ye mbonusọn̄?

⁹ Ke ini ekekperede utịt anyan uwem esie, Jacob okokot Jehovah “Abasi oro ọkọbọkde mi ke ini [emi n̄kamanade] tutu esịm mfịn emi.” (Genesis 48:15) Mfịn, Jehovah ada mme esenyịn Christian, m̀mê mbiowo, emi ẹdude ke idak ndausụn̄ Eyen esie, Jesus Christ, kpa “Akwa Andikpemerọn̄,” ọbọk mme asan̄autom esie eke isọn̄. (1 Peter 5:2-4) Didie ke mme esenyịn ẹkeme ndikpebe Jehovah nte mmọ ẹsede ẹban̄a mme erọn̄ oro ẹsọn̄de?

10. Nso ke ẹnam man ẹnọ mme Christian oro ẹsọn̄de un̄wam n̄kpọ obụkidem? (Se ekebe oro odude ke page 19.)

¹⁰ Esisịt ini ke ẹma ẹketọn̄ọ esop Christian, mme apostle ẹma ẹmek “owo itiaba, emi ẹnyenede eti enyịn̄, ẹnyụn̄ ẹyọhọde ye Edisana Spirit ye ifiọk” man ẹse ẹban̄a ‘edideme udia ke usen ke usen’ ẹnọ ubuene mme ebeakpa emi ẹdide Christian. (Utom 6:1-6) Ke ukperedem, Paul ama eteme esenyịn oro Timothy ete esịn enyịn̄ mme ebeakpa oro ẹnịmde nti uwụtn̄kpọ ke otu mbon oro ẹdotde ndibọ un̄wam n̄kpọ obụkidem. (1 Timothy 5:3, 9, 10) Kpasụk ntre mfịn, mme esenyịn esop ke unyịmesịt ẹsinam ndutịm man ẹnọ mme Christian oro ẹsọn̄de un̄wam, ke ini oyomde ẹnam oro. Nte ededi, ekese n̄kpọ abuana ke ndise mban̄a mme anam-akpanikọ oro ẹsọn̄de.

11. Nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a ubuene ebeakpa emi eketịpde esisịt etịbe?

¹¹ Ke ini ekekperede utịt ukwọrọikọ esie ke isọn̄, Jesus ama osụhọde etetie ke temple onyụn̄ “okụt nte otu owo ẹsịnde okụk ke usịn-etịbe.” Ekem owo kiet ama omụm ntịn̄enyịn esie. Mbụk oro ọdọhọ ete: “Ubuene ebe-akpa kiet edi, esịn n̄kpri okudọk iba, eke ẹdide farthing kiet.” Jesus ama okot mbet esie ẹdi onyụn̄ ọdọhọ mmọ ete: “Ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo nte, Ubuene ebe-akpa emi ama esịn akan kpukpru mmọ emi ẹkesịnde okụk ke usịn-utịbe. Koro kpukpru mmọ ẹkesiode n̄kpọ ke nyọhọ-nsụhọ mmọ ẹsịn; edi enye ama osio kpukpru se enye enyenede ke unana esie ọnọ, kpa ofụri se enye akpadade odu uwem.” (Mark 12:41-44) Okụk oro ebeakpa oro eketịpde ikawakke, edi  Jesus ama ọfiọk adan̄a nte Ete imọ eke heaven abatde utọ uten̄e Abasi ofụri esịt oro ke akpan n̄kpọ. Jesus ikofụmike se ubuene ebeakpa oro akanamde ke ntak isua emana esie.

12. Didie ke mbiowo ẹkeme ndiwụt esịtekọm mban̄a se mme Christian oro ẹsọn̄de ẹnamde?

¹² Ukem nte Jesus, mme esenyịn Christian ifụmike se mbonusọn̄ ẹnamde man ẹmenede utuakibuot akpanikọ ke enyọn̄. Mbiowo ẹnyene nditoro mbonusọn̄ ke se mmọ ẹnamde ke utom ukwọrọikọ, ke mmọ nditiene mbuana ke mme mbono esop, ye ke ime mmọ. Nsịnudọn̄ ofụri esịt ekeme ndin̄wam mbonusọn̄ ‘ẹnyene se ẹbụrede,’ m̀mê ẹdatde esịt “ẹban̄a” ke edisana utom oro mmọ ẹnamde, ndien ke ntem ikwe edikpu ke ntak edimen se mmọ ẹnamde ndomo ye eke mme Christian eken m̀mê ye se mmọ ẹkesinamde ke ini edem.—Galatia 6:4.

13. Mme usụn̄ ewe ke mbiowo ẹkeme ndida mbufiọk ye ukeme mbonusọn̄ nnam n̄kpọ?

¹³ Mbiowo ẹkeme ndiwụt ke mmimọ imama se mme Christian oro ẹsọn̄de ẹnamde ebe ke ndida mbufiọk ye mme ukeme mbonusọn̄ nnam n̄kpọ. Ke ini ke ini ẹkeme ndisinam ndụn̄ọde ye mbonusọn̄ oro ẹnịmde nti uwụtn̄kpọ mîdịghe ẹdọhọ mmọ ẹnam nnamn̄wụt. Ebiowo kiet ọdọhọ ete: “Otuowo ẹsinen̄ede ẹkpan̄ utọn̄ ke ini nnamde ndụn̄ọde ye nditọete oro ẹsọn̄de emi ẹma ẹkebọk nditọ ke akpanikọ.” Mbiowo ke esop en̄wen ẹtọt ẹte ke asiakusụn̄ eyenete an̄wan emi edide isua 71 aman̄wam mme asuanetop Obio Ubọn̄ ndisiwọrọ an̄wautom kpukpru ini. Enye esisịn udọn̄ ọnọ mmọ n̄ko ete ẹnam “mme akpan n̄kpọ,” utọ nte edikot Bible ye itien̄wed eke usen ke usen nnyụn̄ ntie n̄kere se mmọ ẹkotde.

14. Didie ke otu mbiowo kiet okowụt esịtekọm aban̄a ekemmọ ebiowo oro ọsọn̄de?

¹⁴ Mbiowo ẹsima n̄ko se ekemmọ mbiowo oro ẹsọn̄de ẹnamde. José, emi ama ekebe isua 70 onyụn̄ anamde utom nte ebiowo ke ediwak isua, ama aka akpan usiakidem ke ndondo emi. Sia akadade ini enye ndifiak n̄kop nsọn̄idem, enye ama ọnọ ekikere ete ke imọ imọn̄ ikpọn̄ ifetutom imọ nte esenyịn oro etiede ibuot. José ọdọhọ ete: “Se mbiowo eken ẹketịn̄de ama akpa mi idem. Utu ke  ndinyịme ekikere mi, mmọ ẹkekam ẹbụp un̄wam oro mmimọ ikemede ndinọ mi man n̄ka iso nnam utom nte esenyịn oro etiede ibuot.” Sia akparawa ebiowo kiet akan̄wamde enye, José ama aka iso ndinam utom ye idatesịt nte esenyịn oro etiede ibuot, ndien emi edi edidiọn̄ ọnọ esop. Ekemmọ ebiowo ọdọhọ ete: “Nditọete ẹnen̄ede ẹma utom oro José anamde nte ebiowo. Mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹkpono enye ke ntak mbufiọk ye uwụtn̄kpọ mbuọtidem esie. Enye edi edidiọn̄ ọnọ esop nnyịn.”

Ndikere Mban̄a Kiet Eken

15. Ntak emi kpukpru mme Christian ẹkpekerede ẹban̄a mfọnọn̄kpọ mbonusọn̄ oro ẹdude ke otu mmọ?

¹⁵ Idịghe nditọ emi ete ye eka mmọ ẹsọn̄de ye mme asan̄autom emi ẹkamade ifetutom kpọt ẹkpese ẹban̄a mbonusọn̄. Ke ini ekemende esop Christian odomo ye idem owo, Paul ekewet ete: “Abasi eketetịm obok ikpọkidem, emen ukpono eke awakde akan ọnọ mme ndido eke ẹnanade ukpono; man edibahade okûdu ke ikpọkidem; edi man kpukpru ndido ẹkpekere kiet eken.” (1 Corinth 12:24, 25) Edikabade en̄wen okot ete: “Kpukpru [ndido idem] ẹnyene ndikere mban̄a mfọnọn̄kpọ kiet eken.” (Knox) Man esop Christian akpaha adiana kiet, ana owo kiet kiet ekere aban̄a mfọnọn̄kpọ ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ, ọkọrọ ye mbonusọn̄.—Galatia 6:2.

16. Didie ke nnyịn ikeme ndinyene udọn̄ ke idem mbonusọn̄ ke ini idụkde mme mbono esop Christian?

¹⁶ Mme mbono esop Christian ẹdi eti ifet ndiwụt udọn̄ oro inyenede ke idem mbonusọn̄. (Philippi 2:4; Mme Hebrew 10:24, 25) Ndi nnyịn imesida ini inyene nneme ye mbonusọn̄ ke mme mbono esop? Ke adan̄aemi odotde ndibụp nte idemmọ etiede, nte nnyịn imekeme ndinọ mmọ “ndusụk enọ eke spirit,” eyedi ke ndinọ mmọ ifiọkutom m̀mê ndikot itie N̄wed Abasi emi ọbọpde mbuọtidem? Sia ndusụk mbonusọn̄ mîkemeke ndisan̄a, okpowụt mfọnido nnyịn ndika mbịne mmọ utu ke ndibet mmọ ẹdi ẹbịne nnyịn. Edieke owo oro ọsọn̄de mîkopke n̄kpọ ọfọn, ekeme ndiyom nnyịn ikûsọsọp inua itịn̄ ikọ edi itịn̄ ikọ an̄wan̄a. Ndien edieke anade ‘edem mbiba ẹdọn̄ kiet eken esịt,’ ana nnyịn inen̄ede ikpan̄ utọn̄ ikop se owo oro ọsọn̄de etịn̄de.—Rome 1:11, 12.

17. Didie ke nnyịn ikeme ndiwụt ke imekere iban̄a mme Christian oro ẹsọn̄de emi mîkemeke ndiwọrọ n̄kpọn̄ ufọk?

¹⁷ Nso ke ẹkpenam edieke ndusụk mbonusọn̄ mîkemeke ndidụk mme mbono esop Christian? James 1:27 owụt ke edi mbiomo  nnyịn “ndisan̄a nse nditọ-akpa ye mme ebe-akpa ke ukụt mmọ.” Esinem mbonusọn̄ didie ntem ke ini nnyịn ikade ikese mmọ! Ke nditịm ntịn̄, “akani owo” oro Paul okodu ikpọn̄ ke ufọk-n̄kpọkọbi ke Rome ke n̄kpọ nte 65 E.N. Ama ọdọn̄ enye ndikụt Timothy nsan̄autom esie tutu enye ewet ete: “N̄wana nte ekekeme ndisọp mbịne mi.” (Philemon 9; 2 Timothy 1:3, 4; 4:9) Okposụkedi mmọ mîdụhe ke ufọk-n̄kpọkọbi, ediwak mbonusọn̄ isiwọrọke ikpọn̄ ufọk ke ntak udọn̄ọ. Ke nditịm ntịn̄, etie nte mmọ ẹdọhọ, ‘Mbọk ẹsịn ofụri ukeme man ẹsọp ẹdise nnyịn.’ Nte nnyịn imesiyere mme utọ ikot oro?

18. Mme utịp ewe ke ẹkeme ndinyene nto edika n̄kese mbonusọn̄?

¹⁸ Kûdede uda ufọn edika n̄kese eyenete oro ọsọn̄de ke usụhọde. Ke ini Christian oro ekerede Onesiphorus akakade Rome, enye ama esịn ifịk oyom Paul, onyụn̄ okụt enye, ndien ekem ‘ọsọn̄ọ enye idem ediwak ini.’ (2 Timothy 1:16, 17) Eyenete an̄wan kiet oro ọsọn̄de ọdọhọ ete: “Esinem mi ndidu ye n̄kparawa owo. Se mmade n̄kan edi emi mmọ ẹsinamde n̄kpọ ye ami nte owo ubon mmọ. Emi esinen̄ede esịn udọn̄ ọnọ mi.” Christian efen oro ọsọn̄de ọdọhọ ete: “Esinen̄ede enem mi ke ini owo ọnọde kad ẹsọk mi, okotde mi ke urụk ukopikọ ke minit ifan̄, m̀mê adade esisịt ini awaha edise mi. Emi esifiak ọnọ mi odudu.”

Jehovah Esidiọn̄ Mbon Oro Ẹkerede Ẹban̄a Mbonusọn̄

19. Mme edidiọn̄ ewe ẹsito edise mban̄a mbonusọn̄?

¹⁹ Edise mban̄a mbonusọn̄ esida ekese edidiọn̄ edi. Edi ata akwa ukpono ndidụk nsan̄a ye mbonusọn̄ nnyụn̄ nda ifiọk ye mbufiọk mmọ nnam n̄kpọ. Mme andise mban̄a mbonusọn̄ ẹsinyene akwa inemesịt emi otode edinọ enọ, ọkọrọ ye uyụhọ ye emem emi ẹtode edinam se N̄wed Abasi oyomde oto mmọ. (Utom 20:35) Akan oro, ufọn idụhe mbon oro ẹsede ẹban̄a mbonusọn̄ ndikere ke owo ididụhe ndise mban̄a mmimọ ke usọn̄. Ikọ Abasi ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Ukpọn̄ eke ọfọnde ido eyetịm oyụhọ: ndien edi andinọ mmọn̄ edikụt mmọn̄.”—Mme N̄ke 11:25.

20, 21. Didie ke Jehovah ese mbon oro ẹsede ẹban̄a mbonusọn̄, ndien nso ikpedi ubiere nnyịn?

²⁰ Jehovah esidiọn̄ nditọ oro ẹnyenede mbak Abasi, ye mme esenyịn, ọkọrọ ye mme Christian eken oro ẹkerede ẹban̄a ke ntak oro ẹtatde ubọk ẹnọ se inanade ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ oro ẹsọn̄de. Utọ edu oro odu ke n̄kemuyo ye n̄ke emi: “Atua-ubuene mbọm ọbuọt Jehovah n̄kpọ: ndien Enye ọyọnọ enye usiene utom esie.” (Mme N̄ke 19:17) Edieke ima anamde nnyịn itua mme ubuene mbọm, Abasi ada utọ edinam oro nte edibuọt imọ n̄kpọ emi imọ ididade edidiọn̄ isio usiene. Enye esidiọn̄ nnyịn n̄ko ke ntak emi isede iban̄a ekemmọ mme andituak ibuot oro ẹsọn̄de, emi ediwak mmọ ‘ẹbuenede ke n̄kpọ ererimbot emi edi ẹforo ke mbuọtidem.’—James 2:5.

²¹ Edidiọn̄ Abasi ẹwak didie ntem! Enye esịne nsinsi uwem. Ye ata ediwak mme asan̄autom Jehovah, oro edidi uwem nsinsi ke paradise isọn̄, emi ẹdisiode mme utịp ndammana idiọkn̄kpọ ẹfep, ẹnyụn̄ ẹnam mme anam-akpanikọ mbonusọn̄ ẹfiak ẹnyene nsọn̄idem ini uyen. (Ediyarade 21:3-5) Ke adan̄aemi nnyịn itiede ibet edinem ini oro, nnyịn ikpakam ika iso ndibiom mbiomo nnyịn nte mme Christian ke ndise mban̄a mbonusọn̄.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Nso Idi Ibọrọ Fo?

• Didie ke nditọ ẹkeme ndikpono ete ye eka mmọ oro ẹsọn̄de?

• Didie ke mbiowo ẹsiwụt esịtekọm ẹban̄a mme erọn̄ oro ẹsọn̄de?

• Nso ke Christian kiet kiet ekeme ndinam man owụt ata udọn̄ oro enye enyenede ke idem mbonusọn̄?

• Mme edidiọn̄ ewe ẹsito edise mban̄a mme Christian oro ẹsọn̄de?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ekebe ke page 17]

Ke Ini Ete ye Eka Esie Ẹkeyomde Un̄wam

Philip akanam utom nte ọbọpn̄kpọ unyịmesịt ke Liberia ke 1999 ke ini enye ọkọbọde etop ke ete esie ọdọn̄ọ etieti. Ke ọfiọkde ke eka imọ idikemeke ndise mban̄a udọn̄ọ oro ikpọn̄, enye ama ọnyọn̄ ufọk man okoyom usọbọ ọnọ ete esie.

Philip ọdọhọ ete: “Ikememke utom ndifiak nnyọn̄ ufọk, edi mma mfiọk ke akpa mbiomo mi ekedi ndise mban̄a ete ye eka mi.” Ke ufan̄ isua ita oro ẹketienede, enye ama ọnọ ete ye eka esie ufọk oro etịmde ọfọn, ndien ye un̄wam nditọete do, enye ama ọdiọn̄ ufọk emi man ekekem ye se ete esie oyomde.

Idahaemi eka Philip enen̄ede ada ọfọn ndise mban̄a idiọk udọn̄ọ ebe esie. Ke ndondo emi, Philip ama aka akanam utom unyịmesịt ke n̄kọk itieutom Mme Ntiense Jehovah ke Macedonia.

[Ekebe ke page 19]

Mmọ Ẹma Ẹnọ Se Ikananade Enye

Ke ini udọn̄ọ okokụkde Ada, Christian emi edide isua 85, esịn ke ufọk ke Australia, mbiowo esop ẹma ẹdiomi ndinọ un̄wam. Mmọ ẹma ẹmek ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ oro ẹkekemede ndin̄wam. Nditọete emi ẹma ẹdat esịt ndinam mme utọ utom nte edinịm ufọk asana, ediyet n̄kpọ, editem udia, ye edika utom.

Ẹketọn̄ọ un̄wam emi ke n̄kpọ nte isua duop emi ẹkebede. Ke emi, se ibede ekemmọ Mme Ntiense Jehovah 30 ẹmese ẹban̄a Ada. Mmọ ẹsika ekese enye, ẹkot mme n̄wed Bible ẹnọ enye, ẹsian enye n̄kọri eke spirit oro mbon esop ẹnamde, ẹnyụn̄ ẹbọn̄ akam ye enye kpukpru ini.

Ebiowo Christian ke esop oro ọkọdọhọ ete: “Mbon oro ẹsede ẹban̄a Ada ẹda ndin̄wam enye nte akwa ukpono. Enye ndinam akpanikọ ke ediwak isua emesịn udọn̄ ọnọ ediwak owo, ndien mmọ ikam ikemeke nditre ndinọ se inanade enye.”

[Ndise ke page 16]

Nte nnyịn imesima ndisian ete ye eka nnyịn oro ẹsọn̄de ke imama mmọ?

[Mme ndise ke page 18]

Kpukpru owo ke esop ẹkeme ndiwụt ima oro mmọ ẹmade ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ oro ẹsọn̄de