Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Ẹsua ke Unana Ntak

Ẹsua ke Unana Ntak

Ẹsua ke Unana Ntak

“Mmọ ẹkesua Mi ke unana ntak.”—JOHN 15:25.

1, 2. (a) Ntak emi idem esikpade ndusụk owo ke ini ẹtịn̄de idiọk ẹdian mme Christian, edi ntak emi utọ ikọ oro mîkpakpaha nnyịn idem? (b) Ewe “usua” ke nnyịn idineme ke ibuotikọ emi? (Se ikọ idakisọn̄.)

 MME NTIENSE JEHOVAH ẹdomo ndida mme edumbet oro ẹkụtde ke Ikọ Abasi ndu uwem. Ke ntak oro, mmọ ẹwọrọ eti etop ke ediwak idụt. Nte ededi, ndusụk ini, ẹsisu nsu ẹdori mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, akwa owo ukara kiet ke St. Petersburg, Russia, ọkọdọhọ ete: “Ẹketịn̄ ẹnọ nnyịn nte ke Mme Ntiense Jehovah ẹdi ndedịbe isio n̄ka oro ẹtiede ke n̄kịm n̄kịm ebiet ẹnyụn̄ ẹwotde nditọwọn̄ ye idemmọ.” Edi ke ama akanam utom ye Mme Ntiense Jehovah ke ebuana ye akamba mbono ofụri ererimbot, akwa owo ukara oro ama ọdọhọ ete: “Idahaemi mmokụt mme ata owo, oro ẹtiede imam imam . . . Mmọ ẹtie emem emem, ye ifụre ifụre, ndien mmọ ẹnen̄ede ẹma kiet eken.” Enye ama adian do ete: “Ami ntịmke mfiọk ntak emi mme owo ẹsude utọ nsu oro ẹdian mmọ.”—1 Peter 3:16.

2 Isinemke-nem mme asan̄autom Abasi ke ini ẹkotde mmọ mme anamidiọk, edi idem isikpaha mmọ ke ini mme owo ẹtịn̄de idiọk ẹdian mmọ. Jesus ama ebem iso ọtọt mme anditiene enye ete: “Edieke ererimbot asuade mbufo, mbufo ẹmefiọk ẹte, enye ama ebem iso asua Mi, ndien edisua mbufo. . . . Edi emi ọwọrọ, man osu nte ẹwetde ke ibet mmọ, ẹte, Mmọ ẹkesua Mi ke unana ntak.” * (John 15:18-20, 25; Psalm 35:19; 69:4) Mbemiso oro, enye ama asian mme mbet esie ete: “Edieke mmọ [ẹkotde] ete-ufọk ẹte, Beelzebub, n̄wan̄waediso ke mmọ ẹdikot nditọ ufọk esie ntre”? (Matthew 10:25) Mme Christian ẹfiọk ke ndiyọ orụk esuene oro edi ubak “eto ndutụhọ” (NW) oro mmimọ ikemende ke ini mmimọ ikakabarede idi mme anditiene Christ.—Matthew 16:24.

3. Ẹkọbọ ata mme andituak ibuot adan̄a didie?

3 Ẹketọn̄ọ ndikọbọ ata mme andituak ibuot toto ke eyo “edinen Abel.” (Matthew 23:34, 35) Ukọbọ emi idịghe ibat ibat kpọt. Jesus ọkọdọhọ ke ‘kpukpru owo ẹyesua’ mme anditiene imọ kaban̄a enyịn̄ imọ. (Matthew 10:22) Ke adianade do, apostle Paul ama ewet ete ke kpukpru mme asan̄autom Abasi—esịnede owo nnyịn kiet kiet—ikpenyene ndidori enyịn ke ẹyekọbọ nnyịn. (2 Timothy 3:12) Ntak-a?

Enye Emi Ukọbọ Unana Ntak Otode

4. Didie ke Bible ayararede enye emi usua unana ntak otode?

4 Ikọ Abasi ayararede nte ke toto ke editọn̄ọ ke odu andisịn nsọk oro enyịn mîkwe. Kere ban̄a afai afai usụn̄ oro ẹkewotde Abel, akpa owo oro ekenyenede mbuọtidem. Bible ọdọhọ ke Cain eyeneka esie oro okowotde enye ‘ekedi eke andidiọk,’ Satan kpa Devil. (1 John 3:12) Cain ekenyene edu Satan, ndien Devil ama ada enye anam idiọk uduak esie. Bible ayararede udeme oro Satan enyenede ke ibak ibak ukọbọ oro ẹkesịmde Job ye Jesus Christ. (Job 1:12; 2:6, 7; John 8:37, 44; 13:27) N̄wed Ediyarade enen̄ede anam an̄wan̄a ntak emi ukọbọ esịmde mme anditiene Jesus: ‘Satan ọmọn̄ edisịn ndusụk mbufo ke ufọk-n̄kpọkọbi, man ẹdomo mbufo ẹse.’ (Ediyarade 2:10) Ih, Satan anam ẹsua ikọt Abasi ke unana ntak.

5. Nso idi ntak emi Satan asuade ata mme andituak ibuot?

5 Nso idi ntak emi Satan asuade ata mme andituak ibuot? Ke edinam oro owụtde anana-mbiet n̄kohodeidem, Satan omodomo idem ye “Edidem emi akarade ke kpukpru eyo,” kpa Jehovah Abasi. (1 Timothy 1:17; 3:6) Enye ọdọhọ ke Abasi etie ukpan ukpan akaha ke nte enye akarade mme edibotn̄kpọ esie ye nte ke baba owo kiet inamke n̄kpọ Jehovah ke eti esịt, edi ke mme owo ẹnam ke ntak ibụk. Satan ọdọhọ ke edieke ẹyakde imọ idomo mme owo, ke imọ imekeme ndiwọn̄ọde kpukpru mmọ n̄kpọn̄ edinam n̄kpọ Abasi. (Genesis 3:1-6; Job 1:6-12; 2:1-7) Ke ndisu nsu nte ke Jehovah edi akara ukara ufịk, osu-nsu, ye enye oro mîkwe unen, Satan oyom ndiwụt ke imenyene unen nditiene n̄kara ekondo. Ke ntem, ekikak ediyom utuakibuot anam enye ofụt esịt ye mme asan̄autom Abasi.—Matthew 4:8, 9.

6. (a) Didie ke eneni aban̄ade itie edikara Jehovah abuana nnyịn ọkpọkpọ? (b) Didie ke nnyịn ndifiọk eneni emi an̄wam nnyịn ndisọn̄ọ nda nnam akpanikọ? (Se ekebe, page 16.)

6 Nte afo omokụt nte n̄kpọ emi abuanade fi? Nte asan̄autom Jehovah, anaedi afo ọmọfiọk ke adan̄aemi edinam uduak Abasi oyomde ofụri ukeme, ke mme utịp edinam ntre inyeneke mbiet. Nte ededi, nso ke afo edinam edieke mme idaha fo ẹnamde edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ẹnọ fi, m̀mê ẹkam ẹdide ufen, ndika iso nnịm mme ibet ye mme edumbet Jehovah? Nso ke afo edinyụn̄ anam edieke etiede nte ke afo ubọhọ utịp ndomokiet ke ndinam n̄kpọ Jehovah? Nte afo ọyọdọhọ ke idotke ndika iso nnam n̄kpọ Jehovah? Mîdịghe nte ima oro afo amade Jehovah ye ntotụn̄ọ esịtekọm oro enyenede aban̄a ata nti edu esie ẹyenam fi aka iso asan̄a ke kpukpru usụn̄ esie? (Deuteronomy 10:12, 13) Jehovah ndiyak Satan anam n̄kpọ ọsọn̄ ye nnyịn anam nnyịn inyene ifet ndinọ ibọrọ idem nnyịn ke ata oro Satan akamiade.—Mme N̄ke 27:11.

“Ke Adan̄aemi Owo Ẹdisụn̄ide Mbufo”

7. Nso idi usụn̄ kiet emi Devil esidade odomo ndiwọn̄ọde nnyịn n̄kpọn̄ Jehovah?

7 Ẹyak nnyịn ke emi inen̄ede ineme kiet ke otu n̄kari n̄kari edinam oro Satan esidade odomo ndisọn̄ọ eneni esie—usu nsu. Jesus okokot Satan “ete nsu.” (John 8:44) Enyịn̄ oro Devil, emi ọwọrọde “Ọdọk-Edidọk,” owụt ke enye edi akakan owo edidọk emi ọdọkde Abasi, eti ikọ esie, ye edisana enyịn̄ esie. Devil esida ekpọhọ ikọ, edori ikọ, ye ata ata nsu odomo idem ye itie edikara Jehovah, enye esinyụn̄ ada usụn̄ emi abiat mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi. Ke ndisuene Mme Ntiense, enye akam ekeme ndinam ọdọdiọn̄ ọsọn̄ mmọ ndiyọ ọkpọsọn̄ idomo.

8. Didie ke Satan ekesuene Job, ndien nso ikedi utịp?

8 Kere se ikọwọrọde Job, emi enyịn̄ esie ọwọrọde “Owo Eke Ẹsuade.” Ke adianade ye edinam Job ataba kpukpru inyene esie, nditọ esie, ye nsọn̄idem esie, Satan ama anam etie nte ke Job ekedi anamidiọk emi Abasi akamiade ufen. Okposụkedi ẹkesinen̄erede ẹkpono enye, idem iman ye n̄kpet n̄kpet ufan Job ẹma ẹdi ẹdisịn enye ke ndek. (Job 19:13-19; 29:1, 2, 7-11) Ke adianade do, Satan ama anam abian̄a abian̄a mbon ndọn̄esịt ẹda ‘uyo ẹnuak Job mbai-mbai,’ ẹdọhọde ke anaedi enye ama anam akwa idiọkn̄kpọ ndien ekem ẹbiom enye ikpe nnennen nnennen ẹte ke enye edi anamidiọk. (Job 4:6-9; 19:2; 22:5-10) Anaedi oro okobụn̄ Job esịt didie ntem!

9. Didie ke ẹkenam etie nte ke Jesus ekedi anamidiọk?

9 Nte akakan andisọn̄ọ nda nnọ itie edikara Jehovah, Eyen Abasi ama akabade edi akpan asua Satan. Ke ini Jesus ekedide isọn̄, Satan ama odomo ndibiat idaha eke spirit esie, kpa nte akanamde ye Job, anamde etie nte ke Jesus ekedi anamidiọk. (Isaiah 53:2-4; John 9:24) Mme owo ẹkekot enye akpammịn ye owo udia ẹnyụn̄ ẹdọhọ ke enye ama “enyene demon.” (Matthew 11:18, 19; John 7:20; 8:48; 10:20) Ẹma ẹdori enye ikọ ẹte ke osụn̄i Abasi. (Matthew 9:2, 3; 26:63-66; John 10:33-36) Emi ama anam Jesus okop mfụhọ, sia enye ọkọfiọkde ke emi ama esuene Ete imọ. (Luke 22:41-44) Ke akpatre, ẹma ẹkọn̄ Jesus ke eto nte ata abiatibet. (Matthew 27:38-44) Man ọsọn̄ọ ada ke mfọnmma usụn̄, Jesus ama ọyọ ekese “idiọk ndutịn̄ oro mme idiọk owo” ẹketịn̄de ẹdian enye.—Mme Hebrew 12:2, 3.

10. Didie ke nsụhọ oro ẹyetde aran ẹdi iso en̄wan Satan mfịn?

10 Mfịn, Devil amasua n̄ko nsụhọ mme anditiene Christ oro ẹyetde aran. Ẹkot Satan “andidori [nditọete Christ] ikọ . . . . Emi odoride mmọ ikọ ke iso Abasi ke uwemeyo ye okoneyo.” (Ediyarade 12:9, 10) Ọtọn̄ọde ke ini emi ẹkesiode enye ke heaven ẹduọk ke isọn̄, Satan emenen̄ede esịn ukeme ndinam ẹda nditọete Christ nte mme oburobụt owo. (1 Corinth 4:13) Ke ndusụk idụt, ẹkọt mmọ enyene-ndịk n̄ka, kpa nte ẹkekotde mme Christian akpa isua ikie. (Utom 24:5, 14; 28:22) Nte ikokụtde ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, ẹsisu nsu ẹdori mmọ. Kpa ye oro, “ke ini ukpono ye ke ini esuene, ke idiọk etop eke ẹsiode [mmọ], ye ke eti etop,” nditọete Christ oro ẹyetde aran, emi “mme erọn̄ en̄wen” ẹnọde ibetedem, ẹmesụhọde idem ẹdomo ‘ndinịm mme item Abasi, ẹnyụn̄ ẹyịre ẹmụm ikọ-ntiense Jesus ẹkama.’—2 Corinth 6:8; John 10:16; Ediyarade 12:17.

11, 12. (a) Nso ikeme ndidi ntak ndusụk esuene oro ẹsuenede mme Christian? (b) Ke mme usụn̄ ewe ke Christian ekeme ndibọ ufen ke unana ntak?

11 Nte ededi, idịghe kpukpru esuene oro ẹsuenede kpukpru mme asan̄autom Abasi edi kaban̄a “edinen ido.” (Matthew 5:10) Ndusụk mfịna ẹkeme ndito unana mfọnmma nnyịn. Ukpono ndomokiet idụhe edieke “[imede] ime ke ini ẹsọn̄de ido ye [nnyịn] ke edidue ndudue.” Nte ededi, edieke Christian “obiomde ndutụhọ onyụn̄ ọbọde ufen eke mîdotke, kaban̄a edifiọk eke enye ọfiọkde Abasi,” emi edi se inemde Jehovah esịt. (1 Peter 2:19, 20) Ini efe ke emi ekeme nditịbe?

12 Ẹma ẹtụhọde ndusụk koro mmọ mîkamaha nditiene mbuana ke mme edinam ubụkowo oro mîkemke ye N̄wed Abasi. (Deuteronomy 14:1) Ẹsisụn̄i Mme Ntiense ẹdide uyen ke ntak edisọn̄ọ nyịre ke mme idaha ido uwem Jehovah. (1 Peter 4:4) Ẹdori ndusụk ete ye eka emi ẹdide Christian ikọ ẹte ke “isehe enyịn iban̄a” m̀mê ke “ẹdiọk ndikama” nditọ mmọ koro mmọ ẹyomde ẹnọ nditọ mmimọ usọbọ oro owo mîsịnke iyịp. (Utom 15:29) Mme iman ye mme mbọhọidụn̄ ẹnam n̄kpọ ye mme Christian asari asari n̄kukụre ke ntak emi mmọ ẹkabarede ẹdi mme asan̄autom Jehovah. (Matthew 10:34-37) Kpukpru mmọ eke ẹbọde ufen ntre ke unana ntak ẹkpebe uwụtn̄kpọ mme prọfet ye eke Jesus.—Matthew 5:11, 12; James 5:10; 1 Peter 2:21.

Ndiyọ Esuene

13. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn ika iso isọn̄ọ ida ke n̄kan̄ eke spirit ke ini ẹsuenede nnyịn?

13 Ke ini ẹnen̄erede ẹsuene nnyịn ke ntak mbuọtidem nnyịn, idem ekeme ndimem nnyịn, nte ekememde prọfet Jeremiah, nnyịn imonyụn̄ ikeme ndikere ke nnyịn idinamke aba n̄kpọ Abasi. (Jeremiah 20:7-9) Nso ikeme ndin̄wam nnyịn ika iso isọn̄ọ ida ke n̄kan̄ eke spirit? Domo ndise n̄kpọ oro nte Jehovah esede. Enye ese mbon oro ẹsọn̄ọde ẹda ke ini ẹsobode idomo nte mme andikan, idịghe nte mbon oro mme owo ẹkande. (Rome 8:37) Domo ndida enyịn ikike n̄kụt mbon oro ẹsọn̄ọde ẹda ẹnọ itie edikara Jehovah kpa ye ofụri esuene oro Devil esuenede mmọ—oro edi, mme utọ owo nte Abel, Job, Mary eka Jesus, ye mbon eken oro ẹkenamde akpanikọ ke eset, ọkọrọ ye ekemmọ mme asan̄autom ke eyomfịn. (Mme Hebrew 11:35-37; 12:1) Tie kere usụn̄ uwem nsọn̄ọnda mmọ. Akwa otu mme andikan oro ke ẹda ẹkot nnyịn ẹte itiene idida ye mmimọ ke n̄kpoto oro ẹnịmde ẹnọ mme andikan ererimbot ke mbuọtidem mmọ.—1 John 5:4.

14. Didie ke akam ofụri esịt ekeme ndin̄wam nnyịn isọn̄ọ ida?

14 Edieke ‘uwak ekikere ẹdude nnyịn ke esịt,’ nnyịn imekeme ndibọn̄ akam ofụri esịt nnọ Jehovah, ndien enye ọyọdọn̄ nnyịn esịt onyụn̄ ọsọn̄ọ nnyịn idem. (Psalm 50:15; 94:19) Enye ọyọnọ nnyịn eti ibuot oro iyomde man iyọ idomo, onyụn̄ an̄wam nnyịn man iwụk ntịn̄enyịn ke akwa eneni, oro edi, itie edikara Jehovah, emi anamde ẹsua mme asan̄autom esie ke unana ntak. (James 1:5) Jehovah ekeme n̄ko ndinam nnyịn inyene “emem Abasi, emi ayan̄ade ifiọk owo.” (Philippi 4:6, 7) Emem emi Abasi ọnọde mi an̄wam nnyịn inam n̄kpọ ifụre ifụre inyụn̄ inen̄ede ibiere ndisọn̄ọ nda ke ini isobode ọkpọsọn̄ mfịghe, iyakke idem inọ eyịghe m̀mê ndịk. Jehovah ekeme ndida spirit esie nsọn̄ọ nnyịn idem ndiyọ se ededi oro enye ayakde esịm nnyịn.—1 Corinth 10:13.

15. Edieke ibọde ufen, nso ikeme ndin̄wam nnyịn itre ndiyat esịt?

15 Nso ikeme ndin̄wam nnyịn itre ndiyat esịt ye mbon oro ẹsuade nnyịn ke unana ntak? Ti ete ke mme akpan asua nnyịn ẹdi Satan ye mme demon. (Ephesus 6:12) Ke adan̄aemi ndusụk owo ẹfiọkde-fiọk ẹnyụn̄ ẹkoide-koi ẹkọbọ nnyịn, ediwak owo oro ẹbiọn̄ọde ikọt Abasi ẹnam ntre ke unana ifiọk mîdịghe mbon en̄wen ẹtụn mmọ usụn̄. (Daniel 6:4-16; 1 Timothy 1:12, 13) Jehovah oyom “kpukpru [orụk] owo” ẹnyene ifet ndibọ “edinyan̄a, ẹnyụn̄ ẹsịm ifiọk akpanikọ.” (1 Timothy 2:4) Ke akpanikọ, ndusụk n̄kani mme andikọbọ ẹdi nditọete nnyịn idahaemi ke ntak nti ido nnyịn oro mmọ ẹkekụtde. (1 Peter 2:12) Ke adianade do, nnyịn imekeme ndikpep n̄kpọ nto uwụtn̄kpọ Joseph eyen Jacob. Okposụkedi Joseph ọkọbọde ufen etieti ke ntak nditọete esie, enye ikakamake mmọ udu. Ntak-a? Koro enye ama okụt ke Jehovah ama abuana ke n̄kpọ emi, okpụhọrede mme n̄kpọ man mme uduak Esie ẹkpesu. (Genesis 45:4-8) Kpasụk ntre Jehovah ekeme ndinam ufen oro ibọde ke unana ntak akabade ọnọ enyịn̄ esie ubọn̄.—1 Peter 4:16.

16, 17. Ntak emi nnyịn mîkpetịmekede esịt iban̄a ukeme oro mme andibiọn̄ọ ẹsịnde ndibiọn̄ọ utom ukwọrọikọ?

16 Ufọn idụhe nditịmede esịt n̄kaha ke ini etiede nte ke mme andibiọn̄ọ ẹkụt unen ndibiọn̄ọ utom editan̄a eti mbụk ke ndusụk ini. Idahaemi Jehovah ke ada ikọ ntiense oro ẹnọde ke ofụri ekondo enyen̄e mme idụt, ndien se mme idụt ẹyomde ke ẹdụk ẹdi. (Haggai 2:7) Christ Jesus, Eti Ekpemerọn̄, ọkọdọhọ ete: ‘Mme erọn̄ Mi ẹkop Mi uyo, Ami mmonyụn̄ mfiọk mmọ, mmọ ẹnyụn̄ ẹtiene Mi. Ami nnyụn̄ nnọ mmọ nsinsi uwem; baba owo kiet idinyụn̄ iwamakede mmọ isio Mi ke ubọk.’ (John 10:27-29) Ndisana angel ẹtiene ẹbuana ke akwa idọk eke spirit emi. (Matthew 13:39, 41; Ediyarade 14:6, 7) Mmọdo, idụhe n̄kpọ emi mme andibiọn̄ọ ẹnamde m̀mê ẹtịn̄de emi ekemede ndibiọn̄ọ uduak Abasi.—Isaiah 54:17; Utom 5:38, 39.

17 Ediwak ini ukeme oro mme andibiọn̄ọ ẹsịnde esida eti utịp edi. Ke obio kiet ke Africa, ẹma ẹsu ekese enyene-ndịk nsu ẹdori Mme Ntiense Jehovah; kiet ke otu nsu emi ekedi ke mmọ ẹtuak ibuot ẹnọ Devil. Ke ntak emi, ini ekededi oro Mme Ntiense ẹkewahade, Grace ama esifehe ekedịbe ke edemesa tutu mmọ ẹnyọn̄ọ. Usen kiet etubom ufọkabasi mmọ ama emenede n̄wed nnyịn kiet anyan ke enyọn̄ onyụn̄ asian kpukpru owo ete ẹkûkot n̄wed oro koro enye ayanam mmọ ẹkpọn̄ mbuọtidem mmọ. Emi ama anam Grace enyene ọkpọsọn̄ udọn̄. Isan̄ en̄wen oro Mme Ntiense ẹkewahade, utu ke ndidịbe, enye ama enyene nneme ye mmọ onyụn̄ ọbọ esiemmọ n̄wed oro. Ẹma ẹtọn̄ọ ukpepn̄kpọ Bible ye enye, ndien ke 1996 enye ama ana baptism. Idahaemi Grace ada ini esie oyom mbon en̄wen oro ekemede ndidi ẹma ẹsu nsu ẹnọ mmọ n̄ko ẹban̄a Mme Ntiense Jehovah.

Sọn̄ọ Mbuọtidem Fo Idahaemi

18. Ntak emi oyomde nnyịn isọn̄ọ mbuọtidem nnyịn mbemiso n̄kpọsọn̄ idomo ẹdide, ndien didie ke nnyịn ikeme ndinam ntre?

18 Sia Satan ekemede ndida usua unana ntak ndi ini ekededi, enen̄ede oyom nnyịn isọn̄ọ mbuọtidem nnyịn idahaemi. Didie ke nnyịn ikeme ndinam emi? Ntọt kiet otode idụt emi ẹkekọbọde ikọt Jehovah ọkọdọhọ ete: “N̄kpọ kiet enen̄ede ana in̄wan̄-in̄wan̄: Mbon oro ẹnyenede nti edu eke spirit ye ntotụn̄ọ esịtekọm ẹban̄a akpanikọ Bible isinyeneke mfịna ndisọn̄ọ nda ke ini mme idomo ẹdide. Edi mbon oro ẹsitabade mme mbono esop ‘ke ini n̄kpọ ọfọnde,’ mbon oro mîsiwọrọke an̄wautom kpukpru ini mîsinyụn̄ isọn̄ọke ida ke n̄kpri n̄kpọ ẹsiwak ndiduọn̄ọ ke ini ẹsobode ‘ikan̄ ikan̄’ idomo.” (2 Timothy 4:2) Edieke afo okụtde mme ikpehe oro oyomde anam n̄kọri, sịn ukeme ndinam ntre ye unana ubiatini.—Psalm 119:60.

19. Nso ke mme asan̄autom Abasi ndisọn̄ọ nda ke ini ẹsuade mmọ ke unana ntak anam?

19 Ata mme andituak ibuot ndisọn̄ọ nda kpa ye ọkpọsọn̄ usua Satan edi ata ata uyarade owụtde ke itie edikara Jehovah enen onyụn̄ odot. Edinam akpanikọ mmọ anam esịt Abasi adat. Okposụkedi mme owo ẹkemede ndisụn̄i mmọ, inamke Enye emi uku esie okon̄de akan enyọn̄ ye isọn̄ “bụt ndikere Abasi mmọ.” Ke akpanikọ, ẹkeme nditịn̄ nte odotde ẹban̄a utọ mbon oro ẹnamde akpanikọ do ẹte: “Ererimbot idotke mmọ.”—Mme Hebrew 11:16, 38.

[Ikọ idakisọn̄]

^ ikp. 2 Ikọ oro “usua” ọwọrọ ediwak n̄kpọ ke N̄wed Abasi. Ke ndusụk udọn̄ikọ, enye akam ọwọrọ nditre ndinen̄ede mma n̄kpọ. (Deuteronomy 21:15, 16) “Usua” ekeme n̄ko ndiwọrọ edinen̄ede ntre ndima n̄kpọ ye unana uduak edinam n̄kpọ oro idiọk, oro edi, edikpan̄a nsa ye n̄kpọ oro. Nte ededi, ikọ oro “usua” ekeme n̄ko ndiwọrọ ọkpọsọn̄ idiọkesịt oro ẹnyenede ẹban̄a n̄kpọ, emi esiwak ndisan̄a ye udu. Usua enye emi ke ineme ke ibuotikọ emi.

Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?

• Nso inam ẹsua ata mme andituak ibuot ke unana ntak?

• Didie ke Satan okodomo ndida esuene mbiat nsọn̄ọnda Job ye eke Jesus?

• Didie ke Jehovah ọsọn̄ọ nnyịn idem man isọn̄ọ ida ke ini Satan asuade nnyịn?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ekebe/Ndise ke page 16]

Mmọ Ẹma Ẹfiọk Se Eneni Oro Enen̄erede Ọwọrọ

Kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah ke Ukraine, emi ẹkekpande utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ke se ibede isua 50 ọkọdọhọ ete: “Mme Ntiense Jehovah ikpesehe ukọbọ mmọ nte n̄kpọ eke otode owo . . . Ata ediwak mme anamutom ukara ẹkekam ẹnam se ẹkedọn̄de mmọ ẹnam. Ke ini ẹkekpụhọde ukara, mme anamutom ukara ẹma ẹkpụhọ owo emi mmọ ẹkenamde akpanikọ ẹnọ, edi nnyịn ikosụk idi se ikedide. Nnyịn ima ifiọk ke Bible ama ayarade enye emi mme mfịna nnyịn ẹnen̄erede ẹto.

“Nnyịn ikakam idaha idem nnyịn nte mbon emi mîduehe, emi mme owo ẹfịkde. Se ikan̄wamde nnyịn ndiyọ ekedi in̄wan̄-in̄wan̄ ifiọk oro nnyịn ikenyenede iban̄a eneni oro ẹkedemerede ke In̄wan̄ Eden—kpa eneni oro aban̄ade unen oro Abasi enyenede ndikara. . . . Idaha nnyịn ikenyeneke ebuana ye ọkpọkpọ udọn̄ mme owo kpọt edi ama enyene n̄ko ye mme udọn̄ Andikara ofụri ekondo. Nnyịn ima inen̄ede ifiọk se ikedide mme ata eneni oro ẹkebuanade. Emi ama ọsọn̄ọ nnyịn idem onyụn̄ anam nnyịn ikeme ndisọn̄ọ nda idem ke ini ikosobode ndiọkn̄kan idaha.”

[Ndise]

Victor Popovych, emi ẹkemụmde ke 1970

[Ndise ke page 13]

Anie ekedi ntak oro ẹkesuenede Jesus?

[Mme ndise ke page 15]

Job, Mary, ye mme asan̄autom Abasi eyomfịn, utọ nte Stanley Jones, ẹmesọn̄ọ ẹda ẹnọ itie edikara Jehovah