“Ẹsịne Ofụri N̄kpọ-Ekọn̄ Abasi”
“Ẹsịne Ofụri N̄kpọ-Ekọn̄ Abasi”
“Ẹsịne ofụri n̄kpọ-ekọn̄ Abasi, man mbufo ẹdikeme ndin̄wana ye n̄kari Satan.”—EPHESUS 6:11.
1, 2. Ke ikọ idem fo, tịn̄ ban̄a n̄kpọekọn̄ eke spirit oro anade mme Christian ẹsịne.
ROME ama esịm etịn̄e ukara esie ke akpa isua ikie E.N. Ediwak udịmekọn̄ oro Rome ekenyenede ẹma ẹnam enye ekeme ndikara ata ediwak ikpehe ererimbot ini oro. Ewetmbụk kiet ọkọdọhọ ke udịmekọn̄ emi ekedi “udịmekọn̄ oro okụtde unen akan ke mbụk.” Rome ama enyene nta mme an̄wanaekọn̄ oro ẹkenen̄erede ẹnọ ntụnọ ye ọkpọsọn̄ ukpep, edi n̄kpọ efen oro akan̄wamde mmọ ndikan ke ekọn̄ ekedi n̄kpọekọn̄ mmọ. Apostle Paul akada n̄kpọekọn̄ owoekọn̄ Rome nte uwụtn̄kpọ n̄kpọekọn̄ eke spirit oro mme Christian ẹnyenede ndisịne man ẹkeme ndikan ke en̄wan oro ẹn̄wanade ye Devil.
2 Ẹtịn̄ ẹban̄a n̄kpọekọn̄ eke spirit emi ke Ephesus 6:14-17. Paul ekewet ete: “Ẹsọn̄ọ ẹda . . . ẹda akpanikọ ẹbọbọ ke isịn, ẹnyụn̄ ẹsịne edinen ido nte ukwak ikpanesịt, ẹnyụn̄ ẹda mben̄e-idem ndikwọrọ gospel emem ẹsịne nte ikpa-ukot: ẹnyụn̄ ẹda mbuọtidem nte otu-ekọn̄, emi ẹdidade ẹkeme ndinịme kpukpru enyịm ikan̄ andidiọk. Ẹnyụn̄ ẹyara edinyan̄a nte ndụn ke ibuot, ẹnyụn̄ ẹkama ofụt Spirit, emi edide ikọ Abasi.” Ke ata ata usụn̄, n̄kpọekọn̄ oro Paul eketịn̄de aban̄a ama esinọ owoekọn̄ Rome ukpeme ke ndusụk udomo. Enye n̄ko ama esikama ofụt emi edide akpan n̄kpọekọn̄ esie man ekeme ndin̄wana en̄wan.
3. Ntak oro nnyịn ikpokopde item Jesus Christ inyụn̄ itiene ndausụn̄ esie?
3 Ke ẹsiode nti n̄kpọekọn̄ ye ukpep ẹfep, mbonekọn̄ Rome ẹkenyene ndikop item etubom mmọ mbemiso ẹkande ke ekọn̄. Ukem ntre, mme Christian ẹnyene ndikop item Jesus Christ emi Bible okotde “etubom mme idụt.” (Isaiah 55:4) Enye n̄ko edi “Ibuot ọnọ ufọk Abasi.” (Ephesus 5:23) Jesus ọmọnọ nnyịn eti ndausụn̄ ke nte ikpan̄wanade en̄wan eke spirit emi, enye omonyụn̄ enịm mfọnn̄kan uwụtn̄kpọ ke nte ikemede ndisịne n̄kpọekọn̄ eke spirit. (1 Peter 2:21) Sia edinyene edu Christ edide ukem ye edisịne n̄kpọekọn̄ eke spirit, N̄wed Abasi eteme nnyịn ete ida ekikere Christ ‘isịne nte n̄kpọ-ekọn̄.’ (1 Peter 4:1) Ke ntre, nte nnyịn idụn̄ọrede n̄kpọekọn̄ eke spirit kiet kiet, nnyịn iyada uwụtn̄kpọ Jesus iwụt nte mmọ ẹdide akpan n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹnyenede ufọn.
Ndikpeme Isịn, Ikpanesịt, ye Ikpat
4. Ntak emi owoekọn̄ ekesibọbọde n̄kpahaisịn, ndien nso ke emi owụt?
4 Ẹda akpanikọ ẹbọbọ ke isịn. Ke eyo Bible, mbonekọn̄ ẹkesibọbọ akamba n̄kpahaisịn ikpa, emi ubara esie ekedide n̄kpọ nte sentimita 5 esịm 15. Ndusụk mme akabade n̄wed ẹdọhọ ke ufan̄ikọ oro okpokot ntem: “Ẹda akpanikọ ẹbọbọ nte n̄kpahaisịn ke isịn mbufo.” N̄kpahaisịn ama esikpeme isịn owoekọn̄, ama onyụn̄ enyene itie oro ẹkekemede ndifak ofụt mmemmem mmemmem. Ke ini owoekọn̄ ọbọbọde n̄kpahaisịn, enye eben̄e idem ọnọ ekọn̄. Paul akada n̄kpahaisịn owoekọn̄ ndiwụt nte akpanikọ N̄wed Abasi akpakarade uwem nnyịn. Nnyịn ikpenyene ndibọbọ enye ọsọn̄ nnyịn ke isịn, yak idọhọ ntre, man idu uwem ekekem ye akpanikọ inyụn̄ ikeme ndida nnọ enye ke idaha ekededi. (Psalm 43:3; 1 Peter 3:15) Ye emi ke ekikere, oyom isịn ifịk ikpep Bible inyụn̄ itie ikere se ikpepde. Mbet Abasi ẹma ẹdu ke “esịt” Jesus. (Psalm 40:8) Ke ini mme andibiọn̄ọ ẹkebụpde enye mbụme, enye ama ọbọrọ ke ndikot mme itie N̄wed Abasi ke ibuot.—Matthew 19:3-6; 22:23-32.
5. Nam an̄wan̄a nte item N̄wed Abasi ekemede ndin̄wam nnyịn ke mme ini idomo.
5 Ke ini iyakde akpanikọ Bible ada nnyịn usụn̄, enye ekeme ndikpeme nnyịn mbiọn̄ọ ndiọi ekikere, onyụn̄ ekeme ndinam nnyịn inam nti ubiere. Ke mme ini idomo, item Bible ọyọsọn̄ọ ubiere nnyịn ndinam se inende. Editie nte imokụt Jehovah, kpa Akwa Anditeme nnyịn, inyụn̄ ikop uyo ke edem nnyịn ọdọhọde ete: “Emi edi ọkpọ-usụn̄, mbufo ẹsan̄a ke esịt.”—Isaiah 30:20, 21.
6. Ntak emi oyomde ikpeme ndamban̄a esịt nnyịn, ndien didie ke edinen ido ekeme ndikpeme esịt nnyịn?
6 Ẹsịne Edinen ido nte ukwak ikpanesịt. Ukwak ikpanesịt oro owoekọn̄ ekesisịnede ekekpeme ata akpan ndido, esịt. Ndamban̄a esịt nnyịn—kpa owo oro nnyịn idide ke esịtidem—oyom akpan ukpeme koro enye esiwak ndibịne se idiọkde. (Genesis 8:21) Ke ntre, nnyịn inyene ndikpep nnyụn̄ mma ndisana idaha Jehovah. (Psalm 119:97, 105) Ima oro imade edinen ido oyonụk nnyịn ndisua mme ekikere ererimbot oro ẹfụmide m̀mê oro ẹsiakde mmọn̄ ke mme in̄wan̄-in̄wan̄ edumbet Jehovah. Akan oro, ke ini imade se inende inyụn̄ isuade se idiọkde, nnyịn idinamke se ikemede ndibiat uwem nnyịn. (Psalm 119:99-101; Amos 5:15) Jesus enịm eti uwụtn̄kpọ ke afan̄ emi, koro N̄wed Abasi etịn̄ aban̄a enye ete: “Afo amama se inende, onyụn̄ asua se ikwan̄ade.”—Mme Hebrew 1:9. *
7. Ntak emi akanade owoekọn̄ Rome esịne eti ikpaukot, ndien nso ke emi owụt?
7 Ẹda mben̄e-idem ndikwọrọ gospel emem ẹsịne nte ikpa-ukot. Mbonekọn̄ Rome ẹma ẹsiyom nti ikpaukot oro ẹsọn̄de idem, koro ke mme ini ekọn̄, mmọ ẹma ẹsisan̄a kilomita 30 kpukpru usen ẹnyụn̄ ẹsịne m̀mê ẹkama mme n̄kpọekọn̄ oro ẹkedobide ke n̄kpọ nte kilogram 27. Nte enende, Paul akada ikpaukot etịn̄ aban̄a mben̄eidem nnyịn ndikwọrọ etop Obio Ubọn̄ nnọ kpukpru mbon oro ẹdikopde. Emi edi akpan n̄kpọ koro mme owo ẹkpenam didie ẹkop ke nnyịn mîkpodụhe ke mben̄eidem, mîkponyụn̄ inyịmeke ndikwọrọ ikọ?—Rome 10:13-15.
8. Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe uwụtn̄kpọ Jesus nte ọkwọrọ eti mbụk?
8 Nso ikedi ata akpan utom ke uwem Jesus? Enye ọkọdọhọ Pontius Pilate, andikara Rome, ete: ‘N̄kodụk ke ererimbot man ndi ntiense nnọ akpanikọ.’ Jesus ama esikwọrọ ikọ ke ebiet ekededi oro enye okokụtde mme owo oro ẹmade ndikpan̄ utọn̄ nnọ enye, enye ama onyụn̄ enen̄ede ama utom esie tutu anam enye edi ebeiso ọnọ mme n̄kpọ eke obụk. (John 4:5-34; 18:37) Ukem nte Jesus, edieke nnyịn inyenede ọkpọsọn̄ udọn̄ nditan̄a eti mbụk, nnyịn iyokụt ediwak ifet ndibuana eti mbụk ye mbon en̄wen. Ke adianade do, nnyịn ndisịn idem ofụri ofụri ke utom nnyịn ayan̄wam nnyịn ndisọn̄ọ nda ke n̄kan̄ eke spirit.—Utom 18:5.
Otuekọn̄, Ndụn, ye Ofụt
9. Didie ke otuekọn̄ ekekpeme owoekọn̄ Rome?
9 Ẹda mbuọtidem nte otuekọn̄. Ikọ Greek oro ẹkabarede “otu-ekọn̄” ada aban̄a otuekọn̄ oro okokponde ekpere ndifụk ofụri idem owo. Enye isiyakke “enyịm ikan̄” oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Ephesus 6:16 otụk owo. Ke ini ẹkewetde Bible, mbonekọn̄ ẹkesikama enyịm m̀mê eduat oro ẹdade ọkpọ nnyanyan̄a ẹnam emi ekenyenede ekpri ukwak emi ẹkekemede ndisịn aran ikan̄. Eyen ukpepn̄kpọ kiet ọdọhọ ke eduat emi ekedi “kiet ke otu n̄kpọekọn̄ oro ẹkenyenede ndịk ẹkan ke ekọn̄ eset.” Edieke owoekọn̄ mîkenyeneke otuekọn̄ emi ekekemede ndifụk enye, enye ama ekeme ndida unan idiọk idiọk mîdịghe ẹma ẹkam ẹkeme ndiwot enye.
10, 11. (a) Ewe “enyịm ikan̄” Satan ekeme ndinam mbuọtidem nnyịn emem? (b) Didie ke uwụtn̄kpọ Jesus owụt ke edi akpan n̄kpọ ndinyene mbuọtidem ke mme ini afanikọn̄?
10 Ewe “enyịm ikan̄” ke Satan esida ndibiat mbuọtidem nnyịn? Enye ekeme ndidemede ukọbọ m̀mê ubiọn̄ọ ke ubon, itieutom, m̀mê ke ufọkn̄wed. Udọn̄ edinyene uwak n̄kpọ obụkidem ye etabi edinam oburobụt ido ẹmenam ndusụk owo ẹkpan̄a ke n̄kan̄ eke spirit. Ke akande kpukpru n̄kpọ, nnyịn inyene “[ndida] mbuọtidem nte otu-ekọn̄,” man ikpeme idem nnyịn ibiọn̄ọ mme utọ n̄kpọ emi. Nnyịn idinyene mbuọtidem ebe ke ndikpep mban̄a Jehovah, mbọn̄ akam nnọ enye kpukpru ini, nnyụn̄ mfiọk nte enye esikpemede onyụn̄ ọdiọn̄de nnyịn.—Joshua 23:14; Luke 17:5; Rome 10:17.
11 Ke ini Jesus okodude ke isọn̄, enye ama owụt nte edide akpan n̄kpọ ndinyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke mme ini afanikọn̄. Enye ama enen̄ede ebere ye mme ubiere Ete esie, onyụn̄ ama ndinam uduak Abasi. (Matthew 26:42, 53, 54; John 6:38) Idem ke ini okokopde ọkpọsọn̄ ubiak ke In̄wan̄ Gethsemane, Jesus ama ọdọhọ Ete esie ete: “Yak okûdi nte Ami nnyịmede; edi yak edi nte Afo enyịmede.” (Matthew 26:39) Akananam Jesus ikefreke ke edi akpan n̄kpọ ndisọn̄ọ nda nnyụn̄ ndat Ete esie esịt. (Mme N̄ke 27:11) Edieke nnyịn inyenede ukem mbuọtidem oro ke Jehovah, nnyịn idiyakke ukọbọ m̀mê ubiọn̄ọ anam mbuọtidem nnyịn emem. Utu ke oro, mbuọtidem nnyịn eyenen̄ede ọsọn̄ edieke iberide edem ke Abasi, imade enye, inyụn̄ inịmde mbet esie. (Psalm 19:7-11; 1 John 5:3) Idụhe inyene obụkidem m̀mê inemesịt ibio ini ndomokiet oro ẹkemede ndimen ndomo ye mme edidiọn̄ oro Jehovah enịmde ọnọ mbon oro ẹmade enye.—Mme N̄ke 10:22.
12. Ewe akpan ndido ke idem nnyịn ke ndamban̄a itam nnyịn ekpeme, ndien ntak emi utọ ukpeme oro edide akpan n̄kpọ?
12 Ndụn edinyan̄a. Itam esikpeme ibuot ye mfre owoekọn̄, kpa ebiet emi ekikere otode. Ẹmen idotenyịn Christian nnyịn ẹdomo ye itam koro enye ekpeme ekikere nnyịn. (1 Thessalonica 5:8) Okposụkedi ima ikada nnennen ifiọk Ikọ Abasi inam esịt nnyịn edi obufa, nnyịn isụk inyenyene mmeme nte mme anana-mfọnmma owo. Ẹkeme ndibiat ekikere nnyịn mmemmem mmemmem. Mme utịtmbuba eke editịm n̄kpọ emi ẹkeme ndiwọn̄ọde ntịn̄enyịn nnyịn m̀mê ẹkam ẹda itie idotenyịn oro Abasi ọnọde. (Rome 7:18; 12:2) Devil ama esịn ofụri ukeme ndida “kpukpru mme obio ererimbot ye ubọn̄ mmọ,” n̄n̄wọn̄ọde ntịn̄enyịn Jesus. (Matthew 4:8) Edi Jesus ama enen̄ede esịn enọ esie, ndien Paul ọkọdọhọ ke enye ‘okobiom [“eto ndutụhọ,” NW], onyụn̄ abat bụt ke ekpri n̄kpọ, kaban̄a idatesịt eke anade Enye ke iso; okonyụn̄ osụhọde etetie ke ubọk nnasia ebekpo Abasi.’—Mme Hebrew 12:2.
13. Didie ke ikeme ndinyene mbuọtidem ke idotenyịn oro ẹnịmde ẹnọ nnyịn?
13 Orụk mbuọtidem oro Jesus ekenyenede ikedịghe ke mbuari. Edieke iwụkde ekikere nnyịn ke utịtmbuba eke editịm n̄kpọ emi utu ke ndiwụk ekikere ke idotenyịn oro anade nnyịn ke iso, mbuọtidem nnyịn ke mme un̄wọn̄ọ Abasi eyenen̄ede emem. Nte ini akade, nnyịn imekeme nditaba idotenyịn nnyịn ofụri ofụri. Ke n̄kan̄ eken, edieke nnyịn itiede ikere mme edidiọn̄ Abasi kpukpru ini, nnyịn iyaka iso ndidat esịt ke idotenyịn oro ẹnịmde ẹnọ nnyịn.—Rome 12:12.
14, 15. (a) Nso idi ndamban̄a ofụt nnyịn, ndien didie ke ikpakama enye? (b) Nọ uwụtn̄kpọ nte ofụt spirit ekemede ndin̄wam nnyịn ibe idomo.
14 Ofụt Spirit. Ikọ m̀mê etop Abasi oro ẹwetde ke Bible etie nte okopodudu ofụt iso iba oro ekemede ndikịm mbahade mme nsunsu ekikere ido ukpono nnyụn̄ n̄n̄wam ndisio mbon oro ẹnyenede eti esịt ke ufụn eke spirit. (John 8:32; Mme Hebrew 4:12) Ofụt spirit emi ekeme n̄ko ndikpeme nnyịn ke mme ini idomo m̀mê ke ini oro mbon mfiakedem ẹdomode ndibiat mbuọtidem nnyịn. (2 Corinth 10:4, 5) Nnyịn imenen̄ede ikop inemesịt nte ke ‘kpukpru n̄wed, eke ẹdade odudu Spirit Abasi ẹwet, ẹtịm nnyịn idem ke kpukpru nde ndinam eti utom ekededi!’—2 Timothy 3:16, 17.
15 Ke ini Satan okodomode enye ke wilderness, Jesus ama ada ofụt spirit abiat abian̄a abian̄a ekikere ye n̄kari n̄kari idomo esie. Jesus ama ebe idomo kiet kiet oro Satan okodomode enye ke ndibọrọ: “Ẹma ẹwet ẹte.” (Matthew 4:1-11) Ukem ntre, David, kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah ke Spain, ama okụt ke N̄wed Abasi ama an̄wam imọ ndibe idomo. Ke ini enye ekedide isua 19, ediye eyenan̄wan kiet oro mmọ ẹkesinamde utom itie kiet ama ọdọhọ enye anam mmimọ “ikadia uwem.” David ama esịn mme ntọn̄ọ mbre ima esie onyụn̄ eben̄e eseutom ete ọnọ imọ utom ke ikpehe en̄wen mbak utọ idaha oro edifiak edemede. David ọkọdọhọ ete: “Mma nti uwụtn̄kpọ Joseph. Enye ama esịn ndinam oburobụt ido onyụn̄ efehe usọp usọp ọkpọn̄ ebiet oro. Se n̄kanamde edi oro.”—Genesis 39:10-12.
16. Tịn̄ ntak oro nnyịn iyomde ukpep man ikeme ‘nditịm nsiak ikọ akpanikọ.’
16 Jesus n̄ko ama ada ofụt spirit an̄wam mbon en̄wen ẹwọrọ ke ufụn Satan. Enye ọkọdọhọ ete: “Ukpep-n̄kpọ eke nnọde idịghe Okịm, edi edi eke Andidọn̄ Mi.” (John 7:16) Oyom ibọ ukpep man ikeme ndikpebe usọ usọ usụn̄ unọ ukpep Jesus. Josephus, ewetmbụk owo Jew oro ekewet aban̄a mbonekọn̄ Rome ete: “Kpukpru mbonekọn̄ ẹkenyene ndisịn̄ede idem kpukpru usen, ndien akana mmọ ẹsịn ifịk ẹnam oro ukem nte ẹkpenamde ke ini ekọn̄, emi edi ntak oro mmọ mîkesisọpke ikpa mba ke ini idem ememde mmọ ke ini ekọn̄.” Oyom nnyịn ikama Bible in̄wana en̄wan eke spirit. Akan oro, nnyịn inyene ‘ndisịn ifịk n̄wụt Abasi idem nte ke idi mbon oro ẹdomode ẹfiọk, mme anam-utom oro mînyeneke ntak ndikop bụt, edi itịmde isiak ikọ akpanikọ.’ (2 Timothy 2:15) Ndien nnyịn isikop inemesịt didie ntem ke ini idade N̄wed Abasi inọ owo oro enyenede udọn̄ ibọrọ ke eti mbụme oro enye obụpde!
Ẹbọn̄ Akam Kpukpru Ini
17, 18. (a) Nso udeme ke akam enyene ke ndin̄wana ye Satan? (b) Nọ uwụtn̄kpọ oro owụtde ufọn akam.
17 Ke ama ekeneme ofụri n̄kpọekọn̄ Abasi, Paul ama adian akpan item en̄wen. Ke ndin̄wana ye Satan, mme Christian ẹkpenyene ‘ndida kpukpru orụk akam ye n̄kpeubọk’ mbọn̄ akam. Ẹkpebọn̄ akam adan̄a didie? Paul ekewet ete: “Ẹbọn̄ akam ke Spirit kpukpru ini.” (Ephesus 6:18) Ke ini iyọde idomo m̀mê ubiọn̄ọ, akam ekeme ndinen̄ede nsọn̄ọ nnyịn idem. (Matthew 26:41) Jesus “ọkọbọn̄ akam onyụn̄ anam n̄kpe-ubọk ye ọkpọsọn̄ eseme ye mmọn̄-eyet ọnọ Abasi emi ekemede ndinyan̄a Enye nsio ke n̄kpa, Abasi onyụn̄ eyere Enye, koro Enye eten̄ede Abasi.”—Mme Hebrew 5:7.
18 Milagros, emi esede aban̄a ebe esie oro ọdọn̄ọde uyịre uyịre udọn̄ọ ke se ibede isua 15 ọdọhọ ete: “Ke ini n̄kopde mmemidem, mmesibọn̄ akam nnọ Jehovah. Idụhe owo oro ekemede ndin̄wam mi nte enye. Edi akpanikọ, odu ndusụk ini oro nsikerede ke n̄kemeke aba ndiyọ. Edi kpukpru ini ke mma n̄kọbọn̄ akam nnọ Jehovah, mmesifiak n̄kop nsọn̄idem ye inemesịt.”
19, 20. Nso ke oyom inyene man ikeme ndikan ke en̄wan oro in̄wanade ye Satan?
19 Satan ọfiọk ete ini imọ edi ibio, ndien enye enen̄ede esịn ukeme ke en̄wan esie man akan nnyịn. (Ediyarade 12:12, 17) Nnyịn inyene ndibiọn̄ọ okopodudu asua emi nnyụn̄ “[n̄n̄wana] eti en̄wan mbuọtidem.” (1 Timothy 6:12) Emi oyom odudu oro akande ukeme owo. (2 Corinth 4:7) Nnyịn imoyom n̄ko un̄wam edisana spirit Abasi, ke ntre, ikpenyene ndibọn̄ akam mben̄e enye. Jesus ọkọdọhọ ete: “Edieke mbufo emi ẹdiọkde ẹfiọkde ndinọ nditọ mbufo nti enọ, adan̄a didie akan oro ke Ete mbufo ke heaven ediyak Edisana Spirit ọnọ mmọ eke ẹben̄ede Enye?”—Luke 11:13.
20 Nte an̄wan̄ade, oyom isịne ofụri n̄kpọekọn̄ emi Jehovah ọnọde. Oyom inyene mme edu oro Abasi amade, utọ nte mbuọtidem ye edinen ido man ikeme ndisịne n̄kpọekọn̄ eke spirit emi. Emi oyom nnyịn ima akpanikọ nte n̄kpọ eke ibọbọde enye ke isịn, inyụn̄ idu ke mben̄eidem ndida kpukpru ifet nsuan eti mbụk, inyụn̄ inen̄ede ikere iban̄a idotenyịn oro anade nnyịn ke iso. Nnyịn inyene ndikpep ndikama ofụt spirit ye usọ. Ebede ke ndisịne ofụri n̄kpọekọn̄ Abasi, nnyịn imekeme ndikan ke en̄wan oro in̄wanade ye mme idiọk spirit inyụn̄ ida ukpono isọk edisana enyịn̄ Jehovah.
[Ikọ idakisọn̄]
^ ikp. 6 Ntịn̄nnịm ikọ Isaiah ọdọhọ ke Jehovah “esịne edinen ido ke idem nte edisịne-n̄kpọ.” Ntem, enye oyom mme esenyịn ke esop ẹkpe edinen ikpe ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ nte enende.—Isaiah 59:14, 15, 17.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Anie enịm mfọnn̄kan uwụtn̄kpọ ke ndisịne n̄kpọekọn̄ eke spirit, ndien ntak emi nnyịn ikpekpebede uwụtn̄kpọ esie ketket?
• Didie ke ikeme ndikpeme ekikere ye ndamban̄a esịt nnyịn?
• Didie ke ikeme ndikama ofụt spirit ye usọ?
• Ntak emi ikpọbọn̄de akam kpukpru ini?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme ndise ke page 17]
Ndisịn ifịk n̄kpep Bible ekeme ndinam nnyịn itan̄a eti mbụk ke kpukpru idaha
[Mme ndise ke page 18]
Ata idotenyịn oro inyenede an̄wam nnyịn ndiyọ mme idomo
[Mme ndise ke page 19]
Ndi emesikama “ofụt Spirit” ke ini ọkwọrọde ikọ?