“Ẹsọn̄ọ Idem ke Ọbọn̄”
“Ẹsọn̄ọ Idem ke Ọbọn̄”
“Ẹsọn̄ọ idem ke Ọbọn̄ ye ke ọkpọsọn̄ odudu Esie.”—EPHESUS 6:10.
1. (a) Ewe n̄wọrọnda ekọn̄ ke ẹken̄wana ke n̄kpọ nte isua 3000 emi ẹkebede? (b) Ntak emi David akakande?
KE N̄KPỌ nte isua 3,000 emi ẹkebede, mbonekọn̄ iba emi ẹkedude ke nsio nsio udịmekọn̄ ẹma ẹn̄wana ye kiet eken. Enye emi ekekpride akan ekedi ekpemerọn̄, emi ekekerede David. Enye ekeben̄e idem ndin̄wana ye Goliath, kpa okopidem owo oro okokon̄de ke idaha. Udobi ọfọn̄ekọn̄ esie ekedi kilogram 57, enye ama onyụn̄ akama ata akamba eduat ye akan̄kan̄. David ikakam isịneke ọfọn̄ekọn̄, n̄kukụre n̄kpọekọn̄ esie ekedi utop-itiat m̀mê ikan̄ọkpọ. Goliath, edikon̄ owo Philistine oro, akada ke edi emiom ata ekpri eyenọwọn̄ Israel ndiwọrọ ndi en̄wan ye imọ. (1 Samuel 17:42-44) Anaedi mme ndanse ẹma ẹbebiere owo oro edikande. Edi, idịghe kpukpru ini ke mbon uko ẹsikan ke ekọn̄. (Ecclesiastes 9:11) David ama akan sia enye akadade odudu Jehovah an̄wana. Enye ọkọdọhọ ke ‘ekọn̄ enyene Jehovah.’ Bible ọdọhọ ete: “David ada utop-itiat ye itiat akan Philistine.”—1 Samuel 17:47, 50.
2. Nso orụk en̄wan ke mme Christian ẹn̄wana?
2 Mme Christian in̄wanake ata ata en̄wan. Okposụkedi mmọ ẹdude ke emem ye kpukpru owo, mmọ ẹn̄wana en̄wan eke spirit ye ata n̄kpọsọn̄ asua. (Rome 12:18) Ke akpatre ibuot n̄wed emi enye ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Ephesus, Paul ama etịn̄ aban̄a en̄wan oro kpukpru mme Christian ẹn̄wanade. Enye ekewet ete: “Nnyịn [in̄wanake] en̄wan nnyịn ye obụk ye iyịp, edi in̄wana ye mbọn̄, ye mme enyene-odudu ye mme andikara ekịm ererimbot, ye udịm mme idiọk spirit eke ẹdude ke enyọn̄.”—Ephesus 6:12.
3. Nte Ephesus 6:10 ọdọhọde, nso ke nnyịn iyom man ikan ke en̄wan emi?
3 Satan ye mme demon esie ẹdi “udịm mme idiọk spirit” oro ẹyomde ndibiat itie ebuana nnyịn ye Jehovah Abasi. Sia mmọ ẹkopde odudu ẹkan nnyịn, nnyịn itie ukem nte David, ntre nnyịn idikemke ubọk en̄wan ye mmọ ibọhọke nnyịn iberi edem ke Abasi. Ke akpanikọ, Paul esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ete “[isọn̄ọ] idem ke Ọbọn̄ ye ke ọkpọsọn̄ odudu Esie.” (Ephesus 6:10) Ke apostle oro ama ọkọnọ item emi, enye ama etịn̄ aban̄a mme n̄kpọekọn̄ eke spirit ọkọrọ ye mme edu Christian oro ẹdin̄wamde nnyịn ndikan.—Ephesus 6:11-17.
4. Ewe akpan n̄kpọ iba ke idineme ke ibuotikọ emi?
4 Idahaemi, ẹyak nnyịn idụn̄ọde se N̄wed Abasi etịn̄de aban̄a odudu ye mme usụn̄ en̄wan asua nnyịn emi. Ekem, nnyịn iyeneme mme n̄kpọ oro anade inam man ikpeme idem nnyịn. Edieke itienede ndausụn̄ Jehovah, nnyịn imekeme ndinyene mbuọtidem nte ke mme asua nnyịn idikanke nnyịn.
En̄wan ye Udịm Mme Idiọk Spirit
5. Didie ke usụn̄ oro ẹdade “en̄wan” ẹtịn̄ ikọ ke Ephesus 6:12 an̄wam nnyịn ndifiọk usụn̄ oro Satan esidade an̄wana en̄wan?
5 Paul ama anam an̄wan̄a ke nnyịn “in̄wana ye . . . udịm mme idiọk spirit eke ẹdude ke enyọn̄.” Nte ededi, Satan kpa Devil edi akwa idiọk spirit oro, kpa “ọbọn̄ mme demon.” (Matthew 12:24-26) Bible emen en̄wan emi odomo ye mbọk. Ke mbọk oro ẹkesin̄wanade ke Greece eset, mme an̄wana mbọk ẹma ẹsiyom usụn̄ ndisịn ukot nnọ kiet eken man ẹtọ enye ke isọn̄. Ukem ntre, Devil esiyom usụn̄ ndisịn ukot nnọ nnyịn man iduọ ke n̄kan̄ eke spirit. Didie ke enye ekeme ndinam nnyịn iduọ?
6. Da N̄wed Abasi wụt nte Devil ekemede ndida nsio nsio usụn̄ nnam mbuọtidem nnyịn emem.
6 Devil ekeme ndinam n̄kpọ nte urụkikọt, nte lion eke okụnide, m̀mê idem nte angel un̄wana. (2 Corinth 11:3, 14; 1 Peter 5:8) Enye ekeme ndinam mme owo ẹkọbọ nnyịn mîdịghe anam idem emem nnyịn. (Ediyarade 2:10) Sia Satan edide andikara ofụri ererimbot, enye ekeme ndida mme etabi etabi udọn̄ n̄kpọ ererimbot n̄kọk afia nnọ nnyịn. (2 Timothy 2:26; 1 John 2:16; 5:19) Enye ekeme ndida ekikere ererimbot m̀mê ekikere mbon mfiakedem mbian̄a nnyịn, ukem nte enye akabian̄ade Eve.—1 Timothy 2:14.
7. Nso idi adan̄a oro mme demon ẹkemede ndinam n̄kpọ n̄ketre, ndien mme ufọn ewe ke nnyịn inyene?
7 Okposụkedi ekemede nditie nte ke odudu ye n̄kpọekọn̄ oro Satan ye mme demon esie ẹnyenede ẹnen̄ede ẹkponi, edi ukeme mmọ enyene adan̄a. Mme idiọk spirit emi ikemeke ndinyịk nnyịn inam ndiọi n̄kpọ oro ediyatde Ete nnyịn eke heaven esịt. Nnyịn imekeme ndimek ndinam se ifọnde m̀mê se idiọkde, imekeme n̄ko ndikara mme edinam ye ekikere nnyịn. Akan oro, nnyịn idaha ikpọn̄ in̄wana en̄wan emi. Kpa nte ekedide ke eyo Elisha, ntre n̄ko ke edi ke eyo nnyịn: “Mmọ emi ẹdude ye nnyịn, [ẹwak] ẹkan mmọ eke ẹdude ye mmọ.” (2 Ndidem 6:16) Bible ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn ete ke edieke isụkde idem inọ Abasi, inyụn̄ in̄wana ye Devil, enye eyefehe ọkpọn̄ nnyịn.—James 4:7.
Fiọk Mme N̄kari Satan
8, 9. Mme idomo ewe ke Satan okodomo Job man abiat mbuọtidem esie, ndien mme n̄kpọndịk ewe ke nnyịn isisobo mfịn?
8 Nnyịn inanake ifiọk iban̄a n̄kari Satan koro N̄wed Abasi ayarade mme akpan usụn̄ emi enye esidade anam n̄kpọ. (2 Corinth 2:11) Devil ama anam n̄kpọ ọsọn̄ ye edinen owo oro Job, owot mbonima esie, anam mbonubon ẹbiọn̄ọ enye, otụhọrede enye, onyụn̄ anam mme ufan abian̄a ẹditọk enye ke unana ntak. Job ama ofụhọ onyụn̄ ekere ke Abasi ama ọkpọn̄ imọ. (Job 10:1, 2) Mfịn, ekeme ndidi Satan ididaha mme mfịna emi itiene nnyịn ke idemesie, edi mme Christian ẹsisobo mme utọ mfịna ntem, ndien Devil ekeme ndida mmọ nnam idem enen̄ede emem nnyịn.
9 Mme n̄kpọndịk eke spirit ẹyọyọhọ ke utịt ini emi. Nnyịn idu ke ererimbot oro ẹmade uyom inyene ẹkan mme utịtmbuba eke spirit. Ndutịm usuanetop ẹka iso ndiwụt oburobụt ido idan̄ nte usụn̄ uwem oro ọnọde owo inemesịt utu ke iduọesịt. Ndien ediwak owo “ẹma mbre ẹkan Abasi.” (2 Timothy 3:1-5) Edieke nnyịn ‘mîsọn̄ọke in̄wana kaban̄a ikọ mbuọtidem,’ ekikere emi ekeme ndisịn nsọn̄ọnda eke spirit nnyịn ke itiendịk.—Jude 3.
10-12. (a) Ewe item ke Jesus ọkọnọ ke n̄ke esie oro aban̄ade asuan-n̄kpasịp? (b) Tịn̄ nte ẹkemede nditaba mme ọsọn̄urua enọ eke spirit.
10 Akpan usụn̄ unam n̄kpọ Satan oro esinen̄erede okụt unen edi ndinam nnyịn inen̄ede isịn idem ke ererimbot emi inyụn̄ ibịne inyene obụkidem. Ke n̄ke esie oro aban̄ade asuan-n̄kpasịp, Jesus ama odụri owo utọn̄ ete ke “ekikere n̄kpọ eyo emi ye abian̄a inyene [ẹsibaba ikọ Obio Ubọn̄] owot” ke ndusụk idaha. (Matthew 13:18, 22) Ikọ Greek oro ẹkabarede “ababa” ọwọrọ “fịk itọn̄ wot.”
11 Ikpọ n̄kpanaurụk ẹsiwak ndidu ke mme akai idụt oro eyo esinen̄erede ofiop. N̄kpanaurụk emi ẹsikọri sụn̄sụn̄ ẹdọk ẹwan̄a ofụri ekpat idem eto. Sụn̄sụn̄, mmọ ẹsifụk eto oro ẹnyụn̄ ẹdọn̄ ediwak n̄kam. Nte ini akade, mme n̄kam n̄kpanaurụk emi ẹsidia ekese udia oro eto oro mmọ ẹkọride ke idem akpadiade, mmọ n̄ko ẹsikọri ẹfụk enyọn̄ eto emi inyụn̄ iyakke eyo otụk eto oro. Ke akpatre, eto oro esikpa.
12 Ke ukem usụn̄ oro, ekikere n̄kpọ eyo emi ye uyom inyene, ọkọrọ ye edidu inem inem uwem ẹkeme ndidia ini ye odudu nnyịn sụn̄sụn̄. Edieke ntịn̄enyịn nnyịn owụhọde ke mme n̄kpọ ererimbot emi, nnyịn imekeme ndisọsọp mfre ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ Bible inyụn̄ itọn̄ọ ndinam edi ido nnyịn ndifiak mme mbono esop Christian, ntem, itabade udia eke spirit. Nnyịn imekeme ndima inyene obụkidem n̄kan mme n̄kpọ eke spirit, anamde Satan ekeme ndisọsọp mmụm nnyịn ke akpatre.
Oyom Isọn̄ọ Ida
13, 14. Nso ke oyom nnyịn inam ke ini Satan an̄wanade ye nnyịn?
13 Paul ama esịn udọn̄ ọnọ ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ete ẹsọn̄ọ ẹda “[ẹn̄wana] ye n̄kari Devil.” (Ephesus 6:11) Edi akpanikọ, nnyịn ikemeke ndiwot Devil ye mme demon esie. Abasi ayak utom enye oro esịn Jesus Christ ke ubọk. (Ediyarade 20:1, 2) Nte ededi, tutu ẹsobo Satan ẹfep, ana nnyịn ‘isọn̄ọ ida’ mbak enye edikan nnyịn.
14 Apostle Peter n̄ko ama ọsọn̄ọ etịn̄ aban̄a ufọn edisọn̄ọ nda n̄n̄wana ye Satan. Enye ekewet ete: “Ẹfara ke idem ẹnyụn̄ ẹkpeme; asua mbufo, kpa Satan, ke oyoyo nte lion eke okụnide, oyom se editade. Ẹsọn̄ọ ẹda ke mbuọtidem ẹn̄wana ye enye, ke ẹfiọkde ẹte kpa utọ ndutụhọ emi ke ọyọyọhọ ke otu nditọ-ete mbufo emi ẹdude ke ererimbot.” (1 Peter 5:8, 9) Ke akpanikọ, imenen̄ede iyom un̄wam nditọete nnyịn man isọn̄ọ ida ke ini Devil an̄wanade ye nnyịn nte lion eke okụnide.
15, 16. Nọ uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi ndiwụt nte un̄wam oro ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹnọde ekemede ndisọn̄ọ nnyịn idem.
15 Ke ini lion okụnide, edop esifehe usọp usọp ọkpọn̄ n̄kann̄kụk oro tutu enye ọwọrọ ọkpọn̄ itiendịk oro. Nte ededi, mme enen ẹnịm nti uwụtn̄kpọ ke ndinọ kiet eken ibetedem. N̄wed oro Elephants—Gentle Giants of Africa and Asia anam an̄wan̄a ete: “Usụn̄ kiet oro mme enen ẹsidade ẹkpeme nditọ mmọ edi ndida idemmọ mbọp ọkọ nsịn nditọ ke esịt ke adan̄aemi mme ikpọ enen eken ẹben̄ede idem ẹnọ en̄wan ekededi.” Ke ini mme lion ẹsobode utọ idaha oro, mmọ isiwakke ndin̄wana idem ye nditọ enen.
16 Ke ini Satan ye mme demon esie ẹn̄wanade ye nnyịn, nnyịn n̄ko ikpenyene ndidu ọtọkiet, idianade kiet ye nditọete nnyịn oro ẹsọn̄ọde ẹda ke mbuọtidem. Paul ama enyịme nte ke ekemmọ mme Christian ẹkedi ‘mme andin̄wam oro ẹsọn̄ọde imọ idem’ ke ini imọ ikodude ke ufọk-n̄kpọkọbi ke Rome. (Colossae 4:10, 11, NW) Ikọ Greek oro ẹkabarede ‘andin̄wam emi ọsọn̄ọde owo idem’ ẹto, odu ini kiet kpọt ke N̄wed Abasi Christian Usem Greek. Nte Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words ọdọhọde, “ikọedinam Greek emi ọwọrọ ibọk usụk ubiak.” Ukem nte ibọk usụk ubiak, ndibọ un̄wam nto mme andituak ibuot nnọ Jehovah oro ẹma ẹkekọri ẹsịm ọyọhọ idaha ekeme ndisụk ubiak oro ndutụhọ ikpọkidem ye eke ntụk ẹkamade.
17. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn isọn̄ọ ida ye Abasi?
17 Nsịnudọn̄ oro ekemmọ mme Christian mfịn ẹnọde ekeme ndisọn̄ọ ubiere nnyịn ndisọn̄ọ nda nnam n̄kpọ Abasi. Mbiowo Christian akpan akpan ẹnen̄ede ẹnyene udọn̄ ndinọ un̄wam eke spirit. (James 5:13-15) Mme n̄kpọ oro ẹkemede ndin̄wam nnyịn ika iso isọn̄ọ ida esịne edikpep Bible ofụri ini ye edidụk mme mbono esop, n̄kpri, ye ikpọ mbono. N̄kpet n̄kpet itie ebuana oro inyenede ye Abasi an̄wam nnyịn ndisọn̄ọ nda nnam akpanikọ nnọ enye. Ke ntre, edide idia udia, m̀mê in̄wọn̄ n̄kpọ, m̀mê inam n̄kpọ ekededi, nnyịn ikpenyene ndinam kpukpru n̄kpọ nnọ Abasi ubọn̄. (1 Corinth 10:31) Nte ido edide, oyom iberi edem ke Jehovah inyụn̄ ibọn̄ akam man ika iso isan̄a ke usụn̄ oro enemde enye esịt.—Psalm 37:5.
18. Ntak emi nnyịn mîkpakpaha mba idem ke ini idem ememde nnyịn?
18 Ndusụk ini Satan esin̄wana ye nnyịn ke ini nnyịn mîsọn̄ke idem ke n̄kan̄ eke spirit. Lion esimụm unam oro idem ememde. Mme mfịna ubon, nsọn̄ọn̄kpọ udu uwem, m̀mê udọn̄ọ ekeme ndinam idem emem nnyịn ke n̄kan̄ eke spirit. Edi, ẹyak nnyịn ikûkpa mba ke ndinem Abasi esịt, koro Paul ọkọdọhọ ete: “Adan̄aemi idem ememde mi, adan̄aoro ke ntịm nnyene nsọn̄idem.” (2 Corinth 12:10; Galatia 6:9; 2 Thessalonica 3:13) Nso ke ikọ esie ọkọwọrọ? Ikọ esie ọkọwọrọ ke Jehovah ekeme ndida odudu esie nsọn̄ọ nnyịn idem, ama akam edi imeben̄e enye ite an̄wam nnyịn. David ndikakan Goliath okowụt ke Abasi ekeme, ke enye onyụn̄ esisọn̄ọ ikọt esie idem. Mme Ntiense Jehovah eyomfịn ẹkeme ndisọn̄ọ ntịn̄ nte ke imesikụt akwa ubọk Abasi ke ini n̄kpọsọn̄ mfịna.—Daniel 10:19.
19. Nọ uwụtn̄kpọ ke nte Jehovah ekemede ndisọn̄ọ mme asan̄autom esie idem.
19 Ke ẹtịn̄de ẹban̄a nte Abasi akan̄wamde mmọ, ebe ye n̄wan kiet ẹkewet ẹte: “Ke mme ediwak isua emi ẹbede, nnyịn imanam n̄kpọ Jehovah nte ebe ye n̄wan inyụn̄ idara ediwak edidiọn̄ inyụn̄ idi idifiọk ediwak mme owo oro ẹnemde itie. Edi nnyịn n̄ko imọbọ ukpep ye nsịnudọn̄ ito Jehovah ndiyọ nsọn̄ọn̄kpọ uforo uforo. Nte Job, idịghe kpukpru ini ke nnyịn ikesidiọn̄ọ ntak emi mme n̄kpọ ẹtịbede nte mmọ ẹketịbede, edi nnyịn ima ifiọk ite ke Jehovah ama esidu kpukpru ini ndin̄wam nnyịn.”
20. Ewe itie N̄wed Abasi owụt ke Jehovah esisọn̄ọ ikọt esie idem kpukpru ini?
20 Ubọk Jehovah imụhọke ikan nte enye akpan̄wamde onyụn̄ ọsọn̄ọde mme anam-akpanikọ ikọt esie idem. (Isaiah 59:1) David andiwet Psalm ọkọkwọ ete: “Edi Jehovah omụm mmọ eke ẹduọn̄ọde, akama, onyụn̄ emenede mmọ eke ẹnụhọde.” (Psalm 145:14) Ke akpanikọ, Ete nnyịn eke heaven ‘esibiom mbiomo nnyịn kpukpru usen’ onyụn̄ ọnọ nnyịn mme n̄kpọ oro inen̄erede iyom.—Psalm 68:19, NW.
Oyom Isịne “Ofụri N̄kpọ-Ekọn̄ Abasi”
21. Didie ke Paul ọkọsọn̄ọ etịn̄ ufọn edisịne n̄kpọekọn̄ eke spirit?
21 Nnyịn imeneme ndusụk usụn̄ oro Satan esidade an̄wana en̄wan, imonyụn̄ ikụt ke oyom isọn̄ọ ida in̄wana ye enye. Idahaemi, nnyịn iyom ndineme mban̄a akpan n̄kpọ en̄wen oro ekemede ndin̄wam nnyịn in̄wana uforo uforo kaban̄a mbuọtidem nnyịn. Ke leta oro apostle Paul ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Ephesus, enye ama etịn̄ utịm ikaba aban̄a ata akpan n̄kpọ oro oyomde inam man isọn̄ọ ida in̄wana ye mme n̄kari Satan, enye ama onyụn̄ etịn̄ se oyomde nnyịn inam man ikụt unen ke en̄wan oro in̄wanade ye udịm mme idiọk spirit. Paul ekewet ete: “Ẹsịne ofụri n̄kpọ-ekọn̄ Abasi, man mbufo ẹdikeme ndin̄wana ye n̄kari Satan . . . Ẹda ofụri n̄kpọ-ekọn̄ Abasi, man mbufo ẹdikeme ndisọn̄ọ nda ke usen idiọk, ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ ẹda ke ẹma ẹkenam kpukpru n̄kpọ.”—Ephesus 6:11, 13.
22, 23. (a) Nso ke n̄kpọekọn̄ eke spirit nnyịn abuana? (b) Nso ke nnyịn idineme ke ibuotikọ oro etienede?
22 Ih, oyom nnyịn ‘isịne ofụri n̄kpọ-ekọn̄ Abasi.’ Ke ini Paul ekewetde leta ọnọ ẹsọk mbon Ephesus, owoekọn̄ Rome ama ada ekpeme enye, emi ndusụk ini ekemede ndidi ama esisịne ofụri n̄kpọekọn̄ esie. Nte ededi, ekedi spirit Abasi okonụk apostle oro ndineme mban̄a n̄kpọekọn̄ eke spirit emi kpukpru mme asan̄autom Jehovah ẹnen̄erede ẹyom.
23 N̄kpọekọn̄ emi Abasi ọnọde mi esịne mme edu oro anade Christian enyene ọkọrọ ye mme n̄kpọ eke spirit oro Jehovah ọnọde. Ke ibuotikọ oro etienede, nnyịn iyodụn̄ọde mme n̄kpọekọn̄ eke spirit emi kiet kiet. Emi ayanam nnyịn idiọn̄ọ m̀mê imenen̄ede iben̄e idem ndin̄wana ekọn̄ eke spirit emi. Ke ukem ini oro, nnyịn iyokụt nte n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ Jesus Christ an̄wamde nnyịn ndisọn̄ọ nda n̄n̄wana ye Satan kpa Devil.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Ewe en̄wan ke kpukpru mme Christian ẹn̄wana?
• Siak ndusụk usụn̄ oro Satan esidade an̄wana en̄wan.
• Didie ke un̄wam oro ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹnọde ekeme ndisọn̄ọ nnyịn idem?
• Nnyịn ikpọkọn̄ mbuọtidem ke odudu anie, ndien ntak-a?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme ndise ke page 11]
Mme Christian ‘ẹn̄wana ye udịm mme idiọk spirit’
[Ndise ke page 12]
Editịmede esịt eke editịm n̄kpọ emi ekeme ndibaba ikọ Obio Ubọn̄ n̄wot
[Ndise ke page 13]
Ekemmọ mme Christian ẹkeme ‘ndidọn̄ nnyịn esịt’
[Ndise ke page 14]
Ndi emesibọn̄ akam eben̄e Abasi odudu?