Bọ Ufọn ke Ndibịne Mme Ọsọn̄urua N̄kpọ eke Spirit

“Owo eke amade silver iyụhọke silver; ndien owo ekededi eke amade inyene idikwe utọt; emi onyụn̄ edi ikpîkpu.”—Ecclesiastes 5:10.

 NDIKPA utom ekeme ndida mfịghe ndi, ndien mfịghe ekeme ndinam owo ọdọn̄ọ, ndusụk osụn̄ọde ke n̄kpa. Ke ediwak idụt, usiondọ abiat ediwak ubon. Ke ediwak idaha, se isidide ntak utọ afanikọn̄ oro esidi ediyom inyene n̄kaha. Utu ke ndikop inem n̄kpọ oro enye enyenede, owo oro atakde ke ndiyom inyene ekeme ndika iso nyom mme n̄kpọ efen efen, inamke n̄kpọ m̀mê nso itịbe inọ enye. N̄wed oro ọnọde owo ọkpọkpọ un̄wam ọdọhọ ete: “Kpukpru owo ẹyom nditie nte mme ubọkn̄ka, idem ekpedi oro ọwọrọ n̄kpa.”

Ndusụk ini owo oro oyomde ekese inyene isikopke uyụhọ, ndien emi isiyakke enye enyene inemesịt oro enye ekpenyenede. Sia idide mme owo oro ẹnyenede mmeme, ẹsiwak ndida ọkpọsọn̄ odudu oro ndutịm usuanetop n̄kpọurua enyenede ntap nnyịn! Mme asuanetop n̄kpọurua ẹsiwak ndida ekebe ndise n̄kpak fi edep mme n̄kpọ oro ekemede ndidi afo uduyomke m̀mê mûdukemeke  ndidep. Kpukpru emi ẹkeme ndida akwa afanikọn̄ ndi.

Ndiyụhọ udọn̄ idemowo mbe ubọk ekeme ndikama ndedịbe ndiọi utịp ke n̄kan̄ eke spirit ye eke ido uwem. Ke uwụtn̄kpọ, enyene-ọniọn̄ Edidem Solomon ọkọdọhọ ete: “Sụn̄ sụn̄ esịt edi uwem obụkidem.” (Mme N̄ke 14:30) Ke edide isio, edikpa utom, editịmede esịt, ye mme mfịghe uyom inyene ẹkeme ndinam nnyịn idọn̄ọ inyụn̄ inana inemesịt. Ke ini edibịne inyene edide ata akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn, emi esinen̄ede otụk itie ebuana nnyịn ye mbon en̄wen idiọk idiọk. Ndien ke ini itie ebuana oro owo enyenede ye mbon en̄wen ye ke ubon abiarade, ofụri uwem esie n̄ko idinyeneke se ọwọrọde.

Mme N̄kpọ eke Spirit Ẹsọn̄ Urua Ẹkan

Apostle Paul eketeme ke ediwak isua ikie emi ẹkebede ete: “Ẹkûnyụn̄ ẹkabade ẹbiet eyo emi.” (Rome 12:2) Ererimbot ama mbon oro ẹdude uwem ekekem ye mme idaha esie. (John 15:19) Ererimbot odomo ndida kpukpru usụn̄ ndemede fi udọn̄—ih, enye oyom fi etiene ama inyene. Se mmọ ẹtịn̄de kpukpru ini ẹban̄a edi “mbumek enyịn” man afo ye mbon en̄wen ẹbịne inyene obụkidem.—1 John 2:15-17.

Edi odu se isọn̄de urua ikan okụk, uwọrọiso, ye inyene obụkidem. Ke ediwak isua ikie emi ẹkebede, Edidem Solomon ama ọkọ kpukpru inyene obụkidem ke ererimbot. Enye ama ọbọp mme ufọk, enyene mme in̄wan̄esa, mme in̄wan̄ mfri, mme ifịn, mme ufene, mme ọkwọ-ikwọ iren ye iban, ọkọrọ ye uwak gold ye silver. Solomon ama ọkọ inyene akan kpukpru mbon oro ẹkebemde enye iso ẹdu. Enye ama enyene n̄kpọ etieti! Solomon ama enyene ke ekperede ndidi kpukpru se owo okpoyomde. Edi, ke ini enye ekesede mme n̄kpọ oro enye akanamde, enye ọkọdọhọ ete: “Kpukpru ẹdi ikpîkpu ye idomo eke mîwọrọke usụn̄.”—Ecclesiastes 2:1-11.

Akakan ifiọk oro ẹkenọde Solomon ama anam enye ọfiọk ke se inen̄erede inọ owo uyụhọ edi ndibịne mme n̄kpọ eke spirit. Enye ekewet ete: “Yak nnyịn ikop utịt ofụri n̄kpọ emi: bak Abasi, nyụn̄ nịm mbet esie: koro emi edi eke kpukpru owo.”—Ecclesiastes 12:13.

Ọsọn̄urua n̄kpọ oro odude ke Ikọ Abasi, kpa Bible akan gold m̀mê silver. (Mme N̄ke 16:16) Ukem nte n̄kpọuto, ntotụn̄ọ akpanikọ ẹdọdọn̄ọ ẹyọhọ Bible man afo okpokụt mmọ. Ndi afo oyodụn̄ọde onyụn̄ oyom mmọ? (Mme N̄ke 2:1-6) Andibot nnyịn, kpa Enye emi enyenede mfọnn̄kan edumbet esịn udọn̄ ọnọ fi ndinam ntre, ndien enye ayan̄wam fi. Didie?

Jehovah ọnọ nnyịn ọsọn̄urua akpanikọ ebe ke Ikọ esie, spirit esie, ye esop esie. (Psalm 1:1-3; Isaiah 48:17, 18; Matthew 24:45-47; 1 Corinth 2:10) Ndidụn̄ọde mme ọsọn̄urua edumbet emi anam fi enyene ọniọn̄ ndimek  mfọnn̄kan usụn̄ uwem. Ndien oro idisọn̄ke sia Jehovah, Andibot nnyịn, ọfiọkde se nnyịn iyomde man itịm ikop inemesịt.

Bible Esịn Udọn̄ Ọnọ Ata Eti Ido Uwem

Eti item oro odude ke Bible enyene ufọn ndien ufọn esie inyeneke mbiet. Ido uwem oro enye otorode inyeneke n̄ka. Item esie enyene ufọn kpukpru ini. Ufọn esie ebịghi ke anyan ini idahaemi. Mme uwụtn̄kpọ nti item oro Bible ọnọde esịne edinam utom ọkpọsọn̄, edinam akpanikọ, edida ọniọn̄ mbiat okụk, ye editre ifu.—Mme N̄ke 6:6-8; 20:23; 31:16.

Ke n̄kemuyo ye oro, Jesus ọkọdọhọ ete: “Ẹkûbon n̄kpọ-uto ẹnịm ẹnọ idem ke isọn̄, ke ọtọ nte uta-n̄kpọ ye n̄karafan̄ ẹbiatde n̄kpọ, inọ ẹnyụn̄ ẹbụn̄de, ẹdụk, ẹyịp: edi ẹbon n̄kpọ-uto ẹnịm ẹnọ idem ke heaven, ke ọtọ nte uta-n̄kpọ ye n̄karafan̄ mîbiatke n̄kpọ, inọ mînyụn̄ ibụn̄ke, idụk, iyịp.”—Matthew 6:19, 20.

Ekemini item oro ke enyenyene ufọn mfịn kpa nte ekenyenede isua 2,000 emi ẹkebede. Utu ke ndiduọ nnyịne ke uyom inyene obụkidem, nnyịn imekeme ndibọ ufọn idahaemi ke ndidụk usụn̄ uwem oro ọfọnde akan oro. Se ẹyomde edi ndibon mme n̄kpọuto eke spirit nnọ idem, ndien emi esinọ owo ata inemesịt ye uyụhọ. Didie ke nnyịn ikeme ndinam oro? Nnyịn idinam oro ke ndikot Ikọ Abasi, kpa Bible, nnyụn̄ nda se enye ekpepde nsịn ke edinam.

Mme Edumbet eke Spirit Ẹda Mme Edidiọn̄ Ẹdi

Edieke idade isịn ke edinam nte ọfọnde, mme edumbet eke spirit ẹsinọ nnyịn ufọn ke n̄kan̄ eke obụk, ke n̄kan̄ eke ntụk, ye ke n̄kan̄ eke spirit. Kpa nte eti mbịtmbịt ofụm oro odude ke ufụm enyọn̄ mîyakke idiọk ufiop oto utịn esịm isọn̄, ntre n̄ko ke nti edumbet ẹkpeme nnyịn ke ndinam nnyịn ifiọk ndiọi utịp oro ẹsan̄ade ye uma-inyene. Apostle Paul ekewet ete: “Mmọ eke ẹyomde ndidi mbon inyene ẹduọ ẹsịne ke idomo ye afia ye ediwak ndisịme ye idiọk udọn̄, eke ẹdụride owo ẹsụhọde ke nditaha ye nsobo. Koro itọn̄ inyene edi orụn̄ kpukpru orụk mme idiọk-n̄kpọ; ndien ke edinyanade mbịne enye, ndusụk owo ẹma ẹyo ẹkpọn̄ mbuọtidem, ẹnyụn̄ ẹda ediwak mfụhọ ẹnọ idem mmọ unan.”—1 Timothy 6:9, 10.

Uma-inyene atap ediwak owo esịn ke ndiyom ekese inyene, uwọrọiso, ye odudu. Ekese ini, ẹsida ukwan̄ usụn̄ oro asan̄ade ye abian̄a man ẹnyene se ẹyomde. Ndibịne inyene obụkidem ekeme ndibọ owo ini, odudu, ye ukeme. Enye akam ekeme ndinam owo okûde idap. (Ecclesiastes 5:12) Ke akpanikọ, ndiyom ekese inyene isiyakke owo ọkọri ke n̄kan̄ eke spirit. Jesus Christ, kpa akakan owo oro akanam odude uwem, ama owụt in̄wan̄-in̄wan̄ se idide mfọnn̄kan usụn̄ uwem ete: “Ọfọfọn ọnọ mmọ eke [“ẹkerede ẹban̄a unana mmọ ke n̄kan̄ eke,” NW] spirit.” (Matthew 5:3) Enye ama ọfiọk ke inyene eke spirit akama nsinsi utịp onyụn̄ ọfọn akan inyene obụkidem oro mîsibịghike.—Luke 12:13-31.

Ndi Enen̄ede Enyene Ufọn?

Greg ọdọhọ ete: “Ete ye eka mi ẹma ẹnen̄ede ẹdomo ndinam mi nnịm ke mme n̄kpọ eke  spirit inyeneke ufọn. Edi, mmenyene uwak emem ke ndibịne mme utịtmbuba eke spirit koro mmọbọhọ mme mfịghe oro ẹsisan̄ade ye edimia mbuba uyom inyene.”

Mme ọsọn̄urua n̄kpọ eke spirit ẹnam owo enyene eti itie ebuana ye mbon en̄wen n̄ko. Idịghe se afo enyenede anam ata mme ufan ẹma fi, edi utọ owo oro afo edide anam mmọ ẹma fi. Bible eteme ete: “Dụk nsan̄a ye mme enyene-ibuot owo ndien afo eyenyene ibuot.” (Mme N̄ke 13:20, Today’s English Version) Akan oro, ẹda ọniọn̄ ye ima ẹbọp ubon oro okụtde unen, idịghe inyene.—Ephesus 5:22–6:4.

Nnyịn isidaha-da nti edumbet imana. Ana ikpekpep mmọ ito mme ufan m̀mê Ikọ Abasi. Ntak edi oro ubọ ukpep oro ọkọn̄ọde ke Bible ekemede ndikpụhọde nte nnyịn isede mme n̄kpọ obụkidem ofụri ofụri. Don, oro ekesinamde utom ke itie unịm okụk ọdọhọ ete: “Ẹma ẹn̄wam mi ndifiak n̄kere mban̄a se idide akpan n̄kpọ ke uwem mi, mma nnyụn̄ n̄kpep ndiyụhọ ye mme akpan n̄kpọ udu uwem.”

Bịne Inyene eke Spirit Oro Ẹbịghide

Mme n̄kpọ eke spirit ẹkama utịp oro ẹbịghide, mmọ idịghe ediyụhọ udọn̄ obụkidem ke ekpri ibio ini. Paul ekewet ete: “Se owo okụtde ke enyịn [mme n̄kpọ obụkidem ẹyebe] ẹfep, edi se owo mîkwe ke enyịn [mme n̄kpọ eke spirit] ẹyebịghi ke nsinsi-nsinsi.” (2 Corinth 4:18) Edi akpanikọ nte ke mme n̄kpọ obụkidem ẹkeme ndinọ owo uyụhọ ibio ini, edi idiọkitọn̄ isikamake inemesịt oro ebịghide. Mme n̄kpọ eke spirit ẹsibịghi ke nsinsi.—Mme N̄ke 11:4; 1 Corinth 6:9, 10.

Bible asua uma-inyene oro edide ọsọ n̄kpọ idahaemi. Enye ekpep nnyịn nte ikpọbiọn̄ọde  udọn̄ ibụk ke ndinam enyịn nnyịn ẹnen̄ede ẹse, ẹwụhọ ke se ikam itịmde idi akpan n̄kpọ, kpa mme inyene eke spirit. (Philippi 1:10) Enye anam nnyịn ifiọk se idiọkitọn̄ enen̄erede edi—ukpono ndem. Nte nnyịn idade se nnyịn ikpepde ke Ikọ Abasi isịn ke edinam, nnyịn iyenyene akwa inemesịt. Nnyịn idikereke ndibọbọ edi ndinọnọ. Nso eti nsịnudọn̄ ke emi edi ntem ọnọ nnyịn ndikere mme n̄kpọ eke spirit utu ke ndiyụhọ udọn̄ idem nnyịn!

Edi akpanikọ, okụk ekeme ndinọ owo ukpeme ke ndusụk udomo. (Ecclesiastes 7:12) Edi Bible etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ ete: “Okụk fo ekeme ndikụre ke ediyịp enyịn, nte n̄kpọ eke etịbede mba efe nte ntrukpom.” (Mme N̄ke 23:5, TEV) Mme owo ẹmeyak ekese n̄kpọ ẹtak mmọ ke ntak uma-inyene—n̄kpọ nte nsọn̄idem, mme ubon, ye idem eti ubieresịt mmọ—ndien kpukpru emi ẹmeda ndiọi utịp ẹdi. Ke n̄kan̄ eken, ndida ọfọn ke n̄kan̄ eke spirit anam nnyịn inyene ata akpan n̄kpọ oro iyomde ke uwem—ima, uduak, ye edituak ibuot nnọ edima Abasi nnyịn, Jehovah. Enye n̄ko anam nnyịn isan̄a ke usụn̄ nsinsi uwem oro edinamde idu mfọnmma uwem ke Paradise isọn̄—kpa idotenyịn oro Abasi enịmde ọnọ nnyịn.

Ke mîbịghike, udọn̄ ubonowo ndiforo oyosu ọyọhọ ọyọhọ ke obufa ererimbot Abasi. (Psalm 145:16) Adan̄aoro, “ifiọk Jehovah ọyọyọhọ” ofụri ererimbot. (Isaiah 11:9) Mme n̄kpọ eke spirit ẹyedu barasuene. Uma-inyene ye afanikọn̄ oro ẹsisan̄ade ye enye ẹyebe ẹfep ke nsinsi. (2 Peter 3:13) Ekem, n̄kpọ oro anamde uwem etịm enem—mfọnmma nsọn̄idem, utom oro ọnọde uyụhọ, eti ini nduọkodudu, inem inem itie ebuana ke ubon, ye edidi ufan Abasi ke nsinsi—kpukpru emi ẹyenọ ubonowo ata inemesịt ke nsinsi.

[Ekebe/Ndise ke page 6]

Da Ọniọn̄ Biat Okụk Fo!

Diọn̄ọ se inanade fi. Jesus ekekpep nnyịn ete ibọn̄ akam ite: ‘Nọ nnyịn udia eke ekemde nnyịn ke usen ke usen.’ (Luke 11:3) Kûyak mme n̄kpọ oro ẹdọn̄de fi ndinyene ẹkabade ẹtie nte mme akpan n̄kpọ eke ẹnanade fi. Ti ete ke uwem fo ikọn̄ọke ke se afo enyenede.—Luke 12:16-21.

Diomi nte edibiatde okụk. Kûdep kpukpru se okụtde. Bible ọdọhọ ete: “Ekikere mme ọsọp-ubọk ẹkọ uwak ikpọn̄-ikpọn̄: edi kpukpru owo ibụmede ẹkọ unana ikpọn̄-ikpọn̄.” (Mme N̄ke 21:5) Jesus ama eteme mbon oro ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ enye ete ẹbem iso ẹtie ẹbat se iditakde mbemiso ẹnamde n̄kpọ oro oyomde okụk.—Luke 14:28-30.

Kûdụk isọn nte mîdotke. Adan̄a nte ekekeme, fam okụk nịm da dep n̄kpọ utu ke ndidep n̄kpọ ke isọn. N̄ke Bible kiet esịn enye ntem: “Owo eke ọbuọtde onyụn̄ edi ofụn owo eke ọnọde.” (Mme N̄ke 22:7) Ebede ke ndifara ke idem nnyụn̄ ndu uwem ekekem ye ekpat fo, afo amakam ekeme ndinam ndutịm man edep mme akpan n̄kpọ.

Kûbaha n̄kpọ. Tịm kama se ama ekenyenyene man mmọ ẹbịghi, emi idiyakke n̄kpọ fo abaha. Jesus ama owụt ke ifọnke ndibaha n̄kpọ ke ini enye ọkọnọde mme owo udia.—John 6:10-13.

Nịm mme ebeiso n̄kpọ akpa. Owo ọniọn̄ ‘eyedep ifet’ ada ebịne mme ata akpan utịtmbuba.—Ephesus 5:15, 16.

[Ekebe/Ndise ke page 7]

Ubọ Ukpep Oro Ọfọnde Akan Edikpep N̄kpọ nto Ifiọk N̄kpọntịbe

Nnyịn imekeme ndikpep ekese nto ifiọk n̄kpọntịbe nnyịn—edide eti m̀mê idiọk. Kpa ye oro, ndi edi akpanikọ ke ifiọk n̄kpọntịbe edi mfọnn̄kan andikpep nte ẹsikam ẹdọhọde? Baba, ata mfọnn̄kan ukpep odu. Andiwet Psalm ama anam ẹfiọk ebiet emi ẹkemede ndibọ utọ ukpep oro ke ini enye ọkọbọn̄de akam ete: ‘Ikọ fo edi utuenikan̄ ukot mi, ye un̄wana usụn̄ mi.’—Psalm 119:105.

Ntak emi ndikpep n̄kpọ nto item oro Abasi ọnọde enen̄erede ọfọn akan ndikpep n̄kpọ nto ifiọk n̄kpọntịbe idemowo? Ntak kiet edi koro ndikpep n̄kpọ nto ifiọk n̄kpọntịbe idemowo kpọt—emi edide edidodomo mme n̄kpọ nse—ekeme nditak nnyịn ekese n̄kpọ onyụn̄ ekeme ndikama ubiak. N̄ko ufọn idụhe ndikpep n̄kpọ ke utọ usụn̄ oro. Abasi ọkọdọhọ Israel eset ete: “Afo akpakam akpan̄ utọn̄ ke mbet mi! ndien emem fo ekpebiet akpa mmọn̄, edinen ido fo ekpebiet mbufụt inyan̄.”—Isaiah 48:18.

Ntak kiet oro N̄wed Abasi edide mfọnn̄kan n̄wed oro ekemede ndinọ owo ukpep edi koro enye ọdọn̄ọ mbịghi-n̄kan ye ata nnennen ifiọk n̄kpọntịbe ubonowo. Eyedi afo ọmọfiọk ke iyomke se iketịbede inọ mbon en̄wen ẹtịbe ẹnọ fi man afo ọfiọk n̄kpọ. (1 Corinth 10:6-11) Ke edide akpan n̄kpọ akan, Abasi ada Bible ọnọ nnyịn mfọnn̄kan mbet ye ndausụn̄ oro mînyeneke mbiet. ‘Ido Jehovah ẹfọn ẹma, item Jehovah edi akpanikọ, asian mme ọkọi.’ (Psalm 19:7) Ke akpanikọ, ndikpep n̄kpọ nto ọniọn̄ oro edima Andibot nnyịn ọnọde edi ubọ ukpep oro ọfọnde akan.

[Mme ndise ke page 4]

Ererimbot oyom afo etiene mmọ ama inyene

[Ndise ke page 5]

Ọsọn̄urua n̄kpọ oro odude ke Bible akan gold m̀mê silver