Christ—Enye Emi Kpukpru Ntịn̄nnịm Ikọ Ẹban̄ade
Christ—Enye Emi Kpukpru Ntịn̄nnịm Ikọ Ẹban̄ade
“Koro ikọ-ntiense Jesus edi spirit prophecy.”—EDIYARADE 19:10.
1, 2. (a) Nso ubiere ke nditọ Israel ẹkenyene ndinam ọtọn̄ọde ke isua 29 E.N.? (b) Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?
EDI isua 29 E.N. Kpukpru owo ke Israel ẹtịn̄ ye nduaidem ẹban̄a Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde. Utom ukwọrọikọ John Andinịm Owo Baptism anam mme owo ẹtetịm ẹnyene idotenyịn. (Luke 3:15) John ete idịghe imọ idi Christ. Utu ke oro, enye anyan ubọk owụt Jesus eyen Nazareth, ete: “Ntie ntiense nte, Emi edi Eyen Abasi.” (John 1:20, 34) Ibịghike, mme owo ẹtọn̄ọ nditiene Jesus man ẹkop se enye ekpepde, man enye onyụn̄ anam udọn̄ọ okụre mmọ.
2 Ke mme ọfiọn̄ oro ẹtienede, Jehovah ọnọ ekese ikọ ntiense aban̄a Eyen esie. Mbon oro ẹkpepde N̄wed Abasi ẹnyụn̄ ẹkụtde mme utom Jesus ẹnyene akpan ntak ndibuọt idem ke enye. Nte ededi, ekese ikọt ediomi Abasi ibuọtke idem ke enye. Ibat ibat owo ẹnyịme ke Jesus edi Christ, kpa Eyen Abasi. (John 6:60-69) Edieke afo okpokodude uwem ini oro, nso ke afo akpakanam? Ndi afo ekpekenyịme Jesus nte Messiah onyụn̄ akabade edi anam-akpanikọ mbet esie? Kere ban̄a uyarade oro Jesus ke idemesie ọnọde ke ini ẹdoride enye ikọ ẹte abiat Sabbath, nyụn̄ se uyarade efen oro enye ọnọde man ọsọn̄ọ mbuọtidem mme anam-akpanikọ mbet esie.
Jesus ke Idemesie Ọnọ Uyarade
3. Nso inam Jesus ọnọ uyarade aban̄a owo emi enye edide?
3 Edi ini usọrọ Passover eke 31 E.N. Jesus odu ke Jerusalem. Idahaemi ke enye osụk ọkọk eren oro ọkọdọn̄ọde ke isua 38. Edi mme Jew ẹkọbọ enye ke ntak emi enye ọkọkde owo oro ke Sabbath. Mmọ ẹdori enye ikọ n̄ko ẹte osụn̄i Abasi ẹnyụn̄ ẹdomo ndiwot enye ke ntak emi enye ọdọhọde ke Abasi edi Ete imọ. (John 5:1-9, 16-18) Nti ntak ita oro enye adade anyan̄a idem ẹyenam eyen Jew ekededi oro enyenede esịt akpanikọ ọfiọk owo emi Jesus enen̄erede edi.
4, 5. Nso ikedi uduak utom ukwọrọikọ John, ndien enye ekenyene uforo adan̄a didie?
4 Akpa, Jesus ebem iso etịn̄ aban̄a ikọ ntiense John Andinịm Owo Baptism, emi ekebemde enye iso, ete: “Mbufo ẹkedọn̄ ẹka ke ọtọ John, enye ama onyụn̄ etie ntiense aban̄a akpanikọ. John ekedi utuenikan̄ emi asakde onyụn̄ ayamade; mbufo ẹma ẹnyụn̄ ẹnyịme ndidara ke un̄wana esie ke ekpri ibio ini.”—John 5:33, 35.
5 John Andinịm Owo Baptism ekedi “utuenikan̄ emi asakde onyụn̄ ayamade” koro mbemiso Herod okomụmde onyụn̄ ọkọbide enye ke ufịk, John ama anam utom oro Abasi ọkọnọde enye ete ọdiọn̄ usụn̄ ọnọ Messiah. John ọkọdọhọ ete: “N̄kedi ndida mmọn̄ nnịm baptism, man ẹyarade [Messiah] ẹnọ Israel. . . . Mma n̄kụt Spirit nte otode ke enyọn̄ osụhọde nte ibiom odoro Enye ke idem. Ndien n̄kọdiọn̄ọke Enye; edi Enye emi ọkọdọn̄de mi ete nda mmọn̄ nnịm baptism ọdọhọ mi ete, Owo eke edikụtde nte Spirit osụhọrede odoro Enye ke idem edi Enye emi enịmde owo baptism ke Edisana Spirit. Ami mma nnyụn̄ n̄kụt, nnyụn̄ ntie ntiense nte, Emi edi Eyen Abasi.” * (John 1:26-37) John ama etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ ke Jesus edi Eyen Abasi—kpa Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde. Ikọ ntiense John ama enen̄ede an̄wan̄a tutu n̄kpọ nte ọfiọn̄ itiaita ke enye ama akakpa, ediwak mme Jew oro ẹkenyenede esịt akpanikọ ẹma ẹtịn̄ an̄wan̄wa ẹte: “Kpukpru se John eketịn̄de aban̄a owo emi ẹdi akpanikọ.”—John 10:41, 42.
6. Ntak emi mme utom Jesus ẹkpekenamde mme owo ẹnịm ke Abasi ama ọnọ enye ibetedem?
6 Jesus afiak ada usụn̄ en̄wen ọsọn̄ọ ke imọ idi Messiah. Enye ọdọhọ ke nti utom oro imọ inamde ẹdi uyarade ke Abasi ọnọ imọ ibetedem. Enye ọdọhọ ete: “Ami mmenyene ikọ-ntiense emi okponde akan eke John; koro mme utom emi Ete ọkọnọde Mi ete nnam mma, kpa utom emi nnanam, mmọ ẹnyụn̄ ẹdi ntiense ẹnọ Mi, ẹte, Ete okosio Mi ọdọn̄.” (John 5:36) Idem mme asua Jesus ikenenike uyarade emi, emi ekesịnede ediwak utịben̄kpọ. Nte ini akade, ndusụk mmọ ẹbụp ẹte: “Inam didie? Koro owo emi ke ananam ediwak idiọn̄ọ.” (John 11:47) Nte ededi, ndusụk mmọ ẹbọrọ ke eti usụn̄ ẹte: “Ke adan̄aemi Christ edidide, nte Enye ayanam idiọn̄ọ eke ẹwakde ẹkan se owo emi akanamde?” (John 7:31) Mme andikop ikọ Jesus ẹma ẹnen̄ede ẹkeme ndikụt mme edu Ete ke idem Eyen.—John 14:9.
7. Didie ke N̄wed Abasi Usem Hebrew etie ntiense aban̄a Jesus?
7 Ke akpatre, Jesus odụri ntịn̄enyịn mme owo owụt ntiense emi owo mîkemeke ndineni. Enye ọdọhọ ete: “N̄wed Abasi . . . edi ntiense ọnọ Mi,” onyụn̄ adian do ete: “Edieke mbufo ẹkpenịmde Moses ke akpanikọ, mbufo ẹkpenịm Mi ke akpanikọ; koro enye ekewetde aban̄a Mi.” (John 5:39, 46) Edi akpanikọ, Moses ekedi kiet kpọt ke otu ediwak ntiense oro ẹkedude uwem mbemiso eyo mme Christian, emi ẹkewetde ẹban̄a Christ. Se mmọ ẹkewetde esịne ediwak ntịn̄nnịm ikọ ye udịm udịm enyịn̄ ubon emi ẹnamde ẹfiọk owo emi Messiah edide. (Luke 3:23-38; 24:44-46; Utom 10:43) Ndien nso kaban̄a Ibet Moses? Apostle Paul ekewet ete: “Ibet ekedi andikpeme nnyịn, emi adade nnyịn ọsọk Christ.” (Galatia 3:24) Ih, “ikọ-ntiense Jesus edi spirit [m̀mê, edi ofụri ntak ye uduak emi ẹtịn̄de] prophecy.”—Ediyarade 19:10.
8. Ntak emi ediwak mme Jew mîkọbuọtke idem ke Messiah?
8 Ndi ofụri uyarade emi—in̄wan̄-in̄wan̄ ikọ ntiense John, mme utom odudu Jesus ọkọrọ ye mme edu esie oro ẹbietde edu Abasi, ye akpakịp uyarade N̄wed Abasi—ikpakanamke fi enịm ke Jesus ekedi Messiah? Owo ekededi emi ekenyenede ata ima ọnọ Abasi ye Ikọ esie ọkpọkọsọsọp ọfiọk emi onyụn̄ ọbuọt idem ke Jesus nte Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde. Nte ededi, mbon oro ẹkenyenede orụk ima oro ke Israel ikawakke. Jesus ọkọdọhọ mme andibiọn̄ọ enye ete: “Mmọdiọn̄ọ mbufo nte mbufo inyeneke ima Abasi ke esịt mbufo.” (John 5:41, 42) Utu ke ndiyom “ubọn̄ eke otode ke Abasi kierakiet,” mmọ ẹkebọ “ubọn̄ ke ubọk kiet eken.” Eyịghe idụhe mmọ mîkamaha ikọ Jesus, sia enye asuade utọ ekikere oro, ukem nte Ete esie asuade!—John 5:43, 44; Utom 12:21-23.
N̄kukụt Oro Edisude ke Ini Iso Ọsọn̄ọ Mmọ Idem
9, 10. (a) Ntak emi ini oro Jesus ọkọnọde mme mbet esie idiọn̄ọ ekedide akpan n̄kpọ? (b) Nso n̄wọrọnda un̄wọn̄ọ ke Jesus ọkọn̄wọn̄ọ ọnọ mme mbet esie?
9 Ebe isua kiet tọn̄ọ Jesus ọkọnọ uyarade oro itịn̄de ke enyọn̄ emi ndisọn̄ọ ke imọ idi Messiah. Passover eke 32 E.N. emebe. Ediwak owo oro ẹkenịmde enye ke akpanikọ isan̄ake aba ye enye, ekeme ndidi ke ntak ukọbọ, uma-inyene, m̀mê ekikere uwem. Ekeme ndidi ndusụk owo ifiọkke se ẹkpenamde mîdịghe ẹkop iyatesịt ke ntak emi Jesus mîkenyịmeke ẹnam imọ edidem. Ke ini mme adaiso Ido Ukpono Mme Jew ẹkenenide eneni ye enye, enye ama esịn ndinọ idiọn̄ọ otode heaven emi akpadade ubọn̄ ọsọk enye ke idemesie. (Matthew 12:38, 39) Ekeme ndidi enye nditre ndinọ idiọn̄ọ emi ama akpa ndusụk owo idem. N̄ko-n̄ko, Jesus ọtọn̄ọ ndiyarade n̄kpọ oro enen̄erede ọsọn̄ ndifiọk ọnọ mme mbet esie—“Imọ inyene ndika ke Jerusalem n̄kokụt ediwak ukụt ke ubọk mbiowo ye ikpọ oku ye mme scribe; mmọ ẹyenyụn̄ ẹwot Imọ.”—Matthew 16:21-23.
10 Ke n̄kpọ nte ufan̄ ọfiọn̄ duop oro ẹditienede, ‘eyekem ini nte Jesus edikpọn̄de ererimbot emi ọnyọn̄ etiene Ete.’ (John 13:1) Sia enen̄erede ekere aban̄a mme anam-akpanikọ mbet esie, Jesus ọn̄wọn̄ọ ke imọ iyọnọ mmọ n̄kpọ oro imọ mîkọnọhọ mme Jew oro ẹnanade mbuọtidem—idiọn̄ọ otode heaven. Jesus ọdọhọ ete: “Ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo nte, ndusụk owo ẹdu ke otu mmọ emi ẹdade mi, emi mîditabike n̄kpa, tutu mmọ ẹkụt Eyen Owo edide ndida ubọn̄.” (Matthew 16:28) Nte an̄wan̄ade, Jesus idọhọke ke ndusụk mbet imọ ẹyedu uwem tutu esịm ini oro Obio Ubọn̄ Messiah ọtọn̄ọde ndikara ke 1914. Utu ke oro, enye etịn̄ aban̄a ediwụt ata mme n̄kpet n̄kpet mbet esie n̄wọrọnda n̄kukụt aban̄ade ubọn̄ oro enye edinyenede ke ini enye akarade ke Obio Ubọn̄ esie. Ẹkot n̄kukụt emi edikpụhọde mbiet.
11. Tịn̄ nte n̄kukụt edikpụhọde mbiet eketiede.
11 Ke usen itiokiet ẹbede, Jesus ada Peter, James, ye John ọdọk ke akwa obot—eyedi ibuot Obot Hermon. Ke obot oro, “mbiet [Jesus] okpụhọde ke iso mmọ; iso Esie asiaha nte utịn, edisịne-n̄kpọ Esie onyụn̄ akabade afia nte un̄wana.” Prọfet Moses ye Elijah ẹbiọn̄ọde n̄ko ẹnyụn̄ ẹneme nneme ye Jesus. Enyene-uten̄e n̄kpọ emi etịbe okoneyo, anamde enye etetịm ayama. Ke akpanikọ, enye enen̄ede etie nte ata idem n̄kpọ tutu Peter ọdọhọ ke imọ imọn̄ ibọp ataya ita—kiet enyene Jesus, kiet enyene Moses, kiet onyụn̄ enyene Elijah. Ke adan̄aemi Peter osụk etịn̄de ikọ, nyayama ikpaenyọn̄ ofụk mmọ ndien uyo oto ke ikpaenyọn̄ ọwọrọ, ete: “Emi edi edima Eyen Mi, emi [nnemde] esịt ye Enye; ẹkop uyo Esie.”—Matthew 17:1-6.
12, 13. Didie ke edikpụhọde mbiet okotụk mme mbet Jesus, ndien ntak-a?
12 Edi akpanikọ, ke ndondo emi Peter ama ọdọdọhọ ke Jesus “edi Christ, Eyen Abasi uwem.” (Matthew 16:16) Edi kere ndikop nte Abasi ke idemesie ọnọde ikọ ntiense, ọsọn̄ọde owo emi Eyen esie oro ẹyetde aran edide ye utom emi Eyen oro edinamde! N̄kukụt edikpụhọde mbiet ọsọn̄ọ mbuọtidem Peter, James, ye John didie ntem! Sia ẹsọn̄ọde mbuọtidem mmọ ntem, mmọ ẹnen̄ede ẹtịm idem ẹnọ se inade ke iso ibet mmọ, ẹnyụn̄ ẹtịm idem ẹnọ akpan utom oro mmọ ẹdinamde ke esop ini iso.
13 Mme mbet ifreke n̄kukụt edikpụhọde mbiet oro. Ke se ikande isua 30 ẹma ẹkebe, Peter ewet ete: “[Jesus] ọkọbọ ukpono ye ubọn̄ ke ubọk Abasi Ete, ke adan̄aemi uyo otode ke akakan ubọn̄ oro esịm Enye ntem, ete, Emi edi Eyen Mi, Eyen ima Mi, emi esịt enemde Mi ye Enye: nnyịn ke idem nnyịn ikokop uyo oro, nte otode ke enyọn̄ ọwọrọ, ke ini nnyịn idude ye Enye ke edisana obot oro.” (2 Peter 1:17, 18) N̄kpọ emi otụk John n̄ko. Ke se ikande isua 60 ke n̄kpọ emi ama akada itie, etie nte enye etịn̄ aban̄a edikpụhọde mbiet ke ini enye ọdọhọde ete: “Nnyịn inyụn̄ ikụt ubọn̄ Esie, utọ ubọn̄ emi ikpọn̄ eyen ọbọde ke ubọk ete.” (John 1:14) Kpa ye oro, edikpụhọde mbiet idịghe akpatre n̄kukụt oro ẹwụtde mme anditiene Jesus.
Un̄wana Efen Efen Ẹnọde Mbon Oro Ẹnamde Akpanikọ Ẹnọ Abasi
14, 15. Ke usụn̄ ewe ke apostle John ekenyene ndidu tutu Jesus edi?
14 Ke Jesus ama ekeset, enye owụt mme mbet esie idem ke mben Inyan̄ Galilee. Enye asian Peter do ete: “Edieke nyomde [John] osụk odu tutu ndi, nso mbubehe ke enyene do?” (John 21:1, 20-22, 24) Ndi ikọ emi ọwọrọ ke apostle John oyodu uwem ebịghi akan mme apostle eken? Etie nte edi ntre, koro enye ọsọn̄ọ ada anam n̄kpọ Jehovah ke se ikperede ndisịm isua 70 efen. Nte ededi, ikọ Jesus ọwọrọ n̄kpọ akan oro.
15 Ikọ oro “tutu ndi” anam nnyịn iti ikọ oro Jesus eketịn̄de aban̄a “Eyen Owo [ndidi] ndida ubọn̄.” (Matthew 16:28) John odu tutu Jesus edi, koro nte ini akade ẹwụt enye n̄kukụt aban̄ade edidi Jesus ke ukara Obio Ubọn̄. Ke ekperede utịt uwem John, ke ini enye odude ke ntan̄mfep ke Isuo Patmos, ẹnọ enye Ediyarade ye kpukpru ndyọ ndyọ ntịn̄nnịm idiọn̄ọ oro ẹnyenede ndiwụt idem ke “usen Ọbọn̄.” N̄wọrọnda n̄kukụt emi ẹnen̄ede ẹtụk John tutu ke ini Jesus ọdọhọde: “Ke akpanikọ, mmọn̄ ndedi iwiwa,” John ofiori ete: “Amen. Di, Ọbọn̄ Jesus.”—Ediyarade 1:1, 10; 22:20.
16. Ntak edide akpan n̄kpọ nnyịn ndika iso nsọn̄ọ mbuọtidem nnyịn?
16 Mbon oro ẹkenyenede eti esịt, emi ẹkedude uwem ke akpa isua ikie ẹma ẹnyịme Jesus nte Messiah ẹnyụn̄ ẹbuọt idem ke enye. Ke ntak oro ata ediwak owo mînyeneke mbuọtidem, utom oro anade mmọ ẹnam, ye mme idomo oro ẹnyenede ndisịm mmọ, ẹkenyene ndisọn̄ọ mbon oro ẹkabarede ẹdi mme andinịm ke akpanikọ idem. Jesus ọmọnọ ekese uyarade ndiwụt ke imọ idi Messiah, omonyụn̄ owụt mme n̄kukụt oro ẹdisude ke ini iso man ọnọ mme anam-akpanikọ anditiene enye un̄wana ye nsịnudọn̄ efen efen. Mfịn, nnyịn imenen̄ede ika anyan ke “usen Ọbọn̄.” Ke mîbịghike, Christ oyosobo ofụri idiọk editịm n̄kpọ Satan onyụn̄ anyan̄a ikọt Abasi. Ana nnyịn n̄ko isọn̄ọ mbuọtidem nnyịn ebe ke ndibọ ọyọhọ ufọn nto kpukpru n̄kpọ eke spirit oro Jehovah ọnọde nnyịn.
Ẹkpeme ke Ini Ekịm ye Ukụt
17, 18. Nso akwa ukpụhọde okodu ke akpa isua ikie ke ufọt mme anditiene Jesus ye mbon oro ẹkebiọn̄ọde uduak Abasi, ndien nso iketịbe inọ otu kiet kiet ke akpatre?
17 Ke Jesus ama akakpa, mme mbet ẹnam ewụhọ esie uko uko ndidi ntiense esie “ke Jerusalem, ye ke ofụri Judæa ye Samaria, tutu esịm utịt ererimbot.” (Utom 1:8) Kpa ye ọkpọsọn̄ ukọbọ, Jehovah ada un̄wana eke spirit ye ediwak mbufa mbet ọdiọn̄ esop Christian emi ọtọn̄ọde obufa.—Utom 2:47; 4:1-31; 8:1-8.
18 Edi ekịm mbon oro ẹbiọn̄ọde eti mbụk ọdọdiọn̄ ekịm. Mme N̄ke 4:19 ọdọhọ ete: “Usụn̄ mme idiọk owo ebiet ata ekịm: mmọ ifiọkke se ẹdituahade ẹduọn̄ọ.” “Ekịm” emi etetịm ekịm ke 66 E.N. ke ini udịmekọn̄ Rome ẹkande Jerusalem ẹkụk. Ke ẹfiakde ẹnyọn̄ọ ke ntak oro owo mîtịmke ifiọk, mmọ ẹfiak ẹdi ke 70 E.N., isan̄ enye emi mmọ ẹsobo obio oro. Nte Josephus, ewetmbụk eyen Jew ọdọhọde, se ibede mme Jew miliọn kiet ẹkpan̄a. Edi, mme anam-akpanikọ Christian ẹbọhọ. Ntak-a? Koro ke ini udịmekọn̄ Rome ẹfiakde ẹnyọn̄ọ ke ibio ini, mmọ ẹnam item Jesus ẹnyụn̄ ẹfen̄e ẹka ikpọ obot.—Luke 21:20-22.
19, 20. (a) Ntak emi mînaha ikọt Abasi ẹkop ndịk nte editịm n̄kpọ emi asan̄ade ekpere utịt? (b) Nso n̄wọrọnda ifiọk ke Jehovah ọkọnọ ikọt esie ke mme isua oro ẹkebemde 1914 iso?
19 Idaha nnyịn edi ukem ntre. Akwa ukụt oro asan̄ade ekpere edidi idiọn̄ọ utịt ofụri idiọk editịm n̄kpọ Satan. Edi ufọn idụhe ikọt Abasi ndikop ndịk, koro Jesus ama ọn̄wọn̄ọ ete: “Sese, Ami ndodu ye mbufo kpukpru ini, tutu esịm utịt ererimbot.” (Matthew 28:20) Man ọsọn̄ọ mbuọtidem mme akpa mbet esie onyụn̄ etịm mmọ idem ọnọ se ikanade ke iso, Jesus ama ebem iso owụt mmọ ubọn̄ oro enye edinyenede ke heaven nte Edidem Messiah. Nso kaban̄a mfịn? Ke 1914, n̄kukụt oro ama osu. Ndien oro ọsọn̄ọ ikọt Abasi idem didie ntem! Emi anam ẹnyene ata eti idotenyịn kaban̄a ini iso, ndien ẹnọ mme asan̄autom Jehovah n̄kaiso un̄wana efen efen ẹban̄a Obio Ubọn̄ Messiah. Kpa ke n̄kịmn̄kịm ererimbot emi, “usụn̄ nti owo ebiet un̄wana eke asiahade, aka iso ayama, tutu esịm ufọt uwemeyo.”—Mme N̄ke 4:18.
20 Idem mbemiso 1914, ekpri otu mme Christian oro ẹyetde aran ẹma ẹtọn̄ọ ndifiọk mme n̄wọrọnda akpanikọ ẹban̄a edidi Ọbọn̄. Ke uwụtn̄kpọ, mmọ ẹma ẹfiọk ke owo idikwe edidi esie ke enyịn, nte angel iba oro ẹkebiọn̄ọrede mme mbet ke iso ke 33 E.N. ẹkewụtde ke ini Jesus ọkọdọkde aka heaven. Ke ikpaenyọn̄ ama okofụk Jesus mme mbet mînyụn̄ ikwe enye aba, mme angel oro ẹma ẹdọhọ ẹte: ‘Jesus emi, emi ẹmende Enye ẹkpọn̄ mbufo ẹdụk ke heaven, eyedi kpa ke ido emi mbufo ẹkụtde Enye ọnyọn̄de odụk ke heaven.’—Utom 1:9-11.
21. Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede?
21 Mme anam-akpanikọ anditiene Jesus kpọt ẹkekụt ini oro enye ọkọnyọn̄de. Kpa nte ekedide ke ini edikpụhọde mbiet, mbio obio ikokopke; ererimbot ikakam ifiọkke se iketịbede. Kpasụk ntre ke ekedi ke ini Christ akafiakde edi ke ukara Obio Ubọn̄. (John 14:19) Mme anam-akpanikọ mbet esie oro ẹyetde aran kpọt ẹkefiọk ke enye ama ada ubọn̄. Ke ibuotikọ oro etienede, nnyịn iyokụt nte ifiọk emi enen̄erede otụk mmọ, adade ekesịm editan̄ ediwak miliọn owo emi ẹdikabarede ẹdi mme andidu ke idak ukara Jesus ke isọn̄ mbok.—Ediyarade 7:9, 14.
[Ikọ idakisọn̄]
^ ikp. 5 Etie nte John kpọt okokop uyo Abasi ke ini Jesus akanade baptism. Mme Jew oro Jesus etịn̄de ikọ ọnọ ‘akananam ikopke uyo Abasi, inyụn̄ ikwe mbiet Esie.’—John 5:37.
Nte Afo Emeti?
• Ke ini ẹkedọhọde ke Jesus abiat ibet Sabbath onyụn̄ osụn̄i Abasi, nso uyarade ke enye ọkọnọ man owụt ke imọ ikedi Messiah?
• Didie ke mme akpa mbet Jesus ẹkebọ ufọn ẹto edikpụhọde mbiet?
• Nso ke ikọ Jesus ọkọwọrọ ke ini enye ọkọdọhọde ke John oyodu tutu imọ idi?
• Ewe n̄kukụt okosu ke 1914?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme ndise ke page 10]
Jesus ama owụt mme n̄kpọ oro ẹnamde enye odot nte Messiah
[Ndise ke page 12]
N̄kukụt edikpụhọde mbiet ama ọsọn̄ọ mbuọtidem mme mbet
[Ndise ke page 13]
John ama odu tutu Jesus ‘edi’