Mme Utịben̄kpọ​—Akpanikọ m̀mê N̄ke?

IKỌ emi, “Mme Utịben̄kpọ Ẹsitịbe—Kam Bụp Mme Angel,” oro ẹkewetde ẹdian ke ubomisọn̄ oro akawatde ebe ama ọsọsọp edemede eren kiet udọn̄. Okposụkedi enye akamade ido ukpono, enye iketịmke ifiọk se ikọ oro ọkọwọrọde. Ndi ikọ oro okowụt ke awat-ubomisọn̄ oro ama enịm mme utịben̄kpọ ke akpanikọ? Mîdịghe ndi oro akakam edi ikọ mbubru emi owụtde ke enye inịmke ke mme utịben̄kpọ ẹsitịbe, onyụn̄ owụtde ke enye inịmke ke mme angel ẹdu?

Ekeme ndidi ayama se ewet n̄wed owo Germany oro Manfred Barthel ọkọdọhọde: “Utịben̄kpọ edi ikọ oro esisọpde ndinam ekikere mme okot n̄wed asiaha iba.” Mbon oro ẹnịmde mme utịben̄kpọ ke akpanikọ ẹnen̄ede ẹnịm ke mmọ ẹsitịbe, ndien etie nte mmọ ẹsitịbe ediwak ini. * Ke uwụtn̄kpọ, ẹtọt ke mme isua ndondo emi ke Greece ẹte ke mme aka ufọkabasi ẹdọhọ ke utịben̄kpọ esitịbe n̄kpọ nte ini kiet ke ọfiọn̄. Emi ama anam bishop Ufọkabasi Greek Orthodox odụri owo utọn̄ ete: “Mme aka ufọkabasi ẹsiwak ndida Abasi, Mary, ye ndisana owo nte mme ata ata owo. Mmọ ikpenyeneke ndika anyan n̄kaha ntre ke n̄kpọ emi.”

Ke ndusụk idụt, mbon oro ẹnịmde ke mme utịben̄kpọ ẹsitịbe iwakke. Ndụn̄ọde oro Itie Unam Ndụn̄ọde ke Allensbach, Germany, ekemịn̄de ke 2002 ama owụt ke mbahade 71 eke ikie ke otu mbon Germany ẹdọhọ ke mme utịben̄kpọ ẹdi n̄ke, idịghe akpanikọ. Nte ededi, iban ita emi ẹdọhọde ke Edisana Mary ama otobo mmimọ etop ẹsịne ke se isụhọrede ikan mbahade kiet ke itie ita ke otu mbon oro ẹnịmde mme utịben̄kpọ ke akpanikọ. Ọfiọn̄ ifan̄ ke iban emi ẹma ẹkedọhọ ke mmimọ ima ikụt Mary—asan̄ade ye mme angel ye ibiom—n̄wedmbụk n̄kpọntịbe Germany oro Westfalenpost ama ọdọhọ ete: “Tutu esịm emi, n̄kpọ nte owo 50,000 ẹdide mme akaisan̄ ido ukpono, mbon oro ẹyomde ẹkọk mmimọ udọn̄ọ, ọkọrọ ye mbon oro ẹnen̄erede ẹyom ndifiọk ekese mban̄a Mary ẹtịm ẹnyene udọn̄ ke n̄kukụt iban emi.” Ẹma ẹdori enyịn ke owo 10,000 efen efen ẹyebụn̄ọ ẹka obio-in̄wan̄ oro n̄kpọ emi eketịbede man ẹkese m̀mê Mary ayafiak owụt mme owo idem. Ẹdọhọ ke Edisana Mary ama owụt mme owo idem n̄ko ke Lourdes, France, ke 1858, ye ke Fátima, Portugal, ke 1917.

Nso Kaban̄a Mme Ido Ukpono Oro Mîdịghe Ido Ukpono Christ?

Ekpere ndidi kpukpru ido ukpono ẹnịm ke mme utịben̄kpọ ẹsitịbe. The Encyclopedia of Religion ọdọhọ ke mme anditọn̄ọ Ido Ukpono Buddha, Ido Ukpono Christ, ye Ido Ukpono Islam ẹma ẹnyene nsio nsio ekikere ẹban̄a mme utịben̄kpọ, edi enye adian do ete: “Edi mme mbụk ido ukpono emi ke ediwak isua emi ẹbede ẹwụt in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke mme utịben̄kpọ ye mme mbụk ẹban̄ade utịben̄kpọ ẹdi kiet ke otu mme n̄kpọ oro ẹnen̄erede ẹtụk uwem mbon ido ukpono.” N̄wed emi ọdọhọ ke “ndusụk ini Buddha ke idemesie ama esinam mme utịben̄kpọ.” Ke  ukperedem, ke ini “Ido Ukpono Buddha akatarade esịm China, mme isụn̄utom esie ẹma ẹsiwak ndiwụt ke mmimọ imenyene odudu ndinam mme utịben̄kpọ.”

Ke ama eketịn̄ aban̄a mme utọ inua-okot utịben̄kpọ oro, Encyclopedia oro eberi ete: “Ekeme ndidi mme owo idinịmke kpukpru mbụk ẹban̄ade mme utịben̄kpọ emi, oro mbon ido ukpono ẹdide mme ewetmbụk eyouwem ẹwetde, edi nte eyịghe mîdụhe, ẹkewet mmọ man ẹnọ Buddha ubọn̄, emi ọkọnọde mme enyene-ifịk anditiene enye odudu ndinam mme utịben̄kpọ.” Encyclopedia oro etịn̄ aban̄a Ido Ukpono Islam ete: “Ata ediwak mbon Islam ẹka iso ẹdori enyịn ndikụt mme utịben̄kpọ. Mme mbụk (hadīths) ẹwụt ke Muhammad ama anam mme utịben̄kpọ ke eferife ke ediwak idaha. . . . Idem ke ndisana owo ẹma ẹkekpan̄a, ẹsụk ẹnenịm ke mmọ ẹsidu ke udi ẹnam mme utịben̄kpọ ke ufọn mbon Islam, ndien mme owo ẹsisịn ifịk ẹbọn̄ akam ẹnọ mmọ ẹte ẹn̄wam mmimọ.”

Nso Kaban̄a Mme Utịben̄kpọ Oro Ẹnamde ke Ido Ukpono Christ?

Ediwak mbon Ido Ukpono Christ ẹnyene nsio nsio ekikere ẹban̄a mme utịben̄kpọ. Ndusụk owo ẹnịm ke mme mbụk Bible ẹban̄ade mme utịben̄kpọ oro Jesus Christ akanamde m̀mê mbon oro mme asan̄autom Abasi oro ẹkedude uwem mbemiso eyo mme Christian ẹkenamde, ẹdi akpanikọ. Kpa ye oro, ediwak owo ẹnyịme ye se Anam-Ukpụhọde owo Protestant oro Martin Luther eketịn̄de. The Encyclopedia of Religion etịn̄ aban̄a enye ete: “Luther ye Calvin ẹma ẹwet ẹte ke eyo utịben̄kpọ ama ebe ndien ke mme owo ikpodorike enyịn ndikụt mme utịben̄kpọ.” N̄wed emi ọdọhọ ke Ufọkabasi Catholic aka iso ndinịm ke mme utịben̄kpọ ẹsitịbe “okposụkedi enye mînamke an̄wan̄a nte mme utịben̄kpọ ẹsisan̄ade ẹtịbe.” Nte ededi, n̄wed oro aka iso ete: “Mme ọfiọkn̄kpọ owo Protestant ẹkenịm ke akpanikọ ke Ido Ukpono Christ ekenen̄ede enyene n̄kpọ ndinam ye eti ido uwem, ẹnyụn̄ ẹnịm ke Abasi m̀mê mme  spirit inyeneke odudu ndomokiet ke uwem mme owo ke usụn̄ ekededi.”

Mbon eken oro ẹdọhọde nte idide Christian, esịnede ndusụk mme ọkwọrọ ederi inịmke ke mme utịben̄kpọ oro ẹsiakde ke Bible ẹma ẹtịbe. Da ke uwụtn̄kpọ, mbụk Bible oro aban̄ade ikọt oro asakde ikan̄ emi ẹwetde ke Exodus 3:1-5. N̄wed oro What the Bible Really Says ọdọhọ ke ediwak mbon Germany oro ẹdide mme ekpep ukpepn̄kpọ ido ukpono inịmke ke utịben̄kpọ oro ama enen̄ede etịbe. Utu ke oro, mmọ ẹdọhọ ke se itien̄wed oro etịn̄de ada aban̄a “ọkpọsọn̄ editịmede esịt oro Moses okokopde ke ntak ubieresịt oro obiomde enye ikpe.” N̄wed oro adian do ete: “Ẹkeme n̄ko ndidi un̄wana Abasi akasiaha ọtọ mme flawa oro, anamde mmọ ẹtara ke mbuari ẹnyụn̄ ẹyama nte ikan̄.”

Ekeme ndidi afo udunyịmeke utọ ekikere oro. Ntre, nso ke afo ekpenịm ke akpanikọ? Ndi owụt ifiọk ndinịm ke mme utịben̄kpọ ẹma ẹsitịbe? Ndien nso kaban̄a mme utịben̄kpọ eyomfịn? Sia nnyịn mîkemeke ndibụp mme angel, anie ndien ke nnyịn ikpobụp?

Ekikere Bible

Owo ndomokiet ikemeke ndifan̄a mme mbụk Bible ẹban̄ade nte Abasi ekesinamde mme n̄kpọ oro ẹkande ukeme owo ndusụk ini ke eset. N̄wed Abasi etịn̄ aban̄a enye ete: ‘Afo onyụn̄ ada ikọt fo Israel ke isọn̄ Egypt ọwọrọ, ke mme idiọn̄ọ, ye ke mme utịbe n̄kpọ, ye ke ọkpọsọn̄ ita, ye edimenede ubọk, ye ke akwa ndịk.’ (Jeremiah 32:21) Kam kere nte Abasi akadade ufen duop, esịnede ediwot kpukpru akpan, esuene idụt oro okokopde odudu akan ke eyo Moses. Ke akpanikọ, emi ẹkedi ata utịben̄kpọ!—Exodus, ibuot 7 esịm 14.

Ediwak isua ikie ke ukperedem, mme andiwet Gospel mbinan̄ ẹma ẹsiak utịben̄kpọ 35 oro Jesus akanamde. Ke akpanikọ, se mmọ ẹwetde ẹwụt ke enye ama akam anam mme utịben̄kpọ oro ẹwakde ẹkan mbon oro mmọ ẹsiakde. Ndi mme mbụk emi ẹdi akpanikọ m̀mê n̄ke? *—Matthew 9:35; Luke 9:11.

Edieke Bible edide se enye ọdọhọde nte idide—kpa Ikọ akpanikọ Abasi—do afo emenyene eti ntak ndinịm ke mme utịben̄kpọ oro Bible obụkde ẹma ẹtịbe. Bible etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ ete ke mme utịben̄kpọ ẹma ẹsitịbe ke eset—mme utịbe utịbe ukọkudọn̄ọ, ediset ke n̄kpa, ye mme n̄kpọ ntre—enye etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ n̄ko ete ke mme utọ utịben̄kpọ oro itịbeke aba. (Se ekebe oro “Ntak Emi Mme Utịben̄kpọ Mîsitịbeke Aba nte Ẹkesitịbede ke Eset,” ke page 4.) Ntre, ndi emi ọwọrọ ke idem mbon oro ẹnịmde Bible ke akpanikọ inịmke mme utịben̄kpọ oro ẹsitịbede mfịn? Yak ibuotikọ oro etienede ọbọrọ mbụme emi.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ekebe ke page 4]

NTAK EMI MME UTỊBEN̄KPỌ MÎSITỊBEKE ABA NTE ẸKESITỊBEDE KE ESET

Ẹsiak nsio nsio orụk utịben̄kpọ ke Bible. (Exodus 7:19-21; 1 Ndidem 17:1-7; 18:22-38; 2 Ndidem 5:1-14; Matthew 8:24-27; Luke 17:11-19; John 2:1-11; 9:1-7) Ediwak utịben̄kpọ emi ẹkewụt ke Jesus edi Messiah, ye nte ke Abasi ama ebere ye enye. Akpa mme anditiene Jesus ẹma ẹnyene mme enọ unam utịben̄kpọ, utọ nte editịn̄ ikọ ke nsio nsio usem ye edifiọk mme ikọ eke odudu spirit. (Utom 2:5-12; 1 Corinth 12:28-31) Mme utọ utịben̄kpọ oro ẹma ẹnyene ufọn ẹnọ esop Christian oro ẹketọn̄ọde obufa ini oro. Didie ke ekedi ntre?

Ntak kiet edi ke N̄wed Abasi ikawakke ini oro. Mme imọ owo kpọt ẹkesinyene ikpan̄wed m̀mê n̄wed. Ke mme idụt mme okpono ndem, mme owo ikọfiọkke Bible m̀mê Andiwet Bible, kpa Jehovah. Ẹkenyene nditetịn̄ mme ukpepn̄kpọ Christian nnọ mme owo. Mme enọ unam utịben̄kpọ ẹma ẹnyene ufọn sia enye akanamde mme owo ẹfiọk ke Abasi akada esop Christian oro ẹketọn̄ọde obufa do anam n̄kpọ.

Edi Paul ama anam an̄wan̄a ete ke mme enọ emi ẹyebe ẹfep ndondo oro ufọn mmọ mîkodụhe aba. Paul ọkọdọhọ ete: “Edi edide enọ editịn̄ ntịn̄nnịm ikọ, mmọ ẹyebe ẹfep; edide editịn̄ ikọ ke usem, mmọ ẹyedobo; edide ifiọk, enye eyebe efep. Koro nnyịn inyene ifiọk ubak ubak inyụn̄ itịn̄ ntịn̄nnịm ikọ ubak ubak; edi ke ini se iyọhọde edidide edisịm, se idide ubak ubak eyebe efep.”—1 Corinth 13:8-10.

Mfịn, mme owo ẹnyene Bible, mme n̄wed oro ẹdọn̄ọde mme ikọ Bible ọkọrọ ye mme n̄wed ofụri orụk ifiọk Bible. Se iwakde ibe mme Christian miliọn itiokiet oro ẹnọde ukpep ke ẹn̄wam mbon en̄wen ẹnyene ifiọk Abasi oro ọkọn̄ọde ke Bible. Ntem, owo iyomke aba mme utịben̄kpọ ndida n̄wụt ke Jesus Christ edi Andinyan̄a oro Abasi emekde m̀mê ndiwụt ke Jehovah ebere ye ikọt esie.