Ẹyak Ikọ Abasi Edi Un̄wana Usụn̄ Mbufo
Ẹyak Ikọ Abasi Edi Un̄wana Usụn̄ Mbufo
“Ikọ fo edi . . . un̄wana usụn̄ mi.”—PSALM 119:105.
1, 2. Ke mme idaha ewe ke ikọ Jehovah ekeme ndidi un̄wana usụn̄ nnyịn?
IKỌ Jehovah eyedi un̄wana usụn̄ nnyịn edieke nnyịn iyakde edi ntre. Man ibọ ufọn ito utọ un̄wana eke spirit oro, ana nnyịn idi ifịk ifịk nditọ ukpepn̄kpọ Ikọ Abasi, inyụn̄ inam item esie. Ini oro kpọt ke nnyịn ikeme nditiene ntịn̄ nte andiwet psalm eketịn̄de: “Ikọ fo edi utuenikan̄ ukot mi, ye un̄wana usụn̄ mi.”—Psalm 119:105.
2 Ẹyak nnyịn idahaemi ineme iban̄a Psalm 119:89-176. Uwak ntọt ẹdu didie ntem ke mme ufan̄ikọ oro, emi ẹtịmde ẹdọn̄ ke ikpehe 11! Mme ufan̄ikọ emi ẹkeme ndin̄wam nnyịn isọn̄ọ idu ke usụn̄ oro adade esịm nsinsi uwem.—Matthew 7:13, 14.
Ntak Imade Ikọ Abasi?
3. Didie ke Psalm 119:89, 90 owụt ke nnyịn imekeme ndiberi edem ke ikọ Abasi?
3 Ndima ikọ Jehovah anam owo ọsọn̄ọ ada ke n̄kan̄ eke spirit. (Psalm 119:89-96) Andiwet psalm ọkọkwọ ete: “O Jehovah ikọ fo omowụhọ ke enyọn̄ ke nsinsi. . . . Afo omowụk isọn̄, ndien enye ọsọn̄ọ ada.” (Psalm 119:89, 90) Ikọ Abasi—“mme ewụhọ ikpa-enyọn̄” esie—anam utịn, ọfiọn̄, ye mme ntantaọfiọn̄ ẹsan̄a ke nde mmọ ke mfọnmma usụn̄, onyụn̄ anam isọn̄ odoro ke itie esie ke nsinsi. (Job 38:31-33; Psalm 104:5) Nnyịn imekeme ndiberi edem ke kpukpru ikọ oro ẹwọrọde Jehovah ke inua; ikọ Abasi ‘ẹsikụt unen’ koro mme un̄wọn̄ọ esie ẹsisu.—Isaiah 55:8-11.
4. Nso ufọn ke edinen̄ede mma ikọ Abasi anam ọnọ mme asan̄autom esie oro ẹsobode ukọbọ?
4 ‘Mîkpedịghe emi ikọ Abasi ekenemde enye esịt, ukụt okpokosobo’ andiwet psalm oro. (Psalm 119:92) Ikedịghe isenowo ẹkekọbọ enye; nditọ Israel oro ẹkeduede ibet ẹkesua enye. (Leviticus 19:17) Edi emi ikanamke enye emem, koro enye ama ama mbet Abasi oro ọkọsọn̄ọde enye idem. Ke Corinth, apostle Paul ‘ama okụt n̄kpọndịk ke otu nditọete abian̄a’ emi ekemede ndidi ama esịne “mme akakan apostle,” oro ẹkeyomde se ẹdoride enye. (2 Corinth 11:5, 12-14, 26) Kpa ye oro, Paul ama ọbọhọ ke n̄kan̄ eke spirit koro enye ama enen̄ede ama ikọ Abasi. Nnyịn imama nditọete nnyịn, sia nnyịn inen̄erede ima Ikọ Jehovah inyụn̄ inamde se enye etịn̄de. (1 John 3:15) Idem usua oro ererimbot asuade nnyịn ikemeke ndinam nnyịn ifre item Abasi. Nnyịn imama inyụn̄ idiana kiet ye nditọete nnyịn inam uduak esie nte itiede ibet ini emi idinamde n̄kpọ inọ Jehovah ye idatesịt ke nsinsi.—Psalm 119:93.
5. Didie ke Edidem Asa okoyom Jehovah?
5 Ke ndiwụt ke imayak idem nnyịn inọ Jehovah, nnyịn imekeme ndibọn̄ akam ite: “Ami ndi okuommọ, nyan̄a mi: koro mmoyom item fo.” (Psalm 119:94) Edidem Asa ama oyom Abasi onyụn̄ etre mfiakedem ke Judah. Ke akwa mbono oro ẹkenịmde ke ọyọhọ isua ubọn̄ Asa 15 (963 M.E.N.), mme andidụn̄ Judah ẹma ‘ẹdụk ediomi, ẹte mmimọ iyoyom Jehovah.’ Abasi ama ayak “mmọ ẹkụt enye” onyụn̄ “anam mmọ ẹtie sụn̄ ke edem kpukpru.” (2 Chronicles 15:10-15) Uwụtn̄kpọ emi esịn udọn̄ ọnọ owo ekededi oro adianarede ọkpọn̄ esop Christian nditọn̄ọ ntak nyom Abasi. Abasi ọyọdiọn̄ onyụn̄ ekpeme mbon oro ẹfiakde ẹtọn̄ọ ndibuana ye ikọt esie ọyọhọ ọyọhọ.
6. Nso edu mîdiyakke nnyịn ida unan eke spirit?
6 Ikọ Jehovah ọnọ nnyịn ọniọn̄ oro ekemede ndikpeme nnyịn mbak idida unan eke spirit. (Psalm 119:97-104) Mbet Abasi anam nnyịn ifiọk n̄kpọ ikan mme asua nnyịn. Ndikere mban̄a mme n̄kpọ editi esie ọnọ nnyịn mbufiọk, ‘ndinyụn̄ nnam item esie anam nnyịn idi asian ikan mbiowo.’ (Psalm 119:98-100) Edieke ikọ Jehovah ‘enịn̄ede nnyịn ke nsịn̄ akan aran-ọkwọk ke inua nnyịn,’ nnyịn iyasua inyụn̄ ifep “kpukpru usụn̄ nsu.” (Psalm 119:103, 104) Emi idiyakke nnyịn ida unan eke spirit ke ini inamde n̄kpọ ye mbon unana uten̄e Abasi oro ẹtan̄de idem ẹnyụn̄ ẹtiede obom obom ke mme akpatre usen emi.—2 Timothy 3:1-5.
Utuenikan̄ Ukot Nnyịn
7, 8. Man asan̄a ekekem ye Psalm 119:105, oyom nnyịn inam nso?
7 Ikọ Abasi edi un̄wana eke spirit oro odude ke nsinsi. (Psalm 119:105-112) Edide nnyịn idi mme Christian oro ẹyetde aran m̀mê idi “mme erọn̄ en̄wen” nsan̄a mmọ, nnyịn idọhọ ite: “Ikọ fo edi utuenikan̄ ukot mi, ye un̄wana usụn̄ mi.” (John 10:16; Psalm 119:105) Ikọ Abasi etie nte utuenikan̄ oro anamde usụn̄ nnyịn ayama mbak nnyịn idituak ukot iduọn̄ọ ke n̄kan̄ eke spirit. (Mme N̄ke 6:23) Kpa ye oro, ana nnyịn owo kiet kiet iyak ikọ Jehovah edi utuenikan̄ ukot nnyịn.
8 Ana nnyịn isọn̄ọ ida nte andiwet Psalm 119. Enye ama ebiere ke imọ idiwọn̄ọkede ikpọn̄ item Abasi. Enye ọkọdọhọ ete: “Mmọn̄wọn̄ọ, nyonyụn̄ nnịm enye, nte ke ndikpeme ndinen ikpe fo.” (Psalm 119:106) Akpakam nnyịn idehede ibat ufọn ukpepn̄kpọ Bible ofụri ini ye edidụk mme mbono esop Christian ke usụhọde.
9, 10. Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke mme owo oro ẹyakde idem ẹnọ Jehovah ẹkeme ‘ndiwaha n̄kpọn̄ item esie,’ edi didie ke ẹkeme ndifep emi?
9 Andiwet psalm oro ‘ikawahake ikpọn̄ item Abasi,’ edi oro ekeme nditịbe nnọ owo oro ayakde idem ọnọ Jehovah. (Psalm 119:110) Edidem Solomon ama awaha ọkpọn̄ item Abasi, okposụkedi enye okotode idụt oro akayakde idem ọnọ Jehovah, okonyụn̄ anamde n̄kpọ ke n̄kemuyo ye ọniọn̄ Abasi ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ini ukara esie. ‘Edi isen iban ẹma ẹnam kpa enye edue,’ ebe ke ndinam enye atuak ibuot ọnọ mme nsunsu abasi.—Nehemiah 13:26; 1 Ndidem 11:1-6.
10 “Ata-ikọt,” kpa Satan, ọkọk ediwak afia obon. (Psalm 91:3) Ke uwụtn̄kpọ, owo emi ekesibuanade ye esop ini kiet ko, ekeme ndidomo ndinam nnyịn iwaha ikpọn̄ usụn̄ un̄wana eke spirit idụk ekịm mbon mfiakedem. “N̄wan oro Jezebel,” emi ekemede ndidi ekedi otu iban oro ẹkekpepde mbon efen ndikpono ndem nnyụn̄ nnam use, ama odu ke otu mme Christian ke Thyatira. Jesus ikọyọhọ utọ idiọkn̄kpọ oro, inaha nnyịn iyọ n̄ko. (Ediyarade 2:18-22; Jude 3, 4) Do, ẹyak nnyịn ibọn̄ akam inọ Jehovah iyom un̄wam esie mbak nnyịn idiwaha ikpọn̄ item esie, edi isọn̄ọ idu ke un̄wana Ikọ Abasi.—Psalm 119:111, 112.
Ikọ Abasi Omụm Nnyịn Akama
11. Nte Psalm 119:119 ọdọhọde, didie ke Abasi ese mme idiọkowo?
11 Edieke nnyịn mîwọn̄ọkede ikpọn̄ item Abasi, enye oyomụm nnyịn akama. (Psalm 119:113-120) Nnyịn imaha “mbon esịt iba,” ukem nte Jesus mîmaha mbon oro ẹdọhọde ke idi Christian mfịn edi oro ẹtiede ndebe ndebe. (Psalm 119:113; Ediyarade 3:16) Sia nnyịn inamde n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt, enye edi ‘ebiet-udịbe nnyịn, oyonyụn̄ omụm nnyịn akama. Enye ‘eyese kpukpru mmọ eke ẹkpọn̄de mme ewụhọ esie ẹdue, ese mmọ ke mbio’ ke ntak abian̄a ye nsu mmọ. (Psalm 119:114, 117, 118; Mme N̄ke 3:32) Enye ese utọ mme idiọkowo oro nte “mbukpen̄”—ndek oro ẹdụhọde ẹsion̄o ke mme n̄kpọuto nte silver ye gold. (Psalm 119:119; Mme N̄ke 17:3) Nnyịn ikpakam ima mme n̄kpọ editi Abasi koro nnyịn iyomke ndidian idem ye mme idiọkowo ke mbukpen̄ nsobo.
12. Ntak emi edide akpan n̄kpọ ndibak Jehovah?
12 Andiwet psalm ọkọdọhọ ete: “Ndịk fo [Jehovah] anam mi ndidien ke idem.” (Psalm 119:120) Oyom nnyịn inyene nnennen mbak Abasi, ebe ke ndifep mme n̄kpọ oro enye asuade, edieke nnyịn iyomde enye aka iso abat nnyịn nte mme asan̄autom esie. Ukpono ukpono mbak oro Job ekenyenede ọnọ Jehovah akanam enye odu edinen uwem. (Job 1:1; 23:15) Mbak Abasi ekeme ndinam nnyịn isọn̄ọ iyịre ke edinam oro enemde Abasi esịt ọkpọkọm nso ke nnyịn iyọ. Kpa ye oro, oyom akam ofụri esịt oro ibọn̄de ye mbuọtidem man ikeme ndiyọ.—James 5:15.
Ẹbọn̄ Akam ye Mbuọtidem
13-15. (a) Ntak emi nnyịn ikpenyenede mbuọtidem ke ẹyebọrọ akam nnyịn? (b) Nso ikeme nditịbe edieke nnyịn mîfiọkke se ikpetịn̄de ke akam? (c) Tịn̄ nte Psalm 119:121-128 ekemede ndinyene ebuana ye ‘mmụm nnyịn oro uyo mîwọrọke’ ke akam.
13 Nnyịn imekeme ndibọn̄ akam ye mbuọtidem nte ke Abasi ayan̄wam nnyịn. (Psalm 119:121-128) Ukem nte andiwet psalm oro, nnyịn imenyene mbuọtidem ke ẹyebọrọ akam nnyịn. Ntak-a? Koro nnyịn imade mbet Abasi ‘ikan gold; idem ata eti gold.’ Akande oro, nnyịn ‘ise kpukpru item Abasi emi ẹban̄ade kpukpru n̄kpọ nte se inende.’—Psalm 119:127, 128.
14 Jehovah esikop eben̄e nnyịn sia nnyịn ibọn̄de akam ye mbuọtidem inyụn̄ itịn̄de enyịn inam item esie. (Psalm 65:2) Edi nso edieke ndusụk ini nnyịn inyenede mfịna oro oyon̄de nnyịn ibuot tutu nnyịn idiọn̄ọke se ikpetịn̄de ke akam? Do “spirit ke idemesie anam n̄kpeubọk ọnọ nnyịn ke mmụm oro uyo mîwọrọke.” (Rome 8:26, 27) Ke mme utọ ini oro, Abasi enyịme ndida se ẹkụtde ke Ikọ esie nte mme n̄kpọ oro nnyịn iben̄ede ke akam.
15 Ediwak akam ye mme ikọ oro ẹnyenede ebuana ye ‘mmụm nnyịn oro uyo mîwọrọke’ ẹdu ke N̄wed Abasi. Da Psalm 119:121-128 nte uwụtn̄kpọ. Nte ẹtịn̄de ikọ ke itien̄wed emi ekeme ndisan̄a n̄kekem ye mme idaha nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, edieke etiede nte ke ẹmọn̄ ẹtụk nnyịn, nnyịn imekeme ndiyom un̄wam nto Abasi nte andiwet psalm oro okoyomde. (Ps 119 Ufan̄ikọ 121-123) Yak idọhọ ke iyom ndinam ata ọkpọsọn̄ ubiere. Do nnyịn imekeme ndibọn̄ akam mben̄e spirit Jehovah an̄wam nnyịn iti inyụn̄ inam uyo esie. (Ps 119 Ufan̄ikọ 124, 125) Kpa ye oro edide ‘imasasua kpukpru usụn̄ nsu,’ nnyịn imekeme ndiben̄e Abasi an̄wam nnyịn mbak ididuọ idụk idomo inyụn̄ idue ibet esie. (Ps 119 Ufan̄ikọ 126-128) Edieke nnyịn ikotde Bible ke usen ke usen, nnyịn iyeti nti ufan̄ikọ nte mmọ emi ke ini ibọn̄de akam inọ Jehovah.
Mme N̄kpọ Editi Jehovah Ẹn̄wam Nnyịn
16, 17. (a) Ntak emi nnyịn iyomde mme n̄kpọ editi Abasi, ndien didie ke ikpese mmọ? (b) Didie ke mbon efen ẹkeme ndise nnyịn, edi nso inen̄erede ibehe nnyịn?
16 Edieke nnyịn iyomde Abasi okop akam nnyịn, inyụn̄ iyomde enye ama nnyịn, ana ikere iban̄a ikọ ntiense m̀mê mme n̄kpọ editi esie. (Psalm 119:129-136) Sia nnyịn isifrede n̄kpọ, nnyịn imoyom mme utịbe utịbe n̄kpọ editi Jehovah oro ẹsinamde nnyịn ifiak iti mme item ye ewụhọ esie. Edi akpanikọ, nnyịn imesima un̄wana eke spirit oro isibọde ke ini ẹnamde Ikọ Abasi an̄wan̄a ke obufa usụn̄. (Psalm 119:129, 130) Nnyịn imokop idatesịt n̄ko nte ke Jehovah ‘anam iso esie ayama ọnọ nnyịn’ ke ima, okposụkedi ‘akpa mmọn̄ ẹtode nnyịn ke enyịn ẹsụhọde’ ke ntak emi mbon efen ẹbiatde mbet esie.—Psalm 119:134b, 135; Numbers 6:25.
17 Abasi ayaka iso ama nnyịn edieke ikerede iban̄a n̄kpọ editi esie. (Psalm 119:137-144) Sia nnyịn idide mme asan̄autom Jehovah, nnyịn imọfiọk ke enye enyene unen nditi nnyịn ndisana ewụhọ esie nnyụn̄ ndori enyịn ke iyanam mbet emi. (Psalm 119:138) Sia andiwet psalm oro ekenịmde mbet Abasi, ntak emi enye ọkọdọhọde ete: “Ami mmekpri, nnyụn̄ ntie nte mbio”? (Psalm 119:140b) Ana in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke enye eketịn̄ aban̄a nte mme asua esie ẹkesede enye. Edieke isọn̄ọde ida inyene edinen ido, mbon efen ẹkeme ndise nnyịn ke mbio. Edi, se inen̄erede ibehe nnyịn edi ke Jehovah ama nnyịn koro nnyịn idude uwem ekekem ye ndinen ewụhọ esie.
Imenyene Ifụre ye Emem
18, 19. Edikere mban̄a mme n̄kpọ editi Abasi ada nso utịp edi?
18 Ndinịm uyo Abasi anam nnyịn isan̄a ikpere enye. (Psalm 119:145-152) Sia nnyịn inịmde uyo Jehovah, nnyịn imọfiọk ke imekeme ndiseme n̄kot enye ke ofụri esịt, ke enye oyonyụn̄ okop n̄ko. Nnyịn imekeme ndidemede ke “usenubọk” nseme nyom un̄wam. Nso eti ini ndibọn̄ akam ke emi edi ntem! (Psalm 119:145-147) N̄ko, Abasi ekpere nnyịn koro nnyịn mînamke ibak, sia inyụn̄ idade ikọ esie ke akpanikọ, ukem nte Jesus akadade. (Psalm 119:150, 151; John 17:17) Itie ebuana nnyịn ye Jehovah ekpeme nnyịn ke ntịme ntịme ererimbot emi oyonyụn̄ ekpeme nnyịn ebe akwa ekọn̄ esie ke Armageddon.—Ediyarade 7:9, 14; 16:13-16.
19 Nnyịn imenyene ifụre koro inyenede ntotụn̄ọ ukpono inọ ikọ Abasi. (Psalm 119:153-160) Sia nnyịn mîbietke mme anamidiọk, nnyịn ‘iwọn̄ọkede ikpọn̄ mme n̄kpọ editi Jehovah.’ Nnyịn imama item Abasi ndien ima-mfọnido esie ọnọ nnyịn ifụre. (Psalm 119:157-159) Mme n̄kpọ editi Jehovah ẹti nnyịn se enye oyomde oto nnyịn ke mme idaha kiet kiet. Ke n̄kan̄ eken, mme item Abasi ẹnọ nnyịn ndausụn̄, ndien nnyịn imọfiọk unen oro Andibot enyenede ndida nnyịn usụn̄. Enenem nnyịn esịt ndiyom ndausụn̄ Abasi, koro imọdiọn̄ọ ke ‘ofụri ikọ Abasi edi akpanikọ’ ye nte ke nnyịn ikemeke ndinen̄ede ikpat isan̄ nnyịn.—Psalm 119:160; Jeremiah 10:23.
20. Ntak emi nnyịn inyenede ‘ediwak emem’?
20 Ima oro imade ibet Jehovah anam nnyịn inyene ediwak emem. (Psalm 119:161-168) Ukọbọ ibọhọ nnyịn anana-mbiet “emem Abasi” oro inyenede. (Philippi 4:6, 7) Nnyịn imama edinen ikpe Jehovah tutu anam nnyịn itoro enye kpukpru ini—“utịm ikatiaba ke usen.” (Psalm 119:161-164) Andiwet psalm oro ọkọkwọ ete: “Mmọ eke ẹmade ido fo ẹnyene ediwak ifụre [“emem,” NW]: mmọ inyụn̄ ikwe n̄kpọ iduọ baba kiet.” (Psalm 119:165) Edieke nnyịn owo kiet kiet imade inyụn̄ inịmde mbet Jehovah, nnyịn idituakke ukot iduọn̄ọ ke n̄kan̄ eke spirit ke ntak n̄kpọ oro mbon efen ẹnamde m̀mê ke ntak efen ekededi.
21. Mme uwụtn̄kpọ ewe ke N̄wed Abasi ẹwụt ke ikpanaha ituak ukot iduọn̄ọ ke ini ndutan̄uyo odude ke esop?
21 Ediwak mbon oro ẹsiakde ke Bible ikayakke n̄kpọ ndomokiet edi nsinsi n̄kpọ iduọ ọnọ mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, Gaius emi ekedide Christian ikatuakke ukot iduọ edi ‘ama aka iso asan̄a ke akpanikọ’ idọn̄ke enyịn iban̄a ukwan̄ edu Diotrephes. (3 John 1-3, 9, 10) Paul ama ọnọ Christian iban oro Euodia ye Syntyche item ete “ẹnyene ekikere kiet ke Ọbọn̄,” koro etie nte mmọ ẹma ẹnyene ndutan̄uyo. Etie nte ẹma ẹn̄wam mmọ ẹkọk mfịna mmọ, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹka iso ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam n̄kpọ Jehovah. (Philippi 4:2, 3) Ke ntre, nnyịn inyeneke ndituak ukot nduọ edieke ndutan̄uyo odude ke esop. Ẹyak nnyịn ika iso inịm item Jehovah, itide ite ke ‘kpukpru usụn̄ nnyịn ẹna enye ke iso.’ (Psalm 119:168; Mme N̄ke 15:3) Do n̄kpọ ndomokiet idibọhọ nnyịn ‘ediwak emem’ nnyịn ke nsinsi nsinsi.
22. (a) Edieke ikopde uyo Abasi, nso ifet ke ikeme ndinyene? (b) Didie ke nnyịn ikpese ndusụk mbon oro ẹyode ẹkpọn̄ esop Christian?
22 Edieke ikopde uyo inọ Jehovah kpukpru ini, nnyịn iyenyene ifet ndika iso ntoro enye. (Psalm 119:169-176) Nnyịn idinyeneke ifụre eke spirit kpọt edieke idude uwem ke n̄kemuyo ye mbet Abasi, edi ‘n̄kpọkinua nnyịn ẹyen̄wan̄a itoro ẹnọ Jehovah.’ (Psalm 119:169-171, 174) Emi edi n̄kponn̄kan edidiọn̄ oro nnyịn ikemede ndinyene ke mme akpatre usen emi. Andiwet psalm oro ama oyom ndika iso ndu uwem man otoro Jehovah, edi ke usụn̄ oro owo mîtịn̄ke, enye ama ‘asan̄a oyo nte erọn̄ eke osopde.’ (Psalm 119:175, 176) Ndusụk mbon oro ẹyode ẹkpọn̄ esop Christian ẹkeme ndisụk mma Abasi nnyụn̄ nyom nditoro enye. Mmọdo, ẹyak nnyịn inam kpukpru se ikemede man in̄wam mmọ ẹfiak ẹnyene ifụre eke spirit ẹnyụn̄ ẹkop idatesịt nditoro Jehovah ye ikọt esie.—Mme Hebrew 13:15; 1 Peter 5:6, 7.
Nsinsi Un̄wana Usụn̄ Nnyịn
23, 24. Mme ufọn ewe ke afo ọbọ oto Psalm 119?
23 Psalm 119 ekeme ndinyene ufọn nnọ nnyịn ke ediwak usụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, enye ekeme ndinam nnyịn itịm iberi edem ke Abasi, koro enye owụt ke ata inemesịt oto “edisan̄a ke mbet Jehovah.” (Psalm 119:1, NW) Andiwet psalm oro eti nnyịn ete ke ‘ofụri ikọ Abasi edi akpanikọ.’ (Psalm 119:160) Ke akpanikọ, akpana emi anam nnyịn inen̄ede iwụt esịtekọm iban̄a ofụri Ikọ Abasi. Akpana editie n̄kere Psalm 119 onụk nnyịn ndikpep N̄wed Abasi ke ofụri esịt. Andiwet psalm oro ama eben̄e Abasi ndien ndien ete: “Kpep mi mme ewụhọ fo.” (Psalm 119:12, 68, 134b) Enye ama eben̄e n̄ko ete: “Kpep mi mfọn ibuot ye ifiọk: koro mmenịm mbet fo ke akpanikọ.” (Psalm 119:66) Nnyịn ikpenyene ndibọn̄ akam ntre n̄ko.
24 Ukpepn̄kpọ Abasi anam ikeme ndinyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Jehovah. Andiwet psalm oro okokot idemesie ndien ndien asan̄autom Abasi. Ke nditịm ntịn̄, enye akada ikọ oro otụkde owo, oro etienede mi, eneme nneme ye Jehovah: “Ami ndi okuommọ.” (Psalm 119:17, 65, 94, 122, 125; Rome 14:8) Nso akwa ifet ke edi ntem ndikpono nnyụn̄ ntoro Jehovah nte kiet ke otu Mme Ntiense esie! (Psalm 119:7) Nte afo ke okpono Abasi nte asuanetop Obio Ubọn̄ oro okopde idatesịt? Ke edide ntre, fiọk ete ke Jehovah ayaka iso omụm fi akama onyụn̄ ọdiọn̄ fi ke ifetutom emi edieke afo ọbuọtde idem ke ikọ esie kpukpru ini onyụn̄ ayakde enye edi un̄wana usụn̄ fo.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Ntak emi nnyịn ikpamade ikọ Abasi?
• Didie ke ikọ Abasi omụm nnyịn akama?
• Ke mme usụn̄ ewe ke mme n̄kpọ editi Jehovah ẹn̄wam nnyịn?
• Ntak emi ikọt Jehovah ẹnyenede emem ye ifụre?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 16]
Ikọ Abasi edi ebiet emi un̄wana eke spirit otode
[Ndise ke page 17]
Edieke nnyịn imade mme n̄kpọ editi Jehovah, tutu amama enye idibatke nnyịn nte “mbukpen̄”
[Mme ndise ke page 18]
Edieke ikotde Bible ke usen ke usen, imekeme nditi mme itie oro ẹkemede ndin̄wam nnyịn ke ini ibọn̄de akam