Eti Un̄wam Ukabade N̄wed

JEHOVAH ABASI, Andinyene Bible, oyom ẹtan̄a eti mbụk Obio Ubọn̄ ẹnọ “kpukpru idụt ye esien ye usem ye obio.” (Ediyarade 14:6) Enye oyom kpukpru owo ẹnyene Ikọ esie oro ẹwetde-wet. Oro anam ẹkabade Bible ke ediwak usem ẹkan n̄wed efen ekededi ke ererimbot. Ediwak tọsịn mme akabade n̄wed ẹmenen̄ede ẹsịn ukeme ndikụt ke imakabade Ikọ Abasi isịn ke usem efen.

Nte ededi, Bible idịghe ikpîkpu n̄wed oro ẹnyenede ndikabarede nsịn ke usem efen. Ediwak ini, Bible ke idemesie esin̄wam mme owo ndikabade n̄wed nsịn ke mme usem efen. Ediwak mme akabade n̄wed ẹsimen nte Bible akabarede mme ikọ ke nsio usio usem ẹse man ẹkpefiọk nte ẹkpekabarede ikọ edifọn edifọn. Sia Bible ekemede ndin̄wam mme owo ẹfiọk nte ẹkpekabarede ikọ, ẹsịn enye ke ndutịm ukabade n̄wed kọmputa n̄ko.

Nte ededi, imemke utom kọmputa ndikabade n̄wed ke idemesie. Ndusụk ntaifiọk ẹkam ẹdọhọ ke ukabade n̄wed idịghe utom oro kọmputa ekemede ndinam. Ntak-a? Usem idịghe editan̄ mme ikọ mbon ke udịm ke udịm. Usem kiet kiet enyene mme ikọ oro ẹsisan̄ade kiet, mbet oro ọbọpde usem oro, ye ikpehe oro mbet oro mîbọpke, enyene mme ebetọ ikọ, ye mme ekpọhọikọ. Imemke utom ndinam kọmputa anam kpukpru emi. Ediwak n̄kpọ oro kọmputa akabarede isitịmke in̄wan̄a owo.

Nte ededi, Franz Josef Och, ataifiọk emi adade usụn̄ ke edida kọmputa n̄kabade n̄wed ọdọhọ ke ntaifiọk ke ẹyom mbufa usụn̄ oro ẹdidade ẹnam kọmputa akabade n̄wed. Yak idọhọ ke oyom ndikabade n̄wed ke usem Hindi emi ẹsemde ke India nsịn ke Ikọmbakara. Se edibemde iso anam edi nditan̄ mme ikọ oro ẹdude ke usem mbiba mbon. Ekem, atan̄ mme ikọ emi ọdọn̄ ke kọmputa. Kọmputa eyemen mme ikọ usem mbiba emi odomo ye kiet eken. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini kọmputa okụtde ikọ Hindi kiet ke ediwak itie, ndien ke kpukpru itie oro enye okụtde ikọ oro, ke ukem itie oro ke  Ikọmbakara enye okụt “ufọk,” do kọmputa ọyọdọhọ ke anaedi ikọ Hindi oro ọwọrọ “ufọk” ke Ikọmbakara. Ndien etie nte mme ikọ oro ẹdikade ndibiet ikọ oro kọmputa ama ọkọfọfiọk edidi mme ikọ emi ẹwụtde nte n̄kpọ etiede, oro edi, mme utọ ikọ nte “akamba,” “ekpri,” “akani,” m̀mê “obufa.” Ntem, kọmputa esitan̄ mme ikọ oro ẹwọrọde ukem n̄kpọ ke nsio nsio usem obon, onyụn̄ atan̄ nsio nsio ikọ oro ẹsiwakde ndisan̄a kiet ke nsio nsio usem obon n̄ko. Edinam emi ekeme ndida enye n̄kpọ nte usen m̀mê urua ifan̄, ndien ke oro ebede enye ekeme ndinam ntre ye mbufa ikọ. Okposụkedi kọmputa mîdibonke mme ikọ ke usem nte akpanade ẹbon, ẹsikeme ndikot se enye akabarede ẹnyụn̄ ẹfiọk akpan n̄kpọ oro ẹtịn̄de ẹban̄a.

Se kọmputa ekemede ndikabade enen̄ede ọkọn̄ọ ke ibat ikọ ye utọ ikọ oro ẹkedọn̄de ke kọmputa. Ndien ke afan̄ emi ke Bible an̄wam etieti. Ẹkabade Bible ẹsịn ke ata ediwak usem; isọn̄ke utom ndinyene enye, enye onyụn̄ ọdọn̄ọ ata ediwak ikọ. Ntre, Bible ekedi akpa n̄wed oro ataifiọk emi akadade anam n̄kpọ ke ini enye eketịmde kọmputa ndikabade ikọ nsịn ke usem efen.