Ndikan ke N̄wọrọnda Usụn̄
Ndikan ke N̄wọrọnda Usụn̄
NDI omosobo ubiọn̄ọ ke ntak se enịmde ke akpanikọ—edide ke itieutom, ke ufọkn̄wed, ke ubon, m̀mê ke ntak ukpan oro Ukara odoride? Ke edide ntre, sọn̄ esịt. Ediwak Mme Ntiense Jehovah ẹsobo mme ukem idomo emi, edi mmọ ẹsikan. Kere ban̄a uwụtn̄kpọ Erna Ludolph.
Erna akamana ke Lübeck, Germany, ke 1908. Enye ekedi n̄kukụre owo oro akanamde n̄kpọ Jehovah ke ubon mmọ. Ke ini Hitler ọkọtọn̄ọde ukara ke 1933, n̄kpọ ama enen̄ede ọsọn̄ ye Mme Ntiense Jehovah. Mme nsan̄autom Erna ẹma ẹtọk enye an̄wan̄wa ẹte ke enye inyịmeke ndikọm Hitler, ndien emi ama anam ukara Nazi omụm enye. Enye ama abiat isua itiaita ke nsio nsio ufọk-n̄kpọkọbi ye mme itienna ekikere ke Hamburg-Fuhlsbüttel, Moringen, Lichtenburg, ye ke Ravensbrück. Ke ini Erna okodude ke Ravensbrück, n̄kpọ oro akanamde enye akan ama etịbe.
Eyenufọk Oro Mînyeneke Mbiet
Prọfesọ Friedrich Holtz ye Alice n̄wan esie ẹkedụn̄ ke Berlin. Mmọ iketieneke ibuana ke n̄ka Nazi, ikonyụn̄ imaha mme ekikere esie. Nte ededi, mmọ ẹma ẹbuana n̄kpọ ye akwa owo SS emi ekesede aban̄a ndusụk itienna ekikere. Ntre ke ini prọfesọ oro ye n̄wan esie ẹkeyomde eyenufọk, akwa owo SS emi ama ọdọhọ mmọ ẹdimen n̄wan n̄kpọkọbi ekededi oro mmọ ẹmade. Ntem ke March 1943, Alice n̄wan prọfesọ emi ama aka Ravensbrück ndikemek eyenufọk. Anie ke enye ekemek? Enye ekemek Erna Ludolph. Erna ama okodụn̄ ye ubon Holtz, ndien mmọ ẹma ẹtịm enye ẹkama. Ke ekọn̄ oro ama eketre, enye ama etiene ubon Holtz okodụn̄ ke Halle emi odude ekpere Inyan̄ Saale. Mi n̄ko, Ukara Ufịk Nazi ke Edem Usiahautịn Germany ama afiak ọbiọn̄ọ Erna. Ke 1957, ẹma ẹbịn ubon Holtz ẹka Edem Usoputịn Germany, ndien Erna ama etiene mmọ. Erna ama enyene ifụre ndien ndikpono Abasi esie.
Didie ke Erna akakan ke n̄wọrọnda usụn̄? Eti edu uwem Erna ye usọ usọ usụn̄ oro enye akadade ọkwọrọ etop Bible ama anam Alice Holtz ye nditọ esie mbition ẹkabade ẹdi Mme Ntiense Jehovah oro ẹma ẹkena baptism. Ke adianade do, nditọ nditọ Alice 11 ẹdi Mme Ntiense n̄ko. Iba ke otu nditọ nditọ esie ẹnam utom idahaemi ke ọfis n̄kọk itieutom Mme Ntiense Jehovah ke Selters, Germany. Susanne, emi edide kiet ke otu nditọ Alice ọdọhọ ete: “Uwụtn̄kpọ Erna anam ubon nnyịn odu ke akpanikọ.” Ẹma ẹnen̄ede ẹdiọn̄ Erna ke ntak ime esie. Nso ke afo akpanam aban̄a mme idaha oro afo osobode? Afo ndisọn̄ọ nda mme ime ke ini afanikọn̄ ekeme ndida mme utọ edidiọn̄ oro ndi. Ih, eti edu uwem fo ọkọrọ ye edida usọ n̄kwọrọ ikọ ẹkeme ndinam fi akan ke n̄wọrọnda usụn̄. *
[Ikọ idakisọn̄]
^ ikp. 6 Ke adan̄aemi ẹkesụk ẹtịmde ibuotikọ emi, Erna Ludolph ama akpa ke edide isua 96. Enye ama anam akpanikọ tutu esịm akpatre.
[Ndise ke page 31]
Erna Ludolph (etetie) ye mbonubon Holtz