Ikọ Jehovah Enyene Uwem

Mme Akpan N̄kpọ Ẹtode Udiana N̄wed Samuel

NDI oyom nnyịn ifọn ima mbemiso ikemede ndisụk ibuot nnọ ukara Jehovah? Ndi owo oro enyenede nsọn̄ọnda esinam se inende ke iso Abasi kpukpru ini? Nso orụk owo ‘ekem esịt ye ata Abasi’? (1 Samuel 13:14) Udiana N̄wed Samuel ọbọrọ mme mbụme emi edifọn edifọn.

Gad ye Nathan, prọfet iba oro ẹkenyenede n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Edidem David eke Israel eset, ẹkewet Udiana Samuel. * Ẹkewet enye ẹkụre ke isua 1040 M.E.N., ke utịt utịt ukara Edidem David oro ekebịghide isua 40. N̄wed emi enen̄ede etịn̄ n̄kpọ aban̄a David ye itie ebuana oro enye ekenyenede ye Jehovah. Inem inem mbụk emi etịn̄ nte idụt oro en̄wan abaharede akabarede edi idụt uforo oro adianade kiet ke idak edidem oro enyenede uko. Nte mme owo ẹnamde n̄kpọ ke ini n̄kpọ etịbede ẹyọyọhọ ọnọ-nsịnudọn̄ mbụk emi.

DAVID “ỌDỌDIỌN̄ OKPON AKA ISO”

(2 Samuel 1:1–10:19)

Nte David anamde n̄kpọ ke ini okopde etop n̄kpa Saul ye Jonathan ayararede nte enye amade mmọ ye Jehovah. Ẹtie ke Hebron ẹmek David edidem esien Judah. Ẹnam Ish-bosheth eyen Saul edidem ke ikpehe Israel eken. David “ọdọdiọn̄ okpon aka iso,” ndien n̄kpọ nte isua itiaba ye ubak ke ukperedem, ẹnam enye edidem ofụri Israel.—2 Samuel 5:10.

David akan mme Jebusite ọbọ Jerusalem onyụn̄ anam enye edi ibuot obio ubọn̄ esie. Akpa ini oro enye odomode ndimen ekebe ediomi nnyọn̄ Jerusalem ada afanikọn̄ edi. Nte ededi, enye okụt unen ke ọyọhọ utịm ikaba, anamde enye enek unek ke idatesịt. Jehovah anam ediomi obio ubọn̄ ye David. David akan mme asua esie sia Abasi akade iso ndidu ye enye.

Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:

2:18—Ntak emi ẹkekotde Joab ye nditọeka esie iba ẹdian Zeruiah, eka mmọ? Ke N̄wed Abasi Usem Hebrew, ẹkesiwak ndida ete ndiọn̄ọ udịm ubon owo. Ekeme ndidi ebe Zeruiah akakpa nsek, mîdịghe ekeme ndidi ẹkeda ke enye ikodotke se ẹsịnde enyịn̄ ke N̄wed Abasi. Anaedi ẹkesịn enyịn̄ Zeruiah sia enye ekedide eyenete David an̄wan. (1 Chronicles 2:15, 16) N̄kukụre ini oro ẹtịn̄de n̄kpọ ẹban̄a ete nditọeka ita emi edi ini oro ẹketịn̄de n̄kpọ ẹban̄a udi esie ke Bethlehem.—2 Samuel 2:32.

 3:29—Nso ke “owo . . . emi eberede ke esan̄ [“eto udọkn̄kpọ,” NW]” ọwọrọ? Iban ẹkesidọk ọfọn̄. Ke ntre, ekeme ndidi ikọ emi aban̄a irenowo oro mîkodotke ndinam mme utọ utom nte edin̄wana ekọn̄, emi ke ntem ẹkenyenede ndinam utom iban.

5:1, 2—Ekebịghi didie ke ẹma ẹkewot Ish-bosheth mbemiso ẹkenamde David edidem ofụri Israel? Anaedi Ish-bosheth ọkọtọn̄ọ ukara esie oro ekebịghide isua iba esisịt ini ke Saul ama akakpa, n̄kpọ nte ukem ini oro David ọkọtọn̄ọde esiemmọ ke Hebron. David eketie ke Hebron akara Judah ke isua itiaba ye ubak. Ikebịghike ke ẹma ẹkenam enye edidem ofụri Israel, enye ama okpụhọ ibuot obio ukara esie ekenịm ke Jerusalem. Ke ntre, n̄kpọ nte isua ition ẹkebe ke Ish-bosheth ama akakpa mbemiso David akakabarede edi edidem ofụri Israel.—2 Samuel 2:3, 4, 8-11; 5:4, 5.

8:2—Nditọ Moab ifan̄ ke nditọ Israel ẹkewot ke ini ẹken̄wanade ye mmọ? Ekeme ndidi ẹkefiọk ibat emi ebe ke ndida urụk ndomo utu ke ndibabat. Etie nte David akanam nditọ Moab ẹna ke isọn̄ ke udịm ke udịm. Ndien ekem enye ama ada urụk odomo udịm emi. Etie nte ẹkewot udomo udịm iba, m̀mê mbahade iba ke itie ita ke otu nditọ Moab, ẹnyụn̄ ẹnịm udomo udịm kiet, m̀mê mbahade kiet ke itie ita, uwem.

Se Nnyịn Ikpepde:

2:1; 5:19, 23. David ama oyom ndausụn̄ Jehovah mbemiso enye akakade okodụn̄ ke Hebron ye mbemiso enye akan̄wanade ye mme asua esie. Ana nnyịn n̄ko iyom ndausụn̄ Jehovah mbemiso inamde ubiere oro otụkde idaha eke spirit nnyịn.

3:26-30. Edisio usiene esinyene ndiọi utịp.—Rome 12:17-19.

3:31-34; 4:9-12. David enịm eti uwụtn̄kpọ ke nditre ndinyene edu usio usiene ye edu usua.

5:12. Nnyịn ikpedehede ifre ke Jehovah emekpep nnyịn usụn̄ esie onyụn̄ anam edi mmemmem ọnọ nnyịn ndinyene eti itie ebuana ye enye.

6:1-7. Okposụkedi David ekenyenede eti uduakesịt, enye ama abiat ewụhọ Abasi ke ndidomo ndimen ekebe ediomi ke ukpat-n̄kpọ onyụn̄ okụt edikpu. (Exodus 25:13, 14; Numbers 4:15, 19; 7:7-9) Uzzah ndimụm ekebe ediomi oro owụt n̄ko ke owo ndinyene eti uduakesịt ikpụhọkede se Abasi oyomde oto nnyịn.

6:8, 9. Ke ini idomo ekesịmde enye, David ama ayat esịt ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, ekem ndịk ama anam enye—ekeme ndidi enye ama akam ọduọhọ Jehovah ke n̄kpọ mmọn̄eyet oro. Ana inen̄ede ikpeme mbak ididuọhọ Jehovah ke ini inyenede mfịna ke ntak emi ifụmide ewụhọ esie.

7:18, 22, 23, 26. Odot ikpebe nsụhọdeidem David, san̄asan̄a utuakibuot oro enye ọkọnọde Jehovah, ye ọkpọsọn̄ udọn̄ oro enye ekenyenede nditoro enyịn̄ Abasi.

8:2. Ntịn̄nnịm ikọ oro ẹketịn̄de ke n̄kpọ nte isua 400 ko ke edem osu. (Numbers 24:17) Ikọ Jehovah esisu kpukpru ini.

9:1, 6, 7. David ama anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde. Ana nnyịn n̄ko idomo ndinam se nnyịn in̄wọn̄ọde.

JEHOVAH ANAM IDIỌKN̄KPỌ ETỊBE ỌNỌ OWO EMI ENYE EYETDE ARAN

(2 Samuel 11:1–20:26)

Jehovah ọdọhọ David ete: “Sese, ami nyanam idiọk-n̄kpọ etịbe ke ufọk fo anam fi, nnyụn̄ nda iban fo ke iso fo nnọ mbọhọidụn̄ fo, ndien enye oyokot iban fo ke iso utịn emi.” (2 Samuel 12:11) Nso inam ẹtịn̄ ikọ emi? Efịbe oro David ekesịnde ye Bath-sheba anam ẹtịn̄. Okposụkedi David akabarede esịt ẹnyụn̄ ẹfende ẹnọ enye, enye ikemeke ndifep mme utịp idiọkn̄kpọ esie.

Akpa kan̄a, eyen oro Bath-sheba amande akpa. Ekem Amnon eyen David adan̄ Tamar, ekpri eyenete esie oro mîkọfiọkke erenowo,  ke n̄kanubọk. Absalom eyeneka Tamar owot Amnon ke usiene. Absalom odụk odu aban̄a ete esie onyụn̄ anam idemesie edidem ke Hebron. David efehe ọwọrọ ke Jerusalem ke ntak oro. Absalom adan̄ iban esa ete esie mboduop oro ẹkesụhọde man ẹkpeme ufọk. David afiak edi edidem ke ẹma ẹkewot Absalom. Sheba emi otode esien Benjamin akpa ke en̄wan oro enye ke idemesie ọkọtọn̄ọde.

Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:

14:7—Nso ke “ebok ikan̄ mi” ada aban̄a? Ebok ikan̄ oro asakde sụn̄sụn̄ ada aban̄a eyen oro osụhọde ke uwem.

19:29—Ntak emi David ọkọbọrọde ikọ Mephibosheth ntre? Ke ama okokop se Mephibosheth eketịn̄de, anaedi David ama okụt ke imọ ima inam ndudue ndikenyịme se Ziba ekebemde iso etịn̄. (2 Samuel 16:1-4; 19:24-28) Enen̄ede etie nte emi ama ayat David esịt, ndien enye ikoyomke ndifiak n̄kop ikọ mban̄a n̄kpọ oro.

Se Nnyịn Ikpepde:

11:2-15. In̄wan̄-in̄wan̄ mbụk aban̄ade mme idiọkn̄kpọ David owụt ke Bible edi Ikọ Abasi oro ẹdade odudu spirit ẹwet.

11:16-27. Ke ini nnyịn inamde akwa idiọkn̄kpọ, inaha idomo ndidịp nte David okodomode ndidịp. Utu ke oro, ana nnyịn iyarade idiọkn̄kpọ nnyịn inọ Jehovah inyụn̄ iyom un̄wam ito mbiowo esop.—Mme N̄ke 28:13; James 5:13-16.

12:1-14. Nathan ama enịm eti uwụtn̄kpọ ọnọ mbiowo esop. Mmọ ẹnyene ndin̄wam mbon oro ẹnamde idiọkn̄kpọ ẹnen̄ede usụn̄ uwem mmọ. Ana mbiowo ẹnam emi ye mbufiọk.

12:15-23. David ndikenyene nnennen ekikere mban̄a se iketịbede inọ enye ama an̄wam enye ndinam n̄kpọ ke eti usụn̄ ke ini afanikọn̄.

15:12; 16:15, 21, 23. Ke ini eketiede nte ke Absalom ọmọn̄ ada ubọn̄, ntan̄idem ye udọn̄ uwọrọiso ẹma ẹnam Ahithophel, enyene-ifiọk ọnọitem, akabarede owo mbia. Owo ndinyene ifiọk edi isụhọkede idem inyụn̄ inamke akpanikọ ekeme ndikọk afia nnọ enye.

19:24, 30. Mephibosheth ama enen̄ede owụt esịtekọm aban̄a mfọn oro David ọkọfọnde enye. Enye ama osụhọde idem enyịme se edidem ekebierede aban̄a ikọ Ziba. Esịtekọm oro iwụtde inọ Jehovah ye esop esie ekpenyene ndinam nnyịn isụhọde idem.

20:21, 22. Eti ibuot owo kiet ekeme ndinam ediwak owo ẹbọhọ afanikọn̄.—Ecclesiastes 9:14, 15.

 YAK NNYỊN “IDUỌ ISỊNE JEHOVAH KE UBỌK”

(2 Samuel 21:1–24:25)

Akan̄ isua ita odu ke ntak ubiomikpe iyịp emi Saul enyenede ke emi enye okowotde nditọ Gibeon. (Joshua 9:15) Nditọ Gibeon ẹdọhọ ẹnọ mmimọ nditọiren Saul itiaba ikowot man isio usiene iyịp oro. David ayak mmọ ọnọ nditọ Gibeon, ndien edịm edep. Ndikon̄ mbon Philistine inan̄ “ẹduọn̄ọ ke ubọk David, ye ke ubọk ikọt esie.”—2 Samuel 21:22.

David anam akwa idiọkn̄kpọ ke ndidọhọ ẹbat owo nte mîkemke ye ibet. Enye akabade esịt onyụn̄ emek ndiduọ nsịne “Jehovah ke ubọk.” (2 Samuel 24:14) Nte utịp, idiọk udọn̄ọ owot owo 70,000. David anam item Jehovah, ndien idiọk udọn̄ọ oro etre.

Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:

21:9, 10—Rizpah ekekpeme okpo nditọ esie iba ye nditọ nditọ Saul ition oro mbon Gibeon ẹkewotde ebịghi adan̄a didie? Ẹkeyịri iren itiaba emi ẹwot “ke ini ukpen̄e ibokpot, ke akpa usen”—March m̀mê April. Ẹkeduọn̄ọ okpo mmọ ke enyọn̄ obot, owo ikobụkke-bụk. Rizpah ama ekpeme okpo mbitiaba uwemeyo ye okoneyo tutu Jehovah anam edịm afiak edep ndiwụt ke iyatesịt imọ ama okụre. Akwa edịm ikpekemeke ndidep ke Israel eset mbemiso akpatre ini ukpen̄e ke October. Do, ekeme ndidi Rizpah ekekpeme okpo oro ke ọfiọn̄ ition m̀mê itiokiet. Ke oro ebede, David ama obụk mmọ.

24:1—Ntak emi David ndikabat owo ekedide akwa idiọkn̄kpọ? Ibet ikakpanke ubatowo. (Numbers 1:1-3; 26:1-4) Bible itịn̄ke se ikanamde David abat owo. Nte ededi, 1 Chronicles 21:1 ọdọhọ ke Satan okonụk enye abat. Ke idaha ekededi, Joab, etubom mbonekọn̄ esie, ama ọfiọk ke ubiere David ndibat owo ikenenke, ntre enye ama odomo ndikpan David.

Se Nnyịn Ikpepde:

22:2-51. Ikwọ David enen̄ede owụt Jehovah nte ata Abasi oro nnyịn ikpọbuọtde idem.

23:15-17. David ama enen̄ede owụt ukpono ọnọ ibet Abasi kaban̄a uwem ye iyịp tutu ke idaha enye emi enye ama esịn ndinam n̄kpọ oro etiede nte edibiat ibet oro. Ana nnyịn inyene ukem edu oro iban̄a ofụri ewụhọ Abasi.

24:10. Ubieresịt ama anam David akabarede esịt. Nte ubieresịt nnyịn esinụk nnyịn inam n̄kpọ ntre?

24:14. David ama enen̄ede ọfiọk ke Jehovah atua owo mbọm akan. Ndi nnyịn n̄ko imenịm oro ke akpanikọ?

24:17. David ama atua n̄kpọfiọk aban̄a idiọkn̄kpọ esie oro akadade ufen ọsọk ofụri idụt. Anamidiọk oro akabarede esịt ana ofụhọ aban̄a esuene oro edinam esie adade ọsọk esop.

Nnyịn Imekeme ‘Ndikem Esịt ye Abasi’

Udiana edidem Israel ekedi ‘owo oro ekemde esịt ye Jehovah.’ (1 Samuel 13:14) David ikedehede inyene eyịghe iban̄a ndinen edumbet Jehovah, enye ikonyụn̄ idomoke ndida ke idem n̄kpọn̄ Abasi. Ini ekededi oro David ekeduede, enye ama enyịme idiọkn̄kpọ esie, ọbọ ntụnọ, onyụn̄ enen̄ede usụn̄ uwem esie. David ekedi owo oro enyenede nsọn̄ọnda. Ndi iwụtke ifiọk ndikpebe enye, akpan akpan ke ini inamde idiọkn̄kpọ?

Mbụk eyouwem David enen̄ede owụt ke ndiwụt ukpono nnọ ukara Jehovah ọwọrọ ndinyịme se Enye adade nte eti ye idiọk nnyụn̄ ndomo ndidu uwem ekekem ye mme edumbet emi nte mbon nsọn̄ọnda. Emi isọn̄ke ikan nnyịn. Nnyịn iwụt esịtekọm didie ntem iban̄a mme n̄kpọ oro ikpepde ke Udiana Samuel! Ke akpanikọ, ikọ eke odudu spirit oro ọdọn̄ọde ke Udiana Samuel enen̄ede enyene uwem ye odudu.—Mme Hebrew 4:12.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 16]

David nditi Owo oro ekemekde enye nte edidem ama an̄wam enye ndika iso nsụhọde idem

[Mme ndise ke page 18]

“Sese, ami nyanam idiọk-n̄kpọ etịbe ke ufọk fo anam fi”

Bath-sheba

Tamar

Amnon