Nte Afo Amanam Akpanikọ ke Kpukpru N̄kpọ?
Nte Afo Amanam Akpanikọ ke Kpukpru N̄kpọ?
“Owo eke anamde akpanikọ ke ata ekpri n̄kpọ anam akpanikọ n̄ko ke akamba n̄kpọ.”—LUKE 16:10.
1. Nso idi usụn̄ kiet emi Jehovah edide Abasi akpanikọ?
NDI emesikụt se isitịbede inọ mbukpọn̄ eto nte ini akade ke usen? Ke edide ntre, anaedi emesikụt ke mbukpọn̄ oro esikpri m̀mê esikpon onyụn̄ okpụhọde itie. Ukeme oro mme owo ẹsịnde ye mme un̄wọn̄ọ mmọ ẹsiwak nditie nte mbukpọn̄. Edi, ini isinamke Jehovah Abasi okpụhọde. Mbet oro James, emi okokotde enye “Ete mme un̄wana,” ọdọhọ ete: “Enye ikemeke ndikpụhọde nte emi mbukpọn̄ okpụhọde itie.” (James 1:17) Jehovah ikpụhọkede onyụn̄ edi se ẹberide edem, idem ke ata n̄kpri n̄kpọ. Enye edi “Abasi akpanikọ.”—Deuteronomy 32:4.
2. (a) Ntak emi nnyịn ikpodụn̄ọrede idem nnyịn man ifiọk m̀mê nnyịn imanam akpanikọ? (b) Mme mbụme ewe ẹban̄ade edinam akpanikọ ke idineme?
2 Didie ke Abasi ese mme andituak ibuot nnọ enye oro ẹdide se ẹkemede ndiberi edem? Enye ese mmọ ukem nte David ekesede, ndien David eketịn̄ aban̄a mmọ ete: “Ntịn̄ enyịn ke mbon akpanikọ ke isọn̄, man mmọ ẹdụn̄ ye ami: owo eke asan̄ade ke usụn̄ emi ọfọnde ama, ayanam n̄kpọ mi.” (Psalm 101:6) Ih, esịt esidat Jehovah ke ini mme asan̄autom esie ẹnamde akpanikọ. Mmọdo, ama odot apostle Paul ndiwet ete: “Se ẹyomde ẹto mme akama-ukpọhọde edi mmọ ndinam akpanikọ.” (1 Corinth 4:2) Nso ke ndinam akpanikọ abuana? Ke mme ikpehe ewe ke uwem ke nnyịn ikpanam akpanikọ? Nso idi ufọn ‘edisan̄a ke usụn̄ emi ọfọnde ama’?
Se Ndinam Akpanikọ Ọwọrọde
3. Nso iwụt m̀mê nnyịn imanam akpanikọ?
3 Mme Hebrew 3:5 ọdọhọ ke ‘Moses ama anam akpanikọ nte asan̄autom.’ Nso ikanam prọfet Moses anam akpanikọ? Kaban̄a edibọp nnyụn̄ n̄wụk ataya, Bible ọdọhọ ete: “Ntem ke Moses anam: kpa nte Jehovah eketemede enye kpukpru n̄kpọ, kpa ntre ke enye anam.” (Exodus 40:16) Nte mme andituak ibuot nnọ Jehovah, nnyịn iwụt ke imanam akpanikọ ebe ke ndisụk ibuot nnam n̄kpọ esie. Ke akpanikọ, emi abuana nnyịn ndika iso nnam akpanikọ nnọ Jehovah ke adan̄aemi isobode n̄kpọsọn̄ idomo. Nte ededi, idịghe nnyịn ndikan idomo edi n̄kukụre n̄kpọ oro owụtde ke nnyịn imanam akpanikọ. Jesus ọkọdọhọ ete: “Owo eke anamde akpanikọ ke ata ekpri n̄kpọ anam akpanikọ n̄ko ke akamba n̄kpọ, owo eke onyụn̄ akwan̄ade ke ata ekpri n̄kpọ akwan̄a n̄ko ke akamba n̄kpọ.” (Luke 16:10) Ana nnyịn inam akpanikọ idem ọkpọkọm ke ata n̄kpri n̄kpọ.
4, 5. Nso ke nnyịn ndinam akpanikọ ke “ata ekpri n̄kpọ” owụt?
4 Ntak iba anam edi akpan n̄kpọ ndikop item kpukpru usen ke “ata ekpri n̄kpọ.” Akpa, enye owụt nte nnyịn isede ukara Jehovah. Kere ban̄a udomo edinam akpanikọ oro ẹkedomode akpa ebe ye n̄wan, Adam ye Eve. Se ẹkeyomde ẹto mmọ ikọsọn̄ke ikaha. Mmọ ẹma ẹkeme ndidia kpukpru orụk udia ke In̄wan̄ Eden, edi mfri eto kiet kpọt ke mîkanaha mmọ ẹdia—“eto ifiọk, eti ye idiọk.” (Genesis 2:16, 17) Edieke akpa ebe ye n̄wan oro ẹkpekenamde akpanikọ ebe ke ndinam ekpri ewụhọ oro, oro okpokowụt ke mmọ ẹkeda ẹnọ ukara Jehovah. Ndinam item Jehovah kpukpru usen uwem nnyịn owụt ke nnyịn ida inọ ukara Jehovah.
5 Ọyọhọ iba, nte nnyịn inamde n̄kpọ iban̄a “ata ekpri n̄kpọ” otụk nte nnyịn idinamde n̄kpọ iban̄a “akamba n̄kpọ,” oro edi, ke ini nnyịn isobode ikpọ mfịna. Ke afan̄ emi, kere ban̄a se iketịbede inọ Daniel ye mme anam-akpanikọ nsan̄a esie ita—Hananiah, Mishael, ye Azariah. Ẹma ẹtan̄ mmọ ẹka ntan̄mfep ke Babylon ke 617 M.E.N. Ke ini mmọ ẹkesụk ẹdide nditọwọn̄, ẹma ẹtan̄ mmọ mbinan̄ ẹka ufọk ubọn̄ Edidem Nebuchadnezzar. Ẹma ẹteme ẹte “ẹnọ mmọ udeme udia edidem ye eke wine emi enye ọn̄wọn̄de, nte ekemde kpukpru usen; ẹnyụn̄ ẹbọk mmọ ntem ke isua ita, man adan̄aemi isua ita ẹbede, mmọ ẹkpeda ke iso edidem.”—Daniel 1:3-5.
6. Nso idomo ke Daniel ye ufan esie ita ẹkesobo ke ini mmọ ẹkedude ke okụre ubọn̄ Babylon?
6 Nte ededi, udia edidem Babylon ekedi afanikọn̄ ọnọ nditọ Hebrew inan̄ oro. Etie nte udia edidem ẹma ẹsịne udia oro Ibet Moses akakpande. (Deuteronomy 14:3-20) Ekeme ndidi owo ikosioho iyịp nte odotde ke unam oro ẹkesiwotde, ndien ndita orụk unam oro ekpekedi ndibiat Ibet Abasi. (Deuteronomy 12:23-25) Eyedi ẹma ẹwa udia emi ẹnọ ndem, sia ekesidi ido mme andituak ibuot nnọ mme nsunsu abasi Babylon ndinam ntre mbemiso ẹdiade udia ọtọkiet.
7. Daniel ye ufan esie ita ndikokop uyo Abasi okowụt nso?
7 Ikọt ufọk ubọn̄ edidem Babylon ikadaha ibet udia nte ata akpan n̄kpọ. Nte ededi, Daniel ye mme ufan esie ẹma ẹbiere ke esịt mmọ ke mmimọ idisabakede idem mmimọ ke udia oro Ibet Abasi akakpande Israel ndidia. Emi ekedi n̄kpọ oro ekenyenede ebuana ye nsọn̄ọnda ye edinam akpanikọ mmọ nnọ Abasi. Ntre mmọ ẹma ẹdọhọ ẹnọ mmimọ ikọn̄ ye mmọn̄, ndien oro ke ẹkenọ mmọ. (Daniel 1:9-14) Se n̄kparawa inan̄ oro ẹkenamde itiehe ndusụk owo mfịn nte akpan n̄kpọ. Nte ededi, mmọ ndikokop uyo nnọ Abasi ama owụt n̄kan̄ emi mmọ ẹkedade ke eneni aban̄ade ukara Jehovah.
8. (a) Nso akwa idomo edinam akpanikọ ke nditọ Hebrew ita ẹkesobo? (b) Nso ikedi utịp idomo oro, ndien nso ke emi owụt?
8 Ndikanam akpanikọ ke se ẹkedade nte ekpri n̄kpọ ama etịm ufan Daniel ita idem ndikan akwa idomo. Kụbọde ka ibuot 3 ke n̄wed Bible oro ekerede Daniel, nyụn̄ kot ke idemfo nte ẹkebierede ikpe n̄kpa ẹnọ nditọ Hebrew ita ke ntak emi mmọ ẹkesịnde ndituak ibuot nnọ mbiet o-gold oro Edidem Nebuchadnezzar okowụkde. Ke ini ẹkedade mmọ ẹdi iso edidem, mmọ ẹma ẹtịn̄ ubiere mmọ uko uko ẹte: “Sese, Abasi nnyịn emi nnyịn inamde n̄kpọ esie emekeme ndinyan̄a nnyịn nsio ke akwa ikan̄ emi asakde: ndien enye ayanyan̄a nnyịn osio fi ke ubọk, O edidem. Ndien mîdịghe ntre, fiọk, O edidem, ete ke nnyịn ikwe nte inamde n̄kpọ abasi fo, inyụn̄ ikwe nte ituakde ibuot inọ owo o-gold emi afo ekenịmde.” (Daniel 3:17, 18) Ndi Jehovah ama anyan̄a mmọ? Mbon ukpeme oro ẹketomode n̄kparawa oro ẹdọn̄ ke akwa ikan̄ oro asakde ẹkekam ẹkpan̄a, edi mme anam-akpanikọ nditọ Hebrew ita oro ẹkewọrọ ye uwem—uye ikan̄ emi ikakam itụkke mmọ! Edu edinam akpanikọ oro mmọ ẹkenyenede ama an̄wam mmọ ndinam akpanikọ ke akwa udomo oro. Ndi emi iwụtke nte edide akpan n̄kpọ ndinam akpanikọ ke n̄kpri n̄kpọ?
Ndinam Akpanikọ ke “Inyene Ukwan̄ido”
9. Nso ikanam Jesus etịn̄ se ẹwetde ke Luke 16:10?
9 Mbemiso ọkọdọhọde ke owo eke anamde akpanikọ ke se itiede nte n̄kpri n̄kpọ anam akpanikọ n̄ko ke ikpọ n̄kpọ, Jesus ama asian mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ete: “Ẹda inyene ukwan̄ido ẹkọ mme ufan ẹnịm ẹnọ idem mbufo, man, ke ini mîdụhe aba, mmọ ẹkpeda mbufo ẹdụk ke nsinsi ebietidụn̄.” Ndien enye ama etịn̄ aban̄a edinam akpanikọ ke ata ekpri n̄kpọ. Ekem enye ama ọdọhọ ete: “Ke ntre, edieke mbufo mînamke akpanikọ ke inyene ukwan̄ido, anie ediyak ata inyene esịn mbufo ke ubọk? . . . Baba eyenufọk kiet ikemeke ndidi ofụn nnọ eteufọk iba; koro, enye ayasua kiet onyụn̄ ama eken, mîdịghe enye ayadiana ye kiet onyụn̄ esịn enye eken ke ndek. Mbufo ikemeke ndidi ifịn nnọ Abasi ye Inyene.”—Luke 16:9-13.
10. Didie ke nnyịn ikeme ndiwụt ke imanam akpanikọ ke nte idade “inyene ukwan̄ido” inam n̄kpọ?
10 Nte udọn̄ikọ oro owụtde, ikọ Jesus oro ẹkụtde ke Luke 16:10 ekenen̄ede enyene ebuana ye “inyene ukwan̄ido,” inyene obụkidem nnyịn. Ẹkot enye inyene ukwan̄ido koro anana-mfọnmma owo akara inyene obụkidem—akpan akpan okụk. N̄ko-n̄ko, udọn̄ ndikọ inyene ekeme ndinam owo anam ukwan̄n̄kpọ. Edieke idade inyene obụkidem nnyịn inam n̄kpọ ọniọn̄ ọniọn̄, emi owụt ke nnyịn imanam akpanikọ. Utu ke ndida enye nnam n̄kpọ idem nnyịn kpọt, nnyịn iyom ndida enye nnam mme ufọn n̄kpọ Obio Ubọn̄ ẹkọri nnyụn̄ nda n̄n̄wam mbon oro ẹdude ke unana. Ebede ke ndinam akpanikọ ke usụn̄ emi, nnyịn inam ufan ye Jehovah Abasi ye Jesus Christ, kpa mmọ emi ẹnyenede “nsinsi ebietidụn̄.” Mmọ ẹdida nnyịn ẹdụk ebietidụn̄ emi ebe ke ndinọ nnyịn nsinsi uwem ke heaven m̀mê ke Paradise isọn̄.
11. Ntak emi nnyịn mîkpetreke ndisian mme enyene-ufọk ke nnyịn imesibọ etịbe ndida n̄n̄wam utom ofụri ererimbot eke Mme Ntiense Jehovah?
11 Kere n̄ko ban̄a se nnyịn inọde mbon oro nnyịn isinọde Bible ye mme n̄wed oro ẹkọn̄ọde ke Bible, ke ini itan̄ade etop Obio Ubọn̄ inyụn̄ idọhọde mmọ ke imesibọ etịbe ndida n̄n̄wam utom ofụri ererimbot oro ikọt Jehovah ẹnamde. Ndi idịghe ifet ke nnyịn inọ mmọ nditiene nda inyene obụkidem mmọ nnam n̄kpọ ọniọn̄ ọniọn̄? Okposụkedi se ẹwetde ke Luke 16:10 ekenen̄erede enyene n̄kpọ ndinam ye nte ẹdade inyene obụkidem ẹnam n̄kpọ, edumbet emi abuana mme ikpehe eken ke uwem nnyịn.
Edu Edinam Akpanikọ Edi Akpan N̄kpọ
12, 13. Ke mme ikpehe ewe ke uwem ke nnyịn ikeme ndiwụt ke imenyene edu edinam akpanikọ?
12 Apostle Paul ekewet ete: “Nnyịn imobụre ifiọk ite nnyịn imenyene eti ubieresịt, sia nnyịn iyomde ndidu uwem edinam akpanikọ ke kpukpru n̄kpọ.” (Mme Hebrew 13:18) Ke akpanikọ, “kpukpru n̄kpọ” oro ẹtịn̄de ẹban̄a mi esịne kpukpru n̄kpọ oro ẹban̄ade okụk. Nnyịn imesinam akpanikọ ke isọn ye mme tax oro ikpede, imesinyụn̄ ikpe mmọ ke ini. Ntak-a? Nnyịn isinam ntre ke ntak ubieresịt, ndien akpan akpan ke ntak ima oro imade Abasi ye ke ntak oro inamde item esie. (Rome 13:5, 6) Nnyịn isinam n̄kpọ didie ke ini nnyịn ikụtde n̄kpọ oro mînyeneke nnyịn? Nnyịn imesiyom usụn̄ ndida enye nsọk andinyene. Emi esida ekesịm edinọ ata eti ikọ ntiense ke ini nnyịn itịn̄de se ikanamde nnyịn ida n̄kpọ oro isọk andinyene.
13 Man iwụt ke imanam akpanikọ inyụn̄ itịn̄ akpanikọ ke kpukpru n̄kpọ, oyom inam akpanikọ ke itieutom nnyịn n̄ko. Ndinam akpanikọ ke nte inamde utom esidụri mme owo owụt orụk Abasi oro nnyịn idade ke ibuot esie. Nnyịn “isiyịpke” ini utom ebe ke ndifen efen. Utu ke oro, nnyịn imesinam utom ọkpọsọn̄, nte inam inọ Jehovah. (Ephesus 4:28; Colossae 3:23) Ke idụt kiet ke Europe, ẹdọhọ ke owo kiet ke otu owo ita oro ẹsịnde eben̄e ufiak utom ke ntak udọn̄ọ, ẹsibabian̄a. Ata mme asan̄autom Abasi isitịbike n̄kpọ idi man ẹfiak utom. Ndusụk ini, ẹsimenede Mme Ntiense Jehovah itie ke utom sia mme eteutom ẹkụtde ke mmọ ẹnyene edu edinam akpanikọ ẹnyụn̄ ẹnam utom ọkpọsọn̄.—Mme N̄ke 10:4.
Ndinam Akpanikọ ke Utom Ukwọrọikọ Nnyịn
14, 15. Nso idi ndusụk usụn̄ oro nnyịn ikemede ndiwụt ke imanam akpanikọ ke utom ukwọrọikọ nnyịn?
14 Didie ke nnyịn iwụt ke imanam akpanikọ ke utom ukwọrọikọ oro ẹnọde nnyịn inam? Bible ọdọhọ ete: “Ẹyak nnyịn kpukpru ini iwa uwa ekọm inọ Abasi ebe ke enye, oro edi, mfri n̄kpọkinua emi ẹdade ẹtan̄a enyịn̄ esie an̄wan̄wa.” (Mme Hebrew 13:15) Ata akpan usụn̄ oro nnyịn iwụtde ke imanam akpanikọ ke an̄wautom edi nditiene mbuana kpukpru ini. Nso ikpanam nnyịn iyak ofụri ọfiọn̄ kiet ebe ye unana editịn̄ nnọ mme owo mban̄a Jehovah ye uduak esie? Nnyịn ndiwọrọ an̄wautom kpukpru ini an̄wam nnyịn ifori usọ nnyịn n̄ko ke utom emi.
15 Eti usụn̄ en̄wen ndiwụt ke imanam akpanikọ ke an̄wautom edi ndida mme ekikere oro ẹkụtde ke Enyọn̄-Ukpeme ye Utom Obio Ubọn̄ Nnyịn nnam n̄kpọ. Ke ini nnyịn itịmde idem inyụn̄ idade mme ekikere oro ẹnọde m̀mê mme ekikere oro ẹdotde ye efakutom nnyịn, ndi nnyịn isikwe ke utom ukwọrọikọ nnyịn esinen̄ede enyene uforo? Ke ini nnyịn ikụtde owo oro enyenede udọn̄ ke etop Obio Ubọn̄, ndi nnyịn imesisọp ifiak ika man ikanam udọn̄ oro ọkọri? Ndien nso kaban̄a mme ukpepn̄kpọ Bible oro ikọtọn̄ọde ye mbon oro ẹnyenede udọn̄? Ndi nnyịn imowụt ke imanam akpanikọ ebe ke ndisinịm mmọ kpukpru ini? Nnyịn ndinam akpanikọ ke an̄wautom ekeme ndiwọrọ ndinyan̄a idem nnyịn ye mmọ eke ẹkopde uyo nnyịn.—1 Timothy 4:15, 16.
Nditre Ndidi Ubak Ererimbot
16, 17. Ke mme usụn̄ ewe ke nnyịn ikeme ndiwụt ke nnyịn idịghe ubak ererimbot?
16 Jesus eketịn̄ ntem aban̄a mme anditiene enye ke akam oro enye ọkọbọn̄de ọnọ Abasi: “Ami mma nyak ikọ fo nnọ mmọ, edi ererimbot amasua mmọ, koro mmọ mîdịghe ubak ererimbot, kpa nte ami mmendịghe ubak ererimbot. Mben̄eke nte osio mmọ ke ererimbot, edi mben̄e nte ekpeme mmọ ke ntak andidiọk. Mmọ idịghe ubak ererimbot, kpa nte ami mmendịghe ubak ererimbot.” (John 17:14-16) Nnyịn imekeme ndisọn̄ọ nda inyụn̄ ibiere nditre ndidi ubak ererimbot ke ikpọ n̄kpọ, utọ nte edida san̄asan̄a, mme usọrọ ye mme edinam ido ukpono, ye oburobụt ido. Nte ededi, nso kaban̄a n̄kpri n̄kpọ? Ndi ekeme ndidi ke edu ererimbot ebe nnyịn ye unana nnyịn ndifiọk? Ke uwụtn̄kpọ, edieke nnyịn mîkpemeke, ido usịnen̄kpọ nnyịn ekeme ndinen̄ede ndiọk. Nnyịn ndinam akpanikọ oyom “nsụkidem ye eti ibuot” ke n̄kpọ aban̄ade ọfọn̄ ye ukamaidem. (1 Timothy 2:9, 10) Ih, “nnyịn inịmke baba n̄kpọ iduọ kiet, mbak ẹdikụt ndudue ẹnọ utom nnyịn; edi ke kpukpru usụn̄ nnyịn itoro idem nnyịn nte mme asan̄autom Abasi.”—2 Corinth 6:3, 4.
17 Sia udọn̄ nnyịn edide ndikpono Jehovah, nnyịn imesisịne n̄kpọ uku uku ika mme mbono esop. Kpasụk ntre ke edi ke ini nnyịn ikade n̄kpri ye ikpọ mbono. Ọfọn̄ nnyịn ekpenyene ndidot ye se inamde onyụn̄ eye. Emi esinọ mbon oro mîdịghe Mme Ntiense ikọ ntiense. Idem mme angel ẹsikụt se nnyịn inamde, kpa nte ẹkekụtde eke Paul ye eke mme nsan̄a esie oro ẹkedide mme Christian. (1 Corinth 4:9) Ke akpanikọ, nnyịn ikpenyene ndisisịne n̄kpọ nte odotde kpukpru ini. Ndinam akpanikọ ke n̄kpọ aban̄ade ọfọn̄ oro owo esịnede ekeme nditie nte ekpri n̄kpọ ọnọ ndusụk owo, edi enye edi ata akpan n̄kpọ ke enyịn Abasi.
Mme Edidiọn̄ Ẹtode Edinam Akpanikọ
18, 19. Mme edidiọn̄ ewe ke edinam akpanikọ ada edi?
18 Ẹdọhọ ke ata mme Christian ẹdi “nti mme akama-ukpọhọde mfọnido Abasi oro owo mîdotke emi ẹwụtde ke nsio nsio usụn̄.” Ke ntre, mmọ “ẹberi edem ke ukeme emi Abasi ọnọde.” (1 Peter 4:10, 11) Akan oro, sia idide mme akama-ukpọhọde, ẹnọ nnyịn mme n̄kpọ oro mînyeneke nnyịn—mme edinam mfọnido Abasi oro owo mîdotke, esịnede utom ukwọrọikọ. Man iwụt ke nnyịn idi nti mme akama-ukpọhọde, nnyịn iberi edem ke odudu oro Abasi ọnọde, kpa “odudu eke ebede ukeme owo.” (2 Corinth 4:7) Nso eti ukpep ke emi ọnọ nnyịn ntem man ikpekeme ndiyọ mme idomo ekededi oro ikemede ndisobo ke ini iso!
19 Andiwet psalm ọkọkwọ ete: “O, mbufo ẹma Jehovah, kpukpru mbon-ima esie: Jehovah ekpeme mbon-akpanikọ.” (Psalm 31:23) Nnyịn ikpakam ibiere ndinam akpanikọ, inyenede ọyọhọ mbuọtidem ke Jehovah edi “Andinyan̄a kpukpru orụk owo, akpan akpan mme anam-akpanikọ.”—1 Timothy 4:10.
Nte Afo Emeti?
• Ntak emi nnyịn ikpanamde “akpanikọ ke ata ekpri n̄kpọ”?
Didie ke nnyịn ikeme ndiwụt ke nnyịn imanam akpanikọ
ke nditre abian̄a?
ke utom ukwọrọikọ
ke nditre ndidi ubak ererimbot?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme ndise ke page 26]
Edieke anamde akpanikọ ke ata ekpri n̄kpọ; ayanam akpanikọ ke akamba n̄kpọ
[Ndise ke page 29]
‘Ẹdu uwem edinam akpanikọ ke kpukpru n̄kpọ’
[Ndise ke page 29]
Eti usụn̄ ndiwụt ke imanam akpanikọ edi nditịm idem edifọn edifọn nnọ an̄wautom
[Ndise ke page 30]
Wụt eti ibuot ke nte esịnede n̄kpọ onyụn̄ akamade idem