Ikọ Jehovah Enyene Uwem

Mme Akpan N̄kpọ Ẹtode Akpa N̄wed Chronicles

N̄KPỌ nte isua 77 ẹbe tọn̄ọ mme Jew ẹkenyọn̄ọ ntan̄mfep ke Babylon ẹdi obio emana mmọ. Temple oro Zerubbabel Andikara akafiakde ọbọp ebịghi ke isua 55 idahaemi. Akpan ntak oro mme Jew ẹkenyọn̄ọde obio emana mmọ ekedi man ẹkefiak ẹtọn̄ọ utuakibuot akpanikọ ke Jerusalem. Nte ededi, mme Jew inyeneke ifịk iban̄a utuakibuot Jehovah. Mmọ ẹnen̄ede ẹyom nsịnudọn̄, ndien utọ nsịnudọn̄ oro ke Akpa N̄wed Chronicles ọnọ mmọ.

Ke ẹsiode enye nditịn̄ mban̄a n̄wetnnịm n̄kpọ ẹban̄ade udịm ubon ẹfep, Akpa Chronicles obụk se iketịbede ke n̄kpọ nte isua 40, ọtọn̄ọde ke ini Edidem Saul akakpade esịm ini oro Edidem David akakpade. Ẹdọhọ ke Ezra oku ekewet n̄wed emi ke isua 460 M.E.N. Se Akpa Chronicles obụkde enen̄ede ebehe nnyịn, koro enye anam nnyịn ifiọk nte ẹkesituakde ibuot ke temple onyụn̄ ọnọ ọyọhọ ntọt aban̄a udịm ubon Messiah. Sia enye edide kiet ke otu n̄wed oro ẹdade odudu spirit Abasi ẹwet, etop esie ọsọn̄ọ mbuọtidem nnyịn onyụn̄ anam inen̄ede ifiọk Bible.—Mme Hebrew 4:12.

AKPAN N̄WETNNỊM N̄KPỌ ORO ẸWETDE MME ENYỊN̄ OWO

(1 Chronicles 1:1–9:44)

Ọyọhọ ntọt oro Ezra ọnọde aban̄a mme enyịn̄ udịm ubon oro enye ewetde enyene ufọn ke ntak ita ke nsụhọde n̄kaha: man ẹkụt ẹte ke iren oro ẹdotde kpọt ẹnam utom nte mme oku, man ẹdiọn̄ọ udeme mme esien kiet kiet, man ẹkpeme n̄wetnnịm n̄kpọ aban̄ade udịm ubon oro Messiah editode. Mbụk emi asiak udịm ubon mme Jew tutu ekesịm akpa owo oro, Adam. Emana duop ẹdu ọtọn̄ọde ke Adam esịm Noah, emana duop efen ada nnyịn esịm Abraham. Ke ama akasiak nditọ Ishmael, nditọ Keturah n̄wanesa Abraham, ye nditọ Esau, mbụk oro ọtọn̄ọ nditịn̄ mban̄a udịm ubon nditọ Israel 12.—1 Chronicles 2:1.

Ezra enen̄ede etịn̄ n̄kpọ aban̄a mbonubon Judah koro Edidem David oto ubon mmọ. Emana 14 ẹdu ọtọn̄ọde ke Abraham esịm David, emana 14 efen ada esịm ini oro ẹtan̄de mmọ ẹka ntan̄mfep ke Babylon. (1 Chronicles 1:27, 34; 2:1-15; 3:1-17; Matthew 1:17) Ekem Ezra asiak enyịn̄ mme andito mme esien oro ẹdude ke edem usiahautịn Jordan ọkọrọ ye udịm ubon nditọ Levi. (1 Chronicles 5:1-24; 6:1) Ekem enye etịn̄ ibio ibio aban̄a ndusụk esien oro ẹdude ke edem usoputịn Akpa Jordan onyụn̄ ọnọ ọyọhọ ntọt aban̄a udịm ubon Benjamin. (1 Chronicles 8:1) Enye asiak n̄ko enyịn̄ mbon oro ẹkebemde iso ẹdụn̄ ke Jerusalem, ke ẹma ẹkenyọn̄ọ ntan̄mfep ke Babylon ẹdi.—1 Chronicles 9:1-16.

Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:

1:18—Anie ekedi ete Shelah—Cainan m̀mê Arpachshad? (Luke 3:35, 36) Arpachshad  ekedi ete Shelah. (Genesis 10:24; 11:12) Ekeme ndidi ẹkeyom ndidọhọ “Chaldean” ke Luke 3:36, edi ẹdue ẹdọhọ “Cainan.” Edieke edide ntre, do eyedi Luke 3:36 okokot ntem ke akpasarade uwetn̄kpọ: “Eyen Arpachshad eke Chaldean.” Mîdịghe, ekeme ndidi owo oro ekekerede Cainan okosụk ekere Arpachshad. Edi akpan n̄kpọ ndifiọk ke ikọ emi “eyen Cainan” idụhe ke ndusụk n̄kani uwetn̄kpọ.—Luke 3:36.

2:15—Ndi David ekedi ọyọhọ eyeneren Jesse itiaba? Baba-o! Jesse ekenyene nditọiren itiaita, ndien David ekedi ekperedem. (1 Samuel 16:10, 11; 17:12) Etie nte kiet ke otu nditọiren Jesse ama akpa ye unana edinyene nditọ. Ke ntak emi, ufọn ikodụhe ndisịn enyịn̄ eyeneren emi ke n̄wetnnịm n̄kpọ udịm ubon, ntre Ezra ama osio enyịn̄ esie efep.

3:17—Ntak emi Luke 3:27 okotde Shealtiel eyen Jeconiah, eyen Neri? Jeconiah ekedi ete Shealtiel. Nte ededi, etie nte Neri ama ọnọ Shealtiel eyenan̄wan esie ọdọ. Luke okokot ebe eyen Neri eyen Neri kpa nte enye okokotde Joseph eyen Heli, ke ini edide Heli ekedi ete Mary.—Luke 3:23.

3:17-19—Nso ke Zerubbabel, Pedaiah, ye Shealtiel ẹkebuana? Zerubbabel ekedi eyen Pedaiah, ndien Pedaiah ekedi eyeneka Shealtiel. Kpa ye oro, ndusụk ini Bible esikot Zerubbabel eyen Shealtiel. (Matthew 1:12; Luke 3:27) Ekeme ndidi ntak edi koro Pedaiah ama akpa ndien Shealtiel emen Zerubbabel akama. Mîdịghe eyedi sia Shealtiel mîkenyeneke eyen ke ini enye akakpade, Pedaiah ama emen n̄wan esie ọdọ, enye onyụn̄ aman Zerubbabel ọnọ enye nte akpan idịbi esie.—Deuteronomy 25:5-10.

5:1, 2—Joseph ndikọbọ itie akpan ọkọwọrọ nso ọnọ enye? Emi ọkọwọrọ ke Joseph ama ọbọ udeme inyene iba. (Deuteronomy 21:17) Ntem, enye ama akabade ete esien iba—Ephraim ye Manasseh. Nditọiren eken oro Israel ekenyenede ẹkedi ete esien kiet kpọt.

Se Nnyịn Ikpepde:

1:1-9:44. Udịm ubon mme ata ata owo emi owụt ke ofụri ndutịm utuakibuot akpanikọ edi akpanikọ idịghe n̄ke.

4:9, 10. Jehovah ama ọbọrọ akam ofụri esịt oro Jabez ọkọbọn̄de ọnọ enye ete anam adan̄a imọ okpon man ekem ediwak mbon oro ẹbakde Abasi. Nte nnyịn isịnde ifịk ke utom edinam mbet, oyom nnyịn n̄ko ibọn̄ akam ofụri esịt inọ Jehovah ite anam ibat mme andituak ibuot nnọ enye ọkọri.

5:10, 18-22. Ke eyo Edidem Saul, mme esien oro ẹkedụn̄de ke edem usiahautịn Jordan ẹma ẹkan mme Hagrite okposụkedi mme Hagrite ẹkewakde ẹkan mmọ utịm ikaba. Mbon uko oro ẹketode mme esien emi ẹkekan koro mmọ ẹkebuọtde idem ke Jehovah ẹnyụn̄ ẹyom un̄wam ẹto enye. Ẹyak nnyịn inyene ọyọhọ mbuọtidem ke Jehovah nte in̄wanade ekọn̄ eke spirit ye mme asua oro ẹwakde ẹkan nnyịn.—Ephesus 6:10-17.

9:26, 27. Mme Levite oro ẹkedide mme etieusụn̄ ẹkenam ata akpan utom. Ẹma ẹnọ mmọ ukpọhọde usụn̄ oro ẹsisan̄ade ẹdụk ndisana ebiet ke temple. Mmọ ẹkesibererede usụn̄ kpukpru usen. Ẹnọ nnyịn utom ediyom mme owo ke efakutom nnyịn nnyụn̄ n̄n̄wam mmọ ẹdi ẹdituak ibuot ẹnọ Jehovah. Ndi nnyịn ikpanamke akpanikọ inyụn̄ idi se ẹkemede  ndiberi edem ukem nte mme Levite oro ẹkedide mme etieusụn̄?

DAVID AKARA NTE EDIDEM

(1 Chronicles 10:1–29:30)

Akpa Chronicles ibuot duop ọtọn̄ọ ke ndibụk ke Edidem Saul ye nditọiren esie ita ẹkpan̄a ke ekọn̄ oro mmọ ẹn̄wanade ye mme Philistine ke Obot Gilboa. Ẹnam David eyen Jesse edidem esien Judah. Mme owo ẹto kpukpru esien ẹka Hebron ẹkenam enye edidem ofụri Israel. (1 Chronicles 11:1-3) Esisịt ini ke oro ebede, enye ada Jerusalem enyene. Ke ukperedem, nditọ Israel ẹda ekebe ediomi ẹdi Jerusalem “ke n̄kpo, ye ke uyom obukpon̄, . . . ke ẹnam uyom ke psaltery, ye ke harp.”—1 Chronicles 15:28.

Ọdọn̄ David ndibọp ufọk nnọ ata Abasi. Jehovah ọdọhọ ke Solomon edibọp, edi anam ediomi Obio Ubọn̄ ye David. Nte David an̄wanade ye mme asua Israel, Jehovah anam enye akan mmọ. Ubatowo oro mîkemke ye ibet osụn̄ọ ke owo 70,000 ndikpan̄a. Ke angel ama ọkọdọhọ enye anam itieuwa ọnọ Jehovah, David edep ebiet-ubek-ibokpot Ornan Jebusite. David ọtọn̄ọ ndibon “ediwak n̄kpọ” man ẹda ẹbọp ufọk eke ‘okponde eti-eti’ ẹnọ Jehovah ke ebiet-ubek-ibokpot oro. (1 Chronicles 22:5) David ọnọ mme Levite iso utom, ndien Akpa Chronicles edi n̄kukụre n̄wed Bible oro enen̄erede etịn̄ n̄kpọ aban̄a utom mme Levite emi. Edidem ye mbio obio ẹtịp etịbe ke ofụri esịt man ẹda ẹbọp temple. Ke David ama akakara ke isua 40, enye akpa “ke eti usọn̄ oyụhọ usen, ye inyene, ye ukpono; ndien Solomon eyen esie ada ubọn̄ ke itie esie.”—1 Chronicles 29:28.

Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:

11:11—Ntak emi ibat mbon oro ẹkewotde edide 300 ke ini ukem mbụk oro ke Udiana Samuel 23:8 ọdọhọde ke edi 800? David ama enyene iren ita oro ẹkenen̄erede ẹnyene uko, ndien Jashobeam, m̀mê Josheb-basshebeth ekedi etubom iren ita emi. Iba eken ẹkedi Eleazar ye Shammah. (2 Samuel 23:8-11) Ekeme ndidi ntak emi ukpụhọde odude ke mbụk iba emi edi ke mmọ ẹbụk nsio nsio n̄kpọ oro Jashobeam akanamde.

11:20, 21—Nso ikedi idaha Abishai ke ebuana ye iren David ita oro ẹkekopde odudu ẹkan? Abishai ikedịghe kiet ke otu iren ita oro ẹkekopde odudu ẹkan, emi ẹkenamde n̄kpọ ẹnọ David. Nte ededi, nte ẹwetde ke 2 Samuel 23:18, 19 (NW), enye ekedi etubom mbonekọn̄ 30 onyụn̄ enyene ukpono akan owo mmọ ekededi. Abishai ama ọwọrọ etop akan iren ita oro ẹkekopde odudu ẹkan koro enye ama anam n̄wọrọnda n̄kpọ oro ekebietde eke Jashobeam.

12:8—Ke nso usụn̄ ke iso mbonekọn̄ Gadite ẹkebiet ‘iso lion’? Mbon uko emi ẹkedu ye David ke wilderness. Idet mmọ ama enen̄ede ọniọn̄. Anyan idet mmọ ama anam iso mmọ ẹnyene ndịk nte iso lion.

13:5—Nso idi “Shilor Egypt”? Ndusụk owo ẹkere ke ikọ emi ada aban̄a n̄kọk Akpa Nile. Nte ededi, ediwak owo ẹfiọk ke ikọ emi ada aban̄a “akpa Egypt” oro abaharede ufọt edem usụk ye edem usoputịn Isọn̄ Un̄wọn̄ọ.—Numbers 34:2, 5; Genesis 15:18.

16:30—Nso ke ikọ emi “ẹnyek idem” ke iso Jehovah ọwọrọ? Ikọ itien̄wed emi ọwọrọ mbak ye ntotụn̄ọ ukpono oro ẹnyenede ẹnọ Jehovah.

 16:1, 37-40; 21:29, 30; 22:19—Nso ndutịm ke ẹkenam man ẹsituak ibuot ke Israel ọtọn̄ọde ke ini emi ẹkemende ekebe ediomi ẹdi Jerusalem esịm ini oro ẹkebọpde temple? Ekebe ediomi ikanaha ke ataya ibịghi mbemiso David ekemende enye edi edinịm ke tent oro enye okowụkde ke Jerusalem. Ke ẹma ẹkemen ekebe ediomi oro ẹdi Jerusalem, enye okosụk ana ke tent ke Jerusalem. Ataya okodu ke Gibeon, ndien mi ke Zadok Akwa Oku ye nditọete esie ẹkesiwa uwa oro Ibet eketemede. Ndutịm emi ama aka iso tutu ẹbọp temple Jerusalem ẹkụre. Ke ẹma ẹkebọp temple ẹkụre, ẹma ẹmen ataya oro okodude ke Gibeon ẹdi Jerusalem, ndien ẹma ẹmen ekebe ediomi ẹdinịm ke Ata Edisana ke temple.—1 Ndidem 8:4, 6.

Se Nnyịn Ikpepde:

13:11. Utu ke ndiyat esịt nnyụn̄ nduọhọ Jehovah ke ini nnyịn mîkwe unen ke se ikaduakde, ana nnyịn idụn̄ọde ise se idide mfịna inyụn̄ idomo ndifiọk ntak oro nnyịn mîkekwe unen. David ama anam kpasụk ntre. Enye ama ekpep n̄kpọ oto ndudue esie ndien ke ukperedem enye ama ekeme ndimen ekebe ediomi ndi Jerusalem, emende enye ke nnennen usụn̄. *

14:10, 13-16; 22:17-19. Oyom ika ibịne Jehovah ke akam kpukpru ini inyụn̄ iyom ndausụn̄ esie mbemiso inamde n̄kpọ ekededi oro editụkde nnyịn ke n̄kan̄ eke spirit.

16:23-29. Ndituak ibuot nnọ Jehovah ekpedi ebeiso n̄kpọ ke uwem nnyịn.

18:3. Jehovah edi Andisu mme un̄wọn̄ọ esie. Enye ama ada David osu un̄wọn̄ọ oro enye ọkọn̄wọn̄ode ke iyọnọ mfri Abraham ofụri isọn̄ Canaan, “ọtọn̄ọde ke akpa Egypt, tutu esịm akamba akpa, akpa Euphrates.”—Genesis 15:18; 1 Chronicles 13:5.

21:13-15. Jehovah ama ọdọhọ angel esie etre udọn̄ọ oro koro ndutụhọ ikọt esie ama enen̄ede otụk Enye. Ke akpanikọ, ‘mbọm esie awak eti-eti.’ *

22:5, 9; 29:3-5, 14-16. Okposụkedi Jehovah mîkenyịmeke enye ọbọp temple ọnọ imọ, David ekedi owo ntatubọk. Ntak-a? Koro enye ama ọfiọk ke mfọnido Jehovah akanam imọ inyene kpukpru se ikenyenede. Akpana ukem esịtekọm oro anam nnyịn itat ubọk n̄ko.

24:7-18. Ẹkesụk ẹtetiene ndutịm oro David akanamde ndibahade mme oku ndọn̄ ke otu 24, esịm ini oro angel Jehovah ọkọbiọn̄ọrede Zechariah, ete John Andinịm Owo Baptism, ke iso onyụn̄ asian enye ke n̄wan esie ayaman eyeneren oro ẹdikotde John. Nte owo “otu Abijah,” Zechariah akanam utom ke temple ke ini utom esie, ke ini angel ọkọbiọn̄ọrede enye ke iso. (Luke 1:5, 8, 9) Mme ata owo ẹkenam utuakibuot akpanikọ, idịghe mme owo n̄ke. Nnyịn iyọbọ ediwak ufọn edieke idianade kiet ye “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ke utuakibuot Jehovah oro ẹtịmde edifọn edifọn mfịn.—Matthew 24:45.

Nam N̄kpọ Jehovah “ke Ima Ukpọn̄”

Akpa N̄wed Chronicles idọn̄ọke n̄wetnnịm n̄kpọ udịm ubon kpọt. Enye ọdọn̄ọ n̄ko mbụk aban̄ade nte David ekemende ekebe ediomi edi Jerusalem, ediwak ekọn̄ oro enye akakande, ndutịm oro enye akanamde ọnọ edibọp temple, ye edibaharede mme oku Levite ndọn̄ ke otu nnyụn̄ nnọ mmọ iso utom. Anaedi kpukpru n̄kpọ oro Ezra obụkde ke Akpa N̄wed Chronicles ẹma ẹnen̄ede ẹnyene ufọn ẹnọ nditọ Israel, ẹn̄wamde mmọ ndifiak nnyene ifịk mban̄a utuakibuot Jehovah ke temple.

Nso uwụtn̄kpọ ke David ekenịm ntem ke ndikanam utuakibuot Jehovah edi ata akpan n̄kpọ ke uwem esie! Utu ke ndikoyom san̄asan̄a ifetutom nnọ idemesie, David okoyom ndinam uduak Abasi. Ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn ẹte inam item esie emi ọdọhọde inam n̄kpọ Jehovah “ke ofụri esịt, ye ke ima ukpọn̄.”—1 Chronicles 28:9.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Chart/Mme Ndise ke page 8-11]

(Ama oyom ndikụt nte enye enen̄erede etie, se n̄wed)

4026 B.C.E. Adam Mme emana ọtọn̄ọde ke Adam esịm

Noah (isua 1,056)

130 years ⇩

 

 

Seth

 

105 ⇩

 

Enosh

 

90 ⇩

 

Kenan

 

70 ⇩

 

Mahalalel

 

65 ⇩

 

Jared

 

162 ⇩

 

Enoch

 

65 ⇩

 

Methuselah

 

187 ⇩

 

Lamech

 

182 ⇩

2970 Noah 2970 M.E.N. NOAH amana

Mme emana ọtọn̄ọde ke Noah esịm

502 years ⇩ Abraham (isua 952)

 

Shem

UKWỌ 2370 M.E.N.

100 ⇩

 

Arpachshad

 

35 ⇩

 

Shelah

 

30 ⇩

 

Eber

 

34 ⇩

 

Peleg

 

30 ⇩

 

Reu

 

32 ⇩

 

Serug

 

30 ⇩

 

Nahor

 

29 ⇩

 

Terah

 

130 ⇩

 

2018 M.E.N. Abraham 2018 M.E.N. ABRAHAM amana

Ọtọn̄ọde ke Abraham esịm David:

Isua 100 emana 14 (isua 911)

 

Isaac

 

60 ⇩

Jacob

 

N̄kpọ nte 88 ⇩

 

Judah

 

⇩

 

Perez

 

⇩

 

Hezron

 

⇩

 

Ram

 

⇩

 

Amminadab

 

⇩

 

Nahshon

 

⇩

 

Salmon

 

⇩

 

Boaz

 

⇩

 

Obed

 

⇩

 

Jesse

 

⇩

 

1107 M.E.N. DAVID amana