Ndi Ẹtịm Ẹnọ Ubieresịt Fo Ukpep?
Ndi Ẹtịm Ẹnọ Ubieresịt Fo Ukpep?
NDI akanam ọmọdọhọ, “Mmọfiọk ke ata ọwọn̄esịt mi ke n̄kpọ oro ifọnke,” m̀mê, “N̄kemeke ndinam se ọdọhọde nnam oro. Esịt mi ọdọhọ ke n̄kpọ oro inenke”? Se isiande fi n̄kpọ emi edi ubieresịt fo, kpa ibet emi esịnede owo ke esịt, emi anamde owo ọfiọk eti ye idiọk, emi obiomde m̀mê etebede owo ikpe. Ih, nnyịn idada ubieresịt imana.
Idem kpa ye oro owo akadianarede ọkpọn̄ Abasi, mmọ ẹsụk ẹnyenyene ukeme ndifiọk se ifọnde ye se idiọkde. Emi edi koro ẹkebot owo ke mbiet Abasi, man otodo mmọ ẹkpekeme ndinyene ọniọn̄ ye edinen ido emi ẹdide mme edu Abasi. (Genesis 1:26, 27) Apostle Paul ekewet ke idak ndausụn̄ odudu spirit Abasi aban̄a emi, ete: “Ini ekededi emi mbon idụt emi mînyeneke ibet ẹnamde se ibet etemede ke ndammana usụn̄, mmọ emi, okposụkedi mînyeneke ibet, ẹdi ibet ẹnọ idemmọ. Mmọ ke idemmọ ẹwụt se idude ke ibet emi ẹwetde ke esịt mmọ, ke adan̄aemi ubieresịt mmọ etienede mmọ edi ntiense ndien, ke mme ekikere mmọ, esịt obiom mmọ ikpe mîdịghe etebe mmọ ikpe.” *—Rome 2:14, 15.
Ndammana ido uwem emi, idade ito akpa owo oro, Adam, etie nte “ibet,” m̀mê ibet ido uwem ọnọ mme owo ẹtode kpukpru orụk ye idụt. Enye edi ukeme ndidụn̄ọde idem nnyịn nnyụn̄ mbiere ikpe nnọ idem nnyịn. (Rome 9:1) Enye akanam Adam ye Eve ẹfen̄e ẹkedịbe ndondo oro mmọ ẹkebiatde ibet Abasi. (Genesis 3:7, 8) Uwụtn̄kpọ efen aban̄ade nte ubieresịt esinamde n̄kpọ edi enye oro aban̄ade nte Edidem David akanamde n̄kpọ ke ini enye ọkọfiọkde ke imọ imanam idiọk ke ndikabat owo. Bible ọdọhọ ke “ekem esịt ọtọ David.”—2 Samuel 24:1-10.
Ukeme ndidụn̄ọde se nnyịn ikanamde ke edem nnyụn̄ mbiere ikpe nnọ idem nnyịn ekeme ndinam nnyịn ikabarede esịt ke ido Abasi. David ekewet ete: “Koro n̄kodopde uyo, mme ọkpọ mi ẹyemede ke ntuan̄a mi ofụri usen. Nyasian fi ndudue mi, ndien n̄kofụkke mme ukwan̄-n̄kpọ mi. N̄kọdọhọ nte, Nyetịn̄ mme idiọk ido mi nnọ Jehovah; ndien afo efen ukwan̄-n̄kpọ ye ndudue mi.” (Psalm 32:3, 5) Ntem, eti ubieresịt ekeme ndinam anamidiọk afiak etiene Abasi, an̄wamde enye okụt ufọn ediyom Abasi efen ọnọ imọ nnyụn̄ nsan̄a ke usụn̄ Esie.—Psalm 51:1-4, 9, 13-15.
Ubieresịt esinọ nnyịn ntọt m̀mê ndausụn̄ n̄ko ke ini iyomde ndinam ubiere. Anaedi utọ ubieresịt emi akanam Joseph ọfiọk ke efịbe ama akwan̄a, ke ikedịghe eti ido uwem, ke okonyụn̄ edi idiọkn̄kpọ oro ẹnamde ẹdian Abasi. Nte ini akakade, ẹma ẹsịn in̄wan̄-in̄wan̄ ibet oro akpande efịbe ke Ibet Duop oro ẹkenọde Israel. (Genesis 39:1-9; Exodus 20:14) Ke akpanikọ, nnyịn iyenen̄ede ibọ ufọn edieke inọde ubieresịt nnyịn ukpep ndinọ nnyịn ndausụn̄ utu ke ndibiom nnyịn ikpe kpọt. Ndi ntre ke ubieresịt fo esinam?
Ndinọ Ubieresịt Nnyịn Ukpep man Anam Nnennen Ubiere
Okposụkedi idade-da ubieresịt imana, edi n̄kpọ mfụhọ nditịn̄ ke enye enyene ndo. Kpa ye oro ubonowo ekenyenede mfọnmma ntọn̄ọ, “kpukpru owo ẹma ẹnam idiọkn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹtaba ubọn̄ Abasi.” (Rome 3:23) Ke ntak idiọkn̄kpọ ye unana mfọnmma, ubieresịt nnyịn ekeme ndikwan̄a inyụn̄ inamke n̄kpọ nnennen nnennen nte ẹkeyomde enye anam. (Rome 7:18-23) Ke adianade do, mme n̄kpọ en̄wen ẹkeme nditụk nte ubieresịt nnyịn anamde n̄kpọ. Nte ẹkebọkde nnyịn, m̀mê mme ido n̄kann̄kụk, mme edinịm ke akpanikọ, ye ebiet emi idụn̄de ẹkeme nditụk nte ubieresịt nnyịn anamde n̄kpọ. Ke akpanikọ, oburobụt ido uwem ye idaha ererimbot oro ẹtịmde-tịm ẹdiọk ikemeke ndinam nnyịn inyene eti ubieresịt.
Mmọdo, ana Christian enyene un̄wam efen emi edide edumbet oro enyenede iwụk onyụn̄ enende, emi ẹkụtde ke Ikọ Abasi, kpa Bible. Mme edumbet oro ẹkeme ndinọ ubieresịt nnyịn ndausụn̄ ndidụn̄ọde n̄kpọ nte enende nnyụn̄ nnam nti ubiere. (2 Timothy 3:16) Edieke mme edumbet Abasi ẹdade ubieresịt nnyịn usụn̄, enye ekeme ndin̄wam nnyịn ifep edinam oro ekemede ndinọ nnyịn unan ke n̄kan̄ ido uwem, anamde nnyịn “[idiọn̄ọ] se inende ye se idiọkde.” (Mme Hebrew 5:14) Edieke mme edumbet Abasi mîdaha nnyịn usụn̄, ubieresịt nnyịn ekeme nditre ndinọ nnyịn ntọt ke ini itụnde usụn̄ idụk idiọk afan̄. Bible ọdọhọ ete: “Enyene usụn̄ eke enende ke iso owo, edi utịt esie edi usụn̄ n̄kpa.”—Mme N̄ke 16:25; 17:20.
Ikọ Abasi ọnọ in̄wan̄-in̄wan̄ ndausụn̄ ke ndusụk n̄kpọ ke uwem, ndien ọfọn nnyịn itiene mmọ. Ke n̄kan̄ eken, odu ediwak n̄kpọ oro owo mînọhọ akpan item iban̄a ke Bible. Emi ekeme ndibuana utom, usọbọidem, unọ idem inemesịt, usịnen̄kpọ ye ukamaidem, ye mme n̄kpọ eken. Imemke utom ndifiọk se owo akpanamde ye nnennen ubiere oro ẹkpesịmde ke idaha kiet kiet. Ke ntak oro, oyom nnyịn inyene ukem edu David oro ọkọbọn̄de akam ete: “Wụt mi usụn̄ fo, O Jehovah; teme mi ido fo. Nam mi nsan̄a ke akpanikọ fo, nyụn̄ teme mi: koro afo edide Abasi edinyan̄a mi; mmebet fi ofụri usen.” (Psalm 25:4, 5) Adan̄a nte nnyịn itịmde ifiọk ekikere ye mme usụn̄ Abasi, ntre ke nnyịn idikeme ndidụn̄ọde idaha nnyịn nte enende nnyụn̄ nnam ubiere oro otode edisana ubieresịt.
Ntem, ke ini iyomde ndinam ubiere, oyom nnyịn ibem iso ikere iban̄a mme edumbet Bible oro ẹkemede ndinyene ebuana ye ubiere nnyịn. Ndusụk edumbet emi ẹkeme ndisịne: edikpono itie ibuot (Colossae 3:18, 20); edinam akpanikọ ke kpukpru n̄kpọ (Mme ); edisua se idiọkde ( Hebrew 13:18Psalm 97:10); edibịne emem (Rome 14:19); edisụk ibuot nnọ ukara (Matthew 22:21; Rome 13:1-7); edituak ibuot nnọ Abasi ikpọn̄-ikpọn̄ (Matthew 4:10); editre ndidi ubak ererimbot (John 17:14); edifep ndiọi nsan̄a (1 Corinth 15:33); edisịne n̄kpọ nnyụn̄ n̄kama idem nte owụtde iso bụt (1 Timothy 2:9, 10); ye editre ndinam mbon en̄wen ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ (Philippi 1:10). Ndidiọn̄ọ edumbet Bible oro enyenede ebuana ye ubiere nnyịn ekeme ndisọn̄ọ ubieresịt nnyịn onyụn̄ an̄wam nnyịn inam eti ubiere.
Kop Se Ubieresịt Fo Ọdọhọde Fi
Man ubieresịt nnyịn ekeme ndin̄wam nnyịn, ana ikop se enye etịn̄de. Nnyịn idibọ ufọn ito ubieresịt nnyịn oro Bible ọnọde ukpep n̄kukụre ke ini isọpde ndinam se enye ọdọhọde nnyịn. Nnyịn imekeme ndimen ubieresịt oro Bible ọnọde ukpep ndomo ye mme ikan̄ oro ẹdude ke iso esịt ubomisọn̄, emi ẹsinọde ntọt ẹban̄a nsio nsio n̄kpọ. Yak idọhọ ke ikan̄ emi esitọtde ke aran ọmọn̄ okụre, odomo. Nso ikpetịbe edieke nnyịn mînamke n̄kpọ usọp usọp iban̄a oro, edi ika iso iwat ubomisọn̄ oro? Ubomisọn̄ oro ekeme ndinyene ata akamba mfịna. Kpasụk ntre, ubieresịt nnyịn, m̀mê uyo esịtidem, ekeme ndisian nnyịn ke se iyomde ndinam ifọnke. Ndimen mme edumbet N̄wed Abasi ndomo ye se nnyịn inamde m̀mê iyomde ndinam ekeme ndinam ubieresịt nnyịn ọnọ nnyịn ntọt, ukem nte mme ikan̄ oro ẹdude ke iso esịt ubomisọn̄ ẹsinamde. Ndinam ntọt oro ubieresịt nnyịn ọnọde idin̄wamke nnyịn ifep ndiọi utịp idiọk edinam oro kpọt, edi ayanam ubieresịt nnyịn aka iso ọnọ nnyịn eti ndausụn̄ n̄ko.
Nso ikpetịbe edieke nnyịn ikpofụmide ntọt oro ubieresịt nnyịn ọnọde nnyịn? Nte ini akade, ubieresịt nnyịn ekeme ndidoro ufiọn. Edifụmi ndien ndien se ubieresịt nnyịn etịn̄de ekeme ndinam ubieresịt nnyịn etie nte ubọk owo oro esimụmde ufiop eso tutu ubọk esie okpụp, inyụn̄ ikopke aba ubiak. (1 Timothy 4:2) Utọ ubieresịt oro ibiomke owo aba ke ini enye anamde idiọk, inyụn̄ ikpanke owo ndifiak nnam idiọk oro. Ubieresịt oro odorode ufiọn idọn̄ke enyịn iban̄a mme edumbet Bible aban̄ade se idide eti ye idiọk, ndien ke ntre enye edi idiọk ubieresịt. Enye edi oburobụt ubieresịt, sia ‘esịt andinyene enye odorode ufiọn,’ enye onyụn̄ adianarede ọkpọn̄ Abasi. (Ephesus 4:17-19; Titus 1:15) Nso n̄kpọ mmọn̄eyet ke emi edi ntem!
“Ẹnyene Eti Ubieresịt”
Oyom isịn ukeme kpukpru ini man inyene eti ubieresịt. Apostle Paul ekewet ete: “Nsịn̄ede idem kpukpru ini ndikpeme mbak ndidue Utom 24:16) Sia Paul ekedide Christian, enye ama esidụn̄ọde onyụn̄ enen̄ede usụn̄ uwem esie kpukpru ini mbak edidue Abasi. Paul ama ọfiọk ke Abasi edi owo emi edibierede m̀mê se nnyịn inamde edi eti m̀mê idiọk. (Rome 14:10-12; 1 Corinth 4:4) Paul ọkọdọhọ ete: “Kpukpru n̄kpọ ẹna iferi ẹnyụn̄ ẹyarade ẹna in̄wan̄-in̄wan̄ ke enyịn enye emi nnyịn inyenede ndinam ibat nnọ.”—Mme Hebrew 4:13.
Abasi ye owo.” (Paul ama etịn̄ n̄ko aban̄a edidue owo. Uwụtn̄kpọ kiet edi item oro enye ọkọnọde mme Christian ke Corinth aban̄a “edidia udia eke ẹwade ẹnọ ndem.” Enye ọkọdọhọ ke idem ọkpọkọm Ikọ Abasi mîkpanke n̄kpọ oro owo oyomde ndinam, ke ọfọn ndikere mban̄a ubieresịt mbon en̄wen. Edieke ikpude ndinam oro, nnyịn imekeme ndida afanikọn̄ eke spirit nsọk ‘nditọete nnyịn emi Christ akakpade ke ibuot mmọ.’ Nnyịn imekeme ndibiat itie ebuana nnyịn ye Abasi n̄ko.—1 Corinth 8:4, 11-13; 10:23, 24.
Mmọdo, ka iso ndinọ ubieresịt fo ukpep man aka iso enyene eti ubieresịt. Yom ndausụn̄ Abasi ke ini oyomde ndinam ubiere. (James 1:5) Kpep Ikọ Abasi nyụn̄ yak mme edumbet esie ẹda ekikere ye esịt fo usụn̄. (Mme N̄ke 2:3-5) Ke ini akpan mfịna edemerede, ka bịne mme Christian oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha man etịm okụt ete ke ọmọfiọk mme nnennen edumbet Bible oro ẹbuanade mfịna oro. (Mme N̄ke 12:15; Rome 14:1; Galatia 6:5) Kere ban̄a nte ubiere fo editụkde ubieresịt fo, nte enye editụkde mbon en̄wen, ndien ke akande kpukpru emi, kere nte enye editụkde itie ebuana fo ye Jehovah.—1 Timothy 1:5, 18, 19.
Ubieresịt nnyịn edi utịbe utịbe enọ emi Jehovah Abasi, kpa edima Ete nnyịn eke heaven, ọnọde nnyịn. Edieke idade enye inam n̄kpọ nte ekemde ye uduak Jehovah, nnyịn iyenen̄ede isan̄a ikpere Andibot nnyịn. Edieke idomode ‘ndinyene eti ubieresịt’ ke kpukpru n̄kpọ oro inamde, emi ayanam nnyịn inen̄ede iwụt ke ẹkebot nnyịn ke mbiet Abasi.—1 Peter 3:16; Colossae 3:10.
[Ikọ idakisọn̄]
^ ikp. 3 Ikọ Greek oro ẹkabarede ubieresịt mi ọwọrọ “ukeme esịtidem emi ebierede se idide eti ye idiọk” (The Analytical Greek Lexicon Revised, eke Harold K. Moulton); “ndifiọk se idide eti ye idiọk.”—Greek-English Lexicon, eke J. H. Thayer.
[Mme ndise ke page 13]
Ndi ọmọnọ ubieresịt fo ukpep man ada fi usụn̄ utu ke ndibiom fi ikpe kpọt?
[Ndise ke page 14]
Inyene ubieresịt oro ẹnen̄erede ẹnọ ukpep ebe ke ndikpep mme edumbet Bible nnyụn̄ nda mmọ nsịn ke edinam
[Mme ndise ke page 15]
Kûfụmi ntọt oro ubieresịt fo ọnọde fi