‘Kwọrọ Ubọhọ-Ufụn Nọ Mbuotekọn̄’

KE NTỌN̄Ọ utom ukwọrọikọ Jesus, enye ama ọdọhọ ke ubak utom imọ ekedi ‘ndikwọrọ ubọhọ-ufụn nnọ mbuotekọn̄.’ (Luke 4:18) Ata mme Christian ẹkpebe uwụtn̄kpọ Eteufọk mmọ ebe ke ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ nnọ “kpukpru orụk owo,” ke ntem ẹsiode mmọ ke ufụn eke spirit ẹnyụn̄ ẹn̄wam mmọ ẹfori uwem mmọ.—1 Timothy 2:4.

Mfịn, utom emi esịne edikwọrọ ikọ nnọ ata ata mbuotekọn̄—kpa mme owo oro ẹkọbide ke ntak nsio nsio ubiatibet, emi ẹnyụn̄ ẹmade ubọhọ-ufụn eke spirit. Eyenem fi ndikot mbụk emi aban̄ade utom ukwọrọikọ Mme Ntiense Jehovah ke mme ufọk-n̄kpọkọbi Ukraine ye ke mme idụt en̄wen ke Europe.

Mbon Oro Ẹtrede Mbumehe N̄kpọsọn̄ Ibọk Ẹnyụn̄ Ẹkabarede Ẹdi Christian

Serhii * abiat isua 20 ke ufọk-n̄kpọkọbi ke otu isua 38 oro enye odude uwem. Enye akakam okụre n̄wed ke ufọk-n̄kpọkọbi. Enye ọdọhọ ete: “Ẹkekọbi mi ke ediwak isua emi ẹbede ke ntak emi n̄kowotde owo, edi nsụk nnyenyene ediwak isua ndidu ke ufọk-n̄kpọkọbi. N̄kesinam n̄kpọ ukara ukara ke ufọk-n̄kpọkọbi, ndien mbon n̄kpọkọbi eken ẹkesibabak mi.” Ndi emi ama anam enye ekere ke imọwọrọ ufụn? Baba. Serhii ama odụk ufụn ọnọ n̄kpọsọn̄ ibọk, n̄kpọsọn̄ mmịn, ye un̄wọn̄ ke ediwak isua.

Ekem ekemmọ owo n̄kpọkọbi ama abuana akpanikọ Bible ye enye. Emi eketie nte un̄wana ikan̄ ke makmak ekịm. Ke ufan̄ ọfiọn̄ ifan̄, enye ama etre mbumehe n̄kpọsọn̄ ibọk ye mmịn ye un̄wọn̄, akabade edi ọkwọrọ eti mbụk, onyụn̄ ana baptism. Serhii enyene ekese ndinam idahaemi ke ufọk-n̄kpọkọbi, sia anamde utom nte asan̄autom uyọhọ ini eke Mme Ntiense Jehovah. Enye aman̄wam abiatibet itiaba ẹkpụhọde usụn̄ uwem mmọ ẹnyụn̄ ẹkabade ẹdi nditọete esie eke spirit. Ẹma ẹsio itiokiet ke otu mmọ, edi Serhii osụk ododu ke ufọk-n̄kpọkọbi. Emi iyatke enye esịt koro enye okop inemesịt ke ntak emi an̄wamde mbon en̄wen ẹwọrọ ke ufụn eke spirit.—Utom 20:35.

Kiet ke otu nditọ ukpepn̄kpọ Serhii ke ufọk-n̄kpọkọbi ekedi Victor, emi ekesinyamde-nyam onyụn̄ enyenede mbumehe uda n̄kpọsọn̄ ibọk. Ke ẹma ẹkesio enye ke ufọk-n̄kpọkọbi, Victor ama aka iso anam n̄kọri eke spirit ndien ke akpatre ama odụk Ufọkn̄wed Unọ Mme Asan̄autom Ukpep ke Ukraine. Idahaemi enye anam utom  nte akpan asiakusụn̄ ke Moldova. Victor ọdọhọ ete: “N̄kọtọn̄ọ ndin̄wọn̄ sika ke ini n̄kedide isua 8, ntọn̄ọ ndin̄wọn̄ n̄kpọsọn̄ mmịn ke idiọk usụn̄ ke ini n̄kedide isua 12, nnyụn̄ ntọn̄ọ ndida n̄kpọsọn̄ ibọk ke ini n̄kedide isua 14. Mma nyom ndikpụhọde edu uwem mi, edi n̄kekemeke. Ekem ke 1995, nte ami ye n̄wan mi ikaduakde ndiwọrọ n̄kpọn̄ ndiọi nsan̄a oro ikodụn̄de kiet, idat ama ekịm n̄wan mi owot. Uwem mi ikọwọrọke aba usụn̄. Mma n̄ka iso ndibụp mme utọ mbụme nte, ‘N̄wan mi odu m̀mọ̀n̄? Nso isitịbe ke ini owo akpade?’ Edi n̄kenyeneke baba ibọrọ kiet. Mma ndọdiọn̄ nda n̄kpọsọn̄ ibọk man mfre uwa. Ẹma ẹmụm mi ke ntak emi n̄kanyamde n̄kpọsọn̄ ibọk ẹnyụn̄ ẹbiere n̄kpọkọbi isua ition ẹnọ mi. Serhii ama ọbọrọ mme mbụme oro. Mma nsidomo ediwak ini nditre n̄kpọsọn̄ ibọk, edi Bible ama an̄wam mi n̄kan isan̄ emi. Ikọ Abasi enyene odudu etieti!”—Mme Hebrew 4:12.

Mme Abiatibet Oro Esịt Ama Okodoro Ufiọn Ẹkpụhọde

Vasyl akananam idaha n̄kpọsọn̄ ibọk, edi enye okodu ke ufụn. Enye ọdọhọ ete: “Mma nnyene mbumehe edin̄wana en̄wan emi ẹtopde ita ẹnyụn̄ ẹtịghade owo. Mma nnọ idemmi ukpep ndisimia mme owo ye unana edinọ mmọ unan.” Vasyl ama esida afai owo mme owo. Enye ọdọhọ ete: “Mma n̄ka n̄kpọkọbi ikata, emi akanamde n̄wan mi ọwọrọ ndọ. Mma ntọn̄ọ ndikot n̄wed Mme Ntiense Jehovah ke akpatre isua n̄kpọkọbi mi emi ekedide isua ition. Emi ama anam mi n̄kot Bible, edi n̄kosụk nsinanam se ikenen̄erede inem mi ndinam—en̄wan emi ẹtopde ita ẹnyụn̄ ẹtịghade owo.

“Nte ededi, ke mma n̄kokot Bible ke ufan̄ ọfiọn̄ itiokiet, mma nnam ukpụhọde. N̄kesikopke aba ọkpọsọn̄ inemesịt oro n̄kesikopde ndikan ke en̄wan. Ntre mma nda Isaiah 2:4 ndụn̄ọde uwem mi nnyụn̄ n̄kụt ke ibọhọke n̄kpụhọde ekikere mi, ke ndibiat ofụri uwem mi ke ufọk-n̄kpọkọbi. Ntre mma ntomo ofụri n̄kpọ en̄wan mi nduọn̄ọ nnyụn̄ ntọn̄ọ ndinam ukpụhọde ke edu uwem mi. Ikedịghe ifia ubọk kiet, edi ndibọn̄ akam nnyụn̄ ntie n̄kere se n̄kekpepde ẹma ẹn̄wam mi sụn̄sụn̄ nditre ndiọi edu mi. Ndusụk ini, mma nsitua eyet ke ini mben̄ede Jehovah ọnọ mi ukeme nditre mbumehe mi. Ke akpatre mma ntre mbumehe mi.

“Ke ẹma ẹkesio mi ke ufọk-n̄kpọkọbi, mma mfiak n̄kadiana ye ubon mi. Idahaemi nnam utom ke itie udọk ukan̄. Emi ọnọ mi ekese ifet ndibuana ke utom ukwọrọikọ ye n̄wan mi onyụn̄ ọnọ mi ifet ndinam utom mi ke esop.”

Mykola ye mme ufan esie ẹma ẹwo ediwak itie unịm okụk ke Ukraine. Emi ama anam ẹbiere  n̄kpọkọbi isua duop ẹnọ enye. Mbemiso enye akakade n̄kpọkọbi, tọn̄ọ akamamana enye akaka ufọkabasi ini kiet kpọt—ndien emi ekedi man enye ọkpọfiọk nte ediwode ufọkabasi oro. N̄kpọ ikasan̄ake nte Mykola ekekerede, edi enye ndika ufọkabasi oro ama anam enye enịm ke anaedi ndebe ndebe mbụk emi ẹban̄ade mme oku Orthodox, tiande, ye mme usen nduọkodudu ido ukpono ẹyọhọ Bible. Enye ọdọhọ ete: “Mma ntọn̄ọ ndikot Bible okposụkedi mmenen̄ekede mfiọk ntak. Idem ama akpa mi ndifiọk ke Bible ekedi ata isio ye se n̄kekerede!” Enye ama ọdọhọ ẹkpep imọ Bible, onyụn̄ ana baptism ke 1999. Okụt enye idahaemi, ọsọsọn̄ ndinịm ke ini kiet ko asan̄autom unamutom emi osụhọrede idem mi ekedi ubi ubi andiwo itie unịm okụk!

Ẹkebiere ikpe n̄kpa ẹnọ Vladimir. Ke adan̄aemi ekebetde usen emi ẹdiwotde enye, enye ama ọbọn̄ akam ọnọ Abasi ete ke imọ iyanam n̄kpọ Esie edieke ẹnịmde imọ uwem. Mbemiso ekekemde ini, ẹma ẹkpụhọ mbet, ndien ẹma ẹkpụhọ ubiereikpe esie ẹkabade ẹnọ enye nsinsi n̄kpọkọbi. Vladimir ama ọtọn̄ọ ndiyom ido ukpono akpanikọ man anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde. Enye ama ọtọn̄ọ ufọkn̄wed emi ẹsidade leta ẹkpep n̄kpọ onyụn̄ ọbọ n̄weditoro Ufọkabasi Adventist, edi okosụk etie enye nte ke imọ ikwe ido ukpono akpanikọ.

Nte ededi, ke Vladimir ama okokot Enyọn̄-Ukpeme ye Awake! ke itie ubon n̄wed ufọk-n̄kpọkọbi, enye ama ewet n̄wed ọnọ ẹsọk n̄kọk itieutom Mme Ntiense Jehovah ke Ukraine ọdọhọ ẹdise imọ. Etisịm ini emi nditọete ke n̄kann̄kụk oro ẹkekade ẹkese enye, enye ama adada idemesie nte Ntiense onyụn̄ esikwọrọ ikọ ke ufọk-n̄kpọkọbi. Ẹma ẹn̄wam enye odot nte asuanetop Obio Ubọn̄. Ke ini ẹkesụk ẹwetde ibuotikọ emi, Vladimir ye owo itiaba en̄wen ke ufọk-n̄kpọkọbi oro ẹkebet ndina baptism. Edi mfịna kiet odu. Sia ẹsidọn̄de mbon nsinsi n̄kpọkọbi oro ẹkade ukem ido ukpono ọtọkiet, Vladimir ye mbon oro ẹdude ye enye ẹka ukem ido ukpono. Ntre, mmanie ke mmọ ẹdikwọrọ ikọ ẹnọ? Mmọ ẹsibuana eti mbụk ye mme ekpeme ufọk-n̄kpọkọbi ẹnyụn̄ ẹsida leta ẹkwọrọ ikọ.

Nazar ama ọwọrọ ke Ukraine aka Czech Republic onyụn̄ okodụk n̄ka inọ. Emi ama anam ẹbiere n̄kpọkọbi isua ita ye ubak ẹnọ enye. Ke ini okodude ke ufọk-n̄kpọkọbi, enye ama akpan̄ utọn̄ ọnọ Mme Ntiense Jehovah emi ẹketode obio Karlovy Vary ẹdi, ekpep akpanikọ, onyụn̄ enen̄ede okpụhọde uwem esie. Ke okụtde ukpụhọde emi, kiet ke otu mbon ukpeme ama ọdọhọ owo ubet n̄kpọkọbi Nazar ete: “Edieke kpukpru mbufo ẹkpetiede nte owo Ukraine emi, n̄kpanamke utom aba ke ufọk-n̄kpọkọbi.” Owo ukpeme en̄wen ọkọdọhọ ete: “Mme Ntiense Jehovah emi ẹnen̄ede ẹdi nta. Owo eyedi ufọk-n̄kpọkọbi nte abiatibet, edi ọnyọn̄ nte ata eti owo.” Idahaemi Nazar afiak ọnyọn̄ ufọk. Enye ama ekpep utom usọeto onyụn̄ ọdọ n̄wan, ndien enye ye n̄wan esie ẹnam utom ukwọrọikọ uyọhọ ini. Enye enem esịt didie ntem Mme Ntiense ndikedi ufọk-n̄kpọkọbi!

Mme Akamautom Ẹwụt Esịtekọm

Idịghe mbon n̄kpọkọbi kpọt ẹwụt esịtekọm ẹban̄a utom oro Mme Ntiense Jehovah ẹnamde. Miroslaw Kowalski, etịn̄ikọ ke ibuot ufọk-n̄kpọkọbi kiet ke Poland, ọkọdọhọ ete: “Mmọ ndidi esinen̄ede enem nnyịn esịt. Nte ẹkebọkde ndusụk mbon n̄kpọkọbi ama ọdiọk etieti. Ekeme ndidi ẹkekama mmọ nte unam. . . . Un̄wam oro [Mme Ntiense] ẹnọde enen̄ede enyene ufọn sia mbonutom nnyịn ye mme andikpep mîkemke ndise mban̄a mbon n̄kpọkọbi.”

Ekpeme ufọk-n̄kpọkọbi en̄wen ke Poland ama ewet n̄wed ọnọ ẹsọk n̄kọk itieutom, eben̄e Mme Ntiense ete ẹnen̄ede ẹsịn ifịk ke utom oro mmọ ẹnamde ke ufọk-n̄kpọkọbi mmimọ. Ntak-a? Enye ọkọbọrọ ete: “Mme andida ke ibuot Enyọn̄-Ukpeme ndidi ndien ndien ekeme ndinam mbon n̄kpọkọbi ẹnyene nti edu, onyụn̄ akpan mmọ ndiyom kiet eken ikọ.”

N̄wedmbụk n̄kpọntịbe kiet ke Ukraine ama obụk aban̄a owo n̄kpọkọbi kiet emi okoyomde ndiwot idem ke ntak ọkpọsọn̄ mfụhọ, edi ekem ọbọ un̄wam oto Mme Ntiense Jehovah. N̄wedmbụk n̄kpọntịbe oro ọtọt ete: “Idahaemi, enye ikopke aba mfụhọ, enye onyụn̄ anam n̄kpọ ekekem ye ndutịm ufọk-n̄kpọkọbi onyụn̄ edi uwụtn̄kpọ ọnọ mbon n̄kpọkọbi eken.”

Ẹsụk Ẹbọbọ Ufọn ke Ẹma Ẹkekpọn̄ Ufọk-N̄kpọkọbi

Mme ufọn utom oro Mme Ntiense Jehovah ẹnamde isitreke ke ufọk-n̄kpọkọbi. Mbon  n̄kpọkọbi emi ẹsisụk ẹbọbọ ufọn ẹto Mme Ntiense Jehovah idem ke ẹma ẹkekụre n̄kpọkọbi mmọ. Brigitte ye Renate emi ẹdide mme Christian ẹmen̄wam mme owo ntem ke ediwak isua. N̄wedmbụk n̄kpọntịbe Germany oro Main-Echo Aschaffenburg, etịn̄ ntem aban̄a mmọ: “Mmọ ẹsise ẹban̄a mbon n̄kpọkọbi emi ke ufan̄ ọfiọn̄ ita esịm ition ke ẹma ẹkekụre n̄kpọkọbi mmọ, ẹn̄wam mmọ ẹfiọk uduak uwem. . . . Mmọ ke ẹnen̄ede ẹfiọk nte mme anamutom unyịmesịt oro ukara ọdọhọde ẹse ẹban̄a mbon n̄kpọkọbi. . . . Mmọ ẹsinam n̄kpọ n̄ko ke eti usụn̄ ye mme akamautom ufọk-n̄kpọkọbi.” Ediwak mbon n̄kpọkọbi ẹmeyak idemmọ ẹnọ Jehovah ke ntak orụk un̄wam emi.

Idem mme akamautom ufọk-n̄kpọkọbi ẹsibọ ufọn ẹto utom unọ ukpep Bible eke Mme Ntiense Jehovah. Ke uwụtn̄kpọ, Roman ekedi akwa owoekọn̄ ye ekpepn̄kpọ mban̄a ekikere ke ufọk-n̄kpọkọbi kiet ke Ukraine. Ke ini Mme Ntiense ẹkekade ufọk esie, enye ama enyịme ẹkpep Bible ye imọ. Ekem enye ama edifiọk ke owo isiyakke Mme Ntiense ẹsika ẹkese mbon n̄kpọkọbi ke ufọk-n̄kpọkọbi oro imọ ikanamde utom. Ntre enye ama ọdọhọ ekpeme ufọk-n̄kpọkọbi ayak imọ isida Bible inyene nneme nte ubak utom imọ ye mbon n̄kpọkọbi. Ẹma ẹnyịme enye esinam emi, ndien n̄kpọ nte mbon n̄kpọkọbi duop ẹma ẹnyene udọn̄. Roman ama aka iso abuana se enye ekekpepde ke Bible ye mbon n̄kpọkọbi emi, ndien ukeme oro enye ekesịnde ama enyene nti utịp. Ndusụk mmọ ẹma ẹka iso ẹnam n̄kọri ẹnyụn̄ ẹna baptism nte mme Christian ke ẹma ẹkesion̄o mmọ ke ufọk-n̄kpọkọbi. Roman ama enen̄ede ada ukpepn̄kpọ esie nte ata akpan n̄kpọ ke ama okokụt odudu oro Ikọ Abasi enyenede. Enye ama ọkpọn̄ utom ekọn̄ onyụn̄ aka iso ke utom unọ ukpep Bible. Idahaemi enye esisan̄a kiet ye akani owo n̄kpọkọbi ọkwọrọ ikọ.

Owo n̄kpọkọbi kiet ekewet ete: “Bible, mme n̄wed Bible, ye ukpepn̄kpọ Bible ẹnịm nnyịn uwem mi.” Ikọ emi enen̄ede owụt nte ẹyomde mme n̄wed Bible ke ndusụk ufọk-n̄kpọkọbi. Esop kiet ke Ukraine ọtọt ntem aban̄a utom unọ ukpep Bible oro ẹnamde ke ufọk-n̄kpọkọbi mbọhọ mmọ: “Mme akamautom ẹwụt esịtekọm ẹban̄a mme n̄wed oro isidade isọk mmọ ke ufọk-n̄kpọkọbi. Nnyịn isinọ mmọ idem 60 ke kpukpru nsiondi Enyọn̄-Ukpeme ye Awake!” Esop en̄wen ewet ete: “Nnyịn ise iban̄a ufọk-n̄kpọkọbi emi enyenede n̄kpri n̄kpri itie ubon n̄wed 20. Nnyịn ima idọn̄ mme akpan n̄wed nnyịn ke kpukpru itie ubon n̄wed oro. Emi ekedi ekebe n̄wed 20.” Ke ufọk-n̄kpọkọbi kiet, mme ekpeme ufọk-n̄kpọkọbi ẹnịm mme magazine nnyịn ke itie ubon n̄wed man mbon n̄kpọkọbi ẹkpekeme ndikot kpukpru nsiondi.

Ke 2002, n̄kọk itieutom ke Ukraine ama ọtọn̄ọ itieutom oro esede aban̄a mbon n̄kpọkọbi. Idahaemi, itieutom oro emenyene nneme ye n̄kpọ nte ufọk-n̄kpọkọbi 120 onyụn̄ edeme mmọ ọnọ mme esop ẹse ẹban̄a. Ẹsibọ n̄kpọ nte leta 50 kpukpru ọfiọn̄ ẹto mbon n̄kpọkọbi, ndien ẹsiwet ata ediwak ke otu leta emi ẹyom n̄wed m̀mê ukpepn̄kpọ Bible. N̄kọk itieutom esinọ n̄wed, magazine, ye ndiye uduot n̄kpri n̄wed ẹsọk mmọ tutu nditọete ẹkeme ndika n̄kese mmọ.

Apostle Paul ekewet ntem ọnọ ẹsọk ekemmọ mme Christian: “Ẹti mmọ oro ẹdude ke n̄kpọkọbi.” (Mme Hebrew 13:3) Enye eketịn̄ aban̄a mbon oro ẹkekọbide ke ntak mbuọtidem mmọ. Mfịn, Mme Ntiense Jehovah ẹti mbon oro ẹdude ke ufọk-n̄kpọkọbi, ẹsika mme ufọk-n̄kpọkọbi, ẹnyụn̄ ‘ẹkwọrọ ubọhọ-ufụn ẹnọ mbuotekọn̄.’—Luke 4:18.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 9]

Ibibene ufọk-n̄kpọkọbi ke L’viv ke Ukraine

[Ndise ke page 10]

Mykola

[Ndise ke page 10]

Vasyl ye Iryna n̄wan esie

[Ndise ke page 10]

Victor