Kpebe Ime Jehovah

“Jehovah iduọnke ke ndinam un̄wọn̄ọ esie, . . . edi enye akam enyene ime.”—2 Peter 3:9.

1. Ewe anana-mbiet enọ ke Jehovah ọnọ mme owo?

 JEHOVAH ọnọ nnyịn n̄kpọ oro owo ndomokiet mîkemeke ndinọ nnyịn. Enye edi ata eti n̄kpọ oro ọsọn̄de urua, edi owo ikemeke ndidedep m̀mê ndinam utom mbọ. Enọ oro enye ọnọde edi nsinsi uwem—ata ediwak nnyịn ididu nsinsi uwem emi ke Paradise isọn̄. (John 3:16) Oro edinem didie ntem! Mme n̄kpọ oro ẹnamde owo ofụhọ—en̄wan, afai, ubuene, ubiatibet, udọn̄ọ, ye idem n̄kpa—ididụhe aba. Mme owo ẹyenen̄ede ẹnyene emem ẹnyụn̄ ẹdiana kiet ke ini ima ima ukara Obio Ubọn̄ Abasi. Ọdọn̄ nnyịn didie ntem ndidu ke Paradise oro!—Isaiah 9:6, 7; Ediyarade 21:4, 5.

2. Ntak emi Jehovah mîsoboke kan̄a editịm n̄kpọ Satan?

² Ọdọn̄ Jehovah n̄ko ndikụt ini oro enye edinamde isọn̄ akabade edi Paradise. Kamse, enye amama eti ido ye edinen ikpe. (Psalm 33:5) Inemke enye ndikụt ererimbot oro ofụmide m̀mê abiatde ndinen edumbet esie, emi esịnde ukara esie onyụn̄ ọkọbọde ikọt esie. Kpa ye oro, enyene nti ntak oro anamde enye okûsobo kan̄a idiọk editịm n̄kpọ Satan emi. Mme ntak emi ẹnyene n̄kpọ ndinam ye eneni oro ẹban̄ade m̀mê ukara esie enen m̀mê inenke. Jehovah owụt ata eti edu esie ke nte enye oyomde ndibiere eneni emi, kpa edu oro ata ediwak owo mînyeneke mfịn—oro edi ime.

3. (a) Nso ke ikọ Greek ye ikọ Hebrew oro ẹkabarede “ime” ke Bible ọwọrọ? (b) Mme mbụme ewe ke nnyịn idineme idahaemi?

³ Odu ikọ Greek oro Edikabade eke Obufa Ererimbot akabarede utịm ikata nte “ime.” Ikọ emi ke ata ata usụn̄ ọwọrọ “anyan edu” ndien ẹkabade enye ediwak ini nte “anyan ime” ẹnyụn̄ ẹkabade enye ini kiet nte ‘edime ime.’ Ikọ Greek ye ikọ Hebrew oro ẹkabarede “ime” ọnọ ekikere aban̄a ediyọ ye editre ndisọp nyat esịt. Didie ke nnyịn ibọ ufọn ito ime Jehovah? Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto Jehovah ye mme anam-akpanikọ asan̄autom esie oro ẹnyenede ime ẹnyụn̄ ẹyọde? Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke ime Jehovah enyene adan̄a? Ẹyak ineme mme mbụme emi.

Kere Ban̄a Ime Jehovah

4. Nso ke apostle Peter ekewet aban̄a ime Jehovah?

⁴ Apostle Peter ekewet ntem aban̄a ime Jehovah: “Ẹkûtre ndifiọk n̄kpọ kiet emi, ndima, ẹte ke enyịn Jehovah usen kiet etie nte isua tọsịn kiet, isua tọsịn kiet onyụn̄ etie nte usen kiet. Jehovah iduọnke ke ndinam un̄wọn̄ọ esie, nte ndusụk owo ẹkerede ke enye ọduọn, edi enye akam enyene ime ye mbufo koro enye mîyomke owo ndomokiet atak edi oyom kpukpru owo ẹkabade esịt.” (2 Peter 3:8, 9) Mbọk tịm fiọk akpan n̄kpọ iba oro ẹwụtde mi oro ẹkemede ndin̄wam nnyịn ifiọk ntak oro Jehovah enyenede ime.

5. Didie ke nte Jehovah adade ini otụk nte enye anamde n̄kpọ?

⁵ Akpa n̄kpọ edi ke Jehovah idaha ini nte nnyịn idade. Sia Jehovah odude ke nsinsi, enye ada isua tọsịn kiet nte usen kiet. Enye inamke n̄kpọ itọk itọk mbak ini edibe, enye inyụn̄ iduọnke ndinam n̄kpọ. Sia Jehovah enyenede anana-mbiet ọniọn̄, enye ọfiọk nnennen ini oro ọfọnde ndinam n̄kpọ ke ufọn kpukpru owo, ndien enye enyene ime etie ebet utọ ini oro. Nte ededi, nnyịn ikpekereke ke Jehovah idọn̄ke enyịn ke ndutụhọ oro mme asan̄autom esie ẹkụtde idahaemi. Enye edi Abasi oro enyenede “esịt  mbọm,” kpa Abasi ima. (Luke 1:78; 1 John 4:8) Enye ekeme nditre afanikọn̄ ekededi oro enye ayakde esịm mme owo mi ke ibio ini, ndien enye eyetre emi ofụri ofụri.—Psalm 37:10.

6. Nso ke nnyịn mîkpekereke iban̄a Abasi, ndien ntak-a?

⁶ Nte ededi, imemke utom nditie mbet n̄kpọ oro owo enen̄erede oyom. (Mme N̄ke 13:12) Ntem, ke ini mme owo mîsọpke inam se mmọ ẹken̄wọn̄ọde, mbon en̄wen ẹkeme ndikere ke mmọ idinamke aba se mmọ ẹken̄wọn̄ọde. Ọkpọdiọk didie ntem ndikere ke Abasi etie ntre! Edieke nnyịn iduede ikere ke ime Abasi ọwọrọ ke enye ọduọn ndinam un̄wọn̄ọ esie, edidi mmemmem n̄kpọ nnyịn ndinyene eyịghe nnyụn̄ n̄kop mmemidem nte ini akade, ndien emi ekeme ndinam nnyịn iyet idap ke n̄kan̄ eke spirit. Ke akam ọdiọkde akan oro, nnyịn imekeme ndiyak mbon oro Peter ama okododụri nnyịn utọn̄ aban̄a—mbon nsahi, kpa mbon unana mbuọtidem—ẹtụn nnyịn usụn̄. Utọ mbon oro ẹsidọhọ ke edu nsahi ẹte: “Edidu esie emi ẹken̄wọn̄ọde, enye? Kamse, tọn̄ọ ke usen emi mme ete ete nnyịn ẹkedede ke n̄kpa, kpukpru n̄kpọ ẹka iso ukem nte ẹketiede toto ke ntọn̄ọ edibot n̄kpọ.”—2 Peter 3:4.

7. Nso ebuana ke ime Jehovah enyene ye enye ndiyom mme owo ẹkabade esịt?

⁷ Ọyọhọ n̄kpọ iba oro nnyịn ikemede ndikpep nto ikọ Peter edi ke Jehovah enyene ime koro enye oyom kpukpru owo ẹkabade esịt. Jehovah oyosobo mbon oro ẹsọn̄de ibuot ẹsịn ndiwọn̄ọde n̄kpọn̄ idiọk usụn̄ mmọ. Nte ededi, n̄kpa idiọkowo inemke Abasi esịt. Utu ke oro, enye enem esịt ke ini mme owo ẹkabarede esịt, ẹwọn̄ọrede ẹkpọn̄ idiọk usụn̄ mmọ, ẹnyụn̄ ẹdu uwem. (Ezekiel 33:11) Emi anam enye aka iso enyene ime onyụn̄ ayak ẹtan̄a eti mbụk ke ofụri isọn̄ man mme owo ẹkpenyene ifet ndidu uwem.

8. Didie ke nte Abasi akanamde n̄kpọ ye idụt Israel eset owụt ke enye enyene ime?

⁸ Nte Abasi akanamde n̄kpọ ye idụt Israel eset owụt n̄ko ke enye enyene ime. Enye ama ọyọ nsọn̄ibuot mmọ ke ata ediwak isua. Enye ama esida mme prọfet esie ekpe nditọ Israel ubọk ndien ndien ete: “Mbufo ẹkabade ẹkpọn̄ mme idiọk usụn̄ mbufo, ẹnyụn̄ ẹnịm ibet mi, ye item mi, ekem ke kpukpru mme ewụhọ emi n̄kowụkde mme ete mbufo, emi n̄konyụn̄ ntobode mbufo ke ubọk ikọt mi mme prophet.” Ndi nditọ Israel ẹma ẹkop  uyo Abasi? Edi n̄kpọ mfụhọ nditịn̄ ke mmọ ‘ikenyịmeke ndikop.’—2 Ndidem 17:13, 14.

9. Didie ke Jesus ekenyene ime nte Ete esie?

⁹ Ke akpatre, Jehovah ama ọnọ Eyen esie edi isọn̄, ndien Eyen esie ama aka iso ekpe mme Jew ubọk ete ẹnam emem ye Abasi. Jesus ama enen̄ede enyene ime nte Ete esie. Ke ini Jesus ọkọfiọkde ke ẹmọn̄ ẹwot imọ, enye ama eseme ete: “Jerusalem, Jerusalem, andiwot mme prọfet ye anditọn̄ọ mbon oro ẹkedọn̄de ẹbịne enye ke itiat,—adan̄a didie ke n̄koyom nditan̄ nditọ fo mbon ọtọkiet, kpa nte unen atan̄de nditọ esie ọdọn̄ ke idak mba esie! Edi mbufo ikoyomke.” (Matthew 23:37) Idịghe ebiereikpe oro ọsọn̄de ido onyụn̄ amade ndinọ owo ufen etịn̄ ikọ oro otụkde owo ke idem mi, utu ke oro akam edi edima ufan oro enyenede ime ye mme owo. Sia Jesus ebietde Ete esie eke heaven, enye okoyom mme owo ẹkabade esịt ẹnyụn̄ ẹbọhọ ubiomikpe. Ndusụk owo ẹma ẹnam item Jesus ẹnyụn̄ ẹbọhọ enyene-ndịk nsobo oro ekesịmde Jerusalem ke isua 70 E.N.—Luke 21:20-22.

10. Ke nso usụn̄ ke nnyịn ibọ ufọn ito ime Abasi?

¹⁰ Ndi ime Abasi idịghe utịbe? Okposụkedi ubonowo ọsọn̄de ibuot ebe nde, Jehovah ọnọ nnyịn owo kiet kiet, ọkọrọ ye ediwak miliọn owo en̄wen ifet ndidi ndifiọk imọ nnyụn̄ nnyene idotenyịn edinyan̄a. Peter ekewet ọnọ ekemmọ mme Christian ete “ẹbat ime Ọbọn̄ nnyịn nte edinyan̄a.” (2 Peter 3:15) Ndi nnyịn idatke esịt nte ime Jehovah anamde nnyịn ikeme ndinyene edinyan̄a? Ndi nnyịn isibọn̄ke akam inọ Jehovah ite aka iso enyene ime ye nnyịn, nte inamde n̄kpọ esie kpukpru usen?—Matthew 6:12.

11. Nnyịn ndifiọk ntak emi Jehovah enyenede ime an̄wam nnyịn inam nso?

¹¹ Ke ini ifiọkde ntak emi Jehovah enyenede ime, oro an̄wam nnyịn inyene ime itie ibet edinyan̄a esie, idehedei ikere ke enye ọduọn ndinam mme un̄wọn̄ọ esie. (N̄wed Eseme 3:26) Okposụkedi nnyịn ikade iso ndibọn̄ akam mben̄e Obio Ubọn̄ Abasi edi, nnyịn imenyene mbuọtidem ke Abasi ọfiọk ata eti ini ndibọrọ akam oro. N̄ko-n̄ko, emi an̄wam nnyịn ikpebe ime Jehovah ke ini inamde n̄kpọ ye nditọete nnyịn ọkọrọ ye mbon oro nnyịn ikwọrọde ikọ inọ. Nnyịn n̄ko iyomke owo ndomokiet atak edi ikpama ndikụt mmọ ẹkabarede esịt ẹnyụn̄ ẹtiene nnyịn ẹnyene idotenyịn nsinsi uwem.—1 Timothy 2:3, 4.

Kere Ban̄a Ime Mme Prọfet

12, 13. Nte ekemde ye James 5:10, didie ke prọfet Isaiah ekeme ime?

¹² Ke ini ikerede iban̄a ime Jehovah, emi an̄wam nnyịn inen̄ede ima inyụn̄ inyene ime. Imemke utom mme anana-mfọnmma owo ndinyene ime, edi mmọ ẹkeme ndinyene. Nnyịn imekeme ndikpep n̄kpọ nto mme asan̄autom Abasi eke eset. Mbet oro James ekewet ete: “Nditọete, ẹda mme prọfet emi ẹketịn̄de ikọ ke enyịn̄ Jehovah nte uwụtn̄kpọ ke ndibiom ukụt nnyụn̄ mme ime.” (James 5:10) Ndifiọk ke mbon en̄wen ẹma ẹkan mme mfịna oro nnyịn isobode uforo uforo, ọdọn̄ nnyịn esịt onyụn̄ ọnọ nnyịn nsịnudọn̄.

¹³ Ke uwụtn̄kpọ, ama enen̄ede oyom prọfet Isaiah enyene ime ke utom esie. Jehovah ama owụt ke oyom enye enyene ime ke ini ọkọdọhọde ete: “Ka kọdọhọ mbio emi, ete, Mbufo ẹsụk ẹkop, edi ẹkûnyene ibuot; ẹsụk ẹse n̄ko, edi ẹkûfiọk. Nam esịt mbio emi odobi, nyụn̄ nam utọn̄ odobi mmọ, nyụn̄ tịbi mmọ enyịn: mbak mmọ ẹdikụt ke enyịn mmọ, ẹdinyụn̄ ẹkop ke utọn̄ mmọ, ẹnyụn̄ ẹtịm ẹfiọk n̄kpọ ke esịt mmọ, ẹnyụn̄ ẹkabade, ndien ẹkọk mmọ.” (Isaiah 6:9, 10) Kpa ye oro mme owo mîkakpan̄ke utọn̄, Isaiah ama eme ime atan̄a etop nsobo oro Jehovah edidade edi ke nsụhọde n̄kaha isua 46! Kpasụk ntre, ime ayan̄wam nnyịn ika iso ikwọrọ eti mbụk okposụkedi ediwak owo mîkpan̄ke utọn̄.

14, 15. Nso ikan̄wam Jeremiah ọyọ ukọbọ ye mmemidem?

¹⁴ Nte ededi, ke ẹsiode mme owo ndiketre ndikpan̄ utọn̄ nnọ ukwọrọikọ mme prọfet  ẹfep, ẹma ẹkọbọ mmọ n̄ko. Ẹma ẹsịn Jeremiah ke ebuka ye ke ‘ufọk n̄kpọkọbi,’ ẹnyụn̄ ẹduọk enye ke obube. (Jeremiah 20:2; 37:15; 38:6) Mme owo oro enye okoyomde ndin̄wam ẹkekam ẹnam enye kpukpru emi. Kpa ye oro, Jeremiah ikayatke esịt ikonyụn̄ isioho mmọ usiene. Enye ama ọyọ ke ediwak isua.

¹⁵ Ukọbọ ye nsahi ikanamke Jeremiah etre utom esie, mmọ inyụn̄ inamke nnyịn itre utom nnyịn mfịn. Edi akpanikọ, idem ekeme ndimem nnyịn ndusụk ini. Idem ama emem Jeremiah. Edi enye ekewet ete: “Koro uyo Jehovah akabarede edi se ẹdade ẹsuene mi, ẹnyụn̄ ẹsịn mi ke ndek kpukpru usen. Ndien ndọhọ nte, Ndisiakke aba enye, ndinyụn̄ ndọhọke aba ke enyịn̄ esie.” Nso iketịbe ke oro ebede? Ndi Jeremiah ama etre ndikwọrọ ikọ? Enye aka iso ete: “Ndien n̄kpọ odu mi ke esịt nte ikan̄ eke asakde, esịne mi ke ọkpọ, ndien n̄n̄wana ndimụm idemmi n̄kama, tutu akak.” (Jeremiah 20:8, 9) Tịm fiọk ke Jeremiah ikokopke aba inemesịt ke ini enye ekekerede aban̄a nsahi oro mme owo ẹkesakde enye. Edi enye ama afiak okop inemesịt ke ini enye ekekerede aban̄a nte etop esie ekenemde, okonyụn̄ edide akpan n̄kpọ. Akan oro, Jehovah ama odu ye Jeremiah “nte owo uko eke enyenede ndịk,” onyụn̄ ọsọn̄ọ enye idem nditan̄a ikọ Abasi ifịk ifịk ye uko uko.—Jeremiah 20:11.

16. Didie ke nnyịn ikeme ndikop idatesịt ke utom edikwọrọ eti mbụk?

¹⁶ Ndi prọfet Jeremiah ama okop idatesịt ke utom esie? Ih, ama okop! Enye ọkọdọhọ Jehovah ete: “Ẹmekụt ikọ fo, ndien ndia mmọ; ndien ikọ fo ẹkabade ẹdi n̄kpọ idara ye inemesịt mi: koro n̄kerede enyịn̄ fo, O Jehovah.” (Jeremiah 15:16) Jeremiah ama okop idatesịt ke ifetutom oro enye ekenyenede ndida ke ibuot ata Abasi nnyụn̄ n̄kwọrọ ikọ esie. Nnyịn imekeme ndidat esịt n̄ko. Adianade do, nnyịn imetiene mme angel ke heaven idat esịt, koro ata ediwak owo ke ofụri ererimbot ẹnyịme etop Obio Ubọn̄, ẹkabade esịt, ẹnyụn̄ ẹsan̄a ke usụn̄ oro adade esịm nsinsi uwem.—Luke 15:10.

‘Job Ama Ọyọ’

17, 18. Ke nso usụn̄ ke Job ọkọyọ, ndien nso ikedi utịp?

¹⁷ Ke James ama eketịn̄ aban̄a mme prọfet eset, enye ekewet ntem: “Mbufo ẹma ẹkop nte Job ọkọyọde, ẹma ẹnyụn̄ ẹkụt utịp oro Jehovah ọkọnọde, nte ke Jehovah enen̄ede enyene esịt ima onyụn̄ okop mbọm.” (James 5:11) Ikọ Greek oro ẹkabarede ke ufan̄ikọ emi nte ‘ediyọ’ aka ndiwọrọ ukem n̄kpọ ye ikọ oro ẹkabarede “ime,” emi James ekewetde ke ufan̄ikọ 10. Eyen ukpepn̄kpọ kiet ekewet ntem aban̄a ukpụhọde oro odude ke ufọt ikọ mbiba emi: “Ikọ Greek oro ẹkabarede ime ọwọrọ ndime ime ke ini mme owo ẹsụn̄ide nnyịn, ke adan̄aemi ikọ Greek oro ẹkabarede ediyọ ọwọrọde ndisọn̄ọ nda uko uko ke ini afanikọn̄.”

¹⁸ Akwa afanikọn̄ ama esịm Job. Okụk ama atak enye, nditọ esie ẹma ẹkpan̄a, enye ama onyụn̄ ọdọn̄ọ ubiak ubiak udọn̄ọ. Enye ama ọyọ nsu oro ẹkesude ke Jehovah akamia enye ufen. Job ikọyọhọ ukụt esie ke ndopuyo;  enye ama eseme aban̄a se ikọwọrọde enye onyụn̄ akam ọdọhọ ke ‘imọ imakam inen ikan Abasi.’ (Job 35:2, NW) Nte ededi, enye ikedehedei iduọk mbuọtidem, ikonyụn̄ ibiatke nsọn̄ọnda esie. Enye ikọkpọn̄ke Abasi nte Satan ọkọdọhọde. (Job 1:11, 21) Nso ikedi utịp? Jehovah ama “ọdiọn̄ Job ke ukperedem akan eke mbemiso.” (Job 42:12) Jehovah ama anam Job afiak okop nsọn̄idem, anam inyene esie awak utịm ikaba, onyụn̄ anam enye odu uwem ebịghi onyụn̄ adara ye mbonima esie. Job ndisọn̄ọ nda nyọ ama anam enye enen̄ede ọfiọk Jehovah n̄ko.

19. Nso ke nnyịn ikpep ito ime Job ?

¹⁹ Nso ke nnyịn ikpep ito ime Job? Nnyịn imekeme ndidọn̄ọ, mîdịghe mme afanikọn̄ eken ẹkeme ndisịm nnyịn ukem nte Job. Nnyịn imekeme nditre nditịm mfiọk ntak emi Jehovah ayakde idomo esịm nnyịn. Edi nnyịn imenịm ke Jehovah ọyọdiọn̄ nnyịn edieke isọn̄ọde ida. Jehovah iditreke ndinọ mbon oro ẹsịnde ifịk ẹyom enye, utịp. (Mme Hebrew 11:6) Jesus ọkọdọhọ ete: “Ẹyenyan̄a owo eke ediyọde tutu esịm utịt.”—Matthew 10:22; 24:13.

‘Usen Jehovah Eyedi’

20. Ntak emi nnyịn ikemede ndinịm ke usen Jehovah eyedi?

²⁰ Okposụkedi Jehovah enyenede ime, enye n̄ko edi edinen idinyụn̄ iyọhọ idiọkido ke nsinsi. Ime esie enyene adan̄a. Peter ekewet ete: “[Abasi] ikonyụn̄ itreke ndinọ ererimbot eset ufen.” Ke adan̄aemi ẹkenịmde Noah ye ubon esie uwem, ẹma ẹda ukwọ ẹsobo ererimbot oro mîketen̄eke Abasi do. Jehovah ama osobo Sodom ye Gomorrah n̄ko ẹkabade ntọn̄. Nsobo emi ẹdi “uwụtn̄kpọ ọnọ mbon unana uten̄e Abasi ke nte n̄kpọ editiede.” Emi anam nnyịn inịm ke ‘usen Jehovah eyedi.’—2 Peter 2:5, 6; 3:10.

21. Didie ke nnyịn ikeme ndinyene ime nnyụn̄ nyọ afanikọn̄, ndien nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede?

²¹ Mmọdo, ẹyak nnyịn ikpebe ime Jehovah ebe ke ndin̄wam mbon en̄wen ẹkabade esịt man ẹkpenyene edinyan̄a. Ẹyak nnyịn ikpebe mme prọfet n̄ko ke nditan̄a eti mbụk ye ime idem edieke ndusụk mbon oro ikwọrọde ikọ inọ mîkpan̄ke utọn̄. Adianade do, edieke nnyịn iyọde idomo nte Job ọkọyọde, nnyịn imenịm ke Jehovah eyenen̄ede ọdiọn̄ nnyịn edieke isọn̄ọde ida. Nnyịn imenyene ọyọhọ ntak ndidat esịt ke utom ukwọrọikọ nnyịn, koro imokụt ke Jehovah enen̄ede ọdiọn̄ ukeme oro ikọt esie ẹsịnde ndikwọrọ eti mbụk ke ofụri isọn̄. Nnyịn iyese nte Jehovah ọdiọn̄de utom ukwọrọikọ nnyịn ke ibuotikọ oro etienede.

Nte Afo Emeti?

• Ntak emi Jehovah enyenede ime?

• Nso ke nnyịn ikpep ito ime mme prọfet?

• Didie ke Job ọkọyọ afanikọn̄, ndien nso ikedi utịp?

• Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke ime Jehovah enyene adan̄a?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 18]

Jesus ama enen̄ede enyene ime nte Ete esie

[Mme ndise ke page 20]

Didie ke Jehovah ọkọnọ Jeremiah utịp ke ntak emi enye ekenyenede ime?

[Mme ndise ke page 21]

Didie ke Jehovah ọkọnọ Job utịp ke ntak oro enye ọkọyọde afanikọn̄?