Wọrọ Ofụri Ofụri Kpọn̄ Nsunsu Ido Ukpono!
Wọrọ Ofụri Ofụri Kpọn̄ Nsunsu Ido Ukpono!
“Jehovah ọdọhọ ete: ‘. . . ẹwọn̄ọ ke otu mmọ, ẹnyụn̄ ẹdianade ẹda ẹkûnyụn̄ ẹtụk n̄kpọ ndek.’”—2 CORINTH 6:17.
1. Nso idi idaha eke spirit ediwak mbon oro ẹnyenede eti esịt?
EDIWAK mbon oro ẹnyenede eti esịt inyeneke ata ifiọk Abasi inyụn̄ ifiọkke se iditịbede inọ ubonowo ke ini iso. Emi anam esịt enen̄ede etịmede mmọ tutu mmọ ifiọkke se ẹkpenamde. Ediwak miliọn owo ẹdụk ufụn ẹnọ mme nsunsu ekikere, mme ido edinam, ye mme usọrọ oro mînemke Andibot esịt. Ekeme ndidi mbọhọidụn̄ ye iman fo ẹnịm ukpepn̄kpọ hell ikan̄, Abasi-Ita-ke-Kiet, ukpọn̄ ikpaha ke nsinsi, m̀mê mme nsunsu ukpepn̄kpọ eken ke akpanikọ.
2. Nso ke mme adaiso ido ukpono ẹnam, ndien nso idi utịp?
2 Nso inam ata ediwak owo ẹdu ke utọ ekịm eke spirit emi? Edi n̄kpọ mfụhọ nditịn̄ ke ido ukpono edi ntak—akpan akpan mme esop ido ukpono ye mme adaiso ido ukpono oro ẹkpepde mme n̄kpọ oro ẹtuahade ye ekikere Abasi. (Mark 7:7, 8) Mmọ ẹnam ediwak owo ẹkere ke ikpono Abasi, ke ini edide ẹkam ẹyayat enye esịt. Nsunsu ido ukpono enen̄ede edi ntak idiọk idaha eke spirit emi.
3. Anie edi akpan owo emi esịnde udọn̄ ọnọ nsunsu ido ukpono, ndien Bible ọdọhọ ke enye edi nso?
3 Odu owo oro enyịn mîkwe emi ọnọde nsunsu ido ukpono ibetedem. Apostle Paul eketịn̄ ntem aban̄a owo emi: “Abasi editịm n̄kpọ emi [esịri] enyịn ikike mbon oro mînịmke ke akpanikọ, mbak un̄wana ubọn̄ ubọn̄ eti mbụk emi aban̄ade Christ, emi edide mbiet Abasi, ediyama ọnọ mmọ.” (2 Corinth 4:4) “Abasi editịm n̄kpọ emi” idịghe owo efen ikan Satan kpa Devil. Enye edi akpan owo emi esịnde udọn̄ ọnọ nsunsu utuakibuot. Paul ekewet ete: “Satan ke idemesie ke akaka iso ndiforo angel un̄wana. Ntre idịghe akwa n̄kpọ edieke mme asan̄autom esie n̄ko ẹkade iso ndiforo mme asan̄autom edinen ido.” (2 Corinth 11:14, 15) Satan anam ndiọi n̄kpọ ẹtie nte eti, onyụn̄ anam mme owo ẹnịm nsu ke akpanikọ.
4. Nso ke Ibet oro Abasi ọkọnọde Israel eset eketịn̄ aban̄a mme prọfet nsu?
4 Enen̄ede an̄wan̄a ntak emi Bible enen̄erede obiom nsunsu ido ukpono ikpe! Ke uwụtn̄kpọ, Ibet Moses ama enen̄ede odụri edimek ikọt Abasi utọn̄ ete ẹkpeme idem ye mme prọfet nsu. Ẹkenyene ndiwot owo ekededi oro ekekpepde nsunsu ukpepn̄kpọ, onyụn̄ ‘anamde mme owo ẹkabade ẹkpọn̄ Jehovah,’ ẹketuak ibuot ẹnọ mme nsunsu abasi. Ẹma ẹwụk nditọ Israel ẹte ‘ẹnam utọ idiọk-n̄kpọ oro okụre ke otu mmọ.’ (Deuteronomy 13:1-5) Ih, Jehovah ada nsunsu ido ukpono nte idiọkn̄kpọ.—Ezekiel 13:3.
5. Ewe item ke nnyịn ikpokop mfịn?
5 Jesus Christ ye mme apostle esie ẹma ẹnen̄ede ẹsua nsunsu ido ukpono nte Jehovah asuade. Jesus ama odụri mme mbet esie utọn̄ ete: “Ẹkpeme idem ye mme prọfet nsu emi ẹfọrọde ikpa erọn̄ ẹdi ke ọtọ mbufo, edi ke esịt esịt ẹdide ndiọi wolf.” (Matthew 7:15; Mark 13:22, 23) Paul ekewet ete ke “iyatesịt Abasi oto ke heaven ayarade ke idem kpukpru mme anana uten̄e Abasi ye mbon ukwan̄ido emi ẹbiọn̄ọde-biọn̄ọ akpanikọ.” (Rome 1:18) Enen̄ede oyom ata mme Christian ẹkop item emi ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹfep idem ye owo ekededi oro ọbiọn̄ọde akpanikọ oro odude ke Ikọ Abasi, m̀mê owo oro ekpepde nsunsu ukpepn̄kpọ!—1 John 4:1.
Wọrọ ke “Akwa Babylon”
6. Bible ọdọhọ ke “Akwa Babylon” edi nso?
6 Se se n̄wed Ediyarade etịn̄de aban̄a nsunsu ido ukpono. Enye ọdọhọ ke enye edi akpammịn n̄wan akpara emi akarade ediwak obio ye mbio obio oro. Ndamban̄a n̄wan emi anam use ye ediwak ndidem onyụn̄ ọn̄wọn̄ iyịp ata mme andituak ibuot nnọ Abasi, oyụhọ. (Ediyarade 17:1, 2, 6, 18) Ẹwet enyịn̄ ke ọkpọiso esie oro ekemde ye obukpo edu esie. Enyịn̄ oro edi “Akwa Babylon, eka mme akpara ye mme mbubiam n̄kpọ eke ẹdude ke isọn̄.”—Ediyarade 17:5.
7, 8. Didie ke nsunsu ido ukpono asan̄a akpara, ndien nso idi utịp?
7 Se N̄wed Abasi etịn̄de aban̄a Akwa Babylon enen̄ede ekekem ye nsunsu ido ukpono ke ofụri ererimbot. Okposụkedi ediwak tọsịn ido ukpono oro ẹdude mîdịghe esop kiet, mmọ ẹnam n̄kpọ kiet ẹnyụn̄ ẹnyene uduak kiet. Ediyarade ọdọhọ ke nsunsu ido ukpono oro etiede nte n̄wan akpara mi enen̄ede enyene odudu ke ukara. Sia enye etiede nte n̄wan oro mîsitiehe ke ufọk erenowo kiet, nsunsu ido ukpono asan̄a akpara ke ndinyene ebuana ye nsio nsio ukara ukaraidem. Mbet oro James ekewet ete: “Iban n̄kaowo, nte mbufo ifiọkke ite edidi ufan ye ererimbot edi edidi asua ye Abasi? Ke ntre, owo ekededi eke oyomde ndidi ufan ye ererimbot anam idemesie asua ye Abasi.”—James 4:4.
8 Ndibuak nsunsu ido ukpono ye ukara anam ubonowo enen̄ede okụt ndutụhọ. Dr. Xolela, eyen Africa emi edide anam-ndụn̄ọde mban̄a ukaraidem ọdọhọ ke “mbụk ererimbot enen̄ede owụt ke ndibuak ido ukpono ye ukaraidem anam ẹwot ata ediwak owo ke ekondo.” N̄wedmbụk n̄kpọntịbe kiet ọdọhọ ke ndondo emi ete: ‘Ido ukpono edi ntak ndiọkn̄kan utọk ye en̄wan oro ẹn̄wanade mfịn.’ Ẹwot ata ediwak miliọn owo ke en̄wan oro mme ido ukpono ẹsịnde idem. Akwa Babylon akam ọkọbọ onyụn̄ owot ata mme asan̄autom Abasi, anamde etie nte n̄kpọ eke enye ọn̄wọn̄de iyịp mmọ oyụhọ.—Ediyarade 18:24.
9. Didie ke n̄wed Ediyarade owụt nte Jehovah asuade nsunsu ido ukpono?
9 Se iditịbede inọ Akwa Babylon enen̄ede owụt ke Jehovah asua nsunsu ido ukpono. Ediyarade 17:16 ọdọhọ ete: “Nnụk duop oro afo okokụtde, ye idiọk unam oro, mmọ emi ẹyesua akpara oro ẹnyụn̄ ẹsobo enye ẹnyụn̄ ẹnịm enye iferi, ẹnyụn̄ ẹta obụk esie ẹnyụn̄ ẹfọp enye ke ikan̄ ofụri ofụri.” Akpa kan̄a, akwa unam emi ayawai akpara emi owot onyụn̄ ata obụk esie. Ekem, ẹyefọp se isụhọde ofụri ofụri ke ikan̄. Ibịghike, se mme ukara ererimbot ẹdinamde nsunsu ido ukpono edi oro. Abasi edinam oro etịbe. (Ediyarade 17:17) Ẹnyene ndisobo Akwa Babylon, kpa ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono. “Owo idinyụn̄ ikwe enye aba.”—Ediyarade 18:21.
10. Didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ iban̄a nsunsu ido ukpono?
10 Didie ke ata mme andituak ibuot nnọ Abasi ẹkpenam n̄kpọ ẹban̄a Akwa Babylon? Bible ọnọ in̄wan̄-in̄wan̄ ewụhọ emi ete: “Ikọt mi ẹwọn̄ọ ke esịt esie, edieke mbufo mîyomke nditiene enye mbuana ke mme idiọkn̄kpọ esie, edieke mbufo mînyụn̄ iyomke nditiene mbọ mme ufen esie.” (Ediyarade 18:4) Ana mbon oro ẹyomde ndibọhọ ẹsọsọp ẹwọrọ ke nsunsu ido ukpono mbemiso ini ebede. Ke ini Jesus Christ okodude ke isọn̄, enye ama ọdọhọ ke ediwak owo ẹyedọhọ ke itiene imọ ke mme akpatre usen emi. (Matthew 24:3-5) Enye edidọhọ utọ mbon oro ete: “Akananam ndiọn̄ọke mbufo! Ẹdianade mi ke idem, mbufo mme abiatibet.” (Matthew 7:23) Jesus Christ, kpa Edidem oro odorode ke ebekpo idahaemi, inyeneke mbubehe ndomokiet ye nsunsu ido ukpono.
Didie ke Ikeme Ndiwọrọ Ofụri Ofụri N̄kpọn̄ Nsunsu Ido Ukpono?
11. Nso ke ikpanam man iwụt ke imọwọrọ ofụri ofụri ikpọn̄ nsunsu ido ukpono?
11 Ata mme Christian ẹwọrọ ofụri ofụri ẹkpọn̄ nsunsu ido ukpono, ẹnyụn̄ ẹsịn nsunsu ukpepn̄kpọ esie. Emi ọwọrọ ke nnyịn idikpan̄ke utọn̄ inọ mme edinam mmọ ke ekebe utịn̄ikọ, ke ekebe ndise, m̀mê ndikot mme n̄wed oro ẹkpepde nsunsu ukpepn̄kpọ ẹban̄a Abasi ẹnyụn̄ ẹyụrọrede Ikọ esie. (Psalm 119:37) Oyowụt eti ibuot n̄ko ndifep mme edinam n̄kaowo ye mme edinam unọ idem nduọkodudu oro esop ekededi oro enyenede ebuana ye nsunsu ido ukpono anamde. Ke adianade do, nnyịn ikpenyeneke ndinọ nsunsu ido ukpono ibetedem ke usụn̄ ekededi. (1 Corinth 10:21) Ndifep kpukpru mme edinam emi idiyakke owo ekededi ada “ukpepn̄kpọ akwaifiọk owo ye ikpîkpu abian̄a obụme [nnyịn] nte asan̄ade ekekem ye item owo, nte asan̄ade ekekem ye mme akpa n̄kpọ eke ererimbot inyụn̄ isan̄ake ikekem ye Christ.”—Colossae 2:8.
12. Didie ke owo ekeme ndiwọrọ ofụri ofụri n̄kpọn̄ esop nsunsu ido ukpono?
12 Nso ke owo akpanam, edieke enye oyomde ndikabade ndi kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah, edi enyịn̄ esie ke ododu ke esop nsunsu ido ukpono? Nte ido edide, enye ekpenyene ndiwet leta oro owụtde ke imọkpọn̄ nsunsu ido ukpono oro. Enen̄ede oyom owo oro anam n̄kpọ ndifep nsunsu ido ukpono ofụri ofụri mbak ẹdiyet enye ndek ekededi ke n̄kan̄ eke spirit. Owo oro oyomde ndidi Ntiense ekpenyene ndinam esop ido ukpono oro enye ekesibuanade ọkọrọ ye mbon en̄wen ẹnen̄ede ẹfiọk ke imọ inyeneke mbubehe ekededi aba ye ido ukpono oro.
13. Ewe item ke Bible ọnọ aban̄a ediwọrọ ofụri ofụri n̄kpọn̄ nsunsu ido ukpono?
13 Apostle Paul ekewet ete: “Ẹkûdian idem utịn̄e utịn̄e ye mmọ eke mînịmke ke akpanikọ. Koro nso ebuana ke edinen ido ye ubiatibet ẹnyene? Mîdịghe nso ebuana ke un̄wana enyene ye ekịm? N̄ko-n̄ko, nso ebuana idu ke ufọt Christ ye Belial? Nso udeme ke owo eke enịmde ke akpanikọ enyene ye owo eke mînịmke ke akpanikọ? Ndien nso ediomi ke temple Abasi enyene ye ndem? . . . Jehovah ọdọhọ ete: ‘Ke ntre ẹwọn̄ọ ke otu mmọ, ẹnyụn̄ ẹdianade ẹda ẹkûnyụn̄ ẹtụk n̄kpọ ndek.’” (2 Corinth 6:14-17) Ndiwọrọ ofụri ofụri n̄kpọn̄ nsunsu utuakibuot owụt ke imokop item emi. Ndi item Paul ọwọrọ n̄ko ke nnyịn inyene ndisọn mbon oro ẹdude ke nsunsu ido ukpono?
“Ẹka Iso Ẹsan̄a ke Ọniọn̄”
14. Ndi ana isọn mbon nsunsu ido ukpono? Nam an̄wan̄a.
14 Ndi ata mme andituak ibuot nnọ Abasi ẹkpenyene ndisọn mbon nsunsu ido ukpono? Ndi ọwọrọ ke nnyịn ikpasan̄ake-san̄a ikpere mbon oro mînịmke se nnyịn inịmde ke akpanikọ? Ibọrọ edi baba. Udiana n̄kponn̄kan Ibet ọdọhọ ete: “Afo enyene ndima mbọhọidụn̄ fo nte idemfo.” (Matthew 22:39) Nnyịn inen̄ede iwụt ke imama mbọhọidụn̄ nnyịn ke ini ibuanade eti mbụk Obio Ubọn̄ ye mmọ. Nnyịn ndikpep Bible ye mmọ nnyụn̄ nnam mmọ ẹkụt ufọn ediwọrọ ke nsunsu ido ukpono owụt n̄ko ke imama mmọ.
15. Nso ke editre ndidi “ubak ererimbot ọwọrọ”?
15 Okposụkedi emi isikwọrọde eti mbụk inọ mbọhọidụn̄ nnyịn, edi sia idide mme anditiene Jesus, nnyịn idịghe “ubak ererimbot.” (John 15:19) “Ererimbot” oro ẹtịn̄de ẹban̄a mi ada aban̄a n̄kaowo oro adianarede ọkpọn̄ Abasi. (Ephesus 4:17-19; 1 John 5:19) Nnyịn ida san̄asan̄a ikpọn̄ ererimbot ke ndifep mme edu, ikọ, ye edinam oro Jehovah mîmaha. (1 John 2:15-17) Akan oro, man iwụt ke imodu uwem ikekem ye edumbet oro ọdọhọde ke “idiọk nsan̄a ababiat eti ido,” nnyịn idụkke nsan̄a ye mbon oro mîdụhe uwem ikekem ye mme edumbet Christian. (1 Corinth 15:33) Nditre ndidi ubak ererimbot ọwọrọ ndikpeme “idem nnana ntọi ke ererimbot.” (James 1:27) Mmọdo, ndida san̄asan̄a n̄kpọn̄ ererimbot iwọrọke editre ndinyene ebuana ekededi ye mme owo ke ererimbot.—John 17:15, 16; 1 Corinth 5:9, 10.
16, 17. Didie ke mme Christian ẹkpenam n̄kpọ ye mbon oro mîfiọkke akpanikọ Bible?
16 Didie ndien ke nnyịn ikpanam n̄kpọ ye mbon oro mîfiọkke akpanikọ Bible? Paul ekewet ọnọ esop Colossae ete: “Ẹka iso ẹsan̄a ke ọniọn̄ ye mbon oro ẹdude ke an̄wa, ẹdedep ifet. Ẹyak ikọ mbufo enyene inem kpukpru ini, nte n̄kpọ eke ẹsịnde inụn̄, man mbufo ẹfiọk nte ẹkpenọde owo kiet kiet ibọrọ.” (Colossae 4:5, 6) Apostle Peter ekewet ete: “Ẹnam Christ asana ke esịt mbufo nte Ọbọn̄, ẹdu ke mben̄eidem kpukpru ini ndiwụt owo ekededi eke oyomde ntak idotenyịn emi mbufo ẹnyenede, edi ẹnam ntre ke ifụre ifụre ido ye ntotụn̄ọ ukpono.” (1 Peter 3:15) Paul ama eteme mme Christian ete “ẹkûtịn̄ n̄kpọ ẹbiat owo ndomokiet, ẹkûdi mbon utọk, ẹnyene eti ibuot, ẹnyene ifụre ifụre ido ye kpukpru owo.”—Titus 3:2.
17 Sia nnyịn idide Mme Ntiense Jehovah, nnyịn isisọn̄ke ido m̀mê ndinam n̄kpọ iseri iseri ye mbon en̄wen. Ke akpanikọ, nnyịn isimiomke mbon ido ukpono en̄wen. Utu ke oro, idem edieke enyeneufọk, mbọhọidụn̄, m̀mê nsan̄autom omiomde nnyịn, nnyịn isitịn̄ ikọ ye mbufiọk.—Colossae 4:6; 2 Timothy 2:24.
“Ka Iso Mụm Mbiet Nti Ikọ . . . Kama”
18. Idaha mbon oro ẹfiakde ẹka nsunsu ido ukpono ọdiọk adan̄a didie?
18 Ekpedi n̄kpọ mbọm didie ntem owo oro ama ekekpep akpanikọ Bible ndifiak n̄ka nsunsu ido ukpono! Bible etịn̄ nte utịp utọ edinam oro ọdiọkde eketre, ke ini ọdọhọde ete: “Ke akpanikọ, edieke edide ke ẹma ẹkebọhọ se isabarede owo ke ererimbot ebe ke nnennen ifiọk Ọbọn̄ ye Andinyan̄a Jesus Christ, mmọ ẹfiak ẹsịn idem ke mme n̄kpọ emi tutu ẹkan mmọ ubọk, akpatre itie mmọ ẹkabade ẹdiọk ẹkan eke akpa. . . . Ikọ n̄ke akpanikọ emi ọmọwọrọ mmọ ete: ‘Ebua afiak aka ebịne ikpọhi esie, ndien edi emi ẹkeyetde mmọn̄ afiak aka ndiwere ke mbat.’”—2 Peter 2:20-22.
19. Ntak emi nnyịn ikpekpemede idem ye n̄kpọ ekededi oro ekemede ndibiat idaha eke spirit nnyịn?
19 Ana nnyịn inen̄ede ikpeme idem ye n̄kpọ ekededi oro ekemede ndibiat idaha eke spirit nnyịn. Mme n̄kpọ emi ẹyọyọhọ kpukpru ebiet! Apostle Paul ama odụri ikọt Abasi utọn̄ ete: “Ikọ odudu spirit enen̄ede ọdọhọ ete ke ukperedem ini ndusụk owo ẹyeduọ ẹkpọn̄ mbuọtidem, ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ mme ikọ odudu spirit ye ukpepn̄kpọ mme demon emi ẹtụnde owo usụn̄.” (1 Timothy 4:1) Nnyịn idu uwem ke “ukperedem ini” oro. “Kpukpru ofụm ukpepn̄kpọ, eke abian̄a owo, eke n̄kari ndudue emi ẹtịbide ẹdi, ẹberide ẹsan̄a nte oyobio,” ekeme ndimen mbon oro mîwọrọke ofụri ofụri ikpọn̄ nsunsu ido ukpono nyo.—Ephesus 4:13, 14.
20. Didie ke nnyịn ikeme ndikpeme idem mbak idiọk odudu nsunsu ido ukpono edibiat nnyịn?
20 Didie ke nnyịn ikeme ndikpeme idem mbiọn̄ọ idiọk odudu nsunsu ido ukpono? Kere ban̄a kpukpru se Jehovah ọnọde nnyịn. Imenyene Ikọ esie, kpa Bible. (2 Timothy 3:16, 17) Jehovah ada n̄ko “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄,” ọnọ nnyịn akpakịp udia eke spirit. (Matthew 24:45) Nte nnyịn inamde n̄kọri ke akpanikọ, ndi ikpenen̄ekede idọn̄ nnyịn ndidia ‘ọkpọsọn̄ udia emi enyenede mbon oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha,’ nnyụn̄ nsop idem ọtọkiet man ikọ ifiọk Abasi? (Mme Hebrew 5:13, 14; Psalm 26:8) Ẹyak nnyịn ika iso ida kpukpru se Jehovah ọnọde nnyịn inam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ, man ikeme ‘ndika iso mmụm mbiet nti ikọ oro ikokopde n̄kama.’ (2 Timothy 1:13) Emi ayan̄wam nnyịn iwọrọ ofụri ofụri ikpọn̄ nsunsu ido ukpono.
Nso ke Afo Ekpep?
• Nso idi “Akwa Babylon”?
• Nso ke nnyịn inyene ndinam man iwọrọ ofụri ofụri ikpọn̄ nsunsu ido ukpono?
• Ewe n̄kpọ oro ekemede ndibiat idaha eke spirit nnyịn ke ikpefep?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 28]
Ndi ọmọfiọk ntak emi ẹkotde “Akwa Babylon” n̄wan akpara?
[Ndise ke page 29]
Ẹnyene ndisobo “Akwa Babylon”
[Ndise ke page 31]
Ana ida “ifụre ifụre ido ye ntotụn̄ọ ukpono” inam n̄kpọ ye mbon oro mînịmke ke akpanikọ