Yak Ubọk Ẹsọn̄ Mbufo
Yak Ubọk Ẹsọn̄ Mbufo
“Yak ubọk ẹsọn̄ mbufo emi ke mme usen emi ẹdikopde ikọ emi ke inua mme prophet oro.”—ZECHARIAH 8:9.
1, 2. Ntak odotde idụn̄ọde n̄wed Haggai ye Zechariah?
ẸKEWET ntịn̄nnịm ikọ Haggai ye Zechariah ke n̄kpọ nte isua 2,500 emi ẹkebede, kpa ye oro, mmọ ẹnen̄ede ẹnyene se ẹwọrọde ẹnọ fi. Mbụk Bible oro ẹkụtde ke n̄wed Haggai ye Zechariah idịghe ikpîkpu mbụkeset. Mmọ ẹdi ubak “kpukpru n̄kpọ oro ẹkewetde ke ini edem ndida nnọ nnyịn item.” (Rome 15:4) Ekese ke se ikotde ke mmọ ẹnam nnyịn iti ata mme n̄kpọntịbe oro ẹdade itie tọn̄ọ ẹkewụk Obio Ubọn̄ ke heaven ke 1914.
2 Ke etịn̄de aban̄a mme n̄kpọ oro ikọt Abasi ẹkesobode ke eset, apostle Paul ọkọdọhọ ete: “Mme n̄kpọ emi ẹkewọrọ mmọ nte uwụtn̄kpọ, ẹkenyụn̄ ẹwet mmọ nte ntọt ẹnọ nnyịn emi idude ke utịt editịm n̄kpọ emi.” (1 Corinth 10:11) Ntre, afo emekeme ndikere ete, ‘Nso ufọn ke n̄wed Haggai ye Zechariah ẹnyene ẹnọ eyo nnyịn?
3. Haggai ye Zechariah ẹwụk ntịn̄enyịn ke nso?
3 Nte akpa ibuotikọ okowụtde, ntịn̄nnịm ikọ Haggai ye Zechariah ẹkeban̄a ini oro mme Jew ẹkewọrọde ke ntan̄mfep ke Babylon ẹfiak ẹnyọn̄ obio oro Abasi ọkọnọde mmọ. Prọfet mbiba ẹkewụk ntịn̄enyịn ke edifiak mbọp temple. Mme Jew ẹma ẹsịn itiat idakisọn̄ temple oro ke isua 536 M.E.N. Kpukpru owo ẹma “ẹsio n̄kpo idara” okposụkedi ndusụk nyobiowo mme Jew ẹkewụkde ntịn̄enyịn ke eset. Nte ededi, ke nditịm ntịn̄, n̄kpọ emi akam edide akpan n̄kpọ akan oro emetịbe ke eyo nnyịn. Didie ke edi ntre?—Ezra 3:3-13.
4. Nso iketịbe esisịt ini ke akpa ekọn̄ ererimbot ama okokụre?
4 Esisịt ini ke akpa ekọn̄ ererimbot ama okokụre, ẹma ẹsion̄o mbon oro Jehovah eyetde aran ke ntan̄mfep Akwa Babylon. Oro okowụt akwa un̄wam Jehovah. Mbemiso ini oro, eketie nte mme adaiso ido ukpono ye mbon ukara emi ẹkedide nsan̄a mmọ ẹma ẹtre an̄wan̄wa utom ukwọrọikọ ye unọ ukpep Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible. (Ezra 4:8, 13, 21-24) Nte ededi, Jehovah Abasi ama emen mme n̄kpọ ubiọn̄ọ efep man ẹka iso ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet. Ke ediwak isua emi ẹbede tọn̄ọ ke 1919, utom Obio Ubọn̄ ọmọkọri ndien n̄kpọ ndomokiet ikemeke nditre n̄kọri esie.
5, 6. Nso akwa n̄kpọ ke Zechariah 4:7 anyan ubọk owụt ke ẹyenam?
5 Nnyịn imekeme nditịm nnịm ke Jehovah ayaka iso ọdiọn̄ utom ukwọrọikọ ye unọ ukpep oro mme okopitem asan̄autom esie ẹnamde. Nnyịn ikot ntem ke Zechariah 4:7: “Enye oyosio itiat ibuot ke n̄kpo idara, ete, Ufọn, ufọn enyene enye.” Emi owụt nso akamba n̄kpọ oro ẹnamde ke eyo nnyịn?
6 Zechariah 4:7 akanyan ubọk owụt ini emi ẹdinamde utuakibuot akpanikọ Ọbọn̄ Andikara ọfọn ama ke ikpehe temple esie eke spirit ke isọn̄. Temple oro edi ndutịm oro Jehovah anamde man mme owo ẹkeme ndisan̄a n̄kpere nnyụn̄ ntuak ibuot nnọ imọ ke isọn̄ uwa usio-isop Christ Jesus. Edi akpanikọ ke akwa temple eke spirit omodu toto ke akpa isua ikie E.N. Kpa ye oro, owo ikanamke utuakibuot akpanikọ ọfọn ama ke isọn̄ kan̄a. Ata ediwak mme andituak ibuot nnọ Abasi ke ẹnam utom ke ikpehe temple eke spirit oro ke isọn̄. Ẹyenam mmọ emi ye akwa udịmowo oro ẹdisetde ẹfọn ẹma ke Tọsịn Isua Ukara Jesus Christ. Ke utịt tọsịn isua oro, ata mme andituak ibuot nnọ Abasi kpọt ẹdisụhọ ke isọn̄ oro ẹnamde asana.
7. Nso udeme ke Jesus enyene ke ndinam utuakibuot akpanikọ ọfọn ama ke eyo nnyịn, ndien ntak emi ekpesịnde udọn̄ ọnọ nnyịn?
7 Zerubbabel Andikara ye Joshua Akwa Oku ẹma ẹdu ẹkụt nte ẹkụrede utom temple oro ke isua 515 M.E.N. Zechariah 6:12, 13 ama ebem iso etịn̄ akpan udeme oro Jesus edinyenede ke ndinam utuakibuot akpanikọ ọfọn ama. Itien̄wed oro ọdọhọ ete: “Ntem ke Jehovah mme udịm ọdọhọ, ete, Sese, owo emi Nsehe edide enyịn̄ esie; ndien enye eyesehe ke ọtọ esie, onyụn̄ ọbọp temple Jehovah; . . . enye oyonyụn̄ ada ubọn̄, ndien enye eyetie ke ebekpo esie, onyụn̄ akara; onyụn̄ edi oku etie ke ebekpo esie.” Adan̄a nte Jesus—emi odude ke heaven onyụn̄ anamde udịm ubọn̄ David esehe—ọnọde utom Obio Ubọn̄ ibetedem ke temple eke spirit, anie edikeme nditre n̄kọri utom emi? Utọ owo oro idụhe! Ndi emi ikpesịnke udọn̄ inọ nnyịn ndika iso nnam utom ukwọrọikọ, inyụn̄ itre ndiyak ekikere uwem ofụri usen ẹwọn̄ọrede ntịn̄enyịn nnyịn?
Se Idide Ata Akpan N̄kpọ
8. Ntak anade inịm utom temple eke spirit emi ke akpa itie ke uwem nnyịn?
8 Man Jehovah ebere ye nnyịn onyụn̄ ọdiọn̄ nnyịn, ana inịm utom temple eke spirit emi ke akpa itie ke uwem nnyịn. Sia nnyịn mîbietke mme Jew emi ẹkedọhọde ẹte, “Ini ikemke,” ana iti ke ini emi nnyịn idude uwem mi edi “mme akpatre usen.” (Haggai 1:2; 2 Timothy 3:1) Jesus ama ebem iso etịn̄ ke mme anam-akpanikọ anditiene imọ ẹyekwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ ẹnyụn̄ ẹnam mme mbet. Ana ikpeme mbak idifụmi ifetutom nnyịn emi. Utom ukwọrọikọ ye unọ ukpep oro ubiọn̄ọ ererimbot eketrede ke ibio ini ama afiak ọtọn̄ọ ke isua 1919, edi owo ikụreke kan̄a. Afo emekeme ndinen̄ede nnịm ke ẹyekụre enye!
9, 10. Nso ke ana inam man ibọ edidiọn̄ Jehovah, ndien nso ke emi ọwọrọ ọnọ nnyịn?
9 Adan̄a nte nnyịn ikade iso ndinam utom emi ke ofụri esịt, iyọbọ edidiọn̄—nte owo kiet kiet ye nte otu. Tịm fiọk un̄wọn̄ọ Jehovah oro ekemede ndinọ nnyịn idotenyịn. Ndondo oro mme Jew ẹkefiakde ẹtọn̄ọ utom edisịn itiat idakisọn̄ temple ke ofụri esịt, Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ete: “Toto ke mfịn emi nyọdiọn̄ mbufo.” (Haggai 2:19) Mmọ ẹma ẹbọ ọyọhọ ọyọhọ edidiọn̄ esie. Kam kere ban̄a mme edidiọn̄ oro ikụtde ke un̄wọn̄ọ Abasi emi: “Koro n̄kpasịp ọyọtọt; vine ọyọnọ mfri esie, isọn̄ oyonyụn̄ ọnọ mbun̄wụm esie, ikpa-enyọn̄ oyonyụn̄ ọnọ mbara esie; ndien nyanam mbio emi ẹsụhọde ẹda kpukpru n̄kpọ emi ẹnyene.”—Zechariah 8:9-13.
10 Kpa nte Jehovah ọkọdiọn̄de mme Jew ke n̄kan̄ eke spirit ye ke n̄kan̄ eke obụk, ntre ke enye edidiọn̄ nnyịn nte nnyịn isịnde ifịk inam utom oro enye ọnọde nnyịn ke idatesịt. Mme edidiọn̄ emi ẹsịne ndinyene emem ke otu idem nnyịn, ifụre, uforo, ye n̄kọri eke spirit. Edi afo emekeme nditịm nnịm ke ndika iso mbọ edidiọn̄ Abasi ọkọn̄ọ ke nnyịn ndinam utom ke temple eke spirit ke usụn̄ oro Jehovah oyomde ẹnam.
11. Didie ke nnyịn ikeme ndidụn̄ọde idem nnyịn?
11 Ini edi emi ‘nditịm n̄kere usụn̄ nnyịn.’ (Haggai 1:5, 7) Ọfọn kpukpru nnyịn ida ini idụn̄ọrede se idide ebeiso n̄kpọ ke uwem nnyịn. Jehovah ndidiọn̄ nnyịn mfịn ọkọn̄ọ ke nte itorode enyịn̄ esie inyụn̄ ikade iso inam utom ke temple esie eke spirit. Afo emekeme ndibụp idemfo ete: ‘Ndi isio isio n̄kpọ ẹdidi ebeiso n̄kpọ ẹnọ mi idahaemi? Ifịk oro nnyenede mban̄a Jehovah, akpanikọ esie, ye utom esie etie didie idahaemi ke ẹmende ẹdomo ye ini oro n̄kanade baptism? Ndi udọn̄ ndidu ọkpọmiọk uwem otụk nte nsede Jehovah ye Obio Ubọn̄ esie? Ndi ndịk owo—oro edi edikop ndịk mban̄a nte mme owo ẹdinamde n̄kpọ anam mi ntre ndinọ Jehovah ubọn̄ nnyụn̄ ntre ndinam utom ke temple esie eke spirit?’—Ediyarade 2:2-4.
12. Nso n̄kpọ aban̄ade mme Jew ke ẹneme ke Haggai 1:6, 9?
12 Nnyịn iyomke Abasi etre ndidiọn̄ nnyịn ke ntak emi nnyịn itrede nditoro enyịn̄ esie. Ti ete ke mme Jew oro ẹkenyọn̄de ẹdi obio mmọ ẹma ẹketọn̄ọ utom temple ifịk ifịk, Haggai 1:9 ọdọhọ ke mmọ ẹma “ẹfen̄e ẹka ufọk” mmọ. Mmọ ẹkenen̄ede ẹkere ẹban̄a se mmọ ẹyomde ke usen ke usen ye usụn̄ uwem mmọ. Mmọdo, mmọ ‘ẹkekụt esisịt,’ nti udia ye edin̄wọn̄ n̄kpọ ikekemke, edisịnen̄kpọ ikonyụn̄ inamke mmọ ẹkop ufiop. (Haggai 1:6) Jehovah ikọdiọn̄ke mmọ aba. Ndi odu se nnyịn ikpepde ito emi?
13, 14. Didie ke nnyịn ikeme ndida se nnyịn ikpepde ito Haggai 1:6, 9 nsịn ke edinam, ndien ntak emi edide akpan n̄kpọ?
13 Mmọn̄ọ, ndi afo ukwe ke edieke anade ika iso inyene edidiọn̄ Jehovah ke ana ifep ndida ini oro ikpadade ituak ibuot inọ Jehovah iyom n̄kpọ idem nnyịn? Emi abuana ndisịn idem nyom inyene nnyụn̄ mbuana ke ndutịm unyene uforo usọp usọp, edinyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndika ufọkn̄wed ntaifiọk man ẹnyene ọwọrọetop ubọkọkọ ke editịm n̄kpọ emi, m̀mê mme ndutịm eken oro ẹnamde man ẹyụhọ udọn̄ idemowo.
14 Ekeme ndidi mme utọ n̄kpọ emi idiọkke. Edi edieke esede mmọ nte owo oro oyomde nsinsi uwem, ndi mmọ idịghe “mme utom n̄kpa”? (Mme Hebrew 9:14) Didie ke mmọ ẹdi utom n̄kpa? Koro mmọ inyeneke ufọn, idorike owo udori, inyụn̄ in̄wụmke mfri ndomokiet ke n̄kan̄ eke spirit. Edieke owo ọkọbọde ke mme utọ utom oro, mmọ ẹkeme ndiwot owo ke n̄kan̄ eke spirit. Emi ama etịbe ọnọ ndusụk mme Christian oro ẹkeyetde aran ke eyo mme apostle. (Philippi 3:17-19) Omonyụn̄ etịbe ọnọ ndusụk owo ke eyo nnyịn. Eyedi afo ọmọfiọk ndusụk owo emi ẹketọn̄ọde ndikpọn̄ mme edinam ye esop Christian sụn̄sụn̄; idahaemi mmọ inyụn̄ inyeneke-nyene udọn̄ ndifiak ntọn̄ọ utom Jehovah. Nnyịn imenen̄ede idori enyịn ke mme orụk owo oro ẹyefiak ẹtiene Jehovah, edi se idude edi ke ndibịne “mme utom n̄kpa” ekeme ndinam owo ataba mfọn ye edidiọn̄ Jehovah. N̄kọ omokụt do nte utọ n̄kpọ oro ekemede ndidiọk n̄ketre! Oro ọkpọwọrọ nditaba idatesịt ye emem emi spirit Abasi ọnọde. Nyụn̄ kere se nditaba inem inem itie ebuana ye nditọete Christian ọwọrọde!—Galatia 1:6; 5:7, 13, 22-24.
15. Haggai 2:14 owụt ke utuakibuot nnyịn edi akpan n̄kpọ adan̄a didie?
15 Emi edi ata akpan n̄kpọ. Tịm fiọk nte Haggai 2:14 owụtde nte Jehovah ekesede mme Jew oro ẹkefụmide ufọk oro ẹsituakde ibuot ẹnọ Enye, edi ẹda obukpọk ẹbọp ufọk idemmọ, edide ata ufọk m̀mê ke ndamban̄a usụn̄. Itien̄wed oro ọdọhọ ete: “Jehovah ọdọhọ ete, Mbio emi ye idụt emi ẹtie kpa ntre ke iso mi; kpa ntre n̄ko ke kpukpru se ubọk mmọ ẹnamde ẹtie; ndien se mmọ ẹwade do ẹmedehe n̄ko.” Jehovah ikenyịmeke uwa ekededi oro mme Jew emi mîkanamke n̄kpọ esie ke ofụri esịt ẹkewade ke itieuwa ibio ini oro okodude ke Jerusalem, adan̄a nte mmọ ẹkefụmide utuakibuot akpanikọ.—Ezra 3:3.
Abasi Ọsọn̄ọ ke Iyebere ye Ikọt Imọ
16. Mme n̄kukụt oro Zechariah okokụtde ẹkesọn̄ọ ẹnọ mme Jew ke mmọ ẹyenyene nso?
16 Ẹma ẹda n̄kukụt itiaita oro Zechariah okokụtde ẹsọn̄ọ ẹnọ mme okopitem Jew oro ẹkekade iso ẹbọp temple Abasi do ke Abasi ọnọ mmọ ibetedem. Akpa n̄kukụt ama ọnọ nsọn̄ọ ke ẹyekụre utom temple ẹnyụn̄ ẹdiọn̄ Jerusalem ye Judah adan̄a nte mme okopitem Jew ẹdikade iso ke utom oro ẹkenamde ke ubọk. (Zechariah 1:8-17) Udiana n̄kukụt akaban̄a un̄wọn̄ọ oro ẹken̄wọn̄ọde nditre kpukpru ukara oro ẹkebiọn̄ọde utuakibuot akpanikọ. (Zechariah 1:18-21) N̄kukụt eken ẹma ẹsọn̄ọ ẹnọ mme Jew ke Jehovah eyekpeme mmọ nte mmọ ẹnamde utom edibọp temple, ke ediwak idụt ẹyebụn̄ọ ẹdụk ufọk utuakibuot Jehovah emi ẹbọpde ẹkụre, ke ẹyenyene ata emem ye ifụre, ke ẹyekan se ikọbiọn̄ọde utom Abasi oro ẹketiede nte owo ikemeke ndikan, ke ẹyesio idiọkn̄kpọ ẹfep, ye nte ke angel ayada usụn̄ onyụn̄ ọnọ ukpeme. (Zechariah 2:5, 11; 3:10; 4:7; 5:6-11; 6:1-8) Sia ẹkenyenede utọ nsọn̄ọ oro ke Abasi ayan̄wam mmimọ, afo emekeme ndikụt ntak emi mbon oro ẹkekopde item emi ẹkenamde ukpụhọde ke usụn̄ uwem mmọ ẹnyụn̄ ẹwụk ntịn̄enyịn ke ndinam utom oro Abasi okosiode mmọ ke Babylon ete ẹdinam?
17. Ke ikerede iban̄a nsọn̄ọ oro ẹnọde nnyịn, nso ke ikpobụp idem nnyịn?
17 Ke ukem usụn̄ oro, nsọn̄ọ oro inyenede ke utuakibuot akpanikọ ayakan ekpenyene ndidemede nnyịn man inam utom, onyụn̄ esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndinen̄ede n̄kere mban̄a ufọk utuakibuot Jehovah. Bụp idemfo ete: ‘Edieke nnịmde ke ini ndinam utom edikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ ye edinam mbet edi emi, ndi mme utịtmbuba mi ye nte ndude uwem ẹwụt emi? Ndi mmada ini oro ekemde n̄kpep ntịn̄nnịm Ikọ Abasi, ntie n̄kere enye, nnyụn̄ nneme enye ye ekemmọ Christian ọkọrọ ye mbon en̄wen oro nsisobode?
18. Zechariah ibuot 14 ọdọhọ ke nso iditịbe ke ini iso?
18 Zechariah etịn̄ aban̄a nsobo Akwa Babylon emi Armageddon editienede ke oro ebede. Nnyịn ikot ite: “Usen kiet oyodu, Jehovah ọmọfiọk enye, idịghe uwemeyo, inyụn̄ idịghe okoneyo: ndien ama ekem ke ini mbubịteyo un̄wana oyodu.” Ih, usen Jehovah edidi n̄kịmn̄kịm usen etuep ọnọ mme asua esie ke isọn̄! Edi enye edidi ini nyayama un̄wana ye usen mfọn ọnọ mme anam-akpanikọ andituak ibuot nnọ Jehovah. Zechariah obụk n̄ko nte kpukpru n̄kpọ ke obufa ererimbot ẹditan̄ade edisana idaha Jehovah. Utuakibuot akpanikọ ke akwa temple eke spirit Abasi edidi n̄kukụre orụk utuakibuot ke isọn̄. (Zechariah 14:7, 16-19) Nso akwa nsọn̄ọ ke ẹnọ nnyịn ntem! Nnyịn iyokụt nte se ẹketịn̄de ẹnịm osude inyụn̄ ikụt nte ẹwụtde ke Jehovah enyene unen ndikara. Usen Jehovah edidi n̄wọrọnda didie ntem!
Nsinsi Edidiọn̄
19, 20. Nso inam fi ama Zechariah 14:8, 9?
19 Ke enyene-uten̄e edinam oro okụrede, ẹyedọn̄ Satan kpa Devil ye mme demon esie ke editụn̄ọ ukpe oro mmọ mîdikemeke ndinam baba n̄kpọ kiet. (Ediyarade 20:1-3, 7) Ubonowo eyenyene akpakịp edidiọn̄ ke Tọsịn Isua Ukara Christ. Zechariah 14:8, 9 ọdọhọ ete: “Ama ekem ke usen oro, mmọn̄ idịm [“mmọn̄ uwem,” NW] oyoto ke Jerusalem; ubak kiet ayaka inyan̄ edem usiaha-utịn, ubak eken ayaka inyan̄ edem usop-utịn: ẹyedu ke nda-eyo ye ke tuep. Ndien Jehovah eyedi edidem ofụri isọn̄ emi; ke usen oro Jehovah oyodu kierakiet, ye enyịn̄ esie kierakiet.”
20 “Mmọn̄ uwem,” m̀mê “akpa mmọn̄ uwem,” emi adade aban̄a ndutịm oro Jehovah anamde kaban̄a nsinsi uwem, ayaka iso ndifiọrọ nto ibuot Obio Ubọn̄ Messiah. (Ediyarade 22:1, 2) Ke akwa otuowo oro ẹtuakde ibuot ẹnọ Jehovah ẹma ẹkebọhọ Armageddon, mmọ ẹyebọ ufọn ke ndibọhọ ubiomikpe n̄kpa Adam. Idem mme akpan̄kpa ẹyebọ ufọn ebe ke ndiset ke n̄kpa. Ntem ke obufa ikpehe ukara Jehovah editọn̄ọ ke isọn̄. Kpukpru owo ke isọn̄ ẹyefiọk ke Jehovah ikpọn̄ edi Andikara Ekondo ye Enye Emi anade ẹtuak ibuot ẹnọ.
21. Nso ikpedi ubiere nnyịn?
21 Ke ikerede iban̄a kpukpru se Haggai ye Zechariah ẹkebemde iso ẹtịn̄ ye kpukpru se isude, nnyịn imenyene eti ntak ndika iso ke utom oro Abasi ọnọde nnyịn ete inam ke ikpehe temple esie eke spirit mi ke isọn̄. Ẹyak kpukpru nnyịn ika iso inịm mme ufọn n̄kpọ Obio Ubọn̄ akpa tutu ini oro ẹdinamde utuakibuot akpanikọ ọfọn ama. Zechariah 8:9 esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ete: “Yak ubọk ẹsọn̄ mbufo emi ke mme usen emi ẹdikopde ikọ emi ke inua mme prophet.”
Nte Afo Emeti?
• Nso iketịbe ke eset inyụn̄ itịbe ke eyo nnyịn, emi anamde n̄wed Haggai ye Zechariah ẹbehe nnyịn mfịn?
• N̄wed Haggai ye Zechariah ẹkpep nnyịn nso ẹban̄a se ikpedide mme ebeiso n̄kpọ?
• Ntak emi ndikot n̄wed Haggai ye Zechariah akpanamde nnyịn inyene mbuọtidem iban̄a ini iso?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 26]
Haggai ye Zechariah ẹma ẹsịn udọn̄ ẹnọ mme Jew ẹte ẹnam utom ke ofụri esịt ndien ke ntem ẹbọ edidiọn̄
[Mme ndise ke page 27]
Ndi afo ‘efehe aka ufọk fo’?
[Ndise ke page 28]
Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ke imọ iyọnọ nnyịn edidiọn̄, enye onyụn̄ ọnọ