Ndi Emeben̄e Idem Ndibọhọ?
Ndi Emeben̄e Idem Ndibọhọ?
“Afo ye ofụri ufọk fo ẹka ẹkedụk ke ubom oro; koro afo ke n̄kụt nte enende ke iso mi ke eyo emi.”—GENESIS 7:1.
1. Nso ndutịm kaban̄a ubọhọ ke Jehovah akanam ke eyo Noah?
JEHOVAH ama ada “ukwọ ofụk ererimbot mbon unana uten̄e Abasi” ke eyo Noah, edi Enye ama anam ndutịm n̄ko man mme owo ẹbọhọ. (2 Peter 2:5) Ata Abasi ama ọnọ edinen owo oro Noah in̄wan̄-in̄wan̄ ewụhọ ke nte enye edikọn̄de ubom oro ẹdidade ẹnyan̄a mme owo ke ini Ukwọ ofụri ererimbot. (Genesis 6:14-16) Kpa nte nnyịn ikpodoride enyịn anam-akpanikọ asan̄autom Jehovah ndinam n̄kpọ, “Noah [ama] anam kpukpru se Abasi eketemede enye.” Ke akpanikọ, “ntem ke enye [akanam].” N̄kopitem Noah etịp esịn ke nnyịn ndidu uwem mfịn.—Genesis 6:22.
2, 3. (a) Mbon eyo Noah ẹkenam n̄kpọ didie ẹban̄a ubom oro Noah ọkọkọn̄de? (b) Mbuọtidem ke nso akanam Noah odụk ubom?
2 Ndikọn̄ ubom oro ikedịghe ifia ubọk kiet. Anaedi idem ama enen̄ede akpa ediwak owo ndikụt nte Noah ye ubon esie ẹkekọn̄de ubom oro. Kpa ye oro, emi ikosụk inamke mmọ ẹnịm ke akana mmimọ idụk ubom oro man ibọhọ. Ke akpatre, Abasi ikekemeke aba ndime ime ye idiọk ererimbot oro.—Genesis 6:3; 1 Peter 3:20.
3 Ke Noah ye ubon esie ẹma ẹkekụre ọkpọsọn̄ utom edikọn̄ ubom oro akadade ediwak isua mi, Jehovah ama ọdọhọ Noah ete: “Afo ye ofụri ufọk fo ẹka ẹkedụk ke ubom oro; koro afo ke n̄kụt nte enende ke iso mi ke eyo emi.” Sia mmọ ẹkebuọtde idem ke ikọ Jehovah, “Noah ye nditọ-iren esie, ye n̄wan esie, ye iban nditọ-iren esie n̄ko [ẹma] ẹdụk ke ubom oro.” Jehovah ama eberi usụn̄ ubom oro man ekpeme mme andituak ibuot nnọ enye. Ke ini Ukwọ okofụkde ofụri isọn̄, ubom oro ekedi n̄kukụre usụn̄ oro Abasi akadade anyan̄a owo.—Genesis 7:1, 7, 10, 16.
Eyo Nnyịn Ebiet Eyo Noah
4, 5. (a) Jesus ekemen ini edidu esie odomo ye nso? (b) Mme n̄kpọ ewe ke eyo nnyịn ada ebiet eyo Noah?
4 “Kpa nte mme usen Noah ẹkedide, kpasụk ntre ke edidu Eyen owo edidi.” (Matthew 24:37) Jesus eketịn̄ ikọ emi ndiwụt ke ini edidu imọ oro enyịn mîdikwe edibiet mme usen Noah, ndien ntre ke onyụn̄ edi. Akpan akpan ọtọn̄ọde ke 1919, ẹdụri mme owo ke kpukpru idụt utọn̄ ẹban̄a nsobo oro Abasi edidade edi kpa nte Noah okodụride mbon eyo esie utọn̄ aban̄a Ukwọ. Ke ofụri ofụri, mme owo ẹnam n̄kpọ mfịn ukem nte mbon eyo Noah ẹkenamde.
5 Jehovah ama ada Ukwọ oro osobo ererimbot oro ‘afai ọkọyọhọde’ do. (Genesis 6:13) Kpukpru mbon eyo Noah ẹma ẹkụt ke Noah ye ubon esie iketieneke ibuana ke utọ afai oro edi ke mmọ ẹkekam ẹka iso ke utom ukọn̄ ubom mmọ ke emem emem usụn̄. Ukem n̄kpọ emi etịbe n̄ko ke eyo nnyịn. Mfịn mbon oro ẹnyenede eti esịt ẹkeme ndikụt “nte eti ye idiọk ẹsan̄ade isio, ye nte anam n̄kpọ Abasi ye owo eke mînamke n̄kpọ esie ẹsan̄ade isio.” (Malachi 3:18) Mbon oro ẹnyenede in̄wan̄-in̄wan̄ esịt ẹma edinam akpanikọ, mfọnido, emem, ye ifịk oro Mme Ntiense Jehovah ẹnyenede, ndien mme edu emi ẹnam ikọt Abasi ẹdi isio ye ererimbot. Mme Ntiense ẹsọn afai ekededi ẹnyụn̄ ẹyak edisana spirit Jehovah ada mmọ usụn̄. Ntak edi oro mmọ ẹnyenede emem ẹnyụn̄ ẹdomode ndidu edinen uwem.—Isaiah 60:17.
6, 7. (a) Nso ke mbon eyo Noah mîkọfiọkke, ndien nso ke mme owo mîfiọkke mfịn n̄ko? (b) Mme uwụtn̄kpọ ewe ẹwụt ke ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ ke Mme Ntiense Jehovah ẹkpụhọde ye mbon en̄wen?
6 Mbon eyo Noah ikọfiọkke ke Abasi ọkọnọ Noah ibetedem ndien ke enye akanam n̄kpọ etiene ndausụn̄ Abasi. Ntre mmọ ikadaha ukwọrọikọ esie ke akpan n̄kpọ, ndien ke ntem mmọ ikanamke n̄kpọ iban̄a se enye ọkọkwọrọde. Mme owo ẹnam n̄kpọ didie mfịn? Okposụkedi ediwak owo ẹmade utom ye edu uwem Mme Ntiense Jehovah, ata ediwak mmọ idaha eti mbụk ye ntọt oro Bible ọnọde ke akpan n̄kpọ. Mme mbọhọidụn̄, mme eteutom, m̀mê mme iman ẹkeme ndinen̄ede ntoro nti edu oro ata mme Christian ẹnyenede edi ekem ẹseme ẹte, “Ubaha-e mmọ mîkpedịghe Mme Ntiense Jehovah!” Mme owo emi ẹkoi ẹfre ẹte ke Mme Ntiense ẹnyene mme utọ edu nte ima, emem, mfọnido, eti ido, ifụre ifụre ido, ye mfara ke idem, koro edisana spirit Abasi ada mmọ usụn̄. (Galatia 5:22-25) Akpana nti edu emi ẹnam mme owo ẹnen̄ede ẹnịm se Mme Ntiense ẹkwọrọde.
7 Ke uwụtn̄kpọ, ke ini Mme Ntiense Jehovah ẹkebọpde Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke Russia, eren kiet oro akatuakde ada enyene nneme ye kiet ke otu mbonutom oro ama ọdọhọ ete: “Itie ubọpufọk enye emi ibietke mbon oro nsikụtde—owo in̄wọn̄ke sika, isụn̄ike owo, mmịn inyụn̄ inamke owo ndomokiet! Okûdi afo edi kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah?” Anamutom oro ama obụp enye ete: “Edieke ndọhọde ke ndịghe, ndi ekpenịm mi ke akpanikọ?” Eren oro ama ọsọsọp ọbọrọ ete, “N̄kpenịmke.” Ke obio en̄wen ke Russia, ọbọn̄ obio ama enen̄ede okop inemesịt ke ini enye okokụtde Mme Ntiense ẹbọpde obufa Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Enye ama ọdọhọ ke okposụkedi ini kiet ko imọ ikesidade ke kpukpru otu ido ukpono ẹdi ukem, ke emi imọ ima ikokụt nte Mme Ntiense Jehovah ẹnamde n̄kpọ ye unana ibụk, imọ idaha aba ke kpukpru otu ido ukpono ẹdi ukem. Emi ẹdi uwụtn̄kpọ iba oro ẹwụtde ke ikọt Jehovah ẹkpụhọde ye mbon oro mîdaha mme edumbet Bible isịn ke edinam.
8. Nso idinam nnyịn ibọhọ utịt idiọk ererimbot emi?
8 Ke mme akpatre usen eke “ererimbot eset” oro ẹkesobode ke Ukwọ, Noah ekedi “ọkwọrọ edinen ido” oro ekenyenede mbuọtidem. (2 Peter 2:5) Ke mme akpatre usen eke editịm n̄kpọ emi, ikọt Jehovah ke ẹnam mme owo ẹfiọk ndinen edumbet esie, ke ẹnyụn̄ ẹtan̄a eti mbụk aban̄ade nte mme owo ẹkemede ndibọhọ ndụk obufa ererimbot. (2 Peter 3:9-13) Kpa nte Noah ye ubon esie oro ẹketen̄ede Abasi ẹkebọhọde ke ndidụk ubom, man mme owo ẹbọhọ mfịn, ana mmọ ẹnyene mbuọtidem ẹnyụn̄ ẹka iso ẹbuana ye ikpehe esop Jehovah ke isọn̄, kpa esop ofụri ekondo.
Ana Inyene Mbuọtidem man Ikeme Ndibọhọ
9, 10. Ntak anade inyene mbuọtidem edieke anade ibọhọ utịt editịm n̄kpọ Satan?
9 Nso ke ana owo anam man ọbọhọ nsobo oro oyomde ndisịm ererimbot oro esịnede ke idak odudu Satan mi? (1 John 5:19) Ana owo ebem iso ọfiọk ke imoyom ukpeme. Ekem ana enye anam n̄kpọ man enyene ukpeme oro. Mbon eyo Noah ẹma ẹka iso ke mme edinam mmọ eke usen ke usen nte ido mmọ ekedide ikonyụn̄ ikereke ke imoyom ukpeme man ibọhọ nsobo oro akasan̄ade ekpere. Mmọ ikenyeneke n̄ko mbuọtidem ke Abasi.
10 Ke n̄kan̄ eken, Noah ye ubon esie ẹma ẹfiọk ke imoyom ukpeme ye edinyan̄a. Mmọ ẹma ẹbuọt idem n̄ko ke Andikara Ekondo, kpa Jehovah Abasi. Apostle Paul ekewet ete: “Ke mbuọtidem mîdụhe owo ikemeke nditịm nnem [Jehovah] esịt, koro ana owo eke asan̄ade ekpere Abasi enịm ke akpanikọ ete enye odu ye nte ke enye edi andinọ mmọ eke ẹsịnde ifịk ẹyom enye utịp.” Paul ama adian do ete: “Oto mbuọtidem Noah, ke Abasi ama ọkọnọ enye ntọt aban̄a mme n̄kpọ oro owo mîkwe kan̄a, owụt mbak Abasi onyụn̄ ọbọp ubom ndida nnyan̄a mbonufọk esie; ndien ebede ke mbuọtidem emi, enye obiom ererimbot ikpe, onyụn̄ akabade edi andinyene edinen ido eke asan̄ade ye mbuọtidem.”—Mme Hebrew 11:6, 7.
11. Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto usụn̄ oro Jehovah ekekpemede ikọt esie ke eset?
11 Man ibọhọ utịt idiọk editịm n̄kpọ emi, ana inam se ikande edinịm ke ẹyesobo enye. Ana inyene mbuọtidem, inyụn̄ itiene ibuana ọyọhọ ọyọhọ ke mme ndutịm oro Abasi anamde kaban̄a ubọhọ. Imọfiọk n̄ko ke oyom ibuọt idem ke uwa ufak Eyen Abasi, kpa Jesus Christ. (John 3:16, 36) Nte ededi, ọfọn iti ke mbon oro ẹkesịnede ke esịt ubom Noah kpọt ẹkebọhọ Ukwọ oro. Kpasụk ntre, mme obio ubọhọ oro ẹkedude ke Israel eset ẹkesikpeme owo oro ekeduede owot owo edieke enye ekebemde iso efehe aka obio emi onyụn̄ odụn̄ ke esịt tutu akamba oku akpa. (Numbers 35:11-32) Ọyọhọ ufen duop oro ẹkemiade Egypt ke eyo Moses okowot akpan nditọ Egypt edi ikowotke akpan nditọ Israel. Ntak-a? Jehovah ama owụk Moses ete: “Yak [nditọ Israel] ẹda ubak iyịp [erọn̄ Passover], ẹsịme ke obubọk usụn̄ edem mbiba, ye ke ibiọn̄ ndori enyịn-usụn̄ mme ufọk eke mmọ ẹditade enye ke esịt. . . . [“Owo mbufo baba kiet okûnyụn̄ ọwọrọ ke ufọk esie,” NW] tutu eyo esiere.” (Exodus 12:7, 22) Ewe akpan ke otu nditọ Israel ekpekededei ofụmi ewụhọ oro Abasi ọkọnọde mi onyụn̄ ọwọrọ ke ufọk oro ẹma ẹkeda iyịp ẹsịme ke obubọk usụn̄ edem mbiba ye ke ibiọn̄ ndori enyịnusụn̄?
12. Nso mbụme ke nnyịn owo kiet kiet ikpobụp idem nnyịn, ndien ntak-a?
12 Mmọdo, ana inen̄ede ikere iban̄a ọkpọkpọ idaha nnyịn. Ndi nnyịn imenen̄ede isịne ke otu mbon oro Jehovah adade ndutịm eke spirit ekpeme? Ke ini akwa ukụt ọtọn̄ọde, mmọn̄eyet idatesịt ye eke esịtekọm ayasiaha mbon oro ẹkeyomde utọ ukpeme oro. Mmọn̄eyet mfụhọ ye n̄kpọfiọk edisiaha mbon oro mîkoyomke ukpeme oro.
N̄kaiso Ukpụhọde Oro Ẹnamde Ẹtịm Nnyịn Idem Ndibọhọ
13. (a) Nso ufọn ke mme ukpụhọde oro ẹnamde ke esop Abasi ẹnyene? (b) Tịn̄ ndusụk ukpụhọde oro ẹkade iso ndinam.
13 Jehovah aka iso ndinam ukpụhọde ke ikpehe esop esie ke isọn̄. Mme ukpụhọde emi ẹnam ndutịm oro Jehovah anamde man ekpeme nnyịn ke n̄kan̄ eke spirit ọfọn, enyene iwụk, onyụn̄ ọsọn̄ọ ada. Ọtọn̄ọde ke mme iduọk isua 1870 esịm 1932, mme andibuana ke esop ẹkesimemenede ubọk ẹmek mbiowo ye mme deacon. Ke 1932 esop ẹma ẹtre ndimenede ubọk mmek mbiowo, utu ke oro, ẹkesimenede ubọk ẹmek kọmiti utom man ẹn̄wam eseutom oro ẹkemekde ke ido ukara Abasi. Ke 1938, ẹma ẹnam ndutịm man ẹmek kpukpru mme asan̄autom ke esop ke ido ukara Abasi. Ke idak ndausụn̄ Otu Ukara Mme Ntiense Jehovah, toto ke 1972, ẹma ẹtọn̄ọ ndisitoro iren oro ẹyomde ẹmek ẹnọ n̄kọk itieutom, ndien edieke ẹnọde unyime, ẹsitọt mme esop ẹban̄a mme esenyịn ye mme asan̄autom unamutom oro ẹmekde ke ido ukara Abasi. Ke ediwak isua oro ẹbede, utom Otu Ukara aka iso ndiwak ndien ẹmenam mme ukpụhọde man utom mmọ efere.
14. Ewe ndutịm unọ ukpep ke ẹketọn̄ọ ke 1959?
14 Ko ke edem ke 1950, editịn̄ enyịn ndụn̄ọde Psalm 45:16 ama anam ẹtọn̄ọ ndutịm unọ ukpep oro osụk akade iso tutu emi. Itien̄wed oro okot ete: “Nditọ-iren fo ẹyesụk mme usọ ke ibuot; afo ayada mmọ enịm ke mbọn̄ ke ofụri ererimbot.” Ke ẹnọ mbiowo oro ẹdade usụn̄ ke esop mfịn ukpep oro edin̄wamde mmọ ẹse ẹban̄a utom ukara Abasi idahaemi ye ke Armageddon ebede. (Ediyarade 16:14, 16) Ẹketọn̄ọ Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄ ke 1959. Ke ini oro, ẹma ẹdiomi ukpep ọfiọn̄ kiet akpan akpan ẹnọ mme asan̄autom esop, nte ẹkesikotde mme esenyịn oro ẹtiede ibuot ini oro. Idahaemi, ufọkn̄wed emi ọnọ kpukpru mme esenyịn ye mme asan̄autom unamutom ukpep. Ekem, nditọete emi ẹsida iso ke ndinọ Mme Ntiense Jehovah kiet kiet ke mme esop mmọ ukpep. Ntem ke ẹn̄wam kpukpru owo ke n̄kan̄ eke spirit ndifori usọ ukwọrọikọ mmọ nte mme anditan̄a eti mbụk Obio Ubọn̄.—Mark 13:10.
15. Ewe usụn̄ iba ke ẹda ẹkpeme edisana idaha esop Christian?
15 Ana mbon oro ẹyomde ndikabade ndi ubak esop Christian ẹnam mme akpan n̄kpọ oro ẹyomde. Ke nditịm ntịn̄, owo iyakke mbon nsahi eyomfịn ẹkabade ẹdi ubak esop Christian, kpa nte owo mîkayakke mme utọ owo oro ẹdụk ubom Noah. (2 Peter 3:3-7) Akpan akpan toto ke 1952, Mme Ntiense Jehovah ẹnen̄ede ẹbere ye ndutịm oro an̄wamde ẹkpeme esop, oro edi ndisio anamidiọk oro mîkabakede esịt mfep. Edi ẹsida ima ẹn̄wam mme anamidiọk oro ẹnen̄erede ẹkabade esịt man mmọ “ẹsiak afan̄ eke enende ẹnọ ikpat” mmọ.—Mme Hebrew 12:12, 13; Mme N̄ke 28:13; Galatia 6:1.
16. Idaha eke spirit ikọt Jehovah etie didie?
16 Uforo oro ikọt Jehovah ẹnyenede ke n̄kan̄ eke spirit ikpaha owo idem inyụn̄ itịbeke ke mbuari. Jehovah ama ada prọfet Isaiah ọdọhọ ete: “Sese, ikọt mi ẹyedia n̄kpọ, edi biọn̄ ọyọdọn̄ mbufo: sese, ikọt mi ẹyen̄wọn̄, edi itọn̄ ayasat mbufo: sese, ikọt mi ẹyedat esịt, edi bụt ayanam mbufo: sese, ikọt mi ẹyekwọ ke idatesịt, edi mbufo ẹyeseme ke ubiak esịt, ẹnyụn̄ ẹtuan̄a ke ndutụhọ spirit.” (Isaiah 65:13, 14) Jehovah aka iso ndinọ nnyịn ọkpọmiọk nti udia eke spirit ke ekemini, kpa udia oro anamde nnyịn isọn̄ idem ke n̄kan̄ eke spirit.—Matthew 24:45.
Ben̄e Idem Ndibọhọ
17. Nso idin̄wam nnyịn iben̄e idem ndibọhọ?
17 Ini edi emi “[ndikere] nte ikpedemerede kiet eken inọ ima ye nti utom, ikûsịn ndisop idem ọtọkiet, nte ido ndusụk owo edide, edi isịn udọn̄ inọ kiet eken” ikan nte akanam isịnde. (Mme Hebrew 10:23-25) Ndika iso mbuana ifịk ifịk ye kiet ke otu esop Mme Ntiense Jehovah oro awakde ebe 98,000 ayan̄wam nnyịn iben̄e idem ndibọhọ. Ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹyen̄wam nnyịn nte idomode ndimen “obufa owo” nsịne nnyụn̄ nsịn ukeme ofụri esịt ndin̄wam mbon en̄wen ẹkpep ẹban̄a ndutịm oro Jehovah anamde kaban̄a edinyan̄a.—Ephesus 4:22-24; Colossae 3:9, 10; 1 Timothy 4:16.
18. Ntak emi ebierede ndisọn̄ọ ndu ke esop Christian?
18 Enen̄ede ọdọn̄ Satan ye idiọk ererimbot esie nditap nnyịn nsio ke esop Christian. Nte ededi, nnyịn imekeme ndika iso ndi ubak esop Christian, imonyụn̄ ikeme ndibọhọ utịt idiọk editịm n̄kpọ emi. Ima oro imade Jehovah ye esịtekọm oro inyenede iban̄a ima ima ndutịm oro enye anamde ẹkpekam ẹnam nnyịn inen̄ede ibiere ndibiat mme ukeme Satan. Nditie n̄kere mme edidiọn̄ oro inyenede idahaemi ayanam isọn̄ọ ida ke ubiere nnyịn. Iyeneme ndusụk edidiọn̄ emi ke ibuotikọ oro etienede.
Nso Idi Ibọrọ Fo
• Didie ke eyo nnyịn ebiet eyo Noah?
• Ewe edu ke ana inyene man ibọhọ?
• Mme ukpụhọde ewe ẹnam ndutịm oro Jehovah anamde man ekpeme nnyịn ọdọdiọn̄ ọfọn?
• Didie ke nnyịn owo kiet kiet ikeme ndiben̄e idem ndibọhọ?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 22]
Mbon eyo Noah ikadaha ikọ Noah ke n̄kpọ
[Ndise ke page 23]
Ọfọn ida ntọt oro Abasi ọnọde nte akpan n̄kpọ
[Ndise ke page 24]
Nso idi ufọn Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄?
[Ndise ke page 25]
Ini edi emi ndisọn̄ọ ndu ke esop Christian