Ndi Emenyene “Ifụre Utịn̄ikọ”?

SE IWAKDE ibe owo miliọn itiokiet ke idụt 235 ẹnyene se Bible okotde “ifụre utịn̄ikọ” m̀mê ‘ifụre nditịn̄ ikọ.’ Ikọ emi odu utịm ike-15 ke N̄wed Abasi Christian Usem Greek—Edikabade eke Obufa Ererimbot. (Mme Philippi 1:20; 1 Timothy 3:13; Mme Hebrew 3:6; 1 John 3:21) Nso ke “ifụre utịn̄ikọ” ọwọrọ? Nso ikeme ndin̄wam nnyịn inyene enye? Ke mme idaha ewe ke ifụre emi anam nnyịn itịn̄ ikọ ifụre ifụre?

Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, ọdọhọ ke ikọ Greek oro ẹkabarede “ifụre utịn̄ikọ” ọwọrọ ‘nditịn̄ ikọ uko uko ye unana ndịk, ndinyene uko, ndidaha ide, ndisọn̄ esịt, ndien enye isiwakke ndida mban̄a edikeme nditịn̄ ikọ.’ Nte ededi, owo ikpekereke ke ifụre utịn̄ikọ edi ukem n̄kpọ ye editịn̄ ikọ isa isa m̀mê emiom emiom. Bible ọdọhọ ete: “Ẹyak ikọ mbufo enyene inem kpukpru ini.” (Colossae 4:6) Ndinyene ifụre utịn̄ikọ abuana nnyịn ndida usọ ntịn̄ ikọ inyụn̄ iyakke idiọk idaha m̀mê edibak owo enyịn anam nnyịn ikûtịn̄ se ikpetịn̄de.

Ndi ifụre utịn̄ikọ edi unen oro idade-da imana? Kere ban̄a se apostle Paul ekewetde ọnọ mme Christian ke Ephesus. Enye ọkọdọhọ ete: “Ami, emi nsụhọrede n̄kan n̄kpri-n̄kan owo ke otu ndisana owo, ke ẹkenọ mfọnido oro owo mîdotke, man n̄kpatan̄a eti mbụk emi aban̄ade inyene Christ oro ayan̄ade owo ifiọk.” Paul ama adian do ete ke Jesus Christ anam nnyịn “inyene ifụre emi nditịn̄ ikọ inyụn̄ inyene usụn̄ ndisan̄a n̄kpere [Abasi] ye uko oto ke mbuọtidem oro nnyịn inyenede ke enye.” (Ephesus 3:8-12) Nnyịn ikadaha-da ifụre utịn̄ikọ imana, utu ke oro, nnyịn inyene ifụre emi ito itie ebuana oro inyenede ye Jehovah Abasi ke ntak mbuọtidem emi inyenede ke Jesus Christ. Ẹyak ise se ikemede ndin̄wam nnyịn inyene ifụre emi, ye nte ikemede ndida ifụre emi n̄kwọrọ ikọ, n̄kpep mme owo n̄kpọ, nnyụn̄ mbọn̄ akam.

Nso In̄wam Nnyịn Ikwọrọ Ikọ ye Uko?

Jesus Christ edi owo oro ekenyenede ifụre utịn̄ikọ akan. Ifịk oro enye ekenyenede ama anam enye ada mme ifet oro ẹkebererede ẹnọ enye ọkwọrọ ikọ. Edide enye ọkọduọk odudu, akadia udia ke ufọk owo, m̀mê akasan̄a ke usụn̄, enye ama esida kpukpru ifet oro ẹkebererede ọkwọrọ aban̄a Obio Ubọn̄ Abasi. Nsahi ye ubiọn̄ọ ikanamke enye odop uyo. Utu ke oro, enye ama ayarade nsunsu mme adaiso  ido ukpono eyo esie uko uko. (Matthew 23:13-36) Idem ke ini ẹkemụmde Jesus ẹnyụn̄ ẹda enye ẹkedaha ke iso ikpe, enye eketịn̄ ikọ uko uko.—John 18:6, 19, 20, 37.

Mme apostle Jesus ẹkenyene ukem uko emi. Ke Pentecost eke isua 33 E.N., Peter ama etịn̄ ikọ ifụre ifụre ọnọ otuowo oro ẹkewakde ẹbe 3,000. Kamse, enye ama okop ndịk esisịt ini ko ke ini ofụn an̄wan kiet akanamde ẹfiọk ke enye okodu ye Jesus. (Mark 14:66-71; Utom 2:14, 29, 41) Ke ini ẹkedade Peter ye John ẹka iso mme adaiso ido ukpono, mmọ ikokopke ndịk. Mmọ ikonyụn̄ imen̄eke ndinọ ikọ ntiense uko uko mban̄a Jesus Christ emi ẹkenamde eset. Ke akpanikọ, uko emi Peter ye John ẹkenyenede mi akanam mme adaiso ido ukpono ẹfiọk ke iren emi ẹkedu ye Jesus. (Utom 4:5-13) Nso ikanam mmọ ẹtịn̄ ikọ uko uko ntre?

Jesus ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ mme apostle esie ete: “Ke ini ẹyakde mbufo ẹnọ, ẹkûtịmede esịt ẹte m̀mê mmimọ iditịn̄ nso; koro ẹyenọ mbufo se ẹditịn̄de kpa ke hour oro; koro idịghe mbufo ẹtịn̄ ikọ, edi edi spirit Ete mbufo ada mbufo etịn̄ ikọ.” (Matthew 10:19, 20) Edisana spirit akan̄wam Peter ye mbon eken ẹkûkop bụt ye ndịk oro mîkpakayakke mmọ ẹtịn̄ ikọ ifụre ifụre. Ọkpọsọn̄ odudu edisana spirit emi ekeme ndin̄wam nnyịn n̄ko.

Ke adianade do, Jesus ama ọdọn̄ mme anditiene enye ete ẹnam mme mbet. Emi odot sia ẹma ẹkenọ Enye “kpukpru odudu ke heaven ye ke isọn̄.” Ndien ‘enye ododu ye mmọ.’ (Matthew 28:18-20) Ndikọfiọk ke Jesus oyodu ye mmimọ ama ọnọ akpa mme mbet emi uko ndida ke iso mbon ukara oro ẹkebierede nditre utom ukwọrọikọ. (Utom 4:18-20; 5:28, 29) Ndinyene utọ ifiọk emi ekeme ndin̄wam nnyịn inyene utọ uko emi.

Paul ama owụt ntak efen oro ikpenyenede uko ke ndibuan idotenyịn ye “akwa ifụre utịn̄ikọ” emi. (2 Corinth 3:12; Philippi 1:20) Sia etop idotenyịn emi ekenen̄erede enem mme Christian, mmọ ẹkenyene ndinam mbon en̄wen ẹtiene ẹkop enye. Ke akpanikọ, idotenyịn oro inyenede edi ntak oro ikpetịn̄de ikọ ifụre ifụre.—Mme Hebrew 3:6.

Ndikwọrọ Ikọ ye Uko

Didie ke nnyịn ikeme ndikwọrọ ikọ ye uko idem ke ini idude ke idaha oro akpanamde ikop ndịk? Kere ban̄a uwụtn̄kpọ apostle Paul. Ke ini enye okodude ke ufọk-n̄kpọkọbi ke Rome, enye ama ọdọhọ ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹbọn̄ akam ẹban̄a imọ man ikeme ‘nditat inua ntịn̄ ikọ, uko uko nte ikpetịn̄de.’ (Ephesus 6:19, 20) Ndi ẹma ẹbọrọ akam mmọ? Ih! Paul ama aka iso ‘ada akakan ifụre ọkwọrọ obio ubọn̄ Abasi ye unana ukpan’ ke ufọk-n̄kpọkọbi.—Utom 28:30, 31.

Ndida mme ifet oro ẹbererede ẹnọ nnyịn nnọ ikọ ntiense ke itieutom, ke ufọkn̄wed, m̀mê ke ini ikade isan̄ ekeme ndinam ẹfiọk m̀mê imenyene ifụre utịn̄ikọ. Bụt, ndikop ndịk mban̄a nte mme owo ẹdinamde n̄kpọ, m̀mê ndikere ke nnyịn idikemeke ndinọ ikọ ntiense ekeme ndinam nnyịn idop uyo. Apostle Paul ama enịm eti uwụtn̄kpọ ke afan̄ emi n̄ko. Enye ekewet ete: “[Nnyịn ikada] uko ke Abasi nnyịn itịn̄ eti mbụk Abasi inọ mbufo ye ọkpọsọn̄ en̄wan.” (1 Thessalonica 2:2) N̄kukụre se ikan̄wamde Paul anam se ikakande ukeme esie ekedi ndiberi edem ke Jehovah.

Akam ama an̄wam Sherry enyene uko ada ifet oro ekebererede ọnọ ikọ ntiense. Usen kiet ke ini enye ekebetde ebe esie ọnyọn̄ se akakade edi, enye ama okụt n̄wan kiet adade ebet owo n̄ko. Sherry ọkọdọhọ ete: “Idem ama enen̄ede enyek mi, ntre mma mbọn̄ akam ndọhọ Jehovah ọnọ mi uko.” Nte Sherry akasan̄ade ekpere n̄wan emi, ọkwọrọikọ Baptist ama ọbiọn̄ọde. Sherry ikeben̄eke idem ndisobo ye ọkwọrọ ederi emi. Nte ededi, Sherry ama afiak ọbọn̄ akam ndien enye ama ekeme ndinọ ikọ ntiense. Enye ama ọnọ n̄wan oro n̄wed onyụn̄ anam ndutịm ndifiak n̄kese enye. Ke ini idade mme ifet oro ẹbererede inọ ikọ ntiense, nnyịn imekeme ndidori  enyịn ke edieke iberide edem ke Jehovah, ke enye ayan̄wam nnyịn itịn̄ ikọ uko uko.

Ke Ini Inọde Ukpep

Ifụre utịn̄ikọ edi itai ye aban̄ ye ukpepn̄kpọ. Kaban̄a “mme owo eke ẹsan̄ade utom ke eti usụn̄” ke esop, Bible ọdọhọ ete: “[Mmọ] ẹnyene eti idaha ye akwa ifụre utịn̄ikọ ke mbuọtidem ke ebuana ye Christ Jesus.” (1 Timothy 3:13) Mmọ ẹnyene ifụre utịn̄ikọ emi ke ndida se mmọ ẹkpepde mbon en̄wen nsịn ke edinam. Ndinam emi ekpeme onyụn̄ ọsọn̄ọ esop idem.

Ke ini inyenede utọ ifụre utịn̄ikọ emi, item oro inọde eyenyene odudu ndien mme owo ẹyesọsọp ẹkop item nnyịn. Utu ke ndinịm idiọk uwụtn̄kpọ oro edinamde mme owo oro ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ nnyịn ẹkop editịmede esịt, mmọ ndikụt nte idade se ikpepde isịn ke edinam ọyọnọ mmọ nsịnudọn̄. Ifụre emi esinam mbon oro ẹdotde ke n̄kan̄ eke spirit ‘ẹnen̄ede nditọete mmọ’ mbemiso mfịna mmọ okponde. (Galatia 6:1) Ke edide isio, owo oro enịmde idiọk uwụtn̄kpọ ekeme ndimen̄e nditịn̄ ikọ, ekerede ke imọ idotke ndinọ owo item. Ndimen̄e ndinọ owo item ekeme ndida n̄kesịm akamba afanikọn̄.

Nditịn̄ ikọ ye uko iwọrọke ndidi okụt ndudue, nnyụn̄ nsọn̄ọ nyịre ke ekikere fo. Paul akada “ima” ekpek Philemon. (Philemon 8, 9) Etie nte Philemon ama anam se apostle emi ekeben̄ede. Ke akpanikọ, ima ekpenyene ndidi ntak emi ebiowo ọnọde owo item ekededi!

Enen̄erede oyom owo enyene ifụre utịn̄ikọ man ekeme ndinọ owo item. Onyụn̄ enen̄ede oyom ẹnyene ifụre emi ke mme ini efen n̄ko. Paul ekewet ọnọ esop Corinth ete: “Mmenyene akwa ifụre utịn̄ikọ mban̄a mbufo. Mmobụre akwa mbụre mban̄a mbufo.” (2 Corinth 7:4) Paul ikemen̄eke nditoro nditọete esie iren ye iban ke ini okodotde ẹtoro mmọ. Ima akanam enye etịn̄ enyịn ke nti edu ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ, kpa ye oro enye ọkọfiọkde mme ndudue mmọ. Edieke mbiowo ke esop Christian mfịn ẹsiwakde nditoro nnyụn̄ nsịn udọn̄ nnọ nditọete mmọ iren ye iban, emi n̄ko ayanam esop ẹsọn̄ idem.

Ana kpukpru Christian ẹnyene ifụre utịn̄ikọ man ukpepn̄kpọ mmọ enyene uforo. Sherry oro ikebemde iso itịn̄ iban̄a okoyom ndisịn udọn̄ nnọ nditọ esie ẹsinọ ikọ ntiense ke ufọkn̄wed. Enye ọdọhọ ete: “Okposụkedi ẹkebọkde mi ke akpanikọ, n̄kesiwakke ndinọ ikọ ntiense ke ufọkn̄wed; n̄kesinyụn̄ n̄wakke ndinọ ikọ ntiense ido nneme. Mma mbụp idemmi nte, ‘Nso uwụtn̄kpọ ke nnịm nnọ nditọ mi?’” Emi ama anam Sherry enen̄ede esịn ukeme ndinọ ikọ ntiense ido nneme.

Ih, mbon eken ke ẹse se inamde ẹnyụn̄  ẹfiọk m̀mê imanam se ikpepde mme owo. Mmọdo, ẹyak nnyịn inyene ifụre utịn̄ikọ ke ndidomo ndidu uwem n̄kekem ye se ikpepde mme owo.

Ke Akam

Enen̄ede oyom inyene ifụre utịn̄ikọ akpan akpan ke ini ibọn̄de akam inọ Jehovah. Nnyịn imekeme ndin̄wan̄a esịt nnyịn nnọ Jehovah ifụre ifụre inyụn̄ inyene mbuọtidem ke enye oyokop onyụn̄ eyere akam nnyịn. Emi anam nnyịn inyene inem inem, n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Ete nnyịn eke heaven. Nnyịn ikpemen̄eke ndisan̄a n̄kpere Jehovah, ikerede ke nnyịn iwọrọke n̄kpọ ndomokiet. Nso edieke esịt oro obiomde nnyịn aban̄a idiọkn̄kpọ oro ikanamde mîyakke inyene ifụre nditịn̄ se isịnede nnyịn ke esịt? Ndi imekeme ndisụk ntịn̄ ikọ ye Andikara ekondo ifụre ifụre?

N̄kokon̄ idaha oro Jesus enyenede nte Akwa Oku ọnọ nnyịn ntak efen ndinyene mbuọtidem ke akam. Nnyịn ikot ke Mme Hebrew 4:15, 16, ite: “Nnyịn inyeneke akwa oku emi mîkemeke nditiene nnyịn n̄kop mmemidem, edi edi owo emi ẹma ẹkedomo ẹse ke kpukpru usụn̄ nte nnyịn, edi mînyeneke idiọkn̄kpọ. Ẹyak nnyịn, ke ntre, ida ifụre utịn̄ikọ oro inyenede isan̄a ikpere ebekpo mfọnido oro owo mîdotke, man nnyịn ikpọbọ mbọm inyụn̄ ikụt mfọnido oro owo mîdotke eke edin̄wamde [nnyịn] ke nnennen ini.” Se n̄kpa Jesus ye idaha esie nte Akwa Oku ẹkemede ndinam edi oro.

Edieke idomode ofụri ukeme nnyịn ndikop uyo Jehovah, nnyịn imenyene eti ntak ndidori enyịn ke enye oyokop akam nnyịn. Apostle John ekewet ete: “Ndima, edieke esịt nnyịn mîbiomke nnyịn ikpe, nnyịn imenyene ifụre utịn̄ikọ ke iso Abasi; nnyịn iyonyụn̄ ibọ enye se ededi oro iben̄ede, koro nnyịn inịmde ibet esie inyụn̄ inamde mme n̄kpọ eke ẹnemde enye esịt.”—1 John 3:21, 22.

Ndinyene ifụre ndisan̄a n̄kpere Jehovah ọwọrọ ke nnyịn imekeme ndisian enye se ededi oro iyomde nditịn̄. Nnyịn imekeme ndisian Jehovah se ededi oro anamde nnyịn ndịk, afịnade nnyịn, m̀mê etịmerede nnyịn esịt, inyụn̄ inyene mbuọtidem ke enye iditreke ndikop akam ofụri esịt nnyịn. Idem edieke inamde akwa idiọkn̄kpọ, ndien inen̄erede ikabade esịt, esịt ikpenyeneke ndibiom nnyịn tutu nnyịn ikemeke ndibọn̄ akam.

Ifụre utịn̄ikọ edi ata ọsọn̄urua enọ oro owo mîdotke. Nnyịn ida ifụre emi inọ Abasi ubọn̄ ke utom ukwọrọikọ ye utom unọ ukpep oro inamde, enye onyụn̄ anam nnyịn inen̄ede isan̄a ikpere Abasi ke akam. Ẹyak nnyịn ‘ikûtop ifụre utịn̄ikọ eke inyenede iduọk, emi enyenede akwa utịp eke ẹdinọde’—kpa utịp nsinsi uwem.—Mme Hebrew 10:35.

[Ndise ke page 13]

Apostle Paul eketịn̄ ikọ ye uko

[Mme ndise ke page 15]

Oyom owo enyene ifụre utịn̄ikọ man ekeme ndinọ ukpep uforo uforo

[Ndise ke page 16]

Enen̄ede oyom owo enyene ifụre utịn̄ikọ man ekeme ndibọn̄ akam