N̄kọri Oro Nsio Nsio Orụk Owo ke Uganda Ẹnamde

UGANDA odu ke ufọt edem usiahautịn ye edem usoputịn Akamba Ntotụn̄ọ Ebeden̄ emi odude ke Edem Usiahautịn Africa. Idụt oro odude ke ufọt ererimbot mi eye etieti. Unaisọn̄, obot, inyan̄, edisehe ikọt ọkọrọ ye ndiye unam ẹdu ke idụt emi. Sia enye odude ke akwa unaisọn̄ enyọn̄ obot Africa, enye enyene ukeuke idaha eyo ọkọrọ ye ndiye n̄kann̄kụk oro ẹyọhọde ye n̄kpri obot emi ẹniọn̄de ediwak kilomita.

Iwakke-wak idụt emi ẹtiede nte Uganda, emi ẹnyenede n̄kann̄kụk emi ikpehe kiet ebịtde ke ntak ice ke adan̄aemi ikpehe eken ofiopde. N̄kann̄kụk emi ọtọn̄ọ ke etịn̄e Obot Ọfiọn̄ emi snow ofụkde, Obot Ruwenzori oro odude ke edem usoputịn, esịm edem usiahautịn emi ebietde desat. Afo emekeme ndikụt mme enen, editịm, ye ekpe ke ikọt Uganda. Mme ọmọnidiọk, ikpọkebọk, ye se iwakde ibe orụk inuen 1,000 ẹdu ke ikpọ obot ye ikpọ akai Uganda. Unana edịm ye akan̄ ẹsinọmọ ediwak idụt Africa, edi Uganda enyene mme akpa ye ikpọ n̄kpọdiọhọ mmọn̄, utọ nte N̄kpọdiọhọ Mmọn̄ Victoria emi edide udiana n̄kponn̄kan n̄kpọdiọhọ mmọn̄ ke ofụri ererimbot emi mîdịghe unụn̄. N̄kọk edere edere N̄kpọdiọhọ Mmọn̄ Victoria ewet odụk Akpa Nile. Ikpaha owo idem ntak emi Winston Churchill okokotde idụt emi “n̄kpọuto Africa”!

“N̄kpọuto” Oro Esem Mfịn

Nte ededi, mme owo ẹnen̄ede ẹma Uganda ke ntak nditọisọn̄ esie—emi ẹtiede ufan ufan, ẹfọn ido, ẹnyụn̄ ẹnyene nsio nsio ido unam n̄kpọ. Uganda emi mme inua-okot Christian ẹwakde ẹkan mi enyene ediwak ekpụk ye ido unam n̄kpọ. Idem mfịn emi, ẹkeme ndida ido edinam ye usịnen̄kpọ ndiọn̄ọ ekpụk oro owo otode.

Ke ndondo emi, ediwak mbon Uganda oro ibat akade-ka iso ndikọri ke ẹnyịme eti mbụk Bible aban̄ade ini oro nsinsi emem edidude ke ofụri isọn̄. (Psalm 37:11; Ediyarade 21:4) Imemke utom nditan̄a eti mbụk emi nnọ kpukpru owo ke idụt emi ekperede ndikpon nte Great Britain mi.

 “Ekpri” emi ọkọtọn̄ọde ke ini emi akpa owo Uganda akanade baptism, ke N̄kpọdiọhọ Mmọn̄ Victoria ke 1955, nte Ntiense Jehovah oro ayakde idem ọnọ, ama akabade edi tọsịn ke akpatre ke 1992. N̄kọri aka iso ndidu toto ke 1955. Emi ekem ye un̄wọn̄ọ Abasi emi: “Ami Jehovah nyanam enye awara ke ekem ini esie.”—Isaiah 60:22.

Ndikan Mme Ubiọn̄ọ Nsio Nsio Usem

Ikọmbakara edi akpan usem oro ata ediwak owo ẹsemde, akpan akpan ke ufọkn̄wed; edi enye idịghe usem emana ata ediwak mbon Uganda. Ntem, Mme Ntiense Jehovah ẹsikere n̄ko ẹban̄a mme usem en̄wen oro ediwak owo ẹsemde ke Uganda ke ini mmọ ẹdomode nditan̄a eti mbụk nnọ mme owo. Emi edi akpan n̄kpọ koro se ibede owo miliọn 20 ke otu owo miliọn 25 oro ẹdụn̄de ke idụt emi, ẹdụn̄ọ ke mme obio-in̄wan̄ m̀mê ke n̄kpri obio, emi mme owo ẹsinemede nneme ke usem emana mmọ kpukpru usen. Oyom ẹsịn ọkpọsọn̄ ukeme man ẹkeme nditan̄a eti mbụk nnọ mbon oro ẹsemde usem emana mmọ mi nnyụn̄ nyụhọ udọn̄ mmọ ke n̄kan̄ eke spirit.

Kpa ye oro, Mme Ntiense Jehovah ẹdomo ndiyụhọ udọn̄ mme owo emi ke n̄kan̄ eke spirit ebe ke ndikwọrọ ikọ nnọ mmọ ke usem emana mmọ nnyụn̄ nsio n̄wed ke nsio nsio usem mmọ. Otu mme akabade n̄wed oro ẹdude ke n̄kọk itieutom ke Kampala, ibuot obio Uganda, ẹkabarede n̄wed ẹsịn ke usem inan̄ emi: Acholi, Lhukonzo, Luganda, ye Runyankore. N̄ko-n̄ko, ediwak owo emi ibat awakde utịm ikaba akan ibat Mme Ntiense Jehovah ẹsidụk mme mbono Christian oro ẹnịmde ke nsio nsio usem ke ofụri idụt emi. Emi enen̄ede owụt ke ukeme oro ẹsịnde ndikwọrọ ikọ nnọ mme owo oro ẹsemde nsio nsio usem etịp esịn ke usọp usọp n̄kọri oro ẹnamde ke n̄kan̄ eke spirit. Edi ikụreke ke emi.

Mme Asiakusụn̄ Ẹda Usụn̄ ke Utom Ukwọrọikọ

Mme esop ẹsidat esịt ndibere ye ndutịm oro ẹsinamde man ẹda n̄kpọ nte ọfiọn̄ ita kpukpru isua ẹkwọrọ ikọ ke mme efakutom oro ẹdude nsannsan. (Utom 16:9) Mme enyene-ifịk n̄kparawa owo oro ẹdide mme asiakusụn̄, m̀mê mme ọkwọrọikọ uyọhọ ini, oro ibat akade-ka iso ndikọri ẹsida usụn̄ ke utom emi. Mmọ ẹsika ẹkekwọrọ eti mbụk ke mme efakutom oro ẹdude nsannsan emi akanam owo mîkwọrọke ikọ.

 Ẹma ẹnọ Mme Ntiense iba ẹka ẹkenam utom nte mme akpan asiakusụn̄ ke ọfiọn̄ ita ke Bushenyi, ekpri obio emi odude ke edem usoputịn Uganda. Mmọ ẹma ẹketiene Ntiense Jehovah kiet kpọt emi okodude ke obio oro ẹkwọrọ ikọ ẹnyụn̄ ẹnịm mme mbono esop. Ke ufan̄ ọfiọn̄ kiet, akpan asiakusụn̄ iba emi ẹma ẹnịm ukpepn̄kpọ Bible ofụri ini ye owo 40, ndien owo 17 ke otu emi ẹma ẹtọn̄ọ ndidụk mme mbono esop Mme Ntiense Jehovah. Mme akpan asiakusụn̄ oro ẹbụk ẹte: “Ndusụk owo oro ikọnọde ediye uduot ekpri n̄wed Nso ke Abasi Oyom Oto Nnyịn? * ẹma ẹdi ufọk nnyịn ke usen ifan̄ ẹma ẹkebe, ẹsan̄a ye mme babru oro mmọ ẹkewetde mme ibọrọ mbụme oro ẹdude ke ediye uduot ekpri n̄wed oro. Mmọ ẹkeyom ndifiọk m̀mê ibọrọ mmimọ ẹma ẹnen.” Esop oro enyenede Ufọkmbono Obio Ubọn̄ odu ke obio oro idahaemi.

Asiakusụn̄ iba ẹma ẹka efakutom kiet emi odude ke edem usoputịn Uganda, emi akanam owo mîkwọrọke eti mbụk. Mmọ ẹkewet ẹte: “Mme owo ẹnen̄ede ẹkop nsatitọn̄ akpanikọ Bible. Nnyịn imọtọn̄ọ inyụn̄ inịm ukpepn̄kpọ Bible 86 ke ufan̄ ọfiọn̄ ita oro idude mi.” Ikebịghike, otu Mme Ntiense ẹma ẹdu ke efakutom oro.

Mbon En̄wen Oro Ẹsịnde Ifịk ke An̄wautom

Ediwak owo oro ẹma ẹkenam utom usiakusụn̄ ẹbịghi ẹsịne ke otu mme asiakusụn̄ oro ẹnyenede ifịk mi. Mbemiso Patrick akakabarede edi kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah, enye ekesifri uta ke n̄ka ikwọ udịmekọn̄ ofụm Idi Amin, kpa akani adaibuot ukara Uganda. Ọfiọn̄ itiokiet ke Patrick ama akana baptism ke 1983, enye ama akabade edi asan̄autom uyọhọ ini. Mfịn emi enye edi esenyịn oro esisan̄ade ese mme esop onyụn̄ ọnọde mmọ nsịnudọn̄.

Margaret akana baptism ke 1962. Okposụkedi enye odude ke iduọk isua 70 mînyụn̄ ikemeke ndinen̄ede nsan̄a isan̄ ke ntak mfịna ekikoi, enye esida n̄kpọ nte hour 70 ke ọfiọn̄ abuana idotenyịn a-Bible ye mme mbọhọidụn̄ esie. Enye esibon mme n̄wed ke anyan n̄kpọitie oro anade ke enen esie, esinyụn̄ ọtọn̄ọ nneme ye owo ekededi oro asan̄ade ebe emi amade ndikop eti mbụk aban̄ade emem emem obufa ererimbot.

Simon, ọtọin̄wan̄ emi otode edem usiahautịn Uganda, ama oyom akpanikọ ke isua 16, ndien ke 1995 enye ama okụt ndusụk n̄wed oro Mme Ntiense Jehovah ẹsiode. Se enye okokotde ama anam ọdọn̄ enye ndifiọk n̄kpọ efen efen mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi ye utịbe utịbe uduak Jehovah kaban̄a  isọn̄. Ntiense ndomokiet ikodụhe ke Kamuli emi Simon okodụn̄de, ntre enye ama aka Kampala emi edide n̄kpọ nte kilomita 140 man okoyom mmọ. Mfịn, esop odu ke obio mmọ.

“Nnyịn Ikaha Ebiet”

Kpa nte edide ke ediwak ebiet eken ke Africa, ediwak owo ke Uganda ẹyom otu ido ukpono ẹnyene ediye itie utuakibuot. Emi eketie nte n̄kpọ oro ndusụk esop Mme Ntiense Jehovah mîdikemeke ndinam, sia mmọ mîkenyeneke okụk ndibọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro odotde. Inua ikemeke ndibụk nte esịt ekenemde nditọete ke utịt utịt isua 1999, ke ini ẹketọn̄ọde ndutịm edibọp ediwak Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke ofụri ererimbot. Ke ufan̄ isua ition oro ẹketienede, ẹma ẹbọp mbufa Ufọkmbono Obio Ubọn̄ 40 ke Uganda. Idahaemi ekpere ndidi kpukpru esop ẹnyene ukeuke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro odotde. Se utom ubọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ asiande mbon n̄kann̄kụk edi, “Nnyịn ikaha ebiet.” Emi etịp esịn ke n̄kọri oro odude.

Ekpri esop ke edere edere Uganda ẹkesinịm mbono esop ke idak ata akamba eto man̄ko. Utom ama ọtọn̄ọ usọp usọp ke ẹma ẹkedep isọn̄. Mme anamutom ubọpn̄kpọ, ọkọrọ ye Mme Ntiense n̄kann̄kụk oro, ẹma ẹtọn̄ọ ndibọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Akani ọwọrọiso ebre mbre ukara ke n̄kann̄kụk oro ama enem esịt aban̄a utom oro. Enye ama ayak ufọk oro enye esinịmde ubomisọn̄ ọnọ ẹda ẹnịm mme mbono esop tutu ẹkụre Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro. Enye ama enyịme n̄ko kiet ke otu mme anamutom ubọpn̄kpọ ekpep imọ Bible. Idahaemi enye edi enyene-ifịk asuanetop oro ama akana baptism, okopde inemesịt ndituak ibuot nnọ Jehovah ke ediye Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro!

Ufan ufan edu, ima, ye edidianakiet oro ọkọkufọk kiet okokụtde ke ini ẹkebọpde Ufọkmbono Obio Ubọn̄ kiet ke ufọt edem usụk ye edem usiahautịn Uganda ama enen̄ede otụk enye tutu enye editiene an̄wam. Ke ini utom oro ekekperede ndikụre, enye ama akam anam utom ofụri okoneyo man nditọete ẹkpekeme ndikụre Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro nnyụn̄ nyak enye nnọ Jehovah ke ndan̄nsiere. Enye ọkọdọhọ ete: “Mbufo kpọt ẹnen̄ede ẹma kiet eken, idịghe nditetịn̄ kpọt.”

N̄kọri Ayaka Iso Odu kpa ye Afanikọn̄

Sia ẹkụrede mbufa efakutom ke Uganda, ibat Mme Ntiense aka iso ndikọri ndien ediwak mbon oro ẹnyenede udọn̄ ke ẹbuana ye esop. Nte ededi, oyom ẹsọsọp ẹnọ akwa udịm mbon itọkekọn̄ oro ẹbụn̄ọde ẹdụk Uganda, ntịn̄enyịn. Ekọn̄ mbio obio oro ẹn̄wanade ke mme idụt oro ẹkperede Uganda afịna ikọt Jehovah n̄ko. Mme Ntiense oro ẹdude ke mme itienna mbon itọkekọn̄ ẹnen̄ede ẹnyene mbuọtidem ke Jehovah. Akani akwa owo ukara otode idụt mbọhọ Uganda, emi ekesitienede ọkọbọ Mme Ntiense ini kiet ko ke ini ẹkekpande utom mmọ ke idụt esie, eti nte imọ ikesidude uwem inem inem. Ke ama ekekpep Bible ke kiet ke otu itienna mbon itọkekọn̄ onyụn̄ akabade edi Ntiense, enye ọkọdọhọ ete: “Uforo obụkidem ye akwa idaha ke ererimbot ẹwọrọ ikpîkpu. Okposụkedi mbuenede nnyụn̄ ndọn̄ọde idahaemi, uwem mi enen̄ede enyene se ọwọrọde idahaemi akan nte akanam edide. Mmọfiọk Jehovah, mmonyụn̄ n̄wụt esịtekọm mban̄a ifet edibọn̄ akam. Ke adianade ye ata idotenyịn oro nnyenede mban̄a ini iso, mmọfiọk ntak emi anade nnyịn iyọ afanikọn̄ mfịn. Ntre, mmenyene emem esịtidem oro akanam mmenyeneke.”

Isọn̄ Uganda ọfọn n̄kpọ etieti tutu ẹsitoho ufiet ke edieke ẹwụkde eto ke isọn̄ ke mbubịteyo ke enye eyetịbe ke ndan̄nsiere. N̄kọri eke spirit oro adade itie ke idụt emi owụt ke isọn̄ eke spirit ọfọn n̄kpọ n̄ko. Nnyịn imọkọm Jehovah Abasi ke ndiyak ini odu ọnọ nsio nsio owo ke Uganda ndikpep mban̄a Obio Ubọn̄ Esie. Jesus ekemen nte Obio Ubọn̄ oro ọsọn̄de urua odomo ye ‘pearl emi ekọmurua esie okponde.’ Ata ediwak owo ke Uganda ẹdi ẹdifiọk oro.—Matthew 13:45, 46.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ndise obio ke page 8]

(Ama oyom ndikụt nte enye enen̄erede etie, se n̄wed)

SUDAN

UGANDA

Akpa Nile

Kamuli

Tororo

Kampala

Bushenyi

N̄kpọdiọhọ Mmọn̄ Victoria

KENYA

TANZANIA

RWANDA

[Mme ndise ke page 9]

Ita ke otu ediwak ifịk ifịk mme asiakusụn̄

[Ndise ke page 10]

Patrick

[Ndise ke page 10]

Margaret

[Ndise ke page 10]

Simon

[Mme ndise ke page 10]

Mbono district ke Tororo

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 8]

Edem edem: © Uganda Tourist Board