Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot

Ndi ẹkeme ndisio owo oro anamde mbubiam ido mfep ke esop Christian kpa nte ẹkemede ndisio enye mfep edieke anamde use m̀mê obukpo ido?

Ih, ẹkeme ndisio owo eke akade iso anam use, m̀mê ndusụk orụk mbubiam ido, ye obukpo ido mfep ke esop edieke enye mîkabakede esịt. Apostle Paul asiak idiọkn̄kpọ ita emi ọkọrọ ye ndiọi n̄kpọ eken oro ẹkemede ndinam ẹsio owo ke esop, ke ini enye ekewetde ete: “Utom obụkidem ẹyarade, ndien mmọ ẹdi use, mbubiam ido, obukpo ido . . . mmebem iso ntọt mbufo . . . nte ke mbon oro ẹkade iso ẹnam utọ mme n̄kpọ emi ididaha obio ubọn̄ Abasi inyene.”—Galatia 5:19-21.

Use (Greek, por·neiʹa) edi edinyene oburobụt ebuana idan̄ ke ini owo mîdọhọ ndọ nte ekemde ye N̄wed Abasi. Emi esịne efịbe, usan̄a akpara, ye ebuana idan̄ ke otu mbon oro mîdọhọ ndọ ọkọrọ ye idan̄ inua ye idan̄ etịtifuọ ye owo ndifiọn̄ọ ndido idan̄ owo oro mîdịghe nsan̄andọ esie. Owo ekededi oro akade iso anam  use mînyụn̄ ikabakede esịt inyeneke ndidu ke esop Christian.

Obukpo ido (Greek, a·selʹgei·a) ada aban̄a “unana edifara ke idem, akpan akpan ke mme n̄kpọ ẹban̄ade idan̄; etịme etịme ido; edu oro ananade iso o-bụt; oburobụt ido.” The New Thayer’s Greek-English Lexicon ọdọhọ ke ikọ Greek oro ọwọrọ “ebeubọk udọn̄ idan̄, . . . edinam oro odorode owo ndidien, unana iso o-bụt, emiom.” N̄wed ukabadeikọ en̄wen ọdọhọ ke obukpo ido edi edinam oro “abiatde kpukpru mbet eti ido uwem oro ẹnyịmede ke n̄kaowo.”

Nte n̄wed ukabadeikọ emi owụtde, “obukpo ido” abuana n̄kpọ iba: (1) Ido oro ke idemesie enen̄ede abiat ibet Abasi, ndien (2) edu anamidiọk emi iwụtke ukpono, etie emiom emiom.

Do ndien, “obukpo ido” idịghe ekpri idiọkn̄kpọ. Enye esịne mme edinam oro ẹnen̄erede ẹbiat ibet Abasi ẹnyụn̄ ẹwụt edu emiom m̀mê edinam n̄kpọ isa isa—kpa edu oro mîwụtke ukpono inọ mme odudu ukara, ibet, ye mme edumbet m̀mê esede mmọ ke ndek. Paul abuan obukpo ido ye oburobụt ido idan̄. (Rome 13:13, 14) Sia Galatia 5:19-21 abatde obukpo ido esịn ke otu ndiọi edinam oro mîdiyakke owo ada Obio Ubọn̄ Abasi enyene, enye edi edinam emi ekemede ndinam ẹnọ owo nsuannọ mîdịghe ẹsio owo ke esop Christian.

Mbubiam ido (Greek, a·ka·thar·siʹa): Ke otu ikọ ita oro ẹkabarede “use,” “mbubiam ido,” ye “obukpo ido,” mbubiam ido abuana n̄kpọ awak akan. Enye abuana orụk ndek ekededi—ke se iban̄ade idan̄, ke ikọ, ke edinam, ye ke n̄kan̄ eke spirit. “Mbubiam ido” abuana ata ediwak ikpọ idiọkn̄kpọ.

Nte ẹwetde ke 2 Corinth 12:21, Paul etịn̄ aban̄a mbon oro “ẹkenamde idiọkn̄kpọ mbemiso, edi emi mîkabakede esịt ikpọn̄ mbubiam ido ye use ye obukpo ido oro mmọ ẹkenamde.” Sia ẹsiakde “mbubiam ido” ọtọkiet ye “use ye obukpo ido,” do enyene orụk mbubiam ido emi owo anamde ndien oyom ẹkpe ikpe ẹnọ enye. Nte ededi, mbubiam ido edi ata ntatara ikọ oro esịnede mme n̄kpọ oro mîyomke ẹkpe ikpe ẹnọ owo. Kpa nte ufọk ekemede ndidehe esisịt mîdịghe enen̄erede edehe, kpasụk ntre n̄ko, mbubiam ido edi ke orụk ke orụk.

Paul ọkọdọhọ ke Ephesus 4:19 ete ke ‘esịt ndusụk owo odoro ufiọn,’ ndien ke mmọ “ẹyak idem ẹnọ obukpo ido ndinam kpukpru orụk mbubiam ido ke idiọkitọn̄.” Ntem, Paul owụt ke ndinam “mbubiam ido . . . ke idiọkitọn̄” edi ukem ye obukpo ido. Edieke owo emi ama akana baptism akade iso anam “mbubiam ido . . . ke idiọkitọn̄” inyụn̄ ikabakede esịt, ẹkeme ndisio enye mfep ke esop ke ntak akwa mbubiam ido.

Nso edieke mbon oro ẹyomde ndidọ ndọ ẹsiwakde ndifat, ndifiọn̄ọ idem mmọ, nnyụn̄ ntịm inua ke usụn̄ oro edemerede mmọ udọn̄ idan̄? Mbiowo ẹkeme ndibiere ke idiọkitọn̄ akanam mmọ ẹnam oro, okposụkedi mmọ mîkanamke emi emiom emiom nte edide ye obukpo ido. Ntre mbiowo ẹkeme ndikpe ikpe nnọ mmọ sia emi abuana akwa mbubiam ido. Edieke edide ido owo ndisida urụk ukopikọ nneme nneme ẹban̄ade idan̄ ye owo en̄wen, ẹkeme ndikpe ikpe nnọ enye sia enye anam akwa mbubiam ido, akpan akpan edieke edide ẹma ẹbebem iso ẹnọ enye item ẹban̄a emi.

Oyom mbiowo ẹda mbufiọk ẹbiere emi. Mbemiso mbiowo ẹbierede ke odot ẹkpe ikpe ẹnọ owo, mmọ ẹnyene ndinen̄ede mfiọk se iketịbede ye adan̄a nte owo akanamde n̄kpọ oro. Emi iwọrọke ke ana ẹdọhọ ke owo anam obukpo ido sia enye mîbọhọ item N̄wed Abasi; inyụn̄ iwọrọke nditie mbat m̀mê ikafan̄ ke owo ekeme ndinam idiọkn̄kpọ kiet mbemiso ẹkpede ikpe ẹnọ enye. Mbiowo ẹkpenyene ndinen̄ede ntie n̄kere nnyụn̄ mbọn̄ akam mban̄a idaha kiet kiet nnyụn̄ ndụn̄ọde mfiọk se iketịbede ye ibat ini oro n̄kpọ emi eketịbede, orụk idiọkn̄kpọ oro ẹkenamde ye nte ẹkenamde enye ẹketre, ọkọrọ ye se ikanamde ẹnam idiọkn̄kpọ oro.

Ke ẹsiode se iban̄ade idan̄ ẹfep, akwa mbubiam ido abuana mme idiọkn̄kpọ en̄wen. Ke uwụtn̄kpọ, ekpri eyeneren oro ama akana baptism ekeme ndin̄wọn̄ eto sika ifan̄ kpọt ke ufan̄ usen ifan̄ onyụn̄ ayarade emi ọnọ ete ye eka esie. Enye enen̄ede ebiere ke imọ idin̄wọn̄ke sika  aba. Emi edi mbubiam ido, edi emi idiọkke ikem ndidi akwa mbubiam ido m̀mê ndinam “mbubiam ido . . . ke idiọkitọn̄.” Item oro ebiowo kiet m̀mê iba ẹnọde, ye un̄wam oro ete ye eka eyen emi ẹnọde eyekem. Edi edieke ekpri eyeneren emi esiwakde ndin̄wọn̄ sika, emi ekpedi edikokoi nsabade obụkidem, ndien ẹnyene ndikpe ikpe nnọ enye sia oro edidi akwa mbubiam ido. (2 Corinth 7:1) Edieke eyen emi mîkabakede esịt, ẹnyene ndisio enye mfep ke esop.

Ndusụk mme Christian ẹsịn idem ke ndise mme ndise idan̄. Utọ edinam emi inemke Abasi esịt, ndien idem ekeme ndikpa mbiowo ndifiọk ke ekemmọ andinịm ke akpanikọ esinam emi. Edi idịghe kpukpru edise ndise idan̄ oyom ẹkpe ikpe ẹnọ owo. Ke uwụtn̄kpọ, nso edieke eyenete esiwakde ndise ndise idan̄ oro ẹdọhọde ke owo iwụtke kpukpru n̄kpọ in̄wan̄-in̄wan̄? N̄kpọ emi anam enye bụt, enye ayarade emi ọnọ ebiowo, ndien ebiere ke imọ idinamke idiọkn̄kpọ oro aba. Ebiowo oro ekeme ndibiere ke edinam eyenete emi idiọkke isịm idaha oro ẹkpedọhọde ke enye ama anam “mbubiam ido . . . ke idiọkitọn̄”; enye ikonyụn̄ inamke emi emiom emiom, oro akpanamde emi edi obukpo ido. Okposụkedi mîyomke ẹkpe ikpe ẹnọ enye ke ntak edinam emi, utọ mbubiam ido emi oyoyom ẹda N̄wed Abasi ẹnọ enye ọkpọsọn̄ item ndien ekeme ndiyom mbiowo ẹka iso ẹnọ enye un̄wam.

Edi, nso edieke Christian ekedịbede ese oburobụt ndise idan̄ oro ẹwụtde kpukpru n̄kpọ in̄wan̄-in̄wan̄ ke ediwak isua onyụn̄ anamde kpukpru se enye ekemede man edịp idiọkn̄kpọ esie emi? Utọ ndise idan̄ oro ekeme ndisịne otuowo ndidan̄ owo ke n̄kanubọk, ndibọp owo nnịm ndan̄, nditụhọde owo ibak ibak, ndifiomo iban, m̀mê ndikam nse ndise idan̄ nditọwọn̄. Ke ini mbon en̄wen ẹdifiọkde se enye esinamde, bụt enen̄ede anam enye. Enye inamke emi emiom emiom, edi mbiowo ẹkeme ndibiere ke enye ‘ayak idem ọnọ’ ndek ndek ido emi onyụn̄ anam ‘mbubiam ido ke idiọkitọn̄,’ oro edi, akwa mbubiam ido. Ẹyemek kọmiti ukpeikpe koro edinam emi edi akwa mbubiam ido. Edieke anamidiọk emi mîkabakede esịt nte owo Abasi, inyụn̄ ibiere ke tutu amama imọ idisehe ndise idan̄ aba, ẹyesio enye ẹfep ke esop. Edieke enye ekesịnde udọn̄ ọnọ edise ndise idan̄ ke ndikot mbon en̄wen ẹdi ufọk esie ẹdise ndise idan̄, emi ediwụt ke enye anam emi emiom emiom, kpa edu oro ẹdade ẹdiọn̄ọ ke owo anam obukpo ido.

Kpukpru ini oro N̄wed Abasi etịn̄de n̄kpọ aban̄a “obukpo ido,” emi esibuana akwa idiọkn̄kpọ oro esiwakde ndiban̄a idan̄. Man mbiowo ẹkeme ndibiere m̀mê owo anam obukpo ido, mmọ ẹnyene ndifiọk m̀mê enye akanam n̄kpọ emiom emiom, etịme etịme, ndek ndek, anana iso o-bụt, onyụn̄ anam n̄kpọ oro odorode owo ndidien. Ke n̄kan̄ eken, ndinen̄ede mbiat ibet Jehovah ekeme ndibuana “idiọkitọn̄” idem edieke owo mînamke oro emiom emiom. Mme n̄kpọ emi ẹdi akwa mbubiam ido ndien ẹkpenyene ndikpe ikpe nnọ owo emi anamde mmọ.

Ndibiere m̀mê edinam owo ọdiọk esịm se ẹkotde akwa mbubiam ido m̀mê obukpo ido edi akwa mbiomo, sia oro abuana uwem owo. Mbon oro ẹkpede utọ ikpe oro ẹnyene ndibọn̄ akam mben̄e Abasi edisana spirit esie, mbufiọk, ye ikike. Mbiowo ẹnyene ndinam esop asana nnyụn̄ nda se isịnede ke Ikọ Abasi ye ndausụn̄ oro “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ọnọde, n̄kpe ikpe. (Matthew 18:18; 24:45) Ke ndiọkeyo emi, mbiowo ẹnyene ndinen̄ede nti ikọ emi: “Mbufo ẹtịn̄ enyịn ke se mbufo ẹnamde: koro mîdịghe owo ke mbufo ẹkpe ẹnọ, edi ẹkpe ẹnọ Jehovah.”—2 Chronicles 19:6.