Nyene Eti Ibuot—Bak Abasi!

“Editọn̄ọ eti ibuot edi uten̄e Jehovah.”—MME N̄KE 9:10.

1. Nso inam ntak emi ẹkpebakde Abasi mîn̄wan̄ake ediwak owo ?

 ODU ini oro ekedide itoro ndidọhọ ke owo edi abak-Abasi. Ediwak owo mfịn ẹda edibak Abasi nte n̄kpọ eset, inyụn̄ in̄wan̄ake mmọ ntak emi ẹkpebakde Abasi. Mmọ ẹkeme ndibụp ẹte: ‘Edieke Abasi edide ima, ntak akpanade mbak enye?’ Mmọ ẹda mbak nte idiọk edu emi ekemede ndikpan owo ndinam n̄kpọ. Nte ededi, ata mbak Abasi abuana ediwak n̄kpọ, ndien nte idikụtde, enye idịghe ikpîkpu edikop ndịk mban̄a n̄kpọ.

2, 3. Nso ke ata mbak Abasi abuana?

² Ke Bible, mbak m̀mê uten̄e Abasi edi eti edu. (Isaiah 11:3) Emi edi uten̄e ye akwa ukpono oro inyenede inọ Abasi, kpa ọkpọsọn̄ udọn̄ oro inyenede nditre ndiyat enye esịt. (Psalm 115:11) Emi abuana ndinyịme nnyụn̄ nnen̄ede ntiene mme edumbet ido uwem oro Abasi ọnọde nnyụn̄ nnam se enye amade. N̄wed ndụn̄ọde kiet owụt ke utọ eti mbak oro edi “akpan edu oro ẹnyenede ẹban̄a Abasi, emi an̄wamde owo anam n̄kpọ ye eti ibuot onyụn̄ efep kpukpru orụk idiọk.” Ikọ Abasi ọdọhọ nnyịn nte enende ete: “Editọn̄ọ eti ibuot edi uten̄e Jehovah.”—Mme N̄ke 9:10.

³ Ke akpanikọ, mbak Abasi abuana ata ediwak n̄kpọ oro owo anamde. Enye inamke owo enyene eti ibuot kpọt, edi anam ẹnyene n̄ko idatesịt, emem, uforo, anyan uwem, idotenyịn, ibetedem, ye mbuọtidem. (Psalm 2:11; Mme N̄ke 1:7; 10:27; 14:26; 22:4; 23:17, 18; Utom 9:31) Enye enen̄ede enyene ebuana ye mbuọtidem ye ima. Ke nditịm ntịn̄, enye abuana kpukpru n̄kpọ oro ẹnamde inyene itie ebuana ye Abasi ye mme owo. (Deuteronomy 10:12; Mme Hebrew 11:7) Mbak Abasi abuana n̄ko edinen̄ede nnịm ke Ete nnyịn eke heaven ekere aban̄a nnyịn onyụn̄ eben̄e idem ndidahado nnọ nnyịn ke mme ndudue nnyịn. (Psalm 130:4) Sụk mme idiọkowo oro mîkabakede esịt ẹkop ndịk ẹban̄a Abasi. *—Mme Hebrew 10:26-31.

Ndikpep Ndibak Jehovah

4. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn ‘ikpep ndibak Jehovah’?

⁴ Sia anade ibak Abasi mbemiso ikemede ndinam nti ubiere nnyụn̄ mbọ mme edidiọn̄ esie, didie ke ikeme ‘ndikpep ndibak Jehovah’ nte enende? (Deuteronomy 17:19) Ẹwet ediwak uwụtn̄kpọ iren ye iban oro ẹkebakde Abasi ke N̄wed Abasi “ndida nnọ nnyịn item.” (Rome 15:4) Man ifiọk se enen̄erede ọwọrọ ndibak Abasi, ẹyak ineme iban̄a owo kiet ke otu mme uwụtn̄kpọ oro, oro edi Edidem David eke Israel eset.

5. Didie ke ndikpeme ufene akan̄wam David ekpep ndibak Jehovah?

⁵ Jehovah ama esịn Saul akpa edidem Israel, sia enye akabakde owo utu ke ndibak Abasi. (1 Samuel 15:24-26) Ke n̄kan̄ eken, uwem David ọkọrọ ye n̄kpet n̄kpet itie ebuana esie ye Jehovah ẹma ẹwụt ke enye ama enen̄ede abak Abasi. Toto ke ini uyen David, enye ekesiwak ndidu ke an̄wa n̄kpeme ufene ete esie. (1 Samuel 16:11) Anaedi David ndikekpeme ufene ke ediwak okoneyo oro ntantaọfiọn̄ ẹkeyọhọde enyọn̄ ama an̄wam enye ọfiọk se ndibak Jehovah ọwọrọde. Okposụkedi David ọkọfiọkde esisịt aban̄a nte ekondo okponde, enye ama esịm nnennen ubiere—oro edi ke Abasi odot se ikponode inyụn̄ ituakde ibuot inọ. Ekem enye ama ewet ete: “Ke adan̄aemi nsede  enyọn̄, utom nnuenubọk fo, ọfiọn̄ ye ntantaọfiọn̄ emi afo owụkde; nso n̄kpọ edi owo eke afo etide enye? nso n̄kpọ edi eyen owo eke afo edide edise enye?”—Psalm 8:3, 4.

6. Eketie David didie ke idem ke ini enye ọkọfiọkde nte Jehovah okponde?

⁶ Nte enende, uten̄e ama omụm David ke ini enye ekemende idemesie odomo ye akaka ikpaenyọn̄ oro ọyọhọde ye ntantaọfiọn̄. Utu ke se enye ọkọfiọkde ndinam enye okop ndịk, emi ama anam enye otoro Jehovah, ete: “Mme heaven ke ẹbụk ubọn̄ Abasi, ikpa-enyọn̄ onyụn̄ etịn̄ se ubọk esie anamde.” (Psalm 19:1) Uten̄e emi David eketen̄ede Abasi ama anam enye enen̄ede asan̄a ekpere Jehovah onyụn̄ oyom ndikpep nnyụn̄ nsan̄a ke mfọnmma usụn̄ Esie. Kere nte eketiede David ke idem ke ini enye ọkọkwọde ọnọ Jehovah ete: “Afo omokpon, omonyụn̄ anam mme utịbe n̄kpọ: afo ikpọn̄-ikpọn̄ edi Abasi. Teme mi usụn̄ fo, O Jehovah; nyasan̄a ke akpanikọ fo: kọt esịt mi abak enyịn̄ fo.”—Psalm 86:10, 11.

7. Didie ke mbak Abasi akan̄wam David an̄wana ye Goliath?

⁷ Ke ini mme Philistine ẹkedade ekọn̄ ẹdụk isọn̄ Israel, Goliath, etubom ekọn̄ mmọ oro ọkọniọn̄de n̄kpọ nte mita ita, ama esịn nditọ Israel ke ndek ke ndidọhọ ete: ‘Ẹsio owo ke otu mbufo edin̄wana ye ami! Edieke enye akande, nnyịn iyedi ifịn mbufo.’ (1 Samuel 17:4-10) Saul ye kpukpru mbonekọn̄ esie ẹma ẹnen̄ede ẹkop ndịk, edi David ikokopke ndịk. Enye ama ọfiọk ke ikpabak Jehovah, ikpabakke owo ndomokiet, inamke n̄kpọ m̀mê owo oro enyene odudu adan̄a didie. David ọkọdọhọ Goliath ete: ‘Ami nda enyịn̄ Jehovah mme udịm ntiene fi, ndien ofụri esop emi ẹyefiọk ẹte ke Jehovah idaha ofụt, inyụn̄ idaha eduat, in̄wana: koro ekọn̄ enyene Jehovah.’ Jehovah ama an̄wam David ada itiat kiet kpọt ke utop-itiat owot Goliath.—1 Samuel 17:45-47.

8. Nso ke mme uwụtn̄kpọ Bible oro ẹban̄ade mme abak-Abasi ẹkpep nnyịn?

⁸ Nnyịn imekeme ndisobo mme ubiọn̄ọ m̀mê mme asua oro ẹnyenede ndịk nte emi David okosobode. Nso ke ikeme ndinam? Edieke ibakde Abasi, imekeme ndikan mmọ ukem nte David ye mme anam-akpanikọ eken ke eset ẹkekande. Edieke ibakde Abasi, nnyịn idibakke owo. Nehemiah, anam-akpanikọ asan̄autom Abasi, ama esịn udọn̄ ọnọ ekemmọ nditọ Israel emi mme andibiọn̄ọ ẹkefịkde ete: “Mbufo ẹkûfehe mmọ: mbufo ẹti [Jehovah] emi okponde, onyụn̄ enyenede uten̄e.” (Nehemiah 4:14) Jehovah ama ọnọ David, Nehemiah, ye mme anam-akpanikọ asan̄autom esie eken ibetedem, ndien mmọ ẹma ẹkụt unen ke ndinam utom oro Abasi ọkọnọde mmọ. Nnyịn n̄ko imekeme ndikụt unen edieke ibakde Abasi.

Ndida Mbak Abasi Nse Mban̄a Mme Mfịna

9. Ke mme idaha ewe ke David okowụt ke imabak Abasi?

⁹ Ke David ama okowot Goliath, Jehovah ama anam enye akan ediwak ini. Nte ededi, ufụp ama anam Saul odomo ndiwot David—akpa enye akanam oro ibụmede ibụmede, ekem anam n̄kari n̄kari, ndien ke akpatre asan̄a ye udịmekọn̄. Okposụkedi oro Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ David ke enye edidi edidem, David ekenyene ndifefehe ke ediwak isua, n̄n̄wana ekọn̄, nnyụn̄ mbet ini emi Jehovah edinamde enye edidem. Ke kpukpru emi, David ama owụt ke imọ ikabak ata Abasi.—1 Samuel 18:9, 11, 17; 24:2.

10. Didie ke David okowụt ke imabak Abasi ke ini emi afanikọn̄ ekesịmde enye?

¹⁰ Ini kiet, David ama efehe ekedịbe ke ebiet Achish, kpa edidem obio Gath mme Philistine, obio mme Goliath. (1 Samuel 21:10-15) Ikọt edidem oro ẹma ẹdọhọ ke David edi asua mmimọ. Nso ke David akanam ke ini afanikọn̄ oro? Enye ama ọbọn̄ akam ke ofụri esịt ọnọ Jehovah. (Psalm 56:1-4, 11-13) Okposụkedi oro enye akanamde nte idadama man ọbọhọ, enye ama ọfiọk ke Jehovah ekenen̄ede anyan̄a imọ. David ndikeberi edem ofụri ofụri ke Jehovah nnyụn̄ mbuọt idem ye enye ama owụt ke enye ama enen̄ede abak Abasi.—Psalm 34:4-6, 9-11.

11. Didie ke ikeme ndiwụt ke imabak Abasi ke ini idomo, kpa nte David okowụtde?

 ¹¹ Nnyịn imekeme ndiwụt ke imabak Abasi ukem nte David akabakde ke ndibuọt idem ke un̄wọn̄ọ Abasi ndin̄wam nnyịn iyọ mme mfịna nnyịn. David ọkọdọhọ ete: “Kpat usụn̄ fo nọ Jehovah, nyụn̄ buọt idem fo ye enye, ndien enye ayanam” un̄wọn̄ọ esie. (Psalm 37:5) Emi iwọrọke ndiyak mme mfịna nnyịn nnọ Jehovah nnyụn̄ n̄kpan̄ ubọk ntie ndori enyịn ke enye ọyọkọk mfịna nnyịn. David ikọbọn̄ke akam iben̄e un̄wam Abasi ndien ekem akpan̄ ubọk etie. Enye ama ada odudu ye mbufiọk oro Jehovah ọkọnọde enye ese aban̄a mfịna esie. Kpa ye oro, David ama ọfiọk ke ukeme owo kpọt ikemeke ndinam owo okụt unen. Nnyịn ikpenyene ndifiọk oro n̄ko. Ke ima ikanam kpukpru se ikemede, ana iyak se isụhọde isịn Jehovah ke ubọk. Ke nditịm ntịn̄, ata ediwak ini, n̄kukụre se ikemede ndinam edi ndiberi edem ke Jehovah. Utọ ini emi ke iwụt ke nnyịn ke idem nnyịn imabak Abasi. Ikọ oro David eketịn̄de ke ofụri esịt mi ekeme ndidọn̄ nnyịn esịt: “Jehovah etie ufan ye mmọ eke ẹbakde enye.”—Psalm 25:14.

12. Ntak emi ikpadade akam nnyịn ke akpan n̄kpọ, ndien edu ewe ke nnyịn mîkpedehedei inyene?

¹² Ke ntre, nnyịn ikpenyene ndida akam ye itie ebuana nnyịn ye Abasi ke ata akpan n̄kpọ. Ke ini isan̄ade ikpere Jehovah, nnyịn inyene ndinịm “ke akpanikọ ke enye odu ye nte ke enye edi andinọ mmọ eke ẹsịnde ifịk ẹyom enye utịp.” (Mme Hebrew 11:6; James 1:5-8) Ndien ke ini enye an̄wamde nnyịn, inyene ‘ndiwụt esịtekọm,’ kpa nte apostle Paul eketemede nnyịn. (Colossae 3:15, 17) Inaha nnyịn itie nte mbon oro enyene-mbufiọk Christian oro ẹyetde aran eketịn̄de aban̄a ete: “Mmọ ẹda Abasi nte eyenufọk eke heaven. Ke ini mmọ ẹyomde n̄kpọ, mmọ ẹda ẹkot enye ọsọsọp edi. Ndien ke mmọ ẹma ẹkebọ se ẹyomde, mmọ ẹsio enye unyọn̄.” Utọ edu oro iwụtke mbak Abasi.

Ini Oro David Mîkabakke Abasi

13. Ini ewe ke David mîkenịmke Ibet Abasi?

¹³ Jehovah ndikan̄wam David ke ini nnanenyịn ama anam David enen̄ede abak onyụn̄ ọbuọt idem ye enye. (Psalm 31:22-24) Nte ededi, David ikabakke Abasi ke akpan idaha ita, ndien emi ama ada ndiọi utịp ọsọk enye. Akpa akabuana enye ndinam ẹmen ekebe ediomi Jehovah ke ukpatn̄kpọ ẹka Jerusalem utu  ke mme Levite ndibiom ke afara, kpa nte Ibet Abasi eketemede. Ke ini Uzzah emi akadade ukpatn̄kpọ oro usụn̄, okomụmde Ekebe oro mbak ediduọ, enye ama akpa ke ebe oro ke ntak unana ukpono esie. Edi akpanikọ ke Uzzah ama anam akwa idiọkn̄kpọ, edi David ndiketre ndinam nte Ibet Abasi eketemede akada idiọk utịp oro edi. Mbak Abasi ọwọrọ ndinam n̄kpọ asan̄a ekekem ye ndutịm esie.—2 Samuel 6:2-9; Numbers 4:15; 7:9.

14. Nso ikedi utịp ke David ndikabat Israel?

¹⁴ Ekem Satan ama anam David abat mbonekọn̄ Israel. (1 Chronicles 21:1) Ke ndinam ntre, David ikabakke Abasi, ndien emi ama anam nditọ Israel 70,000 ẹkpan̄a. Okposụkedi oro David akakabarede esịt ke enyịn Jehovah, enye ye ikọt esie ẹma ẹnen̄ede ẹbọ ufen.—2 Samuel 24:1-16.

15. Nso ikanam David esịn efịbe?

¹⁵ David ndiketre ndibak Abasi ke esisịt ini ama anam enye esịn efịbe ye Bath-sheba n̄wan Uriah. David ama ọfiọk ke efịbe m̀mê ediyom n̄wan mbọhọidụn̄ owo ifọnke. (Exodus 20:14, 17) Mfịna emi ọkọtọn̄ọ ke ini David ekesede Bath-sheba nte eyerede mmọn̄. Ata mbak Abasi akpakanam David ọsọsọp ọn̄wọn̄ọde enyịn ese ebiet en̄wen onyụn̄ ekere n̄kpọ en̄wen. Utu ke oro, David ama ‘owụk enyịn ese’ Bath-sheba tutu udọn̄ idan̄ anam enye ibakke Abasi. (Matthew 5:28; 2 Samuel 11:1-4) David ama efre ke Jehovah enen̄ede ọfiọk kpukpru n̄kpọ aban̄a imọ.—Psalm 139:1-7.

16. Mme utịp ewe ke David ọkọbọ ke ntak idiọkn̄kpọ esie?

¹⁶ David ye Bath-sheba ẹma ẹnyene eyen ke ẹma ẹkesịn efịbe. Esisịt ini ke oro ama ekebe, Jehovah ama ọdọn̄ Nathan prọfet esie akayarade idiọkn̄kpọ David. David ama ọtọn̄ọ ntak abak Abasi onyụn̄ akabade esịt ke ẹma ẹkewụt enye idiọkn̄kpọ esie. Enye ama ekpe Jehovah ubọk ete okûtop imọ ọduọk okûnyụn̄ ọbọ  imọ edisan̄a spirit Esie. (Psalm 51:7, 11) Jehovah ama efen ọnọ David onyụn̄ anam ufen esie efere, edi Enye ikemenke kpukpru mme utịp idiọkn̄kpọ esie ifep. Eyen David ama akpa, ndien ubon esie ẹma ẹkop iduọesịt ẹnyụn̄ ẹkụt ediwak afanikọn̄ toto ke ini oro. Nso utịp ke editre ndibak Abasi akama ntem!—2 Samuel 12:10-14; 13:10-14; 15:14.

17. Nọ uwụtn̄kpọ nte idiọkn̄kpọ ekemede ndinam owo ofụhọ.

¹⁷ Mfịn, nditre ndibak Abasi ke mme n̄kpọ ẹban̄ade ido uwem ekeme n̄ko ndinyene ata idiọk utịp oro ebịghide. Kere ban̄a nte akabiakde n̄kaiferi kiet ke ini enye ọkọfiọkde ke ebe imọ emi edide Christian ama esịn efịbe ke ini akanamde utom ke esenidụt. Ibuot ama oyon̄ enye, ndien enye ama ofụhọ onyụn̄ ada ubọk ofụk iso atua eyet. Edibịghi adan̄a didie mbemiso n̄kaiferi emi afiakde enyene mbuọtidem ke idem ebe esie onyụn̄ okpono enye? Ẹkeme ndifep utọ ndiọi utịp oro ke ndinen̄ede mbak Abasi.—1 Corinth 6:18.

Mbak Abasi Akpan Nnyịn Ndinam Idiọkn̄kpọ

18. Nso idi uduak Satan, ndien didie ke enye esinam n̄kpọ?

¹⁸ Satan ke abiat idaha ido uwem ke ererimbot usọp usọp akan nte akanam abiatde, ndien enye enen̄ede oyom ndibiat ata mme Christian. Enye esida mme ndido oro ẹnen̄erede ẹnyene n̄kpọ ndinam ye esịt ye ekikere nnyịn, akpan akpan enyịn ye utọn̄, abiat nnyịn. (Ephesus 4:17-19) Afo edinam n̄kpọ didie edieke okụtde oburobụt ndise, okopde oburobụt ikọ, m̀mê osobode mme oburobụt owo ke mbuari?

19. Didie ke mbak Abasi akan̄wam Christian kiet akan idomo?

¹⁹ Kere se iketịbede inọ André * emi edide ebiowo Christian, ete nditọ, ye abiausọbọ ke Europe. Ke ini André okodude ke utom okoneyo, mme nsan̄autom esie oro ẹdide iban ẹma ẹsida n̄kpri babru oro ẹkewetde ndise esịt owo ẹdidian ke udotibuot esie, emi ọkọwọrọde ke mmimọ iyom enye edifiọk mmimọ. André ama ọsọn̄ọ esịn etabi mmọ. Akan oro, enye ama ọwọrọ akanam utom ke ebiet en̄wen onyụn̄ ọkpọn̄ oburobụt itieutom oro. André ndibak Abasi ama enen̄ede owụt eti ibuot onyụn̄ ada ediwak edidiọn̄ ọsọk enye, koro mfịn enye anam utom ibio ini ke n̄kọk itieutom mme Ntiense Jehovah ke idụt mmọ.

20, 21. (a) Didie ke mbak Abasi ekeme ndin̄wam nnyịn ifep ndinam idiọkn̄kpọ? (b) Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede?

²⁰ Owo ndiyak idem nnọ idiọk ekikere ekeme ndinam enye ataba ọsọn̄urua itie ebuana esie ye Jehovah onyụn̄ ebịne n̄kpọ oro enye mînyeneke unen ndinyene. (James 1:14, 15) Ke n̄kan̄ eken, edieke ibakde Jehovah, nnyịn iyọsọn—mîdịghe ikam idaha ikpọn̄—mme owo, mme ebiet, mme edinam, ye unọ idem inemesịt oro ẹkemede ndibiat nnyịn. (Mme N̄ke 22:3) Esuene ekededi oro idibọde ke ntak emi m̀mê n̄kpọ ekededi oro editakde nnyịn imenke udomo ye editaba mfọn Abasi. (Matthew 5:29, 30) Ndibak Abasi enen̄ede abuana editre ndikokoi nsịn idem ke oburobụt edinam, esịnede edise ndise idan̄ ekededi. Ntre, mbak emi idiyakke nnyịn ‘ise nsunsu n̄kpọ.’ Edieke inamde oro, nnyịn imekeme ndinịm ke Jehovah ‘eyenịm nnyịn uwem’ onyụn̄ ọnọ nnyịn kpukpru se inen̄erede iyom.—Psalm 84:11; 119:37.

²¹ Ke akpanikọ, owụt eti ibuot kpukpru ini ndinam n̄kpọ ye ata mbak Abasi. Emi n̄ko esinam ikop ata inemesịt. (Psalm 34:9) Ibuotikọ oro etienede ayanam emi an̄wan̄a.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?

• Mbak Abasi abuana mme edu Christian ewe?

• Didie ke mbak Abasi edinam nnyịn ikûbak owo?

• Didie ke ikeme ndiwụt ke imada akam nnyịn ke akpan n̄kpọ?

• Didie ke mbak Abasi edikpan nnyịn ndinam idiọkn̄kpọ?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 23]

David ama ekpep mbak Abasi ke ndidụn̄ọde ubọkutom Jehovah

[Mme ndise ke page 24]

Nso ke afo edinam ke ini osobode idomo ke mbuari?