“Mbufo Ẹma Ẹkop nte Job Ọkọyọde”
“Mbufo Ẹma Ẹkop nte Job Ọkọyọde”
“Mbufo ẹma ẹkop nte Job ọkọyọde, ẹma ẹnyụn̄ ẹkụt utịp oro Jehovah ọkọnọde, nte ke Jehovah enen̄ede enyene esịt ima onyụn̄ okop mbọm.”—JAMES 5:11.
1, 2. Nso idomo ke ebe ye n̄wan ẹkesobo ke Poland?
HARALD ABT ikedịghe Ntiense Jehovah iyọhọ isua kiet ke ini udịmekọn̄ Hitler ẹkedade obio Danzig (idahaemi edide Gdańsk) ke edem edere Poland, ẹnyene. Ekem n̄kpọ ama ọsọn̄ etieti ye ata mme Christian do, ke nditịm ntịn̄, ekedi edue-ukot akpa-itọn̄. Ndedịbe bodisi ẹma ẹdomo ndinyịk Harald esịn ubọk ke n̄wed akan̄ mbuọtidem, edi enye ikenyịmeke. Ke Harald ama akabiat ediwak urua ke ufọk-n̄kpọkọbi, ẹma ẹnọ enye aka itienna ekikere Sachsenhausen, emi ẹkesidịghede enye uwem ẹnyụn̄ ẹmiade enye ndien ndien. Akwa owo ukara kiet ama anyan ubọk ke ekwa nsụn̄ikan̄ itie ufọpokpo onyụn̄ ọdọhọ Harald ete: “Edieke mûkan̄ke mbuọtidem etisịm usen 14, nsụn̄ikan̄ fo ọyọdọk ko aka ebịne Jehovah fo.”
2 Ke ini ẹkemụmde Harald, Elsa n̄wan esie akakama nsek eyenan̄wan ọfiọn̄ duop ke ubọk. Edi ndedịbe bodisi ẹma ẹmụm enye n̄ko. Ikebịghike, ẹma ẹbọ enye nsekeyen esie ẹnyụn̄ ẹnọ enye aka itienna nsobo ke Auschwitz. Edi enye ama odu uwem do ke ediwak isua, kpa nte Harald ebe esie. Afo emekeme ndikot n̄kpọ efen efen mban̄a nte mmọ ẹkeyọde ke Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke April 15, 1980. Harald ekewet ete: “Mmabiat isua 14 ke mme itienna ekikere ye mme ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak mbuọtidem mi ke Abasi. Ẹsibụp mi m̀mê n̄wan mi ama an̄wam mi nyọ kpukpru emi. Enye emenen̄ede an̄wam mi! Mma mfiọk toto ke ntọn̄ọ ke enye idikan̄ke mbuọtidem, ndien ndifiọk emi ama ọsọn̄ọ mi idem. Mma mfiọk ke ekpenem enye esịt ami ndikpa ye mbuọtidem akan enye ndifiọk ke ẹma ẹsana mi ẹyak ke ntak emi n̄kakan̄de mbuọtidem. . . . Elsa ama ọyọ ekese nsọn̄ọn̄kpọ ke mme isua oro enye okodude ke mme itienna ekikere ke Germany.”
3, 4. (a) Uwụtn̄kpọ mmanie ẹkeme ndisịn udọn̄ nnọ mme Christian ẹyọ? (b) Ntak emi Bible esịnde udọn̄ ọnọ nnyịn ete idụn̄ọde se ikọwọrọde Job?
3 Ediwak Ntiense ẹkeme ndisọn̄ọ ke idịghe ifia ubọk kiet ndibiom ukụt. Ntak edi oro Bible etemede kpukpru mme Christian ete: “Ẹda mme prọfet emi ẹketịn̄de ikọ ke enyịn̄ Jehovah nte uwụtn̄kpọ ke ndibiom ukụt nnyụn̄ mme ime.” (James 5:10) Ẹmekọbọ ediwak mme asan̄autom Abasi ke unana ntak ke ediwak isua ikie emi ẹbede. Uwụtn̄kpọ “akwa otu ntiense” emi ekeme ndisịn udọn̄ nnọ nnyịn ika iso ifehe mbuba Christian ye ime.—Mme Hebrew 11:32-38; 12:1.
4 Ke Bible, Job edi n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ owo emi ọkọyọde idomo. James ekewet ete: “Sese! nnyịn idọhọ ke mbon oro ẹkeyọde ẹkop inemesịt. Mbufo ẹma ẹkop nte Job ọkọyọde, ẹma ẹnyụn̄ ẹkụt utịp oro Jehovah ọkọnọde, nte ke Jehovah enen̄ede enyene esịt ima onyụn̄ okop mbọm.” (James 5:11) Se ikọwọrọde Job ọfọi nnyịn owụt utịp oro anade ebet mme owo oro ẹnamde akpanikọ, oro Jehovah ọdiọn̄de. Ke edide akpan n̄kpọ akan, enye ayararede mme n̄kpọ oro ẹdin̄wamde nnyịn ke ini afanikọn̄. N̄wed Job ọbọrọ mme mbụme emi ọnọ nnyịn: Ke ini idomo esịmde nnyịn, ntak emi anade idomo ndifiọk mme akpan eneni emi ẹbuanade ke idomo oro? Nso edu ikeme ndin̄wam nnyịn iyọ? Didie ke nnyịn ikeme ndisịn udọn̄ nnọ ekemmọ mme Christian oro afanikọn̄ esịmde?
Ndifiọk Ofụri Se Idude
5. Nso idi akpan eneni oro inyenede nditi ke ini idomo ẹsịmde nnyịn?
5 Man isọn̄ọ ida ke ini afanikọn̄ esịmde nnyịn, oyom ifiọk ofụri se idude. Mîdịghe ntre, ọkpọkpọ mfịna ekeme ndikịm nnyịn enyịn eke spirit. Eneni aban̄ade edinam akpanikọ nnọ Abasi edi ata akpan n̄kpọ. Ete nnyịn eke heaven esịn eben̄e oro nnyịn ikemede ndinam, ete: “Eyen mi, nyene ibuot, nyụn̄ dat mi esịt, man n̄kụt se ndibọrọde owo eke osụn̄ide mi.” (Mme N̄ke 27:11) Nso akwa ifet ke emi edi ntem! Kpa ye mmeme ye unana mfọnmma nnyịn, nnyịn imekeme ndidat Andibot nnyịn esịt. Se nnyịn isinamde edi oro ke ini ima oro imade Jehovah anamde nnyịn iyọ mme idomo. Ata ima Christian ememe kpukpru n̄kpọ. Enye idibehe ifep ke nsinsi.—1 Corinth 13:7, 8.
6. Didie ke Satan osụn̄i Jehovah, ndien adan̄a didie ke enye anam emi?
6 N̄wed Job enen̄ede owụt ke Satan edi enye emi osụn̄ide Jehovah. N̄wed emi onyụn̄ ayararede nte asua emi enyịn mîkwe mi ọdiọkde eketre ye udọn̄ oro enye enyenede ndibiat itie ebuana nnyịn ye Abasi. Nte se ikọwọrọde Job owụtde, Satan odori kpukpru mme asan̄autom Jehovah ikọ ete ke ẹnam n̄kpọ Abasi ke ntak ufọn idemmọ, onyụn̄ odomo ndiwụt ke ima oro mmọ ẹmade Abasi ekeme ndibịt. Enye omodori Abasi ikọ ke ediwak tọsịn isua idahaemi. Ke ini ẹkesiode Satan ke heaven ẹduọk, uyo ke heaven ama ọdọhọ ke Satan edi “andidori nditọete nnyịn ikọ” onyụn̄ ọdọhọ ke enye esidori mmọ ikọ “uwemeyo ye okoneyo ke iso Abasi nnyịn!” (Ediyarade 12:10) Edieke nnyịn isọn̄ọde ida iyọ, nnyịn imekeme ndiwụt ke Satan edi osu nsu.
7. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn inen̄ede ikan mmemidem?
7 Ana nnyịn iti ke Devil ayada ukụt ekededi oro nnyịn ikụtde odomo ndidianarede nnyịn n̄kpọn̄ Jehovah. Ini ewe ke enye okodomo Jesus? Ekedi ke ini emi biọn̄ ọkọdọn̄de Jesus, ke Jesus ama eketie utreudia ke ediwak usen. (Luke 4:1-3) Nte ededi, nsọn̄idem Jesus ke n̄kan̄ eke spirit ama anam enye ekeme ndinen̄ede mbiọn̄ọ mme idomo Devil. Edi akpan n̄kpọ didie ntem ndida nsọn̄idem eke spirit mbiọn̄ọ mmeme ekededi, emi ekemede ndito udọn̄ọ m̀mê usọn̄! Idem edieke “owo emi nnyịn idide ke enyọn̄ idem ataharede,” nnyịn ikpaha mba koro “ke ẹnanam owo emi nnyịn idide ke esịtidem afiak edi obufa ke usen ke usen.”—2 Corinth 4:16.
8. (a) Didie ke ndiọi ekikere ẹkeme ndinyene idiọk utịp? (b) Didie ke Jesus Christ ekekere n̄kpọ?
8 Ke adianade do, ndiọi ekikere ẹkeme ndibiat nsọn̄idem nnyịn ke n̄kan̄ eke spirit. Owo ekeme ndikere ete, ‘Ntak emi Jehovah ayakde emi etịbe?’ Owo en̄wen emi ẹnamde n̄kpọ ye enye ke idiọk usụn̄ ekeme ndibụp ete, ‘Ntak emi eyenete ekemede ndinam mi orụk n̄kpọ eke etiede ntre?’ Mme utọ ekikere oro ẹkeme ndinam nnyịn ifre iban̄a mme akpan eneni oro ẹbuanade nnyịn, inyụn̄ iwụk ekikere ofụri ofụri ke se itịbede inọ nnyịn. Enen̄ede etie nte usụn̄ oro mme abian̄a abian̄a ufan Job ita ẹkeyatde enye esịt ama etịmede enye ekikere ukem nte udọn̄ọ esie eketịmerede enye. (Job 16:20; 19:2) Ukem ntre, apostle Paul ama ọdọhọ ke edieke iyatde esịt ibịghi, ke emi ekeme ‘ndinọ Devil ufan̄’ m̀mê ifet. (Ephesus 4:26, 27) Utu ke ndiyat esịt ye mme owo m̀mê ndikere n̄kaha mban̄a idiọk idaha oro idude, mme Christian ẹkpekam ẹkpebe Jesus ke ‘ndiyak idemmọ nnọ enye emi ekpede edinen ikpe,’ kpa Jehovah Abasi. (1 Peter 2:21-23) Ndikere n̄kpọ nte Jesus esikerede ekeme ndidi ata akpan usụn̄ ndibiọn̄ọ Satan.—1 Peter 4:1.
9. Nso ke Abasi ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn aban̄a mbiomo nnyịn m̀mê idomo oro esịmde nnyịn?
9 Ke akande kpukpru, nnyịn ikpedehedei ida mme mfịna nnyịn nte uyarade ke Abasi ayat esịt ye nnyịn. Utọ ukwan̄ ekikere oro ama enen̄ede ayat Job ke ini emi mbon oro ẹkedọhọde ke idi ndidọn̄ enye esịt ẹken̄wan̄ade ndiọi ikọ ẹfụk enye. (Job 19:21, 22) Bible ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Owo ikemeke ndida idiọkn̄kpọ ndomo Abasi, enye ke idemesie inyụn̄ idomoke owo ekededi.” (James 1:13) Ke edide isio ye oro, Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndin̄wam nnyịn ibiom mbiomo ekededi oro inyenede, onyụn̄ ọn̄wọn̄ọ ndisiak usụn̄ ubọhọ nnọ nnyịn ke idomo ekededi oro esịmde nnyịn. (Psalm 55:22; 1 Corinth 10:13) Edieke isan̄ade ikpere Abasi ke ini afanikọn̄, nnyịn imekeme ndifiọk ata ntak afanikọn̄ nnyịn inyụn̄ ikan Devil uforo uforo.—James 4:7, 8.
Se Idin̄wamde Nnyịn Iyọ
10, 11. (a) Nso ikan̄wam Job ọyọ? (b) Didie ke edinyene eti ubieresịt akan̄wam Job?
10 Kpa ye nnanenyịn oro ọkọwọrọde Job, esịnede isụn̄i oro abian̄a abian̄a mbon ndọn̄esịt ẹkesụn̄ide enye ye enye ndiketre ndifiọk ata ntak afanikọn̄ esie, Job ama aka iso ọsọn̄ọ ada. Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto usụn̄ oro enye ọkọyọde? Eyịghe idụhe ke akpan ntak emi enye okokụtde unen ekedi emi enye akanamde akpanikọ ọnọ Jehovah. Enye ama “abak Abasi, onyụn̄ afara ke idiọk.” (Job 1:1) Nte Job okodude uwem edi oro. Enye ikenyịmeke ndikpọn̄ Jehovah, idem ke ini enye mîkọfiọkke ntak emi n̄kpọ ọkọdiọkde ye imọ ke mbuari. Job ekenịm ke imọ ikenyene ndinam n̄kpọ Abasi ke ini n̄kpọ ọfọnde ye ke ini n̄kpọ mîfọnke.—Job 1:21; 2:10.
11 Ndinyene eti ubieresịt ama ọdọn̄ Job esịt n̄ko. Ke ini eketiede nte enye ọmọn̄ akpa, enye ama okop ndọn̄esịt ndifiọk ke imọ ima isịn ofụri ukeme imọ in̄wam mbon en̄wen, isọn̄ọ inịm ndinen mbet Jehovah, inyụn̄ ifep kpukpru orụk nsunsu utuakibuot.—Job 31:4-11.
12. Didie ke Job akanam n̄kpọ aban̄a un̄wam oro Elihu ọkọnọde enye?
12 Nte ededi, edi akpanikọ ke ama oyom ẹn̄wam Job man enen̄ede ekikere oro enye ekenyenede aban̄a ndusụk n̄kpọ. Ndien enye ama osụhọrede idem ọbọ un̄wam oro—emi edi n̄kpọ en̄wen oro akanamde enye ọyọ uforo uforo. Job ama akpan̄ utọn̄ ukpono ukpono okop ọniọn̄ ọniọn̄ item Elihu, onyụn̄ anam se Jehovah eketemede. Job ọkọdọhọ ete: ‘N̄ketịn̄ se mmentịmke mfiọk. Mmasua nnọ idem mi, nnyụn̄ ntie ke obu ye ntọn̄ ntua n̄kpọfiọk.’ (Job 42:3, 6) Kpa ye udọn̄ọ oro enye okosụk ọdọn̄ọde, enye ama adat esịt ke item emi ẹkenọde imọ ama anam imọ isan̄a ikpere Abasi. Enye ọkọdọhọ ete: “Mmọfiọk nte ke afo [Jehovah] emekeme ndinam kpukpru n̄kpọ.” (Job 42:1) Jehovah ndikanam Job ọfiọk nte imọ ikponde iketre ama anam Job enen̄ede okụt ke imọ imenke-men udomo ye Andibot.
13. Didie ke editua owo mbọm akan̄wam Job?
13 Ke akpatre, Job enịm ata eti uwụtn̄kpọ nte owo emi esituade owo mbọm. Abian̄a abian̄a mbon ndọn̄esịt oro ẹma ẹnen̄ede ẹyat enye esịt, kpa ye oro, ke ini Jehovah ọkọdọhọde enye ọbọn̄ akam ọnọ mmọ, enye ama ọbọn̄. Ke oro ebede, Jehovah ama anam idem afiak ọsọn̄ Job. (Job 42:8, 10) Ana in̄wan̄-in̄wan̄ ke iyatesịt ikemeke ndin̄wam nnyịn iyọ idiọk idaha, edi ima ye mbọm ẹkeme ndin̄wam nnyịn iyọ. Nditre iyatesịt esinam nnyịn ikop idem ke n̄kan̄ eke spirit, ndien Jehovah esidiọn̄ utọ edu emi.—Mark 11:25.
Nti Mme Ọnọitem Emi Ẹsin̄wamde Nnyịn Iyọ
14, 15. (a) Mme edu ewe ẹdin̄wam ọnọitem an̄wam mbon en̄wen? (b) Tịn̄ ntak emi Elihu ekekemede ndin̄wam Job.
14 N̄kpọ efen oro ikemede ndikpep nto mbụk Job edi ufọn nti mme ọnọitem. Utọ mbon oro ẹtie nte nditọeka emi ‘ẹmanade ẹnọ ini nnan-enyịn.’ (Mme N̄ke 17:17) Nte ededi, nte se ikọwọrọde Job owụtde, ndusụk mme ọnọitem ẹkeme ndiyat owo esịt utu ke ndidọdọn̄ owo esịt. Eti ọnọitem enyene nditua owo mbọm, n̄kpono owo, nnyụn̄ mfọn ido, ukem nte Elihu. Ekeme ndiyom mbiowo ye mme Christian eken oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ẹnen̄ede ekikere nditọete oro ẹsobode ekese mfịna, ndien oyom mme ọnọitem emi ẹkpep ekese n̄kpọ ẹto n̄wed Job man ẹkeme ndinam emi.—Galatia 6:1; Mme Hebrew 12:12, 13.
15 Imekeme ndikpep ekese nti n̄kpọ nto nte Elihu akanamde emi. Enye ama enen̄ede akpan̄ utọn̄ ebịghi mbemiso ekenen̄erede ukwan̄ ekikere ufan Job mbita. (Job 32:11; Mme N̄ke 18:13) Elihu okokot Job ke enyịn̄ onyụn̄ ekpe enye ubọk nte ufan. (Job 33:1) Sia Elihu mîkebietke abian̄a abian̄a mbon ndọn̄esịt ita oro, enye ikadaha ke imọ imọfọn ikan Job. Enye ọkọdọhọ ete: “Ẹkebot mi n̄ko ke mbat.” Enye ikoyomke ndinam ndutụhọ Job ọdọdiọn̄ okpon ebe ke nditịn̄ ikọ nte amama. (Job 33:6, 7; Mme N̄ke 12:18) Utu ke Elihu ndisua nnọ Job ke nte enye okodude uwem mbemiso afanikọn̄ oro, enye akakam ototoro Job ke ntak edinen ido esie. (Job 33:32) Ke edide akpan n̄kpọ akan, Elihu ekese n̄kpọ nte Abasi ekesede, ndien enye ama an̄wam Job enen̄ede okụt ke tutu amama Jehovah idinamke ukwan̄n̄kpọ. (Job 34:10-12) Enye ama esịn udọn̄ ọnọ Job ete odori enyịn ke Jehovah, utu ke ndidomo ndiwụt ke imọ Job idi edinen. (Job 35:2; 37:14, 23) Ke akpanikọ, mbiowo Christian ye mbon en̄wen ẹkeme ndinen̄ede n̄kpep n̄kpọ nto emi.
16. Didie ke abian̄a abian̄a mbon ndọn̄esịt ita ẹkekabarede ẹdi mme asan̄autom Satan?
16 Ikọ Elihu ekedi ata isio ye uyat uyat ikọ Eliphaz, Bildad, ye Zophar. Jehovah ọkọdọhọ mmọ ete: “Mbufo [iketịn̄ke] iban̄a mi nte enende.” (Job 42:7) Idem ọkpọkọm mmọ ẹma ẹnyene eti uduak, mmọ ẹkenam n̄kpọ nte mme asan̄autom Satan utu ke ndidi mme ufan akpanikọ. Toto ke ntọn̄ọ mmọ mbita ẹkedọhọ ke Job ekedi ntak afanikọn̄ esie. (Job 4:7, 8; 8:6; 20:22, 29) Eliphaz ọkọdọhọ ke Abasi ibuọtke idem ke mme asan̄autom esie, ndien ke ibeheke Enye m̀mê nnyịn idi ndinen m̀mê idịghe. (Job 15:15; 22:2, 3) Eliphaz ama akam odori Job idiọkn̄kpọ oro enye mîkanamke. (Job 22:5, 9) Edi Elihu ama an̄wam Job ke n̄kan̄ eke spirit, emi kpukpru ini esidide uduak eti ọnọitem.
17. Nso ke nnyịn ikpeti ke ini idomo esịmde nnyịn?
17 Odu n̄kpọ en̄wen aban̄ade ime, emi nnyịn ikemede ndikpep nto n̄wed Job. Edima Abasi nnyịn esikụt idaha nnyịn ndien enye esinyịme onyụn̄ ekeme ndin̄wam nnyịn ke nsio nsio usụn̄. Nnyịn ima ikokot iban̄a ifiọkutom Elsa Abt. Nen̄ede kere ban̄a ubiere oro enye ekesịmde mi ete: “Mbemiso ẹkemụmde mi, mma n̄kot leta eyenete an̄wan kiet emi ọkọdọhọde ke edieke owo osobode ata ọkpọsọn̄ idomo, ke spirit Jehovah esinam enye enyene ifụre. N̄kekere ke enye ama anam inua esịt. Edi ke ini n̄kosobode idomo, mma ndikụt ke idemmi ke enye eketịn̄ akpanikọ. Ntre ke esidi. Idin̄wan̄ake fi edieke akanam mîtịbeke inọ fi. Edi ama enen̄ede etịbe ntre ọnọ mi. Jehovah esin̄wam.” Elsa iketịn̄ke iban̄a se Jehovah ekemede ndinam m̀mê se enye akanamde ke eyo Job ke ediwak tọsịn isua emi ẹkebede. Enye eketịn̄ aban̄a eyo nnyịn. Ke akpanikọ, “Jehovah esin̄wam”!
Inemesịt Edi eke Owo Emi Ọyọde
18. Mme ufọn ewe ke Job ọkọbọ ke ndime ime?
18 Iwakke-wak owo ke otu nnyịn oro ẹdikụtde orụk ọkpọsọn̄ ukụt oro Job okokụtde. Edi se ededi idomo oro editịm n̄kpọ emi edinamde esịm nnyịn, nnyịn imenyene nti ntak ndika iso nsọn̄ọ nda nte Job ọkọsọn̄ọde ada. Ke akpanikọ, ime ama ofori uwem Job. Ime ama anam enye ọfọn ama, ọyọhọ ekem. (James 1:2-4) Emi ama ọsọn̄ọ itie ebuana esie ye Abasi. Job ọkọdọhọ ete: “N̄kokop mban̄a fi nte utọn̄ okopde: edi ke emi enyịn mi okụt fi.” (Job 42:5) Ẹma ẹwụt ke Satan edi osu nsu sia enye mîkekemeke ndibiat nsọn̄ọnda Job. Ke ediwak isua ikie ẹma ẹkebe, Jehovah okosụk ọdọhọ ke Job asan̄autom imọ ama enịm uwụtn̄kpọ nte owo edinen ido. (Ezekiel 14:14) Nsọn̄ọnda ye ime esie ẹsụk ẹsesịn udọn̄ ẹnọ ikọt Abasi mfịn.
19. Ntak emi afo ekerede ke enen̄ede ọfọn ndiyọ?
19 Ke ini James ekewetde n̄kpọ aban̄a ime ọnọ ẹsọk mme Christian akpa isua ikie, enye ama etịn̄ aban̄a idatesịt oro ime esidade edi. Enye ama onyụn̄ ada uwụtn̄kpọ Job eti mmọ ke Jehovah esinen̄ede ọdiọn̄ mme anam-akpanikọ asan̄autom esie. (James 5:11) Job 42:12 ọdọhọ ete: “Ndien Jehovah ọdiọn̄ Job ke ukperedem akan eke mbemiso.” Abasi ama ọnọ Job kpukpru se enye akatabade utịm ikaba, enye onyụn̄ odu anyan uwem ye uwem inemesịt. (Job 42:16, 17) Kpasụk ntre, ke obufa ererimbot Abasi, ẹyesio ubiak, ndutụhọ, m̀mê iduọesịt ekededi oro ekemede ndidi nnyịn ke iyọ ke utịt editịm n̄kpọ emi ẹfep, owo idinyụn̄ itịghi mmọ aba. (Isaiah 65:17; Ediyarade 21:4) Nnyịn imokop iban̄a nte Job ọkọyọde, ndien ke un̄wam Jehovah, imebiere ndikpebe uwụtn̄kpọ esie. Bible ọn̄wọn̄ọ ete: “Inemesịt edi eke owo emi ọyọde idomo, koro ke ẹma ẹkenyịme enye, enye ọyọbọ anyanya uwem, emi Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde ndinọ mmọ oro ẹkade iso ẹma enye.”—James 1:12.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Didie ke nnyịn ikeme ndidat Jehovah esịt?
• Ntak emi nnyịn mîkpọdọhọke ke mme mfịna nnyịn ẹdi uyarade ke Abasi ayat esịt ye nnyịn?
• Siak mme n̄kpọ emi ẹken̄wamde Job ọyọ.
• Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe Elihu ke ndisọn̄ọ nditọete nnyịn idem?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 28]
Eti ọnọitem esitua owo mbọm, okpono owo, onyụn̄ ọfọn ido
[Mme ndise ke page 29]
Elsa ye Harald Abt