Bọ Ntụnọ Jehovah Kpukpru Ini
Bọ Ntụnọ Jehovah Kpukpru Ini
‘Kûsịn ntụnọ Jehovah ke ndek.’—MME N̄KE 3:11.
1. Ntak ikpọbọde ntụnọ Abasi?
EDIDEM Solomon eke Israel eset ọnọ nnyịn owo kiet kiet ata akpan ntak oro akpanamde ibọ ntụnọ Abasi. Solomon ọdọhọ ete: “Eyen mi, kûsịn ufen [“ntụnọ,” NW] Jehovah ke ndek; kûnyụn̄ uyak ntụnọ esie efek fi: koro Jehovah otụnọde owo eke enye amade; kpa nte emi ete otụnọde eyen eke enemde enye esịt.” (Mme N̄ke 3:11, 12) Ke akpanikọ, Ete fo eke heaven otụnọ fi ke ntak oro enye amade fi.
2. Nso idi “ntụnọ,” ndien didie ke ẹkeme nditụnọ owo?
2 “Ntụnọ” edi edimia ke ikpa, edinen̄ede, ẹdinọ ndausụn̄, ye ukpep. Apostle Paul ekewet ete: “Ntụnọ ndomokiet itiehe inem inem idahaemi, edi ababiak; edi ke oro ebede enye on̄wụm mfri emem ọnọ mmọ oro ẹkedade enye ẹnọ mmọ ukpep, oro edi, edinen ido.” (Mme Hebrew 12:11) Ndibọ ntụnọ Abasi nnyụn̄ nda enye nsịn ke edinam ekeme ndinam fi asan̄a ke edinen usụn̄ onyụn̄ asan̄a ekpere Jehovah, kpa edisana Abasi. (Psalm 99:5) Ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ, mme n̄kpọ oro nnyịn ikpepde ke mme mbono esop Christian, edikpep Ikọ Abasi, ye mme n̄wed oro “akama-ukpọhọde emi anamde akpanikọ” osion̄ode, ẹkeme ndinen̄ede nnyịn. (Luke 12:42-44) Afo okpowụt esịtekọm didie ntem ke ini ẹdụride fi ẹwụt n̄kpọ oro oyomde anam ukpụhọde! Edi didie ke ẹkpetụnọ owo oro anamde akwa idiọkn̄kpọ?
Ntak Ẹsisiode Ndusụk Owo Ẹfep ke Esop
3. Nso isinam ẹsio owo ẹfep ke esop?
3 Ikọt Abasi ẹsikpep Bible ye mme n̄wed esop Abasi. Ẹsikpep mmọ se Jehovah oyomde ke mme mbono esop, ye ke n̄kpri ye ikpọ mbono. Emi anam mme Christian ẹfiọk se Jehovah oyomde oto mmimọ. Ẹsisio owo ẹfep ke esop edieke enye anamde akwa idiọkn̄kpọ mînyụn̄ imaha ndikabade esịt.
4, 5. Ewe uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi aban̄ade edisio owo mfep ke esop ke ẹtịn̄ mi, ndien ntak ẹketemede esop oro ẹte ẹfiak ẹda owo oro?
4 Kam kere uwụtn̄kpọ Bible oro aban̄ade owo oro ẹkesiode ẹfep ke esop. Owo oro akanamde ‘utọ use oro mîkakam idụhe ke otu mme idụt, kpa owo oro ekemende n̄wan ete esie ọdọ,’ ama odu ke esop Corinth. Paul ama eteme mbon Corinth ete: “Ẹsana utọ owo oro ẹyak ẹnọ Satan ẹte osobo obụkidem [esie], man ẹkpenyan̄a spirit esop ke usen Ọbọn̄.” (1 Corinth 5:1-5) Ke ini ẹkesiode owo oro ẹfep ke esop, ke ntre, ẹsanade enye ẹyak ẹnọ Satan, anamidiọk oro ama afiak akabade edi ubak ererimbot Satan. (1 John 5:19) Edisio enye mfep ke esop eketie nte edisobo obụkidem esie, kpa idiọk odudu oro ekemede ndibiat esop, ndinam emi ama onyụn̄ anam esop aka iso enyene “spirit” Abasi.—2 Timothy 4:22; 1 Corinth 5:11-13.
5 Ke esisịt ini ama ekebe, Paul ama esịn udọn̄ ọnọ mme Christian ke Corinth ete ẹfiak ẹda anamidiọk oro. Ntak-a? Apostle oro ọkọdọhọ “mbak Satan edikan” mmọ. Anaedi anamidiọk oro ama akabade esịt onyụn̄ ọtọn̄ọ ndidu edisana uwem. (2 Corinth 2:8-11) Edieke mbon Corinth ẹkpekesịnde ndifiak nda owo oro akakabarede esịt do, Satan akpakakan mmọ sia mmọ ẹkpekesọn̄ esịt kpa nte enye okoyomde. Enen̄ede etie nte ke ikebịghike, mmọ ẹma ‘ẹfen’ ẹnọ owo oro akakabarede esịt do ẹnyụn̄ “ẹdọn̄ enye esịt.”—2 Corinth 2:5-7.
6. Nso idi ufọn edisio owo mfep ke esop?
6 Ntak ẹsisiode owo ẹfep ke esop? Emi isiyakke ẹsuene edisana enyịn̄ Jehovah, esinyụn̄ anam ikọt esie ẹka iso ẹnyene eti enyịn̄. (1 Peter 1:14-16) Ndisio anamidiọk oro mîkabakede esịt mfep ke esop esiwụt ke esop anam se Abasi oyomde onyụn̄ anam esop aka iso asana ke n̄kan̄ eke spirit. Emi ekeme n̄ko ndinam enyịn an̄wan̄a anamidiọk oro.
Edikabade Esịt Esinam Ẹfiak Ẹda Owo ke Esop
7. Nso mfịna ke David ekenyene ke ini enye mîkayarakede mme idiọkn̄kpọ esie?
7 Ata ediwak mbon oro ẹnamde akwa idiọkn̄kpọ ẹsinen̄ede ẹkabade esịt, ndien owo isisioho mmọ ifep ke esop. Nte ededi, ndinen̄ede n̄kabade esịt isidịghe mmemmem n̄kpọ. Kam kere ban̄a Edidem David emi ekewetde Psalm 32. Psalm oro owụt ke etie nte David ikọsọpke iyarade akwa idiọkn̄kpọ esie ye Bath-sheba. Ọkpọsọn̄ mfụhọ oro enye okokopde ama adia enye idem kpa nte ufiop ndaeyo esifịpde mmọn̄ osion̄o ke eto. David ama ọbọ ufen ke ikpọkidem ye ke ekikere, edi ke enye ama ‘eketịn̄ mme idiọk ido esie, Jehovah ama efen ọnọ enye.’ (Psalm 32:3-5) Ndien David ama ọkwọ ete: “Ọfọfọn ọnọ owo eke Jehovah mîbatke mme ukwan̄-n̄kpọ inọ enye.” (Psalm 32:1, 2) Ama enen̄ede enem David ndifiọk ke Abasi ama atua imọ mbọm!
8, 9. Didie ke owo esiwụt ke imakabade esịt, ndien emi edi akpan n̄kpọ adan̄a didie ke ini ẹbierede ndifiak nda owo mbịnmfep?
8 Nte an̄wan̄ade, ana anamidiọk akabade esịt edieke enye oyomde ẹtua imọ mbọm. Nte ededi, owo ndikop bụt m̀mê nditịmede esịt nte ke ẹyeyarade idiọkn̄kpọ imọ idịghe edikabade esịt. “Ndikabade esịt” ọwọrọ “owo ndikpụhọde ekikere esie” kaban̄a idiọk edinam ke ntak oro enye atuade n̄kpọfiọk. Owo oro akabarede esịt enyene “edibụn̄ọ ye edinuaha esịt,” ndien edieke ekemede, enye esiyom ‘ndinen̄ede se ikakwan̄ade.’—Psalm 51:17; 2 Corinth 7:11.
9 Edikabade esịt enen̄ede edi ata akpan n̄kpọ ke ini ẹbierede ndifiak nda owo ke esop Christian. Owo isinịmke-nịm ini oro enyenede ndibe mbemiso ẹfiakde ẹda owo mbịnmfep ke esop. Mbemiso ẹfiakde ẹda owo mbịnmfep ke esop, ana enye enen̄erede okpụhọde ekikere esie. Ana enye ọfiọk nte edinam esie ọkọdiọkde eketre ye esuene oro enye akadade ọsọk Jehovah ye esop esie. Ana anamidiọk oro akabade esịt, enen̄ede ọbọn̄ akam oyom edifen nnọ, onyụn̄ anam ndinen n̄kpọ oro Abasi oyomde. Ke ini anamidiọk oyomde ẹfiak ẹda imọ, enye ekpenyene ndiwụt ke imakabade esịt inyụn̄ inam “mme utom eke ẹdotde edikabade esịt.”—Utom 26:20.
Ntak Oyomde Ẹyararede Idiọkn̄kpọ?
10, 11. Ntak emi nnyịn mîkpodomoke ndidịp idiọkn̄kpọ nnyịn?
10 Ndusụk mbon oro ẹnamde idiọkn̄kpọ ẹkeme ndikere ẹte: ‘Edieke ntịn̄de idiọkn̄kpọ mi emi nnọ owo, ẹkeme ndibụp mi mme mbụme oro ẹdinamde mi bụt, ndien ẹkeme ndibịn mi mfep ke esop. Edi edieke mmentịn̄ke idiọkn̄kpọ emi nọ owo, owo idibụpke mi mbụme, ndien tutu amama owo ndomokiet idifiọkke.’ Utọ ekikere oro isiyakke owo ekere aban̄a ndusụk akpan n̄kpọ. Mme akpan n̄kpọ ewe?
11 Jehovah edi “Abasi mbọm, ye mfọn, ye anyan ime, awak ima ye akpanikọ, enịm ima ọnọ ediwak tọsịn, efen mme ukwan̄-n̄kpọ, ye ndudue [“idiọkn̄kpọ,” NW].” Nte ededi, enye esitụnọ ikọt esie “nte enende.” (Exodus 34:6, 7; Jeremiah 30:11) Edieke afo anamde akwa idiọkn̄kpọ, didie ke Abasi akpatua fi mbọm, edieke okpodomode ndidịp idiọkn̄kpọ fo? Jehovah ọfiọk aban̄a idiọkn̄kpọ oro, isinyụn̄ ifụmike idiọk edinam.—Mme N̄ke 15:3; Habakkuk 1:13.
12, 13. Nso ikeme nditịbe edieke owo edịpde idiọkn̄kpọ?
12 Edieke anamde akwa idiọkn̄kpọ, ndiyarade idiọkn̄kpọ oro ekeme ndinam afiak enyene eti ubieresịt. (1 Timothy 1:18-20) Edi edieke mûyarakede idiọkn̄kpọ fo, emi ekeme ndinam enyene oburobụt ubieresịt oro ekemede ndinam fi anam mme idiọkn̄kpọ efen. Ti ete ke idịghe owo m̀mê esop kpọt ke afo edue, edi edue Abasi. Andiwet Psalm ọkọkwọ ete: “Ebekpo Jehovah odu ke enyọn̄: enyịn esie ese, n̄kpọk enyịn esie ẹdomo nditọ owo. Jehovah odomo edinen owo: [ye idiọk owo.]”—Psalm 11:4, 5.
13 Jehovah ididiọn̄ke owo ekededi oro edịpde akwa idiọkn̄kpọ onyụn̄ odomode ndidu ke edisana esop Christian. (James 4:6) Mmọdo, edieke akanamde idiọkn̄kpọ onyụn̄ oyomde ndinen̄ede n̄kpọ mbon, kûmen̄e ndiyarade idiọkn̄kpọ fo. Esịt oyobiom fi edieke mûyarakede idiọkn̄kpọ fo, akpan akpan ke ini okotde m̀mê okopde nte ẹnọde item ẹban̄a utọ akwa idiọk edinam oro. Nso edieke Jehovah ọkpọbọde fi spirit esie nte enye ọkọbọde Edidem Saul? (1 Samuel 16:14) Oro ekeme ndinam fi ọduọ enyịne ke edinam ikpọ idiọkn̄kpọ.
Buọt Idem ye Mme Anam-Akpanikọ Nditọete Fo
14. Ntak emi owo oro anamde idiọkn̄kpọ akpanamde item oro ẹnọde ke James 5:14, 15?
14 Ntem, nso ke anamidiọk oro akabarede esịt akpanam? James 5:14, 15 ọdọhọ ete: “Yak enye okot mbiowo esop, ndien yak mmọ ẹbọn̄ akam ẹnọ enye, ẹda aran ẹyet enye ke enyịn̄ Jehovah. Ndien akam mbuọtidem ayanam idem ọsọn̄ owo udọn̄ọ oro, ndien Jehovah eyemenede enye ke enyọn̄.” Ndika mbịne mbiowo edi usụn̄ kiet ndiwụt ke owo ‘osion̄o mfri eke odotde ye edikabade esịt.’ (Matthew 3:8) Mme anam-akpanikọ irenowo emi ẹnyenede ima mi ‘ẹyebọn̄ akam ẹnọ enye, ẹnyụn̄ ẹda aran ẹyet enye ke enyịn̄ Jehovah.’ Ukem nte aran usụhọde ubiak, item Bible oro mbiowo ẹdinọde eyenen̄ede ọdọn̄ anamidiọk ekededi esịt edieke enye enen̄erede akabarede esịt.—Jeremiah 8:22.
15, 16. Didie ke mbiowo Christian ẹkpebe Abasi nte ẹwetde ke Ezekiel 34:15, 16?
15 Nso eti uwụtn̄kpọ ke Jehovah, kpa Andibọk nnyịn, ekenịm ntem ke ini enye okosion̄ode mme Jew ke ntan̄mfep Babylon ke 537 M.E.N. onyụn̄ osion̄ode Israel eke spirit ke “Akwa Babylon” ke 1919 E.N.! (Ediyarade 17:3-5; Galatia 6:16) Jehovah ama anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde ete: “Nyọbọk ufene mi, ami nyonyụn̄ nnam mmọ ẹsụhọde ẹna. Nyoyom se isopde, nnyụn̄ nda se ẹkebịnde ẹfep mfiak ndi, nnyụn̄ mbọp se ibụn̄ọde, nnyụn̄ nsọn̄ se idem ememde enye.”—Ezekiel 34:15, 16.
16 Jehovah ọbọk ufene esie, anam mmọ ẹsụhọde ẹna ke ifụre, onyụn̄ oyom mbon oro ẹkesopde. Kpasụk ntre, mme Christian oro ẹdide mme ekpemerọn̄ ẹsikụt ẹte ke ẹtịm ẹbọk otuerọn̄ Abasi ke n̄kan̄ eke spirit, ke mmọ ẹnyụn̄ ẹdu ke ifụre. Mbiowo ẹsiyom mme erọn̄ oro ẹyode ẹkpọn̄ esop. Kpa nte Abasi ‘ọkọbọpde mbon oro ẹbụn̄ọde,’ ntre n̄ko ke mbiowo ‘ẹsibọp’ mbon oro ikọ mbon en̄wen m̀mê se mmọ ke idemmọ ẹnamde ẹnọde mmọ unan. N̄ko, ukem nte Abasi esinamde mbon ‘mmemidem’ ẹkop nsọn̄idem, mbiowo ẹsin̄wam mbon oro ẹdọn̄ọde ke n̄kan̄ eke spirit, ndusụk ke ntak oro mmọ ẹnamde idiọk.
Nte Mbiowo Ẹsin̄wamde
17. Ntak emi nnyịn mîkpemen̄eke ndiyom un̄wam eke spirit nto mbiowo?
17 Mbiowo ẹsikop idatesịt ndinam item emi: “Ẹka iso nditua mbon eken mbọm, ẹnyụn̄ ẹkpeme idem nte ẹnamde ntre.” (Jude 23) Ndusụk Christian ẹmenam utọ akwa idiọkn̄kpọ nte oburobụt ido idan̄. Edi edieke mmọ ẹnen̄erede ẹkabade esịt, mmọ ẹkeme nditịm mfiọk nte ke mbiowo oro ẹben̄ede idem ndin̄wam mmimọ ke n̄kan̄ eke spirit ẹyetua mmimọ mbọm. Paul ama esịn idemesie ke ini enye eketịn̄de aban̄a utọ mbon oro ete: “Idịghe nte ke nnyịn idi mme andikara mbuọtidem mbufo, edi nnyịn idi nsan̄autom ndinam mbufo ẹnyene idatesịt.” (2 Corinth 1:24) Ntre, kûdedei umen̄e ndidọhọ mmọ ẹn̄wam fi ke n̄kan̄ eke spirit.
18. Didie ke mbiowo ẹsinam n̄kpọ ye ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ oro ẹduede?
18 Edieke afo anamde akwa idiọkn̄kpọ, ntak emi ekpetịn̄de idiọkn̄kpọ oro ọnọ mbiowo? Ntak edi ke akpan utom mmọ edi ndikpeme otuerọn̄ Abasi. (1 Peter 5:1-4) Idụhe ima ima ekpemerọn̄ ndomokiet oro edimiade erọn̄ oro etiede sụn̄sụn̄, oro amaide ke ntak adade unan. Ntre, ke ini mbiowo ẹnamde n̄kpọ ye ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ oro ẹnamde idiọk, akpan n̄kpọ ikam idịghe utọ ufen oro ẹkpemiade anamidiọk oro, edi edieke ẹkemede, ẹkpekam ẹwụk ntịn̄enyịn ke se iketịbede ye nte ẹkpen̄wamde anamidiọk oro afiak enyene idaha oro enye ekenyenede ke n̄kan̄ eke spirit. (James 5:13-20) Ana mbiowo ẹkpe edinen ikpe ẹnyụn̄ ‘ẹnam n̄kpọ ke mbọm ye otuerọn̄.’ (Utom 20:29, 30; Isaiah 32:1, 2) Ana mbiowo ye kpukpru mme Christian eken ‘ẹnam se inende, ẹma ima Abasi, ẹnyụn̄ ẹsụk idem ẹsan̄a ye Abasi.’ (Micah 6:8) Oyom mbiowo ẹnyene utọ edu emi ke ini ẹnamde ubiere oro abuanade uwem ye edisana utom oro “ufene emi [Jehovah] ọbọkde” ẹnamde.—Psalm 100:3.
19. Nso edu ke mbiowo Christian ẹsida ẹnen̄ede owo?
19 Edisana spirit ke ẹda ẹmek mbiowo esop Christian ndien mmọ ẹsidomo ndiyak spirit emi ada mmọ usụn̄. Edieke “owo odụkde idiọk afan̄ mbemiso enye ọfiọkde aban̄a emi”—nte n̄kpọ eke enye odude ke ndueidem—iren emi ẹdotde ke n̄kan̄ eke spirit ẹsidomo “ndinen̄ede utọ owo oro ke ifụre ifụre ido.” (Galatia 6:1; Utom 20:28) Mbiowo ẹsidomo ndida mme edumbet Abasi nnen̄ede ekikere utọ owo oro ke ifụre ifụre ido oro enyenede iwụk, ukem nte abiaọkpọ oro owụtde edikere mban̄a esitịn̄de enyịn odụri ọkpọ oro obụn̄ọde mbak edinen̄ede abiak owo edi akam odori ọkpọ oro. (Colossae 3:12) Sia ediyomde mbiowo ẹbọn̄ akam ẹnyụn̄ ẹkot N̄wed Abasi man ẹkeme ndifiọk m̀mê akpana ẹwụt mbọm, ubiere mmọ ediwụt nte Abasi esede n̄kpọ oro.—Matthew 18:18.
20. Ini ewe ke edidot ẹtọt esop ke ẹnọ owo nsuannọ?
20 Edieke ediwak owo ẹdiọn̄ọde ẹban̄a idiọkn̄kpọ, mîdịghe edieke ẹdifiọkde ẹban̄a idiọkn̄kpọ oro, ọyọfọn ẹtọt esop mbak mme owo ẹdinọ esop idiọk enyịn̄. Ẹyenọ ntọt n̄ko edieke anade esop ẹdiọn̄ọ ẹban̄a. Ẹkeme ndida owo oro ọtọn̄ọde ndikop nsọn̄idem eke spirit ke ẹma ẹkekpe ikpe ẹnyụn̄ ẹnọ enye nsuannọ ndomo ye owo oro enyenede unan emi ọtọn̄ọde ndikpa ndien ke ntak oro ikemeke ndinam n̄kpọ nte ekesinamde. Ke ini oro, eyenen̄ede ọfọn owo oro akabarede esịt mi esikpan̄ utọn̄ utu ke ndisinọ ibọrọ ke mme mbono esop. Mbiowo ẹkeme ndinam ndutịm man ẹsikpep enye Bible, ẹnam enye okop nsọn̄idem ke itie oro enye ememde man enye ekeme ndifiak ‘nsọn̄ọ nda ke mbuọtidem.’ (Titus 2:2) Ẹnam kpukpru emi ke ntak ima idịghe man ẹnọ anamidiọk oro ufen.
21. Didie ke ẹkpese ẹban̄a ndusụk ndiọi edinam?
21 Mbiowo ẹkeme ndinọ un̄wam eke spirit ke nsio nsio usụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, yak idọhọ ke eyenete oro ekesinyenede mfịna un̄wọn̄ mmịn mbe ubọk afiak ọn̄wọn̄ mmịn ini kiet m̀mê ikaba ke ini okodude ikpọn̄ ke ufọk. Mîdịghe owo oro ama eketre un̄wọn̄ sika ke anyan ini, afiak ọn̄wọn̄ sika ini kiet m̀mê ikaba ke ndịbe ke ini okopde mmemidem. Okposụkedi enye ọbọn̄de akam onyụn̄ enịmde ke Abasi efen ọnọ imọ, enye ekpenyene ndisụk nyom un̄wam mbiowo mbak utọ idiọkn̄kpọ oro edikabade edi mbumehe. Ebiowo kiet m̀mê iba ẹkeme ndise mban̄a utọ mfịna oro. Nte ededi, ebiowo (m̀mê mbiowo) oro ẹkpenyene ndisian esenyịn oro etiede ibuot, koro ekeme ndidi odu mme n̄kpọ efen oro owo oro akanamde.
Ka Iso Bọ Ntụnọ Abasi
22, 23. Ntak emi afo akpakade iso ndibọ ntụnọ Abasi?
22 Man enyene unyịme Abasi, ana Christian kiet kiet ọbọ ntụnọ Jehovah. (1 Timothy 5:20) Ntre, nam item ekededi oro ẹnọde fi ke ini ekpepde N̄wed Abasi ye ke ini okotde mme n̄wed esop Abasi m̀mê ke ini odụkde mme mbono esop ye n̄kpri ye ikpọ mbono ikọt Jehovah. Nen̄ede tịn̄ enyịn nam uduak Jehovah. Do, ntụnọ Abasi ayan̄wam fi aka iso ọsọn̄ idem ke n̄kan̄ eke spirit nte ọkpọsọn̄ ibibene onyụn̄ akan idiọk ubọk.
23 Ndibọ ntụnọ Abasi ayanam enịm idem ke ima Abasi. Edi akpanikọ, ẹsisio ndusụk owo ẹfep ke esop Christian, edi owo idisioho fi edieke ‘etịmde ekpeme esịt fo’ onyụn̄ ‘asan̄ade nte owo oro enyenede ọniọn̄.’ (Mme N̄ke 4:23; Ephesus 5:15) Nte ededi, edieke edide owo mbịnmfep idahaemi, ntak mûnamke se ẹyomde man ẹfiak ẹda fi ke esop? Abasi oyom kpukpru mbon oro ẹyakde idem ẹnọ imọ ẹtuak ibuot ẹnọ imọ ke akpanikọ ye “ke inemesịt.” (Deuteronomy 28:47) Afo emekeme ndinam oro ke nsinsi edieke ọbọde ntụnọ Jehovah kpukpru ini.—Psalm 100:1, 2.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Ntak emi ẹsisiode ndusụk owo ẹfep ke esop?
• Nso ke ata edikabade esịt abuana?
• Ntak emi ẹkpeyararede akwa idiọkn̄kpọ?
• Didie ke mbiowo Christian ẹsin̄wam mme anamidiọk oro ẹkabarede esịt?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 26]
Ntak emi apostle Paul ọkọnọde esop Corinth item aban̄a edisio owo mfep?
[Ndise ke page 29]
Mbiowo Christian ‘ẹsibọp’ erọn̄ Abasi oro adade unan ukem nte mme ekpemerọn̄ eset ẹkesinamde