Eneni Oro Abuanade Fi

NDI odu ufan m̀mê iman oro afo enen̄erede ekpere idem? Nso edieke owo ọkpọdọhọde ke ekpere enye idem ke ntak oro enyenede se adiade oto enye? Ndi oro ikpayatke m̀mê ikpakam inen̄ekede idiọk fi esịt? Se Satan kpa Devil odoride kpukpru owo oro ẹnyenede n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Jehovah Abasi edi oro.

Kere ban̄a se iketịbede ke ini Satan akanamde akpa ebe ye n̄wan oro, Adam ye Eve, ẹbiat ibet Abasi ẹnyụn̄ ẹdiana ye enye ẹsọn̄ ibuot ye Abasi. Ndi emi ọkọwọrọ ke mme owo ẹdika iso ẹkop uyo Jehovah n̄kukụre edieke mmọ ẹdiade ufọn ẹto oro? (Genesis 3:1-6) N̄kpọ nte isua 2,500 ke Adam ama ọkọsọn̄ ibuot, Satan ama afiak etịn̄ ikọ emi—isan̄ enye emi akaban̄a Job. Sia se Devil eketịn̄de enen̄erede owụt eneni oro odude, ẹyak nnyịn itịn̄ enyịn idụn̄ọrede mbụk Bible oro.

“Ndisioho Mfọn-Mma ke Idem Mi Mfep”

Job “ọfọn ama, onyụn̄ enen, onyụn̄ abak Abasi, onyụn̄ afara ke idiọk.” Edi Satan etịn̄ ikọ abiat Job. Enye obụp Jehovah ete: “Nte Job abak Abasi ke ikpîkpu?” Ekem enye etịn̄ ikọ abiat Abasi ye Job ete ke Jehovah ọnọ Job ubọkedem ke ndikpeme nnyụn̄ ndiọn̄ Job, ndien ke oro anam Job ọsọn̄ọ ada ye Jehovah. Satan amia ata ye Abasi ete: “Kam nyan ubọk fo, tụk kpukpru se enye enyenede; enye iditreke ndikpọn̄ fi an̄wa-an̄wa.”—Job 1:8-11.

Jehovah ayak Satan odomo Job man ọbọrọ edori ikọ Satan. Devil ada nsio nsio afanikọn̄ ọnọmọ owo Abasi emi man enye ọkpọn̄ Abasi. Ẹyịp m̀mê ẹsobo kpukpru ufene Job, ẹwot n̄kparawa, ye nditọ Job. (Job 1:12-19) Edi ndi Satan anam Job ọkpọn̄ Abasi? Baba! Okposụkedi emi Job mîfiọkke ke Devil edi ntak afanikọn̄ imọ, enye ọdọhọ ete: “Edi Jehovah ọkọnọ, Jehovah onyụn̄ ọbọ; ẹkọm enyịn̄ Jehovah.”—Job 1:21.

Ke oro ebede, Satan aka ebịne Jehovah, ndien Jehovah ọdọhọ enye ete: “[Job] osụk omụm mfọn-mma esie akama; ndien afo ama esịn mi nsobo enye ke mînyeneke ntak.” (Job 2:1-3) Ata akpan eneni aban̄a mfọnmma m̀mê nsọn̄ọnda Job—kpa edu oro ọwọrọde edinam akpanikọ nnọ Abasi ye unana edisehede ye edisọn̄ọ nyịre ke se inende. Kan̄a ke emi, Job akan ke eneni oro aban̄ade nsọn̄ọnda esie. Nte ededi, Devil ikpaha mba.

Ekem, Satan etịn̄ ikọ oro ebehede ofụri ubonowo. Enye ọdọhọ Jehovah ete: “Ikpa ke ibuot ikpa, ye kpukpru se owo enyenede ke owo edinọ ke ibuot uwem esie. Edi kam nyan ubọk fo tụk ọkpọ esie,  ye obụkidem esie: enye iditreke ndikpọn̄ fi an̄wan̄wa.” (Job 2:4, 5) Ke ndidọhọ “owo” utu ke ndidọhọ Job, Devil ọdọhọ ke idụhe owo ndomokiet emi edisọn̄ọde ada ye Abasi. Ke nditịm ntịn̄, enye ọdọhọ ete: ‘Owo ayanam n̄kpọ ekededi man anyan̄a uwem esie. Ọkpọnọ mi ufan̄, nyọwọn̄ọde kpukpru owo n̄kpọn̄ fi.’ Ndi ọwọrọ ke owo ndomokiet idinamke akpanikọ inọ Abasi kpukpru ini ye ke kpukpru idaha?

Jehovah ayak Devil ada idiọk oyo ọtọ Job. Job ọbọ ufen tutu enye ọbọn̄ akam oyom n̄kpa. (Job 2:7; 14:13) Kpa ye ofụri ndutụhọ oro, Job ọdọhọ ete: “Ndisioho mfọn-mma ke idem mi mfep tutu ndikpa.” (Job 27:5) Job etịn̄ emi koro enye ama Abasi, ndien idụhe se idinamde enye etre ndima Abasi. Job owụt ke imọ imọsọn̄ọ ida. Bible ọdọhọ ete: “Ndien Jehovah ọdiọn̄ Job ke ukperedem akan ke mbemiso.” (Job 42:10-17) Ndi mme owo oro ẹtiede nte Job ẹdu? Nso ke ini oro ẹbede ẹwụt?

Nte Ẹbọrọde Eneni Emi

Ke n̄wed Mme Hebrew, apostle Paul asiak enyịn̄ ediwak iren ye iban mbuọtidem oro ẹkedude uwem mbemiso eyo mme Christian, esịnede Noah, Abraham, Sarah, ye Moses. Ekem apostle Paul ọdọhọ ete: “Ini ididụhe ami ndika iso mbụk mban̄a [mbon eken].” (Mme Hebrew 11:32) Mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi emi ẹma ẹnen̄ede ẹwak tutu Paul ọdọhọ ke mmọ ẹdi “akwa otu ntiense.” (Mme Hebrew 12:1) Ke akpanikọ, ke ediwak isua ikie oro ẹbede, anana-ibat owo ẹda ifụre oro Abasi ọnọde mmọ ẹmek ndisọn̄ọ nda ye Jehovah Abasi.—Joshua 24:15.

Jesus Christ Eyen Abasi ọkọnọ akakan ibọrọ ke ata oro Satan akamiade ke imekeme ndiwọn̄ọrede kpukpru owo n̄kpọn̄ Jehovah. Ọkpọsọn̄ ubiak n̄kpa ke eto ndutụhọ ikakam inamke enye akan̄ Abasi. Nte Jesus ọkọduọkde akpatre ibifịk, enye ama ofiori ete: “Ete, mmayak spirit mi nsịn fi ke ubọk.”—Luke 23:46.

Ini oro ẹbede ẹnen̄ede ẹwụt ke Devil ikemeke ndiwọn̄ọde kpukpru owo n̄kpọn̄ edinam n̄kpọ ata Abasi. Anana-ibat owo ẹdi ẹdifiọk Jehovah ẹnyụn̄ ‘ẹma enye ke ofụri esịt mmọ ye ke ofụri ukpọn̄ mmọ ye ke ofụri ekikere mmọ.’ (Matthew 22:37) Mmọ ndisọn̄ọ nda nnam akpanikọ nnọ Jehovah ye unana edisehede owụt ke Satan inenke ndidọhọ ke owo idisọn̄ọke ida ye Abasi. Afo n̄ko emekeme ndiwụt ke Devil inenke edieke ọsọn̄ọde ada ye Abasi.

Nso ke Afo Enyene Ndinam?

Edi uduak Abasi nte “kpukpru orụk owo ẹkpenyene edinyan̄a ẹnyụn̄ ẹsịm nnennen ifiọk akpanikọ.” (1 Timothy 2:4) Didie ke afo ekeme ndinam oro? Nịm ini ndida n̄kpep Bible nnyụn̄ ‘nnyene ifiọk mban̄a ata Abasi kierakiet ye enye emi enye okosiode ọdọn̄, kpa Jesus Christ.’—John 17:3.

Satan ama eneni aban̄a nsọn̄ọnda owo ke ndidọhọ ke owo inamke n̄kpọ Abasi ke eti ntak. Ana ifiọk Abasi esịm fi esịt man ọfiọk ntak oro anamde n̄kpọ Abasi. Idịghe ndikot Bible kpọt edin̄wam fi anam emi. Nam edi ido fo ndisitie n̄kere se ekpepde. (Psalm 143:5) Ke ini okotde Bible m̀mê mme n̄wed oro ẹkọn̄ọde ke Bible, kụt ete ke amada ini etie ekere mme utọ mbụme nte: ‘Nso ke emi ekpep mi aban̄a Jehovah? Mme edu Abasi ewe ke ẹwụt mi? Mme ikpehe ewe ke uwem ke nnyene ndida mme edu emi nsịn ke edinam? Nso ke Abasi ama m̀mê asua? Didie ke oro otụk nte nsede Abasi?’ Nditie n̄kere kpukpru emi ayanam fi enen̄ede ama onyụn̄ owụt esịtekọm ọnọ Andibot.

Idịghe n̄kpọ aban̄ade ido ukpono kpọt ke oyom ọsọn̄ọ ada. (1 Ndidem 9:4) Man aka iso ọsọn̄ọ ada ye Jehovah Abasi, oyom asana ke kpukpru ikpehe uwem fo. Nte ededi, ndika iso nsọn̄ọ nda idinamke fi ataba n̄kpọ ndomokiet. Jehovah edi “Abasi  inemesịt,” ndien enye oyom fi okop inem uwem. (1 Timothy 1:11) Ke emi, kere ban̄a ndusụk n̄kpọ oro afo enyenede ndifep man asana ke ido uwem, ndien emi ayanam etetịm okop inem uwem onyụn̄ enyene mfọn Abasi.

Kûnam Oburobụt Ido Idan̄

Jehovah ke idemesie ọnọ edumbet aban̄ade ndọ ke Ikọ esie, kpa Bible, emi ọdọhọde ete: ‘Owo ọyọkpọn̄ ete ye eka esie, onyụn̄ adiana ye n̄wan esiemmọ; ndien mmọ ẹyekabade obụk kiet.’ (Genesis 2:21-24) Sia mme ọdọ ndọ ẹkabarede ẹdi “obụk kiet,” mmọ ẹdiwụt ke imokpono ndutịm Abasi kaban̄a ndọ edieke mmọ ẹnyenede ẹbuana idan̄ ye nsan̄a ndọ mmọ kpọt. Apostle Paul ọkọdọhọ ete: “Yak ndọ edi n̄kpọ eke kpukpru owo ẹkponode, ẹkûnyụn̄ ẹsabade bed ndọ, koro Abasi eyekpe ikpe ye mbon use ye mme esịn efịbe.” (Mme Hebrew 13:4) Ikọ oro “bed ndọ” ada aban̄a ebuana idan̄ ke ufọt eren ye n̄wan oro ẹma ẹkedọ ndọ nte ekemde ye ibet. Owo mmọ ekededi eke enyenede ebuana idan̄ ye owo en̄wen esịn efịbe ndien enye enyene ubiomikpe ke iso Abasi.—Malachi 3:5.

Nso kaban̄a edinam idan̄ mbemiso ndọ? Oro n̄ko atuaha ye nti edumbet oro Jehovah enịmde. Bible ọdọhọ ete: “Emi edi uduak Abasi . . . ete mbufo ẹbet use.” (1 Thessalonica 4:3) Idan̄ ukemuduot, idan̄ iman, ye edidan̄ ye unam ẹdi idiọkn̄kpọ ke iso Abasi. (Leviticus 18:6, 23; Rome 1:26, 27) Owo ekededi eke oyomde ndinem Abasi esịt nnyụn̄ nnen̄ede n̄kop inemesịt ke uwem enyene ndifep kpukpru oburobụt edinam.

Nso kaban̄a mbon oro mîdọhọ ndọ ndinam n̄kpọ oro edemerede mmọ udọn̄ idan̄? Jehovah imaha utọ edinam emi. (Galatia 5:19) Inaha owo ayak n̄ko oburobụt ekikere adia enye idem. Jesus ọkọdọhọ ete: “Owo ekededi eke owụkde enyịn ese n̄wan tutu udọn̄ idan̄ edemede enye, enye esesịn efịbe ama ke esịt esie ye enye.” (Matthew 5:28) Ikọ oro abuana n̄ko edise ndise idan̄ ke n̄wed, ke ekebe ndise ye vidio, m̀mê ke Intanet; ndikot mme mbụk ẹban̄ade idan̄; ye ndikpan̄ utọn̄ nnọ mme ikwọ oro ẹdemerede owo udọn̄ idan̄. Ndifep mme utọ n̄kpọ oro enem Abasi esịt onyụn̄ anam owo odu eti uwem.

Nso kaban̄a mfụmmfụm ima? Ẹdọhọ ke emi edi “ubre ima ke mbubru m̀mê edibre mbre oro edemerede udọn̄ idan̄.” Edieke eren m̀mê n̄wan oro ama ọkọdọ ndọ anamde emi ye owo oro mîdịghe nsan̄a ndọ esie, enye anam se Bible akpande inyụn̄ iwụtke ukpono inọ Jehovah. (Ephesus 5:28-33) Onyụn̄ ọdiọk didie ntem mbon oro mîdọhọ ndọ ndibre mbre ima ye kiet eken ke mbubru! Nso edieke owo enye eken enyenede ndọ ke ekikere? Kere ban̄a ubiak oro emi ekemede ndida ndi. Odot itịm ifiọk n̄ko ke mfụmmfụm ima ekeme ndida n̄kosụn̄ọ ke efịbe m̀mê use. Ke n̄kan̄ eken, owo ndinam n̄kpọ ye owo isio uduot ke edisana ido ayanam ẹnen̄ede ẹkpono enye.—1 Timothy 5:1, 2.

Ndinem Abasi Esịt ke Mme N̄kpọ En̄wen

N̄kpọsọn̄ mmịn odu barasuene ke ediwak idụt. Ndi ọdiọk ndin̄wọn̄ n̄kpọsọn̄ mmịn? N̄wed Abasi ikpanke edin̄wọn̄ esisịt wine, beer, m̀mê n̄kpọsọn̄ mmịn eken. (Psalm 104:15; 1 Timothy 5:23) Nte ededi, Abasi imaha owo ọn̄wọn̄ mmịn ebe ubọk m̀mê akpa mmịn. (1 Corinth 5:11-13) Ke akpanikọ, afo ukpamaha mmịn̄ ọnọ fi udọn̄ọ onyụn̄ abiat ubon fo.—Mme N̄ke 23:20, 21, 29-35.

Jehovah edi “Abasi akpanikọ.” (Psalm 31:5) Bible ọdọhọ ke ‘Abasi ikemeke ndisu nsu.’ (Mme Hebrew 6:18) Edieke oyomde mfọn Abasi, inaha osu nsu. (Mme N̄ke 6:16-19; Colossae 3:9, 10) Bible eteme mme Christian ete ‘ẹtịn̄ akpanikọ ẹnọ mbọhọidụn̄ mmọ.’—Ephesus 4:25.

 N̄kpọ en̄wen edi mbre mfọniso. Okposụkedi ediwak owo ẹsibrede mbre mfọniso, enye edi idiọkitọn̄, sia emi edi edidomo ndinyene okụk nto ntakurua mbon en̄wen. Jehovah imaha mbon oro ‘ẹdiọkde itọn̄ ẹbịne idiọk udori.’ (1 Timothy 3:8) Ntre, edieke oyomde ndinem Jehovah esịt, afo eyefep orụk mbre mfọniso ekededi, esịnede ubre kad ke okụk, kupọn ye ubre nsa ke okụk. Edieke etrede mbre mfọniso, afo emekeme ndida okụk oro nse mban̄a ubon fo.

Uyịpinọ, oro edi ndimen n̄kpọ oro mîdịghe okwo, osụk esịne ke otu idiọkitọn̄. Bible ọdọhọ “kûyịp inọ.” (Exodus 20:15) Ifọnke ndidep n̄kpọ oro ọfiọkde ke ẹkeyeyịp inyụn̄ ifọnke ndimen n̄kpọ ye unana edibọ unyịme. Bible ọdọhọ “yak eyịp inọ okûyịp aba, edi utu ke oro yak enye anam ọkpọsọn̄ utom, ada ubọk esie anam eti utom, man enye ekpenyene n̄kpọ ndideme nnọ owo eke odude ke unana.” (Ephesus 4:28) Utu ke ndiyịp ini utom, mbon oro ẹmade Jehovah ẹsinam akpanikọ ke utom mmọ. Mmọ ẹyom “ndidu uwem edinam akpanikọ ke kpukpru n̄kpọ.” (Mme Hebrew 13:18) Esịt oro mîbiomke owo esinen̄ede anam esịt owo ana sụn̄.

Didie ke Abasi ese owo emi esisọpde iyatesịt? Bible odụri owo utọn̄ ete: “Kûmamana [m̀mê, kûdụk ndụk] ye owo iyatesịt: kûnyụn̄ usan̄a ye owo ifụtesịt.” (Mme N̄ke 22:24) Ọkpọsọn̄ iyatesịt esiwak ndida n̄kesịm afai. (Genesis 4:5-8) Kaban̄a edisio usiene, Bible ọdọhọ ete: “Ẹkûda idiọk ẹsio owo usiene idiọk. Ẹnọ se ifọnde ke enyịn kpukpru owo. Edieke usụn̄ odude, adan̄a nte mbufo ẹkekeme, ẹtie ke emem ye kpukpru owo. Ẹkûsio usiene ẹnọ idem mbufo, ndima, edi ẹyak ufan̄ ẹnọ iyatesịt Abasi; koro ẹwet ẹte: ‘Jehovah ọdọhọ ete, usiene enyene mi; ami nyosio usiene.’” (Rome 12:17-19) Edieke inamde item emi, nnyịn iyenen̄ede inyene emem—ndien oro ayanam inemesịt nnyịn okpon.

Afo Emekeme Ndisọn̄ọ Nda

Ndi afo emekeme ndisọn̄ọ nda ye Abasi kpa ye mme idomo? Ke akpanikọ emekeme. Fiọk ete ke Abasi oyom fi owụt ke Satan inenke ndidọhọ ke owo idisọn̄ọke ida ye Abasi, koro Ikọ Abasi ọdọhọ ete: “Eyen mi, nyene ibuot, nyụn̄ dat mi esịt, man n̄kụt se ndibọrọde owo eke osụn̄ide mi.”—Mme N̄ke 27:11.

Afo emekeme ndibọn̄ akam nnọ Jehovah ete ọsọn̄ọ fi idem anam se inende ke enyịn esie. (Philippi 4:6, 7, 13) Ntre nen̄ede sịn ukeme ndikọri ke ifiọk Ikọ Abasi, kpa Bible. Ndida esịtekọm ntie n̄kere se ekpepde ke Bible ayan̄wam fi enen̄ede ama Abasi onyụn̄ enem enye esịt. 1 John 5:3 ọdọhọ ete: “Emi edi se ndima Abasi ọwọrọde, ete nnyịn inịm ibet esie; ndien ibet esie idobike owo mbiomo.” Mme Ntiense Jehovah ke edem mbufo ẹyema ndin̄wam fi ekpep Bible. Nnyịn imesịn udọn̄ inọ fi ite osobo ye mmọ, m̀mê ewet n̄wed ọnọ ẹsọk mme andisio magazine emi.

[Ndise ke page 4]

Job ama ọsọn̄ọ ada kpa ye idomo

[Ndise ke page 7]

Ndikọri ke ifiọk Ikọ Abasi ọyọsọn̄ọ fi idem ndika iso nnam se inende