Nte Emekeme Nditat Esịt Mma Mme Owo?

N̄KPỌKỌBI oro ẹdade ẹyịri ukwak ubom enyene ndinen̄ede n̄kop odudu mbak ubom edifiọrọ osop. Nte ededi, n̄kpọkọbi emi edikop odudu edieke mme ikek esie ẹsọn̄de idem. Edieke mme ikek emi mîsọn̄ke idem, n̄kpọkọbi emi eyekịbe.

Esop Christian etie kpasụk ntre n̄ko. Man esop okop odudu onyụn̄ ọsọn̄ idem, ana mme andibuana kiet kiet ẹdiana kiet. Nso ikeme ndidian mmọ ọtọkiet? Edi ima, emi edide akakan ntak edidianakiet. Eyịghe idụhe Jesus Christ ọkọdọhọde mme mbet esie ete: “Ami mmọnọ mbufo obufa ibet, nte mbufo ẹma kiet eken; kpa nte n̄kamade mbufo, nte mbufo n̄ko ẹma kiet eken. Edieke mbufo ẹnyenede ima ke otu idem mbufo, kpukpru owo ẹyeda emi ẹfiọk ẹte mbufo ẹdi mbet mi.” Ke akpanikọ, ata mme Christian ẹnyene orụk ima emi mîdịghe ikpîkpu edima nnyụn̄ n̄kpono kiet eken. Mmọ ẹnyene ima n̄waidem.—John 13:34, 35.

Ndikpono Nditọete Nnyịn

Mme owo emi ẹnamde ediwak esop ẹdi nsio nsio isua emana, ẹto nsio nsio orụk, idụt, idaha ke uwem, ẹnyene nsio nsio ido unam n̄kpọ, ẹnyụn̄ ẹsem nsio nsio usem. Owo kiet kiet enyene esiemmọ se enye amade ye se mîmaha, se enye odoride enyịn ye se ifịnade enye, ndien owo kiet kiet esiwak ndinyene ọkpọkpọ mfịna—eyedi unana nsọn̄idem m̀mê mfịna okụk. Nsio nsio idaha emi ẹkeme ndinam ọsọn̄ mme Christian ndidiana kiet. Mmọdo, nso ikeme ndin̄wam nnyịn itat esịt ima mme owo inyụn̄ ika iso idiana kiet kpa ye mme mfịna emi? Ndinen̄ede n̄kpono kpukpru owo ke esop ayanam nnyịn inen̄ede ima kiet eken.

Edi nso ke ndikpono owo enen̄erede ọwọrọ? Enye ọwọrọ ndisọp mfiọk m̀mê ndisọp n̄kụt n̄kpọ, ndinen̄ede mma, ndida ke n̄kpọ m̀mê ndida nte ata eti, ndiwụt esịtekọm mban̄a. Edieke nnyịn ikponode nditọete nnyịn, nnyịn iyọsọp ifiọk se inanade mmọ, iyenen̄ede ima mmọ, iyọfiọk ke mmọ ẹnen̄ede ẹfọn, inyụn̄ iwụt esịtekọm iban̄a emi mmọ ẹtienede nnyịn ẹkpono Abasi. Ndien emi ayanam nnyịn ima mmọ etieti. Ndineme ibio ibio se apostle Paul ekewetde ọnọ ẹsọk mme Christian akpa isua ikie ke Corinth ayan̄wam nnyịn ikụt nte ikemede ndinen̄ede n̄wụt ima Christian.

“Ufan̄ Afaha ke Esịt” Mbon Corinth

Paul ekewet akpa leta esie ọnọ ẹsọk mbon Corinth ke isua 55 E.N. onyụn̄ ewet udiana ke ufan̄ isua kiet ke ama ekewet akpa oro. Ikọ esie owụt ke ndusụk owo ke esop Corinth ikokponoke nditọete mmọ. Paul eketịn̄ ntem aban̄a nte n̄kpọ eketiede: “Nnyịn imatat inua nnyịn itịn̄ ikọ inọ mbufo, mbon Corinth, imonyụn̄ itat esịt nnyịn. Ufan̄ ifahake mbufo ke esịt nnyịn, edi ufan̄ afaha ke esịt ima mbufo.” (2 Corinth 6:11, 12) Nso ke ikọ Paul ọkọwọrọ ke ini enye ọkọdọhọde ke “ufan̄ afaha ke esịt” mmọ?

Enye ọkọdọhọ ke mmọ ikatarake ido ikonyụn̄ ifọnke ido. Eyen ukpepn̄kpọ Bible kiet  ekere ke ‘mfịna oro okodude ke ufọt Paul ye mbon Corinth ke ntak ukwan̄ ekikere emi mmọ ẹkenyenede ẹban̄a enye ẹnyụn̄ ẹkerede ke enye osụhọde mmimọ itie ikayakke mmọ ẹma enye.’

Kop item emi Paul ọkọnọde mmọ: “Nte usiene eke ekemde—ntịn̄ nte ntịn̄ nnọ nditọwọn̄—mbufo, n̄ko, ẹtat esịt.” (2 Corinth 6:13) Paul ekesịn udọn̄ ọnọ mbon Corinth ete ẹtat esịt ẹma nditọete mmọ. Emi ọwọrọ ke ikpedịghe eyịghe ye n̄kpri ndudue mbon en̄wen ẹkpebiere nte isede mmọ, edi ke ekpedi eti edu ye mfọnido.

Nditat Esịt Mma Mme Owo Mfịn

Edi n̄kpọ inemesịt ndikụt nte ata mme andituak ibuot nnọ Abasi mfịn ẹnen̄erede ẹsịn ukeme nditat esịt mma kiet eken. Edi akpanikọ ke oyom ukeme man ẹtat esịt ẹma owo. Edi enye idịghe ikpîkpu edikpekpep mfiọk se ẹkpenamde. Edieke itatde esịt ima mme owo, nnyịn ididụhe uwem nte mbon oro mîsidaha mme edumbet Abasi isịn ke edinam. Mme utọ owo oro isiwakke ndikpono mbon en̄wen. Mmọ ẹkeme nditịn̄ ikọ isa isa, nte ẹmama, ye uyat uyat. Mmọdo, ẹyak nnyịn ikûdedei ikpebe mme utọ edu emi. Ọkpọdiọk didie ntem edieke eyịghe mîkpayakke nnyịn ima mme owo, nte ekedide ye mbon Corinth! Emi ekeme nditịbe edieke isọpde ndikụt ndudue eyenete edi isọpke nditoro enye ke se enye anamde ọfọn. Emi ekeme nditịbe n̄ko edieke nnyịn mîtatke esịt ima owo ke ntak emi enye otode ebiet en̄wen.

Edi asan̄autom Abasi emi atatde esịt ama mme owo esinen̄ede okpono nditọete esie. Enye esinọ mmọ uku oro odotde onyụn̄ ọsọp ndikụt se inanade mmọ. Idem edieke eti ntak  odude nditọhọ ye owo, enye enen̄ede ama ndifen nnọ owo inyụn̄ ikamake udu. Utu ke ndikama udu, enye enịm ke se nditọete esie ẹnamde edi ye eti uduak. Mfọnido anam enye owụt orụk ima oro Jesus eketịn̄de aban̄a ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Edieke mbufo ẹnyenede ima ke otu idem mbufo, kpukpru owo ẹyeda emi ẹfiọk ẹte mbufo ẹdi mbet mi.”—John 13:35.

Nam Mbufa Ufan

Ima ofụri esịt ayanam ima nnyịn atara, inyụn̄ iyom ndinam ufan ye mbon oro nnyịn mînen̄ekede ikpere idem ke esop. Mmanie ke mmọ emi ẹkeme ndidi? Ndusụk nditọete nnyịn ẹdi mbon o-bụt, ndien emi m̀mê ntak en̄wen iyakke mmọ ẹnyene ediwak ufan. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, nnyịn imekeme ndikere ke nnyịn ibuanake n̄kpọ ndomokiet ye mmọ ke mîbọhọke utuakibuot nnyịn. Edi ndi idịghe akpanikọ ke ediwak ufan ke Bible oro ẹkedide itai ye aban̄ ikenen̄ekede ibuana n̄kpọ ye kiet eken?

Ke uwụtn̄kpọ, Ruth ye Naomi ikedehedei idi ubọkn̄ka, ikotoho idụt kiet, ikonyụn̄ ikam isemke usem kiet. Kpa ye oro, emi ikakpanke mmọ ndidi ufan. Jonathan ekedi eyen ọbọn̄, ke ini David ekedide ekpemerọn̄. Jonathan ama enen̄ede ọsọn̄ọ David, kpa ye oro, mmọ edi kiet ke otu ufan emi ẹkedide itai ye aban̄ emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke Edisana N̄wed Abasi. Ruth ye Naomi ọkọrọ ye David ye Jonathan ẹma ẹnen̄ede ẹkop inem ufan mmọ ẹnyụn̄ ẹn̄wam kiet eken ẹnam n̄kpọ Abasi.—Ruth 1:16; 4:15; 1 Samuel 18:3; 2 Samuel 1:26.

Idem mfịn emi, ata mme Christian emi mîdịghe ubọkn̄ka m̀mê emi idaha mmọ ke uwem ẹdide ata nsio nsio ẹsinam ufan ye kiet eken. Ke uwụtn̄kpọ, Regina enyene nditọ iba emi ẹdude ke ufọt isua 13 esịm 19, ndien enye ọbọk nditọ emi ikpọn̄. * Enye enyene ekese n̄kpọ ndinam, isinyụn̄ inyeneke ini ndika n̄kese mme owo. Harald ye Ute ẹdi ebe ye n̄wan emi ẹma ẹkekpọn̄ utom emi mînyụn̄ inyeneke nditọ. Edieke ẹsede ntre ntre, editie nte ke inyeneke se ubon mbiba emi ẹdade ẹbiet kiet eken. Edi Harald ye Ute ẹma ẹnam item Bible emi ọdọhọde ẹtat esịt. Mmọ ẹsibuan Regina ye nditọ esie ke se mmọ ẹnamde, ẹsan̄a kiet ke an̄wautom ẹnyụn̄ ẹnọ idem nduọkodudu ọtọkiet.

Ndi imekeme ndinam ufan ye mbon en̄wen ke ẹsiode n̄kpet n̄kpet ufan nnyịn ẹfep? Ntak mûnen̄ekede usan̄a ukpere nditọete fo emi ẹtode idụt m̀mê obio en̄wen m̀mê emi mîdịghe ubọkn̄ka fo?

Ndinọ Mbon En̄wen Se Inanade Mmọ

Mfọnido ayanam nnyịn idọn̄ enyịn ke se inanade mbon en̄wen. Nte nso? Ọfọn, se mme andibuana ke esop Christian. N̄kparawa ẹyom ndausụn̄, n̄kani owo ẹyom nsịnudọn̄, mme asan̄autom uyọhọ ini ẹyom itoro ye ibetedem, ndien nditọete emi ẹkopde iduọesịt ẹyom owo ọnọ mmọ n̄kpan̄utọn̄. Idụhe owo emi mîyomke n̄kpọ. Oyom ida ofụri ukeme nnyịn ise iban̄a se inanade nditọete nnyịn.

Nditat esịt ọwọrọ n̄ko ndikere mban̄a mbon oro ẹnen̄erede ẹyom san̄asan̄a un̄wam. Ndi ọmọfiọk owo emi ọdọn̄ọde uyịre uyịre udọn̄ọ m̀mê emi ọyọde orụk idomo en̄wen? Nditat esịt mma mme owo nnyụn̄ mfọn ido ayanam nnyịn ikere iban̄a mbon oro ẹdude ke unana inyụn̄ inọ mmọ ibetedem.

Nte mme ntịn̄nnịm ikọ Bible ẹban̄ade n̄kpet n̄kpet ini iso ẹkperede ndisu, ọkpọsọn̄ mbọbọ edidianakiet ke esop eyenen̄ede enyene ufọn akan inyene, ukeme, m̀mê se ededi oro ẹnamde. (1 Peter 4:7, 8) Nnyịn owo kiet kiet imekeme nditiene nnam mbọbọ edidianakiet emi ọdọdiọn̄ ọsọn̄ ke esop nnyịn ke nditat esịt mma nditọete nnyịn. Nnyịn imekeme nditịm nnịm ke Jehovah eyenen̄ede ọdiọn̄ nnyịn edieke inamde n̄kpọ ekekem ye se Jesus Christ Eyen esie eketịn̄de ete: “Mbet mi edi emi, ete mbufo ẹma kiet eken kpa nte ami mmade mbufo.”—John 15:12.

[Ikọ idakisọn̄]

[Se Ẹwetde ke Ikpọ Abisi ke page 10]

Ndinen̄ede n̄kpono nditọete nnyịn ọwọrọ ndinọ mmọ uku oro odotde nnyụn̄ nsọp n̄kụt se inanade mmọ