Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot

Ndisana unam ifan̄ ke Noah akada odụk ubom—ndi ekedi ndisana unam itiaba ke orụk kiet kiet m̀mê ekedi nyara itiaba ye uman itiaba?

Ke Noah ama ọkọkọn̄ ubom ama, Jehovah ama ọdọhọ enye ete: “Afo ye ofụri ufọk fo ẹka ẹkedụk ke ubom oro; koro afo ke n̄kụt nte enende ke iso mi ke eyo emi. Da kpukpru orụk edisana unam, itiaba itiaba, ayara ye uman esie, dian idem: ye unam eke mîdịghe edisana iba iba, ayara ye uman esie.” (Genesis 7:1, 2) Ndusụk edikabade Bible, utọ nte The New English Bible, The New Jerusalem Bible, ye Tanakh—The Holy Scriptures, ẹkabade akpasarade ikọ Hebrew oro ẹkewetde do nte “nyara itiaba, uman itiaba.”

Ke usem Hebrew, ikọ oro ndusụk edikabade Bible ẹkabarede “itiaba ke itie iba” ọwọrọ “itiaba itiaba” ke ata ata usụn̄. (Genesis 7:2) Nte ededi, ndiwet ibat utịm ikaba ke usem Hebrew iwọrọke ke n̄kpọ edi itie iba. Ke uwụtn̄kpọ, 2 Samuel 21:20 etịn̄ aban̄a “anyan owo . . . emi nnuenubọk esie ye nnuenukot esie ẹdide itiokiet, itiokiet.” Ke usem Hebrew, ẹsiak “itiokiet” utịm ikaba. Ndiwet “itiokiet” ntem utịm ikaba iwọrọke ke anyan owo oro ekenyene nnuenubọk 12 ke ubọk kiet ye nnuenukot 12 ke ukot kiet. Ndiwet ibat emi utịm ikaba owụt ke owo oro ekenyene nnuenubọk itiokiet ke ubọk kiet ye nnuenukot itiokiet ke ukot kiet.

Nso ndausụn̄ ke mbet usem Hebrew ọnọ kaban̄a ediwet ibat utịm ikaba? William R. Harper eneme aban̄a Genesis 7:2, 9 ke n̄wed esie oro Introductory Hebrew Method and Manual ete: “Ẹsisiak ibat utịm ikaba ndida n̄wụt n̄kpọ kiet.” N̄wed Gesenius oro ẹkotde Hebrew Grammar (Ọyọhọ Nsiondi Iba ke Ikọmbakara) ọdọhọ ete: “Ẹsisiak ibat n̄kpọ . . . utịm ikaba kpa ye oro ẹtịn̄de ẹban̄a n̄kpọ kiet kpọt.” Enye asiak itie N̄wed Abasi nte Genesis 7:9, 15 emi ẹsiakde “iba” utịm ikaba ye 2 Samuel 21:20 emi ẹsiakde “itiokiet” utịm ikaba.

Ntre, “itiaba itiaba” oro ẹsiakde ke Genesis 7:2 iwọrọke itiaba ke itie iba, m̀mê 14, kpa nte “iba iba” oro ẹsiakde ke Genesis 7:9, 15 mîwọrọke iba ke itie iba, m̀mê inan̄. Mmọdo, ndisiak ibat utịm ikaba ke mme ufan̄ikọ emi iwọrọke ke ẹtịn̄ ẹban̄a n̄kpọ iba. Ntem, okposụkedi ẹkedade ndisana unam “itiaba itiaba” ẹdụk ubom, ẹkeda unam eke mîdịghe edisana “iba iba” kpọt ẹdụk.

Edi ntak edide ẹkesiak “itiaba itiaba” ke Genesis 7:2, ẹdian ikọ emi “ayara ye uman esie”? Emi anam ndusụk owo ẹkere ke ẹkedọhọ Noah ada nyara itiaba ye uman itiaba ke kpukpru orụk ndisana unam. Nte ededi, owo ikenịmke ndisana unam emi uwem n̄kukụre man mmọ ẹkeme ndisiaha n̄wak. Genesis 8:20 ọdọhọ ete ke Noah ama ọkọwọrọ ke ubom, enye ama “anam itie-uwa ọnọ Jehovah, onyụn̄ osio ndusụk ke kpukpru orụk edisana unam, ye ke kpukpru orụk edisana inuen, awa uwa ke itie-uwa oro.” Ndikada ndisana unam emi itiaba itiaba ndọn̄ ke ubom ama anam Noah ekeme ndisio kiet kiet ke otu ndisana unam oro nda n̄wa uwa, ayakde nyara ita ye uman ita ẹsụhọ man ẹsiaha ẹyọhọ isọn̄ ke orụk mmọ.