Ke Ini Idotenyịn Akpade Mfụhọ

NDỌ ekededi ekeme ndikpu, idem ke ini eketiede nte ke ebe ye n̄wan ẹnen̄ede ẹdot ye kiet eken ke ini mmọ ẹkeyomde ima kiet eken. Edi didie ke owo iba emi ẹketiede nte ke ẹnen̄erede ẹdot ye kiet eken mbemiso ndọ, ẹkeme ndikpụhọde ntre ke ẹma ẹkedian ndọ?

Bible ọdọhọ ke mme ọdọ ndọ ẹyekop “ubiak ye mfụhọ.” (1 Corinth 7:28, The New English Bible) Unana-mfọnmma esiwak ndidi ntak utọ ubiak oro. (Rome 3:23) N̄ko, ekeme ndidi nsan̄a ndọ kiet m̀mê mmọ mbiba, idaha edumbet Bible isịn ke edinam. (Isaiah 48:17, 18) Nte ededi, ndusụk ini, eren m̀mê n̄wan esinyene ukwan̄ idotenyịn ke ini ọdọde ndọ. Ke ini ẹnyenede utọ idotenyịn emi, ekpri ndutan̄uyo ekeme ndikabade ata akwa mfịna.

Ukwan̄ Idotenyịn

Anaedi afo ama enyene ediwak n̄kpọ emi okodoride enyịn ndikụt ke ama ọdọ ndọ; ediwak owo ẹsidori enyịn ukem ntre. Tuak da esisịt kere ban̄a utọ uwem emi afo okodoride enyịn ndidu ke ama ọkọdọ ndọ. Nte ndọ fo idịghe nte okodoride enyịn? Ke edide ntre, kûsọsọp ubiere ke owo ikemeke ndikọk mme mfịna oro. Ndida mme edumbet Bible nsịn ke edinam ekeme ndin̄wam fi enen̄ede mme n̄kpọ oro ẹkwan̄ade. * (2 Timothy 3:16) Kan̄a ke emi, ọyọfọn afo afiak odụn̄ọde ndusụk n̄kpọ oro afo okodoride enyịn ndikụt ke ndọ fo.

Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk owo ẹkekere ke mmimọ iyenen̄ede ima ima, nte utọ ndọ oro ẹsibụkde ke mme n̄wed mbụk ima. Eyedi afo ama ekere ke afo ye nsan̄a ndọ fo ẹyesiwak ndibiat ini ọtọkiet, mîdịghe ke mbufo mbiba ẹyesisụhọde ẹtie ọtọkiet ẹkọk kpukpru mfịna ke emem. Ndusụk owo ẹma ẹkere ke mmimọ idisinyeneke aba ndikara udọn̄ idan̄ mmimọ ke ima ikọdọ ndọ. Sia kpukpru ọsọ idotenyịn emi ẹkwan̄ade ke ndusụk usụn̄, mmọ isitreke ndida edikpu nsọk ediwak owo.—Genesis 3:16.

Ukwan̄ idotenyịn efen edi ndikere ke owo oyokop idatesịt n̄kukụre sia edide ọdọ ndọ. Nte ededi, ndinyene nsan̄a ekeme ndinam owo enen̄ede okop idatesịt. (Mme N̄ke 18:22; 31:10; Ecclesiastes 4:9) Edi, nte ẹkeme ndidori enyịn ke ndọ ọyọkọk kpukpru mfịna ke ndyọ ndyọ usụn̄? Idem esinen̄ede akpa mbon oro ẹnyenede utọ ekikere oro ndikụt ke idịghe ntre!

Idotenyịn Oro Owo Mîsioho Itịn̄

Idịghe kpukpru idotenyịn mme ọdọ ndọ ẹkwan̄a. Utu ke oro, ndusụk idotenyịn ẹsidi n̄kpọ oro mmọ ẹnen̄erede ẹyom. Nte ededi, ndusụk idotenyịn ẹsida mfịna ẹdi. Ọnọitem ndọ kiet ọdọhọ ete: “Mmesikụt ebe ye n̄wan ẹyatde esịt ye kiet eken ke ntak emi mmọ ẹtiede  ẹbet nsan̄a mmọ anam se mmọ ẹyomde, ke adan̄aemi nsan̄a ndọ mîkam ifiọkke-fiọk ke se nsan̄a imọ oyomde imọ inam edi oro.” Man etịm an̄wan̄a fi nte emi ekemede nditịbe, kere ban̄a n̄kpọntịbe emi.

Mary edi n̄wan David, emi odụn̄de ke ebiet emi enen̄erede oyom usụn̄ ọkpọn̄ obio emana mme Mary. Mbemiso mmọ ẹkedọde ndọ, Mary ama ọfiọk ke ndiwọrọ n̄ka obufa ebietidụn̄ idimemke utom, akpan akpan sia imọ idide owo bụt. Kpa ye oro, enye ama odori enyịn ke ebe imọ ayan̄wam imọ inam ukpụhọde oro ẹyomde. Ke uwụtn̄kpọ, Mary ama odori enyịn ke ebe imọ eyesidu ye imọ onyụn̄ an̄wam imọ imehe ye mme ufan esie. Edi oro iketịbeke. David esiyak idem ofụri ofụri esịn ke nneme ye uwak ufan esie, ayakde Mary emi edide obufa owo etie ikpọn̄. Mary ama okop ndobo, onyụn̄ ekere ke owo idọn̄ke imọ enyịn. Enye ama ekere m̀mê nso ikpedi ntak emi ebe imọ mîdọn̄ke imọ enyịn.

Nte se Mary okoyomde ama akwan̄a? Ikakwan̄ake. Enye n̄kukụre okoyom ebe esie an̄wam imọ inam mme ukpụhọde oro obufa ebietidụn̄ imọ oyomde. Mary edi owo bụt, ndien bụt esinen̄ede anam enye ke ini enye osobode ediwak mbufa iso ntre. Nte ededi, Mary akanam itịn̄ke mfịna esie inọ ebe esie. Ntre ebe esie ikọfiọkke se ikafịnade enye. Nso iditịbe edieke mfịna emi osụk akade iso ntem? Esịt ekeme ndinen̄ede nyat Mary, ndien nte ini akade, enye ekeme ndikere ke ebe imọ idọn̄ke enyịn iban̄a se ifịnade imọ.

Ekeme ndidi idotenyịn fo ama akpa mfụhọ n̄ko ke ini eketiede nte ke nsan̄a ndọ fo idọn̄ke fi enyịn. Edieke edide ntre, nso ke afo ekeme ndinam?

Tịn̄ Se Ifịnade Fi

Idotenyịn oro akpade mfụhọ esinen̄ede abiak owo. (Mme N̄ke 13:12) Kpa ye oro, odu n̄kpọ emi afo ekemede ndinam. N̄ke kiet  ke Bible ọdọhọ ete: “Afo emekeme ndikpek mbon en̄wen edieke enyenede ọniọn̄ onyụn̄ etịn̄de ikọ ye mbufiọk.” (Mme N̄ke 16:23, Contemporary English Version) Edieke afo ekerede ke nsan̄a ndọ fo inamke akpan n̄kpọ oro afo okodoride enyịn enye ndinam, neme mfịna emi ye enye.

Domo ndimek nnennen ini, nnennen idaha, ye nti ikọ oro edidade etịn̄ se ifịnade fi. (Mme N̄ke 25:11) Tịn̄ ikọ sụn̄sụn̄ ye ke edu ukpono. Ti se afo oyomde—idịghe ndibiom nsan̄a fo ikpe, edi ndinam enye ọfiọk se ifịnade fi ye se afo oyomde enye anam.—Mme N̄ke 15:1.

Ufọn ndinam kpukpru emi? Nte nsan̄a emi ekerede aban̄a fi ikpekemeke ndifiọk se ifịnade fi ke idemesie? Nte ededi, ekeme ndidi nsan̄a ndọ fo n̄kukụre ese n̄kpọ emi ke usụn̄ en̄wen, edi ayama ndikop ekikere fo edieke afo osiode etịn̄. Afo nditịn̄ se afo oyomde iwụtke ke ndọ mbufo enyene mfịna m̀mê ndiwụt ke nsan̄a fo ikereke iban̄a fi.

Ntre kûmen̄e ndineme mfịna fo ye nsan̄a fo. Ke uwụtn̄kpọ, ke n̄kpọ oro iketịn̄de iban̄a David ye n̄wan esie, Mary ọkpọkọdọhọ David ete: “Mbọk n̄koyom ndisian fi ke bụt esinen̄ede anam mi ndisobo ye ata ediwak mbufa owo. Mbọk n̄wam mi mmehe sụn̄sụn̄ ye kpukpru owo.”

“Ẹsọp Ndikop Ikọ”

Ẹyak ise mfịna emi ke usụn̄ en̄wen. Yak idọhọ ke nsan̄a fo asian fi ke imọ ikopke inemesịt  ke ntak emi afo mûnamke akpan n̄kpọ oro imọ iyomde fi anam. Edieke nsan̄a fo etịn̄de ntre, kpan̄ utọn̄ nọ enye! Kûdomo ndifan̄a idem man owụt ke uduehe. Utu ke oro, ‘sọp ndikop ikọ, kûsọp nditịn̄ ikọ, kûsọp ndiyat esịt.’ (James 1:19; Mme N̄ke 18:13) Apostle Paul akakpak mme Christian ete: “Yak owo kiet kiet okûyom ufọn idemesie, edi oyom ufọn owo en̄wen.”—1 Corinth 10:24.

Afo emekeme ndinam emi ke ndise n̄kpọ nte nsan̄a fo esede. Bible ọdọhọ ete: “Mbufo mme ebe, ẹka iso ẹdụn̄ ye [iban mbufo] kpasụk ntre ke ifiọk,” mîdịghe nte edikabade eke J. B. Phillips esịnde, “mbufo mme ebe ẹdomo ndifiọk [iban] emi mbufo ẹdụn̄de kiet.” (1 Peter 3:7) Nte ededi, iban ẹkpenyene ndinam ukem ntre ye mme ebe mmọ.

Ti ke inamke n̄kpọ m̀mê afo ye nsan̄a fo ẹdot ye kiet eken adan̄a didie, mbufo inyeneke ukem ekikere ke kpukpru n̄kpọ. (Se ekebe oro “Ẹse Ukem Itie, Edi Ẹkụt N̄kpọ Nsio Nsio.”) Ke nditịm ntịn̄, emi edi edidiọn̄ koro ọfọn ndise n̄kpọ nte owo enye eken esede. Nte ẹkesinamde n̄kpọ ke ubon ye ke edem mbufo anam se afo okodoride enyịn ndikụt ke ndọ okpụhọrede ye se nsan̄a fo okodoride enyịn ndikụt. Ntre, mbufo ẹmekeme ndinen̄ede mma kiet eken edi ẹnyene nsio nsio n̄kpọ oro ẹyomde ẹto kiet eken.

Ke uwụtn̄kpọ, ebe ye n̄wan emi ẹdide Christian ẹkeme ndinen̄ede mfiọk edumbet Bible aban̄ade ibuotufọk. (Ephesus 5:22, 23) Edi didie ke ibuotufọk edinam n̄kpọ ke ubon mbufo, n̄ko didie ke ẹdiwụt nsụkibuot? Nte edumbet Bible emi akara mbufo mbiba, ndien nte mbufo ke ẹsịn ofụri ukeme ndinam enye?

Mbufo n̄ko ẹmekeme ndinyene nsio nsio ekikere mban̄a mme n̄kpọ eken oro ẹnyenede ebuana ye uwem eke usen ke usen. Anie enyene ndise mban̄a ndusụk utom esịtufọk? Ini ewe ke ẹdika ẹkese iman mbufo, ndien ẹdibịghi adan̄a didie? Didie ke ebe ye n̄wan emi ẹdide Christian ẹdiwụt ke imenịm mme n̄kpọ Obio Ubọn̄ akpa ke uwem mmimọ? (Matthew 6:33) Isọn̄ke ndiduọ ndụk isọn, ntre ọfọn ẹda okụk ẹnam n̄kpọ ke ufat ẹnyụn̄ ẹfam ndusụk ẹnịm. Edi nso ke ẹdinam man ẹkeme ndida okụk nnam n̄kpọ ke ufat nnyụn̄ mfam ndusụk nnịm? Ọfọn ẹneme mme utọ n̄kpọ emi in̄wan̄-in̄wan̄ ye ke edu ukpono, ndien emi ayan̄wam mbufo.

Utọ nneme oro ayanam emem etetịm okpon ke ndọ mbufo, idem ọkpọkọm mbufo ikemeke ndinyene ndusụk n̄kpọ oro ẹkedoride enyịn ndinyene kan̄a. Ke akpanikọ, mbufo ẹyekeme nditịm nnam item apostle Paul emi: “Ẹka iso ẹyọ kiet eken ẹnyụn̄ ẹfen kiet eken ke ofụri esịt edieke owo ekededi enyenede ntak nditọhọ ye kiet eken.”—Colossae 3:13.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ekebe/Ndise ke page 10]

ẸSE UKEM ITIE, EDI ẸKỤT N̄KPỌ NSIO NSIO

“Kere ban̄a otu mbonisan̄ oro ẹsede ediye ikpehe obio kiet. Okposụkedi ofụri otu emi ẹkesede ukem ndise, owo kiet kiet okokụt enye ke isio isio usụn̄. Ntak-a? Koro owo kiet kiet enyenede isio isio idaha ekikere. Idụhe owo iba emi ẹdade ata ukem ukem ke ukem ebiet. Akan oro, idịghe kpukpru owo ẹsiwụk enyịn ke ukem ikpehe ndise. Isio isio n̄kpọ enen̄ede odụri udọn̄ owo kiet kiet. Edi ukem ntre ke ndọ. Idem ke ini mmọ ẹnen̄erede ẹkem ye kiet eken, idụhe nsan̄a iba oro ẹkemede ndinyene ukem ekikere. . . . Nneme esịne ukeme ediwọn̄ọde mme ukpụhọde ẹmi nsịn ke itie ebuana obụk kiet. Emi oyom ẹnam ini odu ọnọ edineme nneme.”—Enyọn̄-Ukpeme eke August 1, 1993, page 4.

[Ekebe ke page 11]

SE AFO EKEMEDE NDINAM IDAHAEMI

• Fiak dụn̄ọde se afo oyomde oto nsan̄a fo. Nte odori enyịn ke se mûkemeke ndinyene? Nte afo oyom nsan̄a fo anam se enye mîkemeke ndinam?—Philippi 2:4; 4:5.

• Domo ndikpụhọde mme ukwan̄ idotenyịn emi ekenyenede. Ke uwụtn̄kpọ, utu ke ndikere ke mbufo mbiba idinenike eneni tutu amama, biere ke mbufo ẹyesidomo ndibiere eneni mbufo ke emem.—Ephesus 4:32.

• Ẹneme se mbufo ẹyomde. Nditie ọtọkiet nneme mme mfịna edi eti usụn̄ ndikpep ndima nnyụn̄ n̄kpono kiet eken.—Ephesus 5:33.

[Ndise ke page 9]

‘Sọp ndikop’ se ifịnade nsan̄a fo