Didie ke N̄keme Ndin̄wam Nditọ Mi Ẹbọ Ata Ukpep?

ẸKEME ndimen edinọ eyen ukpep ndomo ye aduai-owo-idem isan̄ oro akamade afanikọn̄. Afo ye nditọ fo ẹnam isan̄ emi. Afo edisịn udọn̄ ọnọ mmọ, ada mmọ usụn̄, onyụn̄ an̄wam mmọ ẹka iso ẹsan̄a ke usụn̄ oro adade esịm uwem. Odu ata ediwak n̄kpọ oro anade ekpep mmọ!

Man nditọ ẹnen̄ede ẹkụt unen ẹnyụn̄ ẹkop inemesịt, ana mmọ ẹnyene nti edu uwem, eti itie ebuana ye Abasi, ẹnyụn̄ ẹfiọk se idide eti ye idiọk. Edieke mmọ ẹfiọkde ẹnyụn̄ ẹmade Jehovah, se ẹkpepde ẹnyụn̄ ẹtemede mmọ ẹyenen̄ede ẹnyene ufọn ẹnyụn̄ ẹbịghi ke nsinsi. Nte ete m̀mê eka, afo enyene ndinen̄ede n̄n̄wam nditọ fo ẹkpep, ẹdụn̄ọde, ẹnyụn̄ ẹfiọk se mmọ ẹkpepde.

Mme mfịna ẹyedu ke usụn̄ isan̄ emi. Nditọwọn̄ ẹsisọp ẹnịm se ẹtịn̄de ke akpanikọ, ndien mmọ ẹkeme ndikpep ediwak ndiọi n̄kpọ nto mbonan̄wa. Nnyịn idu ke ererimbot emi Satan kpa Devil akarade. (1 John 5:19) Enye enyene udọn̄ ke ukpep oro nditọ fo ẹbọde, edi udọn̄ esie idịghe ukem ye okuo. Satan enen̄ede enyene usọ ye ifiọk nte andikpep—edi enye edi ata idiọk andikpep. Okposụkedi enye esinamde nte idi “angel un̄wana,” un̄wana oro enye ọnọde edi abian̄a onyụn̄ atuaha ye Ikọ ye uduak Jehovah. (2 Corinth 4:4; 11:14; Jeremiah 8:9) Satan ye mme demon esie ẹdi nta mme abian̄a abian̄a, emi ẹsịnde udọn̄ ẹnọ ibụk, unana edinam akpanikọ, ye mbiara ido uwem.—1 Timothy 4:1.

Nso ke afo ekeme ndinam mbak owo editụn nditọ fo usụn̄? Didie ke ekeme ndikpep mmọ ẹma akpanikọ ye eti n̄kpọ? Ata akpan n̄kpọ kiet edi ndidụn̄ọde idemfo. Oyom enịm eti uwụtn̄kpọ. Oyom afo n̄ko obiom mbiomo fo, oro edi, ndikpep nditọ fo n̄kpọ, ndinyụn̄ mbiat ini oro ekemde nnam oro. Edi, mbemiso inemede mme n̄kpọ emi, ẹyak ineme se idide ntọn̄ọ ata ukpepn̄kpọ.

Ntọn̄ọ Ata Ukpepn̄kpọ

Nnyịn imekeme ndikpep n̄kpọ nto Edidem Solomon eke Israel, kpa kiet ke otu mbon ọniọn̄ oro akanam ẹdude. Bible asian nnyịn ete: “Ndien Abasi ọnọ Solomon eti ibuot ye asian eti-eti, ye ọniọn̄ esịt, nte ntan emi odude ke mben inyan̄. Ifiọk Solomon onyụn̄ awak akan ifiọk kpukpru nditọ edem usiaha-utịn, ye ofụri ifiọk Egypt.” Solomon ama ‘eke tọsịn n̄ke ita, ikwọ esie ẹkenyụn̄ ẹdi tọsịn ye ition.’ Enye ama enen̄ede ọfiọk n̄kpọ aban̄a eto ye unam. (1 Ndidem 4:29-34) Edidem Solomon n̄ko ekese enyịn ke utom ubọpn̄kpọ ke Israel, esịnede edibọp akwa temple Jehovah ke Jerusalem.

Mme n̄wed oro Solomon ekewetde, utọ nte Ecclesiastes ẹwụt ke enye ama enen̄ede enyene ifiọk aban̄a nte obot owo etiede. Abasi ama ọnọ enye ifiọk ndiwet mban̄a ntọn̄ọ ata ukpepn̄kpọ. Solomon ọkọdọhọ ke “uten̄e Jehovah edi [ntọn̄ọ, NW] ifiọk.” Enyene-ọniọn̄ edidem oro ama ọdọhọ n̄ko ete: “Editọn̄ọ eti ibuot edi uten̄e Jehovah: ndien ndifiọk Ata Edisana onyụn̄ edi asian.”—Mme N̄ke 1:7; 9:10.

Uten̄e m̀mê mbak Abasi ayanam nnyịn ikpono enye inyụn̄ ikpeme mbak idinam se iyatde enye esịt. Nnyịn imọfiọk ke enye  edi Ata Edikon̄ ye Andikara nnyịn. Mme owo ẹkeme ndikere ke mbon oro mîkponoke Andinọ uwem ẹkam ẹdi mbon ọniọn̄, edi utọ ọniọn̄ oro edi “ndisịme ke iso Abasi.” (1 Corinth 3:19) Nditọ fo ẹyom ukpep oro ọkọn̄ọde ke “ọniọn̄ eke otode ke enyọn̄.”—James 3:15, 17.

Mbak oro inyenede inọ Jehovah enen̄ede enyene ebuana ye ima oro imade enye. Jehovah oyom mme asan̄autom imọ ẹbak ẹnyụn̄ ẹma imọ. Moses ọkọdọhọ ete: “Nso n̄kpọ ndien, O Israel, ke Jehovah Abasi fo oyom ye afo, ke mîbọhọke edibak Jehovah Abasi fo, nnyụn̄ nsan̄a ke kpukpru usụn̄ esie, nnyụn̄ mma enye, nnyụn̄ nnam n̄kpọ Jehovah Abasi fo, ke ofụri esịt fo, ye ke ofụri ukpọn̄ fo, nnyụn̄ nnịm mbet Jehovah, ye mme ewụhọ esie, emi ami n̄wụkde fi mfịn emi, man ọfọn fi?”—Deuteronomy 10:12, 13.

Edieke ikpepde nditọ nnyịn ndibak Jehovah, oro edidi ntọn̄ọ ukpepn̄kpọ emi edinamde mmọ ẹnen̄ede ẹfiọk n̄kpọ. Nte mmọ ẹkade iso ndinyene mbak emi, oro ayanam mmọ ẹdọdiọn̄ ẹwụt esịtekọm ẹnọ Andibot mmọ, kpa Enye emi ata ifiọk otode. Emi ayan̄wam nditọ nnyịn ẹtịm ẹfiọk se ikpepde mmọ, idinyụn̄ iyakke mmọ ẹnyene ukwan̄ ekikere. Mmọ ẹyediọn̄ọ “se inende ye se idiọkde.” (Mme Hebrew 5:14) Utọ ukpep oro ayanam mmọ ẹsụhọde idem ẹnyụn̄ ẹfep ndinam idiọkn̄kpọ.—Mme N̄ke 8:13; 16:6.

Nditọ Fo ke Ẹse Se Afo Anamde!

Edi, didie ke ikeme ndikpep nditọ nnyịn ẹma ẹnyụn̄ ẹbak Jehovah? Ibọrọ mbụme oro odu ke Ibet oro Jehovah akadade prọfet Moses ọnọ nditọ Israel. Ẹkedọhọ mme ete ye eka ke Israel ẹte: “Ma ndien Abasi fo ke ofụri esịt fo, ye ke ofụri ukpọn̄ fo, ye ke ofụri odudu fo. Ndien yak mme ikọ emi ami ntemede fi mfịn emi, ẹdu fi ke esịt: nyụn̄ dọdiọn̄ siak mmọ nọ nditọ fo, nyụn̄ kama mmọ ke inua fo ke ini afo etiede ke ufọk fo, ye ini afo asan̄ade ke usụn̄, ye ke ini afo anade ke isọn̄, ye ke ini afo adahade ke enyọn̄.”—Deuteronomy 6:5-7.

Itien̄wed emi ekpep mme ete ye eka mme akpan n̄kpọ. Kiet edi: Nte ete m̀mê eka, ana afo enịm eti uwụtn̄kpọ. Man ekpep nditọ fo ẹma Jehovah, ana afo ke idemfo ama Abasi, ndien ana ikọ esie odu fi ke esịt. Ntak emi enen̄erede edi akpan n̄kpọ? Sia afo edi akpan owo oro ọnọde mmọ ukpep. Se mmọ ẹkpepde ẹto uwụtn̄kpọ fo eyenen̄ede otụk uwem mmọ. Ndien idụhe se ikemede ndinen̄ede ntụk eyen nte uwụtn̄kpọ ete ye eka esie.

Ikọ ye edinam mbufo ẹsiwụt se idọn̄de mbufo ye se ẹdade ke akpan n̄kpọ. (Rome 2:21, 22) Toto ke uyen, nditọwọn̄ ẹsikpep n̄kpọ ebe ke ndinen̄ede nse se mme ete ye eka mmọ ẹnamde. Nditọwọn̄ ẹsifiọk se mme ete ye eka mmọ ẹdade ke akpan n̄kpọ, ndien emi esiwak ndidi se mmọ n̄ko ẹdade ke akpan n̄kpọ. Edieke afo enen̄erede ama Jehovah,  nditọ fo ẹyefiọk oro. Ke uwụtn̄kpọ, mmọ ẹyekụt ke edikot ye edikpep Bible ẹdi akpan n̄kpọ ẹnọ fi. Mmọ ẹyefiọk n̄ko ke afo enịm Obio Ubọn̄ akpa. (Matthew 6:33) Ndisidụk mbono esop Christian kpukpru ini nnyụn̄ mbuana ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ẹyewụt ke edinam edisana utom nnọ Jehovah edi ata akpan n̄kpọ ọnọ fi.—Matthew 28:19, 20; Mme Hebrew 10:24, 25.

Ẹbiom Mbiomo Mbufo

N̄kpọ efen oro mme ete ye eka ẹkemede ndikpep nto Deuteronomy 6:5-7 edi emi: Ndikpep nditọ mbufo n̄kpọ edi mbiomo mbufo. Ke otu ikọt Jehovah ke eset, mme ete ye eka ẹkenyene mbiomo edikpep nditọ mmọ n̄kpọ. Ke otu mme Christian akpa isua ikie, mme ete ye eka ẹkesụk ẹda iso ke ndikpep nditọ mmọ n̄kpọ. (2 Timothy 1:5; 3:14, 15) Ke ini apostle Paul ekewetde leta ọnọ ẹsọk ekemmọ mme Christian, enye ama owụt ke mme ete akpan akpan ẹnyene ‘ndika iso n̄kama nditọ mmọ ke ntụnọ ye ke usụn̄ ukere n̄kpọ Jehovah.’—Ephesus 6:4.

Ke ntak mfịna eke usen eke usen, utom, ye mme n̄kpọ eken oro anade ẹnam, mme ete ye eka ẹkeme ndiyak edikpep nditọ mmọ n̄kpọ nnọ mbon en̄wen, utọ nte mme andikpep ke ufọkn̄wed ye edepeyen. Edi, idụhe andikpep oro ekemede nditie nte edima ete m̀mê eka. Kûdedei ukere ke udukemeke ndikpep nditọ fo n̄kpọ. Edieke oyomde ẹn̄wam fi ẹkpep nditọ fo n̄kpọ, tịm mek owo oro edin̄wamde fi, edi kûdedei uyak utom oro Abasi ọnọde fi mi unọ owo en̄wen.

Biat Ini Kpep Nditọ Fo N̄kpọ

N̄kpọ en̄wen oro mme ete ye eka ẹkpepde ẹto Deuteronomy 6:5-7 edi emi: Ndikpep nditọ n̄kpọ esida ini ye ukeme. Mme ete ye eka ke Israel ẹkenyene ‘ndidọdiọn̄’ nsiak akpanikọ Abasi nnọ nditọ mmọ. Akpasarade ikọ Hebrew oro ẹkabarede “dọdiọn̄” ọwọrọ “ndifiak nnam” m̀mê “ndifiak ntịn̄.” Mmọ ẹkenyene ndinam ntre kpukpru ini, ih ọtọn̄ọde ke usenubọk tutu esịm mbubịteyo, ‘ke ini mmọ ẹtiede ke ufọk’ ye ‘ke ini mmọ ẹsan̄ade ke usụn̄.’ Esida ini ye ukeme man ẹkpep nditọwọn̄ ẹnyụn̄ ẹkpụhọde ekikere ye edu mmọ man mmọ ẹkeme ndinem Abasi esịt.

Nso ndien ke ekeme ndinam man an̄wam nditọ fo ẹbọ ata ukpep? Ekese n̄kpọ ẹdu oro afo ekemede ndinam. Kpep mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹbak Jehovah. Nịm eti uwụtn̄kpọ. Biom mbiomo fo nte andikpep nditọ fo, nyụn̄ biat ini oro ekemde ke ndinam oro. Afo ufọnke uma, ntre ayanam mme ndudue. Edi edieke odomode ndinam uduak Abasi ke ofụri esịt, anaedi nditọ fo ẹyema ukeme oro afo esịnde ẹnyụn̄ ẹbọ ufọn ẹto oro. Mme N̄ke 22:6 ọdọhọ ete: “Tịm teme eyenọwọn̄ nte ekemde ye usụn̄ esie: ke ini enye akabarede idem akani owo, enye idikpọn̄ke enye.”

Ubọ ukpep edi isan̄ oro owo anamde ke ofụri eyouwem. Edieke afo ye nditọ fo ẹmade Abasi, mbufo ẹyeka iso ndinam isan̄ emi ke nsinsi. Emi edi ntre koro idisụk inyenyene ediwak n̄kpọ ndikpep mban̄a Jehovah ye nte ikemede ndinam uduak esie.—Ecclesiastes 3:10, 11.

[Ndise ke page 15]

Ndi emesikot Bible ọnọ nditọ fo?

[Ndise ke page 16]

Biat ini kpep nditọ fo n̄kpọ ban̄a Andibot