Nte Afo Emenyene Ukpọn̄ Oro Mîkemeke Ndikpa?

Nte nnyịn idi sụk obụk ye iyịp? Mîdịghe ndi imenyene n̄kpọ efen ke ẹsiode se ẹkedade ẹbot nnyịn ẹfep? Ndi nnyịn idu uwem mfịn edi n̄kpọn̄ nnyịn ibe ifep? Mîdịghe ndi odu n̄kpọ efen ke idem nnyịn oro nnyịn mîkwe, emi esikade iso odu uwem ke nnyịn ima ikakpa?

OKPOSỤKEDI mme ido ukpono ererimbot emi ẹsikpepde ediwak n̄kpọ oro mîn̄wan̄ake owo ẹban̄a se isitịbede ke ini owo akpade, ata ediwak mmọ ẹnịm n̄kpọ kiet emi ke akpanikọ: Enyene n̄kpọ emi odude owo ke esịtidem oro mîkemeke ndikpa, emi esinyụn̄ akade iso odu uwem ke owo ama akakpa. Ediwak owo ẹnịm ke “n̄kpọ” oro edi ukpọn̄. Nte emetiene enịm oro ke akpanikọ? Nso idi ukpọn̄? Ndi owo enyene ukpọn̄ oro mîkemeke ndikpa? Edi akpan n̄kpọ didie ntem ndifiọk se nnyịn idide!

“Owo Akabade Edi Ukpọn̄ Eke Odude Uwem”

Ndi “ukpọn̄” edi n̄kpọ oro esịnede owo ke idem, emi esiwọrọde ke ini owo akpade onyụn̄ aka iso odu uwem? N̄wed oro Holman Illustrated Bible Dictionary ọdọhọ ke “ukpọn̄ ye owo ẹsiwak ndiwọrọ ukem n̄kpọ.” Ke uwụtn̄kpọ, Genesis 2:7 ọdọhọ ete: “Jehovah Abasi obot owo ke ntanisọn̄, onyụn̄ ọduọk ibifịk uwem esịn ke odudu ibuo esie; ndien owo akabade edi ukpọn̄ eke odude uwem.” Adam emi ekedide akpa owo, ekedi ukpọn̄.

Mme itie en̄wen ke N̄wed Abasi ẹsọn̄ọ ke ikọ oro “ukpọn̄” ekeme ndiwọrọ owo. Ke uwụtn̄kpọ, Bible etịn̄ nte ukpọn̄ ọfọnde ido. (Mme N̄ke 11:25) Ẹnyụn̄ ẹdọhọ ke ukpọn̄ adia udia, atua eyet, oyom Abasi, okop ndịk, onyụn̄ ofụhọ. (Leviticus 7:18; Psalm 119:28; Eseme; Utom 2:43; 1 Thessalonica 5:14) Rome 13:1 ọdọhọ ke owo edi ukpọn̄ ke ini enye ọdọhọde ete: “Yak kpukpru ukpọn̄ ẹsụk ibuot ẹnọ mme odudu eke ẹkponde ẹkan.” N̄ko, 1 Peter 3:20 ọdọhọ ke eyo Noah ke ẹkenyan̄a “owo ifan̄, oro edi, ukpọn̄ itiaita, ebe ke mmọn̄.” Idụhe n̄kpọ ndomokiet ke mme itie N̄wed Abasi emi oro owụtde ke ukpọn̄ edi n̄kpọ oro  enyịn mîkwe, emi esikade iso odu uwem ke owo ama akakpa.

Nso kaban̄a unam ye eto? Ndi mmọ n̄ko ẹdi ukpọn̄? Kop se Bible etịn̄de emi owụtde ke owo ye unam ẹdi ukpọn̄: “Ndien bọ mbon ekọn̄ emi ẹkewọn̄ọde ẹka ekọn̄, utomo nọ Jehovah: ukpọn̄ kiet ke itie ition, ke owo, ye ke enan̄, ye ke mme ass, ye ke n̄kpri ufene.” (Numbers 31:28) Mmọdo, kpukpru edibotn̄kpọ oro ẹdude uwem—owo m̀mê unam—ẹdi ukpọn̄. Edi owo ikotde eto ukpọn̄ ke Bible.

Ikọ oro “ukpọn̄” ekeme ndiwọrọ n̄kpọ efen. Job 33:22 okot ete: “Ukpọn̄ esie onyụn̄ ekpere udi; uwem esie onyụn̄ ekpere mmọ eke ẹwotde owo.” Ke itien̄wed emi, ikọ oro “ukpọn̄” ye “uwem” ẹwọrọ ukem n̄kpọ, kiet akam ananam eken enen̄ede an̄wan̄a. Ke ntre, “ukpọn̄” ekeme ndiwọrọ uwem oro owo enyenede nte odu-uwem ukpọn̄, m̀mê owo. Ntem, N̄wed Abasi ọdọhọ ke mme asua David oro ẹkeyomde itọn̄ uwem esie ‘ẹkebịne ukpọn̄’ esie. (Psalm 143:3) Ndien kop se Bible etịn̄de mi aban̄a Jesus Christ: ‘Eyen owo ekedi man ọnọ ukpọn̄ [uwem] esie nte ufak ke ibuot ediwak owo.’—Matthew 20:28.

Bible etịn̄ se “ukpọn̄” edide ke mmemmem usụn̄ oro mînyeneke ntuaha. Ikọ oro “ukpọn̄” ekeme ndiwọrọ owo m̀mê unam, onyụn̄ ekeme ndiwọrọ uwem oro edibotn̄kpọ enyenede nte odu-uwem ukpọn̄. Nte nnyịn idikụtde, se itịn̄de mi odu ke n̄kemuyo ye se Bible etịn̄de aban̄a se isitịbede inọ ukpọn̄ ke ini enye akpade.

“Ukpọn̄ Eke Anamde Idiọk Ayakpa N̄kpa”

Bible ọdọhọ ete: “Ukpọn̄ eke anamde idiọk ayakpa n̄kpa.” (Ezekiel 18:4) Ẹkeme ‘ndisịbe ukpọn̄ mfep.’ (Exodus 12:15, 19) Ih ukpọn̄ esikpa. Ọwọrọ ke idịghe akpanikọ ke ukọn̄ isikpaha ke nsinsi. Sia owo edide ukpọn̄, ndidọhọ ke owo akpa ọwọrọ ndidọhọ ke ukpọn̄ esie akpa.

Edi nso kaban̄a mme itien̄wed Bible oro ẹtịn̄de ẹban̄a ukpọn̄ ndiwọrọ nnyụn̄ mfiak ndidụk owo ke idem? Ntem ke Bible etịn̄ aban̄a se iketịbede inọ Rachel ke ini enye akamande eyen: “Edikem ke ini ukpọn̄ oyomde enye ndibọhọ (koro enye akpade), ndien enye osio eyen enyịn̄ Ben-oni: edi ete esie osio enye enyịn̄ Benjamin.” (Genesis 35:18) Kop n̄ko se 1 Ndidem 17:22 etịn̄de ke ini ẹkenamde eyen ebeakpa kiet eset: “Jehovah okop uyo Elijah [oro edi, akam esie]; ukpọn̄  eyen oro onyụn̄ afiak odụk enye ke idem, ndien enye eset.” Ndi mme itien̄wed emi ẹwụt ke ukpọn̄ edi n̄kpọ oro owo mîkemeke ndikụt, emi ekemede ndiwọrọ nnyụn̄ mfiak ndụk owo idem?

Ọfọn, ti ke ikọ oro “ukpọn̄” ekeme n̄ko ndiwọrọ “uwem.” Ntem, ndidọhọ ke ukpọn̄ Rachel ama ọwọrọ enye ke idem ọwọrọ ke uwem esie ama ebe efep. Ke nditịm ntịn̄, ndusụk Bible ẹkabarede ikọ oro “ukpọn̄ oyomde ndibọhọ enye” nte “uwem esie oyomde ndibe mfep” (Knox), ye “enye ọduọk akpatre ibifịk” (Jerusalem Bible). Ukem ntre, uwem akafiak edidụk eyen ebeakpa oro ke idem.—1 Ndidem 17:23.

Se Owo Edide

Nte an̄wan̄ade, Bible owụt se owo edide. Owo inyeneke-nyene ukpọn̄; owo akam ededi ukpọn̄. Sia obot owo etiede ntem, ediset ke n̄kpa edi n̄kukụre idotenyịn kaban̄a uwem ini iso mbon oro ẹma ẹkekpan̄a. Bible ọn̄wọn̄ọ ete: “Ẹkûyak idem akpa mbufo, koro ini ke edi eke kpukpru mme andidu ke udi editi ẹdikopde [Jesus] uyo ẹnyụn̄ ẹwọn̄ọ ẹdi, mbon oro ẹkenamde se ifọnde ẹyeset ke n̄kpa ẹdụk uwem, mbon oro ẹkenamde se idiọkde ẹyeset ke n̄kpa ẹdụk ikpe.” (John 5:28, 29) Ata un̄wọn̄ọ ediset ke n̄kpa oro ikotde do edi idotenyịn mme akpan̄kpa, idịghe ukpepn̄kpọ ukpọn̄ ikpaha ke nsinsi.

Edi akpan n̄kpọ didie ntem ndinyene nnennen ifiọk aban̄ade se ediset ke n̄kpa edide ye se emi ọwọrọde ọnọ ubonowo! Ndinyene ifiọk mban̄a Abasi ye Christ edi akpan n̄kpọ n̄ko, koro Jesus ọkọbọn̄ akam ete: “Nsinsi uwem ọwọrọ mmọ ndinyene ifiọk mban̄a fi, ata Abasi kierakiet, ye enye emi afo okosiode ọdọn̄, kpa Jesus Christ.” (John 17:3) Mme Ntiense Jehovah ke edem mbufo ẹyenem esịt ndikpep fi Bible man afo enen̄ede ọfiọk n̄kpọ aban̄a Abasi, Eyen esie, ye mme un̄wọn̄ọ Esie. Nnyịn isịn udọn̄ inọ fi ite osobo ye Mme Ntiense Jehovah, mîdịghe ewet n̄wed ọnọ ẹsọk mme andisio magazine emi.

[Mme ndise ke page 4]

Kpukpru mmọ ẹdi ukpọn̄

[Ebiet ẹdade n̄kpọ ẹto]

Ebot: CNPC—Centro Nacional de Pesquisa de Caprinos (Sobral, CE, Brasil)