Ikọ Jehovah Enyene Uwem

Mme Akpan N̄kpọ Oro Ẹtode N̄wed Ezekiel—II

N̄KPỌ emi etịbe ke December isua 609 M.E.N. Edidem Babylon ọtọn̄ọ ndinam nna n̄kanade Jerusalem. Kan̄a ke emi, etop oro Ezekiel ọnọde mbon oro ẹdude ke ntan̄mfep ke Babylon aban̄a n̄kpọ kiet: iduọ ye nsobo Jerusalem edima obio emana mmọ. Idahaemi, Ezekiel akabade etịn̄ ntịn̄nnịm ikọ aban̄a se idiwọrọde mme idụt ukpono ndem oro ẹdidatde esịt ẹban̄a afanikọn̄ oro edisịmde ikọt Abasi. Ke Jerusalem ama ọkọduọ isua kiet ye ubak ke ukperedem, Ezekiel ọtọn̄ọ nditan̄a obufa etop: edifiak ntọn̄ọ utuakibuot akpanikọ ediye ediye.

Ezekiel 25:1 esịm 48:35 ọdọn̄ọ mme ntịn̄nnịm ikọ aban̄a mme idụt oro ẹkande Israel ẹkụk ye nte ẹdinyan̄ade ikọt Abasi. * Ke ẹsiode Ezekiel 29:17-20 ẹfep, ẹwet mbụk emi ke adiana ke adiana ẹtiene nte mme n̄kpọ ẹketịbede, ẹnyụn̄ ẹwet mmọ ẹtiene se ẹnemede. Nte ededi, Ezekiel 29:17-20 esịne ke otu ntịn̄nnịm ikọ oro ẹban̄ade Egypt. N̄wed Ezekiel, emi esịnede ke otu n̄wed oro ẹkedade odudu spirit Abasi ẹwet, ọdọn̄ọ etop emi ‘enyenede uwem onyụn̄ enyenede odudu.’—Mme Hebrew 4:12.

“ISỌN̄ EMI . . . AKABADE EBIET IN̄WAN̄ EDEN”

(Ezekiel 25:1 esịm 39:29)

Jehovah ama ọfiọk nte Ammon, Moab, Edom, Philistia, Tyre, ye Sidon ẹdinamde n̄kpọ ke Jerusalem ama ọduọ, ntre enye ama anam Ezekiel etịn̄ ntịn̄nnịm ikọ aban̄a mmọ. Ẹnyene ndibụme Egypt. Ẹda “Pharaoh edidem Egypt ye akwa otu owo esie” ẹdomo ye cedar oro ẹdidade “ofụt edidem Babylon” ẹsịbe ẹfep.—Ezekiel 31:2, 3, 12; 32:11, 12.

Ke n̄kpọ nte ọfiọn̄ itiokiet ẹma ẹkebe tọn̄ọ ẹkesobo Jerusalem ke isua 607 M.E.N., owo emi okotode Jerusalem ọbọhọ nsobo oro edi edisian Ezekiel ete: “Ẹmesuan obio.” Prọfet oro ‘idịghe aba imụm’ edi atat inua etịn̄ ikọ ọnọ mbon oro ẹdude ke ntan̄mfep. (Ezekiel 33:21, 22) Ntịn̄nnịm ikọ esie aban̄a nte nditọ Israel ẹdifiakde ẹnyọn̄ọ obio emana mmọ. Jehovah ‘ama anam andibọk kiet eke edibọkde mmọ adaha ada, kpa owo esie, David.’ (Ezekiel 34:23) Ẹnyene ndisobo Edom, edi obio emi akabiarade, oro edi Judah, enyene ‘ndikabade mbiet in̄wan̄ Eden.’ (Ezekiel 36:35) Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndikpeme ikọt esie oro ẹfiakde ẹnyọn̄ọ ẹdi mbak “Gog” edinam mmọ ibak.—Ezekiel 38:1.

Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:

29:8-12—Ini ewe ke Egypt akana ndon ke isua 40? Ke ẹma ẹkesobo Jerusalem ke isua 607 M.E.N., nsụhọ Judah ẹma ẹfen̄e ẹka Egypt kpa ye emi prọfet Jeremiah ọkọdọhọde mmọ ẹkûka. (Jeremiah 24:1, 8-10; 42:7-22) Oro ikanyan̄ake mmọ, koro Nebuchadnezzar ama aka akan̄wana ye Egypt onyụn̄ akan enye. Etie nte Egypt akana ndon ke isua 40 ke oro ama ekebe. Okposụkedi mbụk ererimbot mîtịn̄ke n̄kpọ iban̄a nsobo emi, nnyịn imenen̄ede inịm ke ẹma ẹkan Egypt koro Jehovah edide Andisu ntịn̄nnịm ikọ.—Isaiah 55:11.

29:18—Didie ke “kpukpru ibuot [ẹkekabade] ẹdi ibọ, kpukpru afara ẹnyụn̄ ẹyan̄ade”? En̄wan ama enen̄ede ọsọn̄ ke esịt  obio Tyre tutu itam ekọn̄ ọkwọhọde ibuot udịmekọn̄ Nebuchadnezzar ibọ, n̄kpọutom ubọp tọwa ukpeme oro mmọ ẹkebiomde ke afara ama onyụn̄ ayan̄ade mmọ afara.—Ezekiel 26:7-12.

Se Nnyịn Ikpepde:

29:19, 20. Mbon Tyre ẹma ẹda ekese inyene mmọ ẹfen̄e ẹka isuo obio mmọ, anam Edidem Nebuchadnezzar okobụme ata esisịt n̄kpọ ke Tyre. Okposụkedi Nebuchadnezzar ekedide atan̄idem andikara oro oyomde ufọn idemesie, Jehovah ama ada isọn̄ Egypt ọnọ enye nte “n̄kpọ-eyen-utom mbonekọn̄ esie.” Nte nnyịn ikpekpebeke ata Abasi ke ndikpe utomo nnọ ukara ke se mmọ ẹnamde ẹnọ nnyịn? Nte ukara ẹnamde n̄kpọ ye nte mmọ ẹdade okụk utomo oro ikpede ẹnam n̄kpọ ikpakpanke nnyịn ndinịm ibet emi.—Rome 13:4-7.

33:7-9. Otu owo ukpeme eyomfịn, kpa nsụhọ mme Christian oro ẹyetde aran, ye nsan̄a mmọ ikpenyeneke nditre ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ nnyụn̄ ntọt mme owo mban̄a “akwa ukụt” oro edide.—Matthew 24:21.

33:10-20. Ẹyenyan̄a nnyịn edieke itrede idiọk inyụn̄ inam se Abasi etemede. Ih, usụn̄ Jehovah enen.

36:20, 21. Nditọ Israel ẹma ẹsabade enyịn̄ Abasi ke otu mme idụt sia mmọ mîkodụhe uwem ikekem ye nte mme owo ẹkediọn̄ọde mmọ, oro edi, “ikọt Jehovah.” Ikpanaha nnyịn idi mme asan̄autom Jehovah ke inua inua.

36:25, 37, 38. Mbon oro ẹbietde ‘otu ndisana ufene’ ẹwak ke paradise eke spirit oro idude mi, ntre akpana idomo ndinịm enye asana.

38:1-23. Edi n̄kpọ ndọn̄esịt didie ntem ndifiọk ke Jehovah ayanyan̄a ikọt esie osio ke ubọk Gog isọn̄ Magog! Tọn̄ọ ẹkesio Satan kpa Devil, “andikara ererimbot emi” ke heaven ẹduọk ke isọn̄, ẹdikot enye Gog. Isọn̄ Magog ada aban̄a isọn̄ emi, kpa n̄kukụre ebiet oro ẹyakde Satan ye mme demon esie ẹdu.—John 12:31; Ediyarade 12:7-12.

“NỊM ESỊT FO KE KPUKPRU SE AMI NDIYAKDE FI OKỤT”

(Ezekiel 40:1 esịm 48:35)

Ọyọhọ isua 14 edi emi tọn̄ọ ẹkesuan Jerusalem. (Ezekiel 40:1) Isua 56 osụhọ mmọ ke ntan̄mfep. (Jeremiah 29:10) Ezekiel ekpere isua 50. Ẹda enye ke n̄kukụt ẹdisịm isọn̄ Israel. Ẹsian enye ẹte: “Eyen owo, se ke enyịn fo, nyụn̄ kop ke utọn̄ fo, nyụn̄ nịm esịt fo ke kpukpru se ami ndiyakde fi okụt.” (Ezekiel 40:2-4) Anaedi esịt akadat Ezekiel didie ntem ndikụt n̄kukụt obufa temple!

Ubọn̄ ubọn̄ temple oro Ezekiel okokụtde enyene inuaotop 6, ubet m̀mê ubet udia 30, Edisana Ebiet, Ata Edisana Ubet, itieuwa eto, ye itieuwa oro ẹdade ẹfọp edifọp uwa. “Mmọn̄ oto ke” temple akabade akpa mmọn̄. (Ezekiel 47:1) Ezekiel okụt ke  n̄kukụt n̄ko nte ẹdemede isọn̄ ẹnọ esien kiet kiet—ọtọn̄ọde ke edem usiahautịn esịm edem usoputịn, ndien isọn̄ ọbọn̄ odu ke ufọt isọn̄ Judah ye eke Benjamin. “Edisana ebiet Jehovah” ye “obio” oro ẹkotde Jehovah-Shammah ẹdu mi.—Ezekiel 48:9, 10, 15, 35.

Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:

40:3 esịm 47:12—Nso ke temple oro ẹkekụtde ke n̄kukụt ada aban̄a? Akananam owo ibọpke utọ akaka temple oro Ezekiel okokụtde ke n̄kukụt do. Enye ada aban̄a temple Abasi eke spirit—oro edi, ndutịm edisana utuakibuot eke eyo nnyịn. (Ezekiel 40:2; Micah 4:1; Mme Hebrew 8:2; 9:23, 24) N̄kukụt temple emi osu ke “mme akpatre usen” emi, kpa ini emi ẹnamde mme oku ẹsana. (2 Timothy 3:1; Ezekiel 44:10-16; Malachi 3:1-3) Nte ededi, enye edisu akpatre ke Paradise. N̄kukụt temple emi ama ọnọ mme Jew oro ẹkedude ke ntan̄mfep idotenyịn ke ẹyefiak ẹtọn̄ọ utuakibuot akpanikọ ye nte ke kpukpru ubon mme Jew ẹyenyene isọn̄.

40:3 esịm 43:17—Nso ke edidomo temple ada aban̄a? Edidomo temple oro okowụt ke uduak Jehovah kaban̄a edisana utuakibuot iditreke ndisu.

43:2-4, 7, 9—Nso ikedi “okpo ndidem mmọ” oro ẹkenyenede ndisio mfep ke temple? Etie nte okpo oro akada aban̄a ndisọi n̄kpọ. Mme andikara Jerusalem ye mbon obio oro ẹma ẹda ndisọi n̄kpọ ẹsabade temple Abasi—ke nditịm ntịn̄, ẹdade ndisọi n̄kpọ emi nte ndidem mmọ.

43:13-20—Nso ke itieuwa oro Ezekiel okokụtde ke n̄kukụt ada aban̄a? Ndamban̄a itieuwa oro edi uduak Abasi oro abuanade uwa ufak Jesus Christ. Uwa ufak emi anam mbon oro ẹyetde aran ẹdi ndinen onyụn̄ anam “akwa otuowo” ẹsana ke enyịn Abasi. (Ediyarade 7:9-14; Rome 5:1, 2) Ekeme ndidi oro anam “n̄kpọdiọhọ-mmọn̄” oro okodude ke temple Solomon—oro edi akamba besịn mmọn̄ oro oku ekesidade eyet ubọk—mîdụhe ke temple enye emi.—1 Ndidem 7:23-26.

44:10-16—Mmanie ẹdi otu mme oku? Otu mme oku emi ẹda ẹban̄a otu mme Christian oro ẹyetde aran mfịn. Ẹkenam mmọ ẹsana ke 1918 ke ini Jehovah akanamde temple esie eke spirit asana. (Malachi 3:1-5) Mbon oro ẹkesanade m̀mê ẹkekabarede esịt ẹma ẹka iso ẹnyene san̄asan̄a ifetutom mmọ. Ke oro ebede, mmọ ẹkenyene ndinen̄ede nsịn idem n̄kụt ke ‘imanana ntọi ke ererimbot emi’ inyụn̄ idi uwụtn̄kpọ inọ “akwa otuowo,” oro mme esien oro mîdịghe mme oku ẹdade ẹban̄a.—James 1:27; Ediyarade 7:9, 10.

45:1; 47:13–48:29—Nso ke “isọn̄” ye nte ẹdemede mmọ ada aban̄a? Isọn̄ oro ada aban̄a ebiet oro ikọt Abasi ẹdude ẹnam n̄kpọ Abasi. Owo ekededi oro atuakde ibuot ọnọ Jehovah ke akpanikọ odu ke isọn̄ oro ẹfiakde ẹnyọn̄ ẹdi mi, inamke n̄kpọ m̀mê ebiet ewe ke enye odu atuak ibuot. Ikpehe oro aban̄ade nte ẹdemede isọn̄ edisu akpatre ke obufa ererimbot, ke ini kpukpru mme anam-akpanikọ ẹdinyenede isọn̄ mmọ.—Isaiah 65:17, 21.

 45:7, 16—Nso ke utomo oro mme owo ẹnọde oku ye ọbọn̄ ada aban̄a? Ke temple eke spirit, emi enen̄ede aban̄a un̄wam eke spirit—oro edi, ndinọ un̄wam nnyụn̄ mbere ye se ẹnamde.

47:1-5—Nso ke akpa mmọn̄ oro Ezekiel okokụtde ke n̄kukụt ada aban̄a? Mmọn̄ oro ada aban̄a ndutịm eke spirit oro Jehovah anamde man owo odu uwem, esịnede uwa ufak Christ Jesus, ye ifiọk Abasi oro odude ke Bible. (Jeremiah 2:13; John 4:7-26; Ephesus 5:25-27) Akpa mmọn̄ oro aka iso okpon man ekem akpakịp udịm mbufa owo oro ẹdụkde ẹdi utuakibuot akpanikọ. (Isaiah 60:22) Ke Tọsịn Isua Ukara Christ, mmọn̄ uwem ọyọyọhọ inyan̄ oro, ndien mmọn̄ emi ayabuana mme n̄kpọ efen oro idikpepde ke “mme n̄wed” oro ẹdikụbọrede ini oro.—Ediyarade 20:12; 22:1, 2.

47:12—Nso ke mme eto oro ẹn̄wụmde mfri ẹda ẹban̄a? Eto emi ẹda ẹban̄a ndutịm eke spirit oro Abasi anamde man ubonowo ẹfiak ẹfọn ẹma.

48:15-19, 30-35—Nso ke obio oro Ezekiel okokụtde ada aban̄a? “Jehovah-Shammah” odu ke obio oro “ẹsabarede,” emi owụtde ke anaedi enye ada aban̄a n̄kpọ isọn̄. Etie nte obio oro Ezekiel okokụtde ada aban̄a ndutịm oro ẹnamde ke isọn̄ ẹnọ mbon oro ẹdinamde edinen “obufa isọn̄.” (2 Peter 3:13) Inuaotop ndidu ke kpukpru itụn̄ obio oro owụt ke owo ekeme ndibe ifụre ifụre ndụk. Mme esenyịn ke esop Abasi ẹkpenyene ndidi se mme owo ẹnyenede ifụre ndisan̄a n̄kpere.

Se Nnyịn Ikpepde:

40:14, 16, 22, 26. Mme mbiet eyop oro ẹkapde ke inuaotop temple oro ẹwụt ke ẹyak ndinen owo kpọt ẹbe ẹdụk. (Psalm 92:12) Emi ekpep nnyịn ke Jehovah edinyịme utuakibuot nnyịn n̄kukụre edieke inamde se inende.

44:23. Nnyịn ikpowụt esịtekọm didie ntem ke se otu mme oku eyomfịn ẹnamde ẹnọ nnyịn! “Ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ada usụn̄ ke ndinọ nnyịn ekemini udia eke spirit oro an̄wamde nnyịn ifiọk se Jehovah adade ke edisana ye se enye adade ke edidehe.—Matthew 24:45.

47:9, 11. Ifiọk—emi edide akpan ikpehe ndamban̄a akpa mmọn̄ emi—ọmọkọk mme owo udọn̄ọ ke utịbe utịbe usụn̄ mfịn. Ebiet ekededi oro ẹn̄wọn̄de mmọn̄ emi, enye ọmọnọ mme owo uwem ke n̄kan̄ eke spirit. (John 17:3) Amaedi mbon oro mîmaha ndin̄wọn̄ mmọn̄ uwem emi, ‘ẹdiyak mmọ ẹnọ inụn̄,’ oro edi nsinsi nsobo. Edi akpan n̄kpọ didie ntem ‘ndisịn ofụri ukeme nnyịn nsiak ikọ akpanikọ’!—2 Timothy 2:15.

‘Nyanam Edisana Enyịn̄ Mi Oro Ẹsabarede Asana’

Ke ẹma ẹkedorode akpatre edidem oro okotode ubon David ke ebekpo, ata Abasi ama ayak anyan ini ebe mbemiso Enye emi enyenede unen nditie ke ebekpo oro edi. Nte ededi, Abasi ikefreke ediomi oro enye akanamde ye David. (Ezekiel 21:27; 2 Samuel 7:11-16) Ntịn̄nnịm ikọ Ezekiel etịn̄ aban̄a “owo mi David,” emi akakabarede edi “andibọk” ye “edidem.” (Ezekiel 34:23, 24; 37:22, 24, 25) Emi idịghe owo en̄wen ikan Jesus Christ ke ebekpo Obio Ubọn̄. (Ediyarade 11:15) Jehovah ayada Obio Ubọn̄ Messiah ‘anam edisana enyịn̄ esie oro ẹsabarede asana.’—Ezekiel 36:23.

Ẹmọn̄ ẹsọp ẹsobo kpukpru mbon oro ẹsabarede edisana enyịn̄ Abasi. Edi mbon oro ẹnamde enyịn̄ oro asana ebe ke ndituak ibuot nnọ Jehovah ke usụn̄ oro enye enyịmede ẹyenyene nsinsi uwem. Mmọdo, ẹyak nnyịn ikûda mbre usịn ke ndin̄wọn̄ akpakịp mmọn̄ uwem oro ọfiọrọde mi ke eyo nnyịn inyụn̄ inam utuakibuot akpanikọ edi ata akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 9]

Ubọn̄ ubọn̄ temple oro Ezekiel okokụtde ke n̄kukụt

[Ndise ke page 10]

Nso ke akpa mmọn̄ uwem oro Ezekiel okokụtde ke n̄kukụt ada aban̄a?

[Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.