Ntak Emi Idiọkido Osụk Odude

BIBLE ọdọhọ ke “Jehovah [Abasi] emenen ke kpukpru usụn̄ esie.” (Psalm 145:17; Ediyarade 15:3) Prọfet Moses eketịn̄ ntem aban̄a Jehovah ete: “Utom esie ọfọn ama: koro kpukpru usụn̄ esie ẹnende: Abasi akpanikọ emi mînamke ukwan̄n̄kpọ, enye edi eti ye edinen.” (Deuteronomy 32:4) James 5:11 ọdọhọ ete: “Jehovah enen̄ede enyene esịt ima onyụn̄ okop mbọm.” Abasi ikemeke ndidi, isinyụn̄ idịghe ntak idiọkido.

Mbet oro James ekewet ete: “Ke ini owo odude ke idomo, yak enye okûdọhọ ete: ‘Edi Abasi odomo mi.’ Koro owo ikemeke ndida idiọkn̄kpọ ndomo Abasi, enye ke idemesie inyụn̄ idomoke owo ekededi.” (James 1:13) Jehovah Abasi isidaha idiọkn̄kpọ idomo owo m̀mê nditap mmọ ẹnam idiọk. Anie, ndien, edi ntak idiọkido ye ndutụhọ oro idiọkido adade edi?

Anie Edi Ntak?

James emi eketienede ewet Bible ọdọhọ ke owo etiene edi ntak idiọkido. Enye ọdọhọ ete: “Edi idomo esịm owo kiet kiet ke ini udọn̄ idemesie odụride onyụn̄ atapde enye. Ekem ke ini udọn̄ oro oyomode, aman idiọkn̄kpọ; ndien ke ini idiọkn̄kpọ oro ama okokụre utom esie, ada n̄kpa edi.” (James 1:14, 15) Mme owo ẹkeme ndinam n̄kpọ ntiene ndiọi udọn̄ mmọ. Kere n̄ko ban̄a utịp ndammana idiọkn̄kpọ. Odudu idiọkn̄kpọ ekeme ndinam idiọk udọn̄ enen̄ede ọsọn̄ ubọk onyụn̄ ada ata ndiọi utịp edi. (Rome 7:21-23) Ke akpanikọ, ndammana idiọkn̄kpọ ‘amakara ubonowo nte edidem,’ anam ubonowo ẹnam ndiọi n̄kpọ oro anamde ekese owo ẹkụt ndutụhọ. (Rome 5:21) Akan oro, ndiọi owo ẹkeme ndibiat mbon en̄wen.—Mme N̄ke 1:10-16.

Nte ededi, Satan kpa Devil edi etubom idiọkido. Enye ọkọtọn̄ọ idiọkido ke ererimbot emi. Jesus Christ okokot Satan, “andidiọk” ye “andikara ererimbot emi,” oro edi, idiọk n̄kaowo. Ata ediwak owo ẹkop uyo Satan ke ndinam item esie emi ọdọhọde ẹfụmi ndinen usụn̄ Jehovah Abasi. (Matthew 6:13; John 14:30; 1 John 2:15-17) Akpa John 5:19  ọdọhọ ete: “Ofụri ererimbot esịne ke idak odudu andidiọk.” Ke nditịm ntịn̄, Satan ye mme angel esie ‘ẹda ofụri isọn̄ ẹtụn usụn̄,’ ẹnam isọn̄ enyene “mbọm.” (Ediyarade 12:9, 12) Ke ntem, Satan kpa Devil edi akpan ntak idiọkido.

Ecclesiastes 9:11 asiak n̄kpọ en̄wen emi esinamde mme owo ẹkụt ukụt m̀mê ndutụhọ ke ini ọdọhọde ke ‘ini ye unọmọ ẹsitịbe ẹnọ nnyịn kpukpru.’ Jesus Christ ama etịn̄ aban̄a n̄kpọ mmọn̄eyet oro eketịbede ọnọ owo 18 emi ẹkekpan̄ade ke ini tọwa ọkọduọde ọtọ mmọ. (Luke 13:4) Afanikọn̄ emi ekesịm mmọ sia mmọ ẹkedude ke ọtọ oro ke ini oro n̄kpọ oro eketịbede. Mme orụk n̄kpọ oro ẹsitịbe mfịn. Ke uwụtn̄kpọ, itiat ekeme ndidian̄ade ke ufọkenyọn̄ nditọ owo emi asan̄ade ebe. Ndi Abasi edi ntak? Baba. Owo ikodiomike-diomi m̀mê ndifiọk ke utọ n̄kpọ oro eyetịbe. Kpasụk ntre ke edi ke ini owo ọdọn̄ọde ke ubon m̀mê ke ini ibuotufọk akpade ke mbuari ọkpọn̄ n̄wan ye nditọ.

Ana in̄wan̄-in̄wan̄ ke idịghe Abasi edi ntak idiọkido; inyụn̄ idịghe enye edi ntak ndutụhọ. Utu ke oro, uduak Jehovah akam edi nditre idiọkido nnyụn̄ nsobo mbon oro ẹnamde enye. (Mme N̄ke 2:22) Ke nditịm ntịn̄, enye ayanam se ikande oro. N̄wed Abasi ọdọhọ ke Abasi aduak ndida Christ ‘mbiat mme utom Devil.’ (1 John 3:8) Editịm n̄kpọ emi odude ke emi—emi idiọkitọn̄, usua, ye ndiọi edinam ẹdide ọsọ n̄kpọ—eyebe efep. Abasi ayakam ‘ọkwọhọde kpukpru mmọn̄eyet ke kpukpru enyịn efep,’ ke ntem etrede ndutụhọ. (Ediyarade 21:4) Edi afo emekeme ndibụp ete: ‘Ntak emi Abasi mînamke emi idahaemi? Ntak emi enye ayakde idiọkido ye ndutụhọ ẹdu tutu esịm eyo nnyịn?’ Idikụt se idinamde ibọrọ mbụme emi ke mbụk aban̄ade Adam ye Eve.

Ẹdemede Akwa Eneni

Ntak emi Abasi ayakde idiọkido odu tutu esịm eyo nnyịn aban̄a mme n̄kpọ emi ẹketịbede ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ini emi ẹkebotde owo. Se iketịbede ini oro ama edemerede akwa eneni emi aban̄ade Andibot ke idem esiemmọ—kpa mbụme emi owo mîkemeke ndibọrọ inikiet inikiet m̀mê mmemmem mmemmem. Ẹyak itịn̄ enyịn idụn̄ọde se iketịbede.

Jehovah Abasi ama obot akpa eren ye n̄wan ẹfọn ẹma onyụn̄ esịn mmọ ke Paradise. Ẹma ẹnọ mmọ n̄kpọ oro akanamde mmọ ẹkpụhọde ẹkpọn̄ mme unam—kpa ifụre edimek n̄kpọ. (Genesis 1:28; 2:15, 19) Sia Adam ye Eve ẹkenyenede ifụre ndimek se ẹmade, mmọ ẹma ẹkeme ndida ukeme ukere n̄kpọ mmọ mmek ndima, ndikop uyo, ndinyụn̄ nnam n̄kpọ Andibot. Mîdịghe, mmọ ẹma ẹkeme ndimek ndida ke idem n̄kpọn̄ Abasi nnyụn̄ n̄kokoi nsọn̄ ibuot ye enye.

Man ọnọ Adam ye Eve ifet ndiwụt ke imama imọ, ata Abasi ama ọnọ mmọ mbet kiet. Enye okowụk Adam ete: “Dia kpukpru eto in̄wan̄; Edi ama edi eto ifiọk, eti ye idiọk, kûdia ke esịt: koro ke usen eke afo adiade ke esịt afo ayakpa n̄kpa.” (Genesis 2:16, 17) Man Adam ye Eve ẹkpekekeme ndika iso nnyene mfọn Abasi, emi ekpedide ke ufọn mmọ ye eke nditọ mmọ, mmọ ẹkpekenyene ndibet mfri eto oro. Ndi mmọ ẹma ẹbet?

Bible asian nnyịn se iketịbede. Satan kpa Devil ama ada urụkikọt obụp Eve ete: “Nte Abasi ọkọdọhọ ete, Mbufo ẹkûdia baba eto in̄wan̄ emi kiet?” Ke ini Eve eketịn̄de se Abasi okowụkde mmọ, Satan ama ọdọhọ ete: “Mbufo idikpaha: koro Abasi ọmọfiọk ete, ke usen eke mbufo ẹdiade ke esịt, ndien enyịn mbufo ẹyetara; mbufo ẹyenyụn̄ ẹtie nte Abasi, ẹfiọk eti ye idiọk.” Mmọdo, eto oro ama enen̄ede ọdọn̄ Eve tutu “enye ada mfri esie adia.” Mbụk oro aka iso ete: “[Enye] onyụn̄ ọnọ ebe esie n̄ko, ndien enye adia.” (Genesis 3:1-6) Ke ntem, Adam ye Eve ikadaha ifụre umek n̄kpọ mmọ inam n̄kpọ ke eti usụn̄; mmọ ẹma ẹnam idiọkn̄kpọ ke ndisọn̄ ibuot ye Abasi.

 Ndi omokụt nte se iketịbede ọkọdiọkde eketre? Devil ama afan̄a se Abasi eketịn̄de ọnọ Adam. Ikọ Satan okowụt ke Adam ye Eve iyomke un̄wam Jehovah man ẹkeme ndibiere nnọ idemmọ se idide eti ye se idide idiọk. Ke ntre, eneni oro Satan ekedemerede akaban̄a m̀mê nte Jehovah akarade mme owo enen onyụn̄ odot. Mmọdo, akakan eneni Satan ekedi m̀mê Jehovah enyene unen ndikara mme owo. Ata Abasi ọkọbọrọ didie eneni emi?

Oyom Ini Oro Ekemde

Jehovah ama enyene odudu ndisobo owo ita oro ẹkesọn̄de ibuot do—oro edi, Satan, Adam, ye Eve. Ufọn idụhe nditetịn̄ ke Abasi okop odudu akan mmọ. Satan ikenenike iban̄a odudu Abasi. Utu ke oro, enye ekeneni aban̄a unen oro Jehovah enyenede ndikara. Eneni emi ama ebehe kpukpru mme angel ye mme owo. Ama oyom mmọ ẹkụt ẹte ke imada ifụre umek n̄kpọ mmimọ inam n̄kpọ nte odotde—nte ekemde ye mme edumbet n̄kpọ-obot, eke ido uwem, ye eke spirit oro Abasi ọnọde. Mîdịghe ntre, afanikọn̄ eyetịbe, ukem nte owo edidade unan edieke enye ọfrọde ke ọkọm ata edikon̄ ufọkenyọn̄ ye unana edikere mban̄a se iditịbede inọ imọ. (Galatia 6:7, 8) Kpukpru mme angel ye mme owo ẹkpep n̄kpọ ke ini mmọ ẹkụtde idiọk utịp edimek ndida ke idem n̄kpọn̄ Abasi. Emi ama oyom ini.

Imekeme ndida uwụtn̄kpọ n̄wụt ke esiyom ini man ẹbiere ndusụk n̄kpọ: Yak idọhọ ke ete ubon kiet ọdọhọ ete ubon en̄wen ke imọ ikop odudu ikan. Ẹkeme ndibiere n̄kpọ emi iwiwa. Mmọ ẹkeme ndiwụt odudu mmọ ke ndimenede ikpọ itiat. Ẹdidọhọ ke enye emi emenerede ikpọ itiat emi ẹdobide ẹkan okop odudu akan. Edi nso ikpetịbe edieke eneni emi aban̄ade m̀mê ewe ete ama nditọ esie akan m̀mê nditọ esie ẹnyụn̄ ẹma enye? Mîdịghe, nso ikpetịbe edieke eneni emi akpaban̄ade m̀mê ewe ete etịm ubon esie akama? Ikpîkpu ikọ m̀mê ndiwụt ke imenyene odudu ikemeke ndibiere mmọ emi. Eneni enye emi eyenen̄ede oyom ini, onyụn̄ oyom ẹtịn̄ enyịn ẹse nte n̄kpọ akade iso, man ẹfiọk owo emi enende.

Se Anyan Ini Oro Ebede Owụtde

N̄kpọ nte isua 6,000 ẹmebe tọn̄ọ Satan ọkọdọhọ ke Abasi idotke ndikara owo. Nso ke se itịbede ẹwụt? Kere ban̄a ikọ iba oro Satan okodoride Abasi. Satan ama ọsọn̄ esịt ọdọhọ Eve ete: “Mbufo idikpaha.” (Genesis 3:4) Satan okokot Jehovah osu nsu ke ndidọhọ ke Adam ye Eve idikpaha edieke mmọ ẹdiade mfri oro ẹkekpande. Akwa edori ikọ edi oro! Edieke Abasi mîketịn̄ke akpanikọ ke n̄kpọ oro, ẹkpesasan̄a didie ẹnịm n̄kpọ en̄wen ekededi oro enye editịn̄de? Nte ededi, nso ke anyan ini emi ebede owụt?

Adam ye Eve ẹma ẹdọn̄ọ, ẹkop ubiak, ẹsọn̄, ẹnyụn̄ ẹkpan̄a ke akpatre. Bible ọdọhọ ete: “Ofụri ini uwem Adam emi enye odude, edi isua ikie usụkkiet ye edịp ye duop: ndien enye akpa.” (Genesis 3:19; 5:5) Ndien nnyịn ima ida emi imana ito Adam. (Rome 5:12) Anyan ini emi ebede omowụt ke Satan edi “osu nsu ye ete nsu” onyụn̄ owụt ke Jehovah edi “Abasi akpanikọ.”—John 8:44; Psalm 31:5.

Satan ama asian Eve n̄ko ete: “Abasi ọmọfiọk ete, ke usen eke mbufo ẹdiade [eto oro ẹkekpande], ndien enyịn mbufo ẹyetara; mbufo [Adam ye Eve] ẹyenyụn̄ ẹtie nte Abasi, ẹfiọk eti ye idiọk.” (Genesis 3:5) Satan ama ada n̄kari n̄kari ikọ emi anam mme owo ẹkere ke imekeme ndikara idem mmimọ. Satan ama abian̄a mmọ ke n̄kpọ ọkpọfọn ye mmọ akan edieke mmọ ẹkpedade ke idem ẹkpọn̄ Abasi. Ndi emi edi akpanikọ?

Ke ofụri eyouwem owo, mme obio ukara ẹmewọrọ ẹdi ẹnyụn̄ ẹtaha ẹsuana. Ẹmedomo kpukpru orụk ukara owo ẹse. Nte ededi, kpukpru ini enyene-ndịk n̄kpọ ẹsitịbe ẹnọ ubonowo. Enyene-ọniọn̄ owo emi eketienede  ewet Bible ama ọdọhọ ke n̄kpọ nte isua 3,000 emi ẹkebede ete ke ‘owo amakara owo tutu ọnọ enye unan.’ (Ecclesiastes 8:9, NW) Prọfet Jeremiah ekewet ete: “Owo eke asan̄ade inyụn̄ ikemeke ndinen̄ede ikpat esiemmọ.” (Jeremiah 10:23) Idem n̄kọri oro ẹnamde ke ifiọk ntaifiọk ye ifiọk ubotn̄kpọ ke ndondo emi ikemeke ndiwụt ke ikọ owo iba oro isụk ikotde mi inenke. Anyan ini oro ebede akam ọsọsọn̄ọ ke ikọ emi edi akpanikọ.

Nso ke Afo Edinam?

Ini oro Abasi ayakde ebe omowụt ke Satan inenke ke ndikọdọhọ ke Jehovah idotke ndikara owo. Jehovah Abasi edi n̄kukụre Owo oro odotde ndikara ekondo. Enye enyene unen ndikara se enye okobotde, ukara esie onyụn̄ ọfọn akan. Mme edibotn̄kpọ eke spirit emi ẹnen̄erede ẹmehe ye ukara Abasi, ẹma ẹnyịme ke ukara Abasi ọfọn akan, ẹte: “Jehovah, kpa Abasi nnyịn, afo omodot ndibọ ubọn̄ ye ukpono ye odudu, koro afo okobotde kpukpru n̄kpọ, ndien oto uduak fo ke mmọ ẹkedu, ẹkenyụn̄ ẹbot mmọ.”—Ediyarade 4:11.

Afo ese eneni aban̄ade ukara Abasi didie? Nte afo emenyịme ke Abasi odot ndikara fi? Edieke afo enyịmede, ana enyịme ukara Jehovah. Afo emekeme ndinam emi ke ndida utịbe utịbe akpanikọ ye item oro ikụtde ke Ikọ esie, kpa Bible, nsịn ke edinam ke uwem fo. “Abasi edi ima,” ndien ima emi enye amade mme edibotn̄kpọ esie anam enye ọnọ mme ibet ye ewụhọ. (1 John 4:8) Jehovah ikpanke nnyịn ndinyene n̄kpọ oro edide ke ufọn nnyịn. Ke ntem, afo emekeme ndinam item Bible emi: “Buọt idem fo ye Jehovah ke ofụri esịt fo; ndien kûberi edem ke asian fo. Diọn̄ọ enye ke kpukpru usụn̄ fo, ndien enye eyenen̄ede usụn̄ fo enịm.”—Mme N̄ke 3:5, 6.

[Ndise ke page 7]

Afo emekeme ndimek ndidu ke idak ukara Abasi ebe ke ndikpep Bible nnyụn̄ nda se enye etịn̄de nsịn ke edinam

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 4]

© Jeroen Oerlemans/Panos Pictures