‘Ẹsịne Nsụhọdeidem’

ENYE okoto obio oro ọwọrọde etop. Ekedi eyenisọn̄ Rome sia enye akamanade do, ndien etie nte enye okoto ufọk oro ọkọwọrọde etop. Owo oro isụk itịn̄de iban̄a mi edi Saul, ndien enye akaka n̄wed ke n̄kponn̄kan ufọkn̄wed eke akpa isua ikie E.N. onyụn̄ ekeme ndisem usem iba ke nsụhọde n̄kaha. Enye ekedi owo Pharisee—kpa mbon oro ẹkewọrọde etop ẹkan ke ido ukpono mme Jew.

Anaedi Saul ama ekpep ndise mme usụhọde owo ke mbio onyụn̄ atan̄ idem aban̄a edinen ido esie. (Luke 18:11, 12; Utom 26:5) Kpa nte Saul, mme Pharisee eken ẹma ẹsimenede idem ke enyọn̄ ẹnyụn̄ ẹma uwọrọiso ye ikpọ udorienyịn̄. (Matthew 23:6, 7; Luke 11:43) Eyedi ndidụk nsan̄a ye utọ mbon oro ama anam Saul edi owo ntan̄idem. Imọfiọk ke enye ama enen̄ede ọkọbọ mme Christian. Ke ediwak isua ẹma ẹkebe, Saul emi ẹkedide ẹdidiọn̄ọ nte apostle Paul ọkọdọhọ ke imọ ikedi “osụn̄i isụn̄i ye andikọbọ ye owo emiom.”—1 Timothy 1:13.

Ke akpanikọ, Saul ama akabade edi Christian oro ẹkediọn̄ọde nte apostle Paul, onyụn̄ okpụhọde edu esie ofụri ofụri. Nte apostle Christ, enye ama osụhọde idem enyịme ke imọ ‘imosụhọde ikan n̄kpri-n̄kan owo ke otu ndisana owo.’ (Ephesus 3:8) Enye ama okụt unen ke ukwọrọikọ esie, edi enye ikotoroke idemesie. Utu ke oro, enye ọkọnọ Abasi itoro. (1 Corinth 3:5-9; 2 Corinth 11:7) Kpa Paul emi eketeme ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ete: “Ẹsịne esịt ima emi asan̄ade ye mbọm, mfọnido, nsụhọdeidem, ifụre ifụre ido, ye anyanime.”—Colossae 3:12.

Nte item oro ke osụk enyenyene ufọn ke eyo nnyịn emi? Nte ọfọn ndisụhọde idem? Nte nsụhọdeidem ekeme ndiwụt ke owo okop odudu?

 Ndi Ata Ọkpọsọn̄ Andibot Esisụhọde Idem?

Ini ekededi oro ẹyomde ndineme n̄kpọ mban̄a nsụhọdeidem, ẹnyene ndikere mban̄a nte Abasi esede edu emi. Ntak-a? Koro enye edi Andikara ye Andibot nnyịn. Sia nnyịn mîtiehe nte enye, ana nnyịn idiọn̄ọ ukeme nnyịn. Uwem nnyịn esịne enye ke ubọk. Elihu, kpa owo ọniọn̄ emi okodude uwem ke eset ọkọdọhọ ete: “Abasi Ibom! Nnyịn ikemeke ndisịm Enye: [Enye] okpon odudu.” (Job 37:23) Kamse, ndikam n̄kere mban̄a akwa ekondo nnyịn ekeme ndinam nnyịn isụhọde idem! Prọfet Isaiah ọdọhọ ete: “Ẹmenede enyịn mbufo ke enyọn̄, ẹnyụn̄ ẹse! Anie okobot mme mmọ emi? Anie ada otu mmọ ọwọrọ ke ibat mmọ? Enye osio kpukpru mmọ enyịn̄: koro nsọn̄idem esie okponde, enye onyụn̄ ọsọn̄ odudu; baba owo mmọ kiet isopke.”—Isaiah 40:26.

Okposụkedi Jehovah edide Ata Ọkpọsọn̄ Abasi, enye n̄ko esisụhọde idem. Edidem David ọkọbọn̄ akam ọnọ enye ete: “Afo onyụn̄ ọnọ mi otu-ekọn̄ edinyan̄a fo; [“nsụhọdeidem,” NW] fo onyụn̄ ofori mi.” (2 Samuel 22:36) Abasi esisụhọde idem sia enye esikerede aban̄a mme usụhọde owo oro ẹdomode ndinem enye esịt, ndien enye esitua mmọ mbọm. Esitie nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke Jehovah esito heaven osụhọde edi isọn̄ man edifọn ido ye mbon oro ẹbakde enye.—Psalm 113:5-7.

Ke adianade do, esinem Jehovah ndikụt mme asan̄autom esie ẹsụhọrede idem. Apostle Peter ekewet ete: “Abasi ọbọbiọn̄ọ mbon ntan̄idem, edi enye ọnọ mbon nsụhọdeidem mfọnido oro owo mîdotke.” (1 Peter 5:5) Kop nte owo kiet emi eketienede ewet Bible eketịn̄de mi aban̄a nte Abasi esede ntan̄idem: “Jehovah abat kpukpru okpon-esịt ke mbubiam.” (Mme N̄ke 16:5) Edi, didie ke nsụhọdeidem ekeme ndiwụt ke owo okop odudu?

Se Nsụhọdeidem Mîdịghe

Nsụhọdeidem iwọrọke edisụhọde owo itie. Ke ndusụk obio ke eset, ofụn—kpa owo emi mîkokopke inemesịt onyụn̄ enyenede mbọm—ekesinen̄ede osụhọde idem. Edi, Bible ọsọn̄ọ etịn̄ ete ke nsụhọdeidem esinam ẹkpono owo. Ke uwụtn̄kpọ, Solomon ekewet ete: “Utịp nsụkesịt ye eke uten̄e Jehovah edi  inyene, ye ukpono, ye uwem.” (Mme N̄ke 22:4) Psalm 138:6 ọdọhọ ete: “Koro Jehovah okon̄de, ndien enye ese mbon nsụkidem; edi etie nsan-nsan ọdiọn̄ọ mbon iseri.”

Owo ndisụhọde idem iwọrọke ke enye ikemeke ndinam n̄kpọ ndomokiet. Ke uwụtn̄kpọ, akananam Jesus Christ idọhọke ke imọ idịghe ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen Jehovah, enye ikonyụn̄ inamke nte utom esie ke isọn̄ inyeneke ufọn. (Mark 14:61, 62; John 6:51) Kpa ye oro, Jesus ama osụhọde idem ọnọ Ete esie ubọn̄ ke se ededi oro enye akanamde, esinyụn̄ ada odudu esie an̄wam mbon en̄wen utu ke ndikakara nnyụn̄ mfịk mmọ.

Nsụhọdeidem Owụt ke Owo Okop Odudu

Nte eyịghe mîdụhe, mbon eyo Jesus Christ ẹkeda “mme utom odudu” oro enye akanamde ẹfiọk enye. (Utom 2:22) Edi, ndusụk owo ẹkese enye nte ‘ata ekpri owo.’ (Daniel 4:17) Enye ekedi ata owo nsụhọdeidem, esinyụn̄ awak ndikpep mme owo ufọn nsụhọdeidem. (Luke 9:48; John 13:2-16) Edi nsụhọdeidem esie ikanamke enye edi mbe. Enye ama enyene uko ke ini atan̄ade enyịn̄ Ete esie onyụn̄ anam utom esie ama. (Philippi 2:6-8) Ke Bible, ẹwụt Jesus nte ekpe emi mîkopke ndịk. (Ediyarade 5:5) Uwụtn̄kpọ Jesus owụt ke owo emi osụhọrede idem esikam enyene ukeme ndinam se ifọnde.

Nte nnyịn idomode ndinen̄ede nsụhọde idem, nnyịn iyọfiọk ke oyom inen̄ede isịn ukeme man ika iso isụhọde idem. Emi abuana ndinam se Abasi amade kpukpru ini utu ke nditiene usụn̄ oro ememde akan m̀mê ndiyak idem nnọ mme udọn̄ obụkidem. Ndisụhọde idem oyom ukeme, koro ana ikpọnọde mbubehe nnyịn inịm n̄kan̄ kiet man inam n̄kpọ Jehovah inyụn̄ in̄wam mbon en̄wen ke ofụri esịt.

Mme Ufọn Nsụhọdeidem

Nsụhọdeidem abuana editre ntan̄idem m̀mê n̄kụtidem. Nnyịn imekeme ndinen̄ede nsụhọde idem edieke nnyịn mîdaha idem ke n̄kpọ ikaha—ifiọkde se ikemede ndinam ye se nnyịn mîkemeke, inyụn̄ ifiọkde se nnyịn ikanamde ikụt unen ye se nnyịn mîkekwe unen. Paul ama ọnọ eti item ke afan̄ emi ke ini enye ekewetde ete: “Ntịn̄ nnọ kpukpru owo do ke otu mbufo nte owo okûkere aban̄a idemesie akan nte enye ekpekerede; edi yak ekere nte enyene-ibuot owo ekpekerede.” (Rome 12:3) Owo ekededi oro anamde item emi edi owo nsụhọdeidem.

Nnyịn iwụt ke imosụhọde idem ke ini inen̄erede ikere iban̄a ufọn mbon en̄wen ikan eke nnyịn. Paul akada odudu spirit Abasi eteme mme Christian ete: “Ẹkûnam baba n̄kpọ kiet ke ndomoidem m̀mê ke n̄kụtidem, edi ẹda nsụhọdeidem ẹbat ẹte mbon efen ẹfọn ẹkan mbufo.” (Philippi 2:3) Emi ama odu ke n̄kemuyo ye ewụhọ oro Jesus ọkọnọde mme mbet esie, ete: “Ana n̄kponn̄kan owo ke otu mbufo edi asan̄autom mbufo. Ẹyesụhọde owo ekededi eke emenerede idem ke enyọn̄, ẹyenyụn̄ ẹmenede owo ekededi eke osụhọrede idem.”—Matthew 23:11, 12.

Ke akpanikọ, nsụhọdeidem esinam Abasi emenede owo enịm ke enyọn̄. Mbet oro James ama ọsọn̄ọ etịn̄ emi ke ini enye ekewetde ete: “Ẹsụhọde idem ke enyịn Jehovah, ndien enye eyemenede mbufo enịm ke enyọn̄.” (James 4:10) Nte ukpoyomke Abasi emenede fi enịm ke enyọn̄?

Ntan̄idem esisiak en̄wan onyụn̄ esịn ndutịme ke ufọt mme owo. Ke n̄kan̄ eken,  nsụhọdeidem esida nti utịp edi. Abasi ayama nnyịn. (Micah 6:8) Ekikere ayana nnyịn sụn̄, koro owo nsụhọdeidem esisọp okop inemesịt ye uyụhọ akan owo iseri. (Psalm 101:5) Nnyịn iyenyene eti itie ebuana ye ubon nnyịn, mme ufan, mme nsan̄autom, ye mbon eken. Mbon nsụhọdeidem isifan̄ake n̄kpọ ikaha inyụn̄ iyịreke n̄kpọ ikaha sia mfan̄a ye uyịre ẹsisọpde ndidian̄ade mme ufan, onyụn̄ ada okosụn̄ọ ke iyatesịt ye utọk.—James 3:14-16.

Ke akpanikọ, ndisụhọde idem edi eti usụn̄ ndika iso nnyene eti itie ebuana ye mbon en̄wen. Enye ekeme ndin̄wam nnyịn iyọ mme mfịna ibụk ibụk ererimbot emi ọyọhọde ye ndomoidem mi. Abasi ama an̄wam apostle Paul etre n̄wụtidem ye ntan̄idem. Ukem ntre, nnyịn ikpenyene nditre se ededi oro ekemede ndinam nnyịn itọn̄ọ ntan̄idem m̀mê ndikere ke imọfọn ikan mbon en̄wen. Bible odụri nnyịn utọn̄ ete: “Iseri ebem nsobo iso: n̄kpon-esịt onyụn̄ ebem iduọ iso.” (Mme N̄ke 16:18) Nditiene uwụtn̄kpọ Paul nnyụn̄ nnam item esie ẹyenam nnyịn ikụt ke ọfọn ‘isịne nsụhọdeidem.’—Colossae 3:12.

[Ndise ke page 4]

Paul ama ekeme nditre n̄wụtidem ye ntan̄idem

[Ndise ke page 7]

Ndisụhọde idem ayanam nnyịn inyene eti itie ebuana ye mbon en̄wen

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 5]

Anglo-Australian Observatory/David Malin Images