Ukara Jehovah ye Obio Ubọn̄ Abasi

“O Jehovah, ubom, ye odudu, ye ubọn̄, ye akakan, ye uten̄e, ẹdi okuommọ: . . . O Jehovah, itie edidem edi okuo.”—1 CHRONICLES 29:11.

1. Ntak emi Jehovah enen̄erede odot ndikara ofụri ekondo?

 “JEHOVAH omowụk ebekpo esie ke heaven; itie ubọn̄ esie omonyụn̄ akara kpukpru.” (Psalm 103:19) Andiwet psalm akada mme ikọ emi anam ẹfiọk se ukara enen̄erede edi. Jehovah Abasi enen̄ede odot ndikara ofụri ekondo sia enye edide Andibot.

2. Nso ke Daniel eketịn̄ aban̄a ebietidụn̄ Jehovah?

² Nte ededi, ana andikara enyene mbon emi enye akarade. Ke ntọn̄ọ, Jehovah akakara mme edibotn̄kpọ eke spirit esie—oro edi, ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen esie ye udịm mme angel. (Colossae 1:15-17) Ke ata ediwak isua ẹma ẹkebe, ẹma ẹfọi prọfet Daniel ẹwụt se idude ke heaven. Enye okobụk ete: “N̄kụt tutu ebekpo ẹdiọhọ, Andisọn̄ọ usen onyụn̄ etie, . . . tọsịn tọsịn ke itie tọsịn ẹnam n̄kpọ ẹnọ enye; tọsịn duop ke itie tọsịn duop ẹnyụn̄ ẹda enye ke iso.” (Daniel 7:9, 10) Ke anana-ibat isua, Jehovah, kpa “Andisọn̄ọ usen” akakara akwa udịm ubon esie eke spirit oro ẹnamde n̄kpọ ẹnọ enye nte “mme asan̄autom” esie.—Psalm 103:20, 21.

3. Didie ke Jehovah akatat ukara esie?

³ Nte ini akakade, Jehovah ama atat ukara esie ke ndibot akaka ekondo emi awakde n̄kukọhọ, emi esịnede isọn̄. (Job 38:4, 7) Ke ini owo adade ke isọn̄ okụt nte utịn ye ọfiọn̄ ye mme ntantaọfiọn̄ ẹsan̄ade ke nde ke nde, esitie nte ke ufọn idụhe owo ndomokiet ndinọ mmọ ndausụn̄ m̀mê ndikara mmọ. Edi andiwet psalm ọkọdọhọ ete: “Koro [Jehovah] okowụkde, ndien mmọ ẹboro: enye onyụn̄ anam mmọ ẹbịghi ke nsinsi-nsinsi: enye owụk ewụhọ: ndien mmọ ibiatke.” (Psalm 148:5, 6) Jehovah esikara kpukpru ini sia edide enye esinọ ekondo ye mme angel esie ndausụn̄, item ye mme ewụhọ oro anade mmọ ẹnịm.—Nehemiah 9:6.

4. Didie ke Jehovah akara ubonowo?

⁴ Abasi ama afiak owụt ke imọ idi andikara ke ndibot akpa eren ye n̄wan. Jehovah ama ọnọ mmọ kpukpru se idinamde mmọ ẹdu uwem oro enyenede uduak onyụn̄ ọnọde uyụhọ, onyụn̄ ọnọ mmọ  odudu ndikara mme edibotn̄kpọ eken ke isọn̄. (Genesis 1:26-28; 2:8, 9) Emi enen̄ede owụt ke ukara Abasi enem, ọfọn onyụn̄ ọnọ mbon oro enye akarade ukpono ye uku. Edieke Adam ye Eve ẹkpekesụkde ibuot ẹnọ ukara Jehovah, mmọ ẹkpedu uwem ke nsinsi ke paradise isọn̄.—Genesis 2:15-17.

5. Afo ọkpọdọhọ ke ukara Jehovah etie didie?

⁵ Nso ke kpukpru emi ẹwụt? Akpa, mmọ ẹwụt ke idụhe ini oro Jehovah mîsikarake kpukpru mme edibotn̄kpọ esie. Ọyọhọ iba, ukara Abasi ọfọn onyụn̄ ọnọ kpukpru mbon oro enye akarade uku. Akpatre, nnyịn ndikop uyo Abasi nnyụn̄ mbere ye ukara esie ayada nsinsi edidiọn̄ ọsọk nnyịn. Emi akanam David edidem Israel ọdọhọ ete: “O Jehovah, ubom, ye odudu, ye ubọn̄, ye akakan, ye uten̄e ẹdi okwommọ: koro kpukpru n̄kpọ ke enyọn̄ ye ke isọn̄ ẹmenyene fi; O Jehovah, itie edidem edi okwo, afo onyụn̄ okon̄ nte etubom kpukpru.”—1 Chronicles 29:11.

Ntak Iyomde Obio Ubọn̄ Abasi-e?

6. Nso ebuana ke ukara Abasi enyene ye Obio Ubọn̄ esie?

⁶ Sia Jehovah, kpa Andikara Ekondo, esisụk akarade kpukpru ini, ntak ndien iyomde Obio Ubọn̄ Abasi? Andikara esiwak ndinyene ndutịm oro enye adade akara mbon oro ẹdude enye ke idak. Ke ntre, Obio Ubọn̄ Abasi edi ndutịm oro Abasi adade akara mme edibotn̄kpọ esie.

7. Ntak emi Jehovah ọkọtọn̄ọde obufa ndutịm ukara?

⁷ Jehovah esida nsio nsio usụn̄ akara ke nsio nsio ini. N̄kpọ ama etịbe oro akanamde enye ọtọn̄ọ obufa ndutịm ukara. Emi ekedi ke ini ọsọn̄ibuot eyen Esie eke spirit, kpa Satan, akanamde Adam ye Eve ẹsọn̄ ibuot ye ukara Jehovah. Nsọn̄ibuot oro eketie nte ndidọhọ ke Abasi ikarake ọfọn, inyụn̄ idotke-dot ndikara. Ke didie? Satan ndikọdọhọ Eve nte ke enye ‘idikpaha’ edieke enye adiade mfri eto oro ẹkekpande ọkọwọrọ ke Jehovah itịn̄ke akpanikọ, ke enye inyụn̄ idịghe se ẹkpeberide edem. Satan ama aka iso ọdọhọ Eve ete: “Abasi ọmọfiọk ete, ke usen eke mbufo ẹdiade ke esịt, [ke] enyịn mbufo ẹyetara; mbufo ẹyenyụn̄ ẹtie nte Abasi, ẹfiọk eti ye idiọk.” Ikọ Satan okowụt ke n̄kpọ eyenen̄ede ọfọn ye Adam ye Eve edieke mmọ ẹfụmide ibet Abasi ẹnyụn̄ ẹdade ke idem. (Genesis 3:1-6) Oro ekedi ndidọhọ ke Abasi ikarake ọfọn inyụn̄ inyeneke-nyene unen ndikara. Nso ke Jehovah akanam?

8, 9. (a) Didie ke andikara akpanam n̄kpọ ke ini nsọn̄ibuot ọtọn̄ọde ke obio ukara esie? (b) Nso ke Jehovah akanam ke ini ẹkesọn̄de ibuot ye enye ke Eden?

⁸ Nso ke ikpoyom andikara anam edieke ẹtọn̄ọde nsọn̄ibuot ke obio ukara esie? Mbon oro ẹtịmde ẹfiọk mbụkeset ẹkeme nditi mme ini oro utọ n̄kpọ ntre ẹketịbede. Idem ata eti andikara ikpodopke-dop uyo ise utọ mbon nsọn̄ibuot oro, edi ekpebiere ikpe ọnọ mmọ onyụn̄ ọdọhọ ke mmọ ẹyom iduọ obio. Ekem andikara oro ekeme ndinọ owo odudu ndimụm mbon nsọn̄ibuot oro man emem odu ke obio. Kpasụk ntre, Jehovah ama anam n̄kpọ iwiwa ndiwụt ke imọ imakan se iketịbede oro ubọk onyụn̄ ebiere ikpe ọnọ mbon nsọn̄ibuot oro. Enye ama ebiere ke Adam ye Eve idotke ndinyene uwem nsinsi, onyụn̄ ebịn mmọ osion̄o ke In̄wan̄ Eden.—Genesis 3:16-19, 22-24.

⁹ Ke ini Jehovah ekebierede ikpe ọnọ Satan, Enye ama etịn̄ aban̄a obufa ndutịm  oro Imọ ididade ikara ubonowo man emem ye ifụre ẹfiak ẹdu ke kpukpru ebiet. Enye ọkọdọhọ Satan ete: “Nyonyụn̄ nsịn usua ke ufọt fo ye n̄wan, ye ke ufọt [mfri, NW] fo ye [mfri, NW] esie: enye ayanuak fi ibuot, afo oyonyụn̄ anuak enye nditịn̄-ikpat.” (Genesis 3:15) Ntem, Jehovah ama anam ẹfiọk ke iyọnọ “mfri” imọ odudu ndisobo Satan ye kpukpru ikọt esie, nnyụn̄ n̄wụt ke ukara imọ enen.—Psalm 2:7-9; 110:1, 2.

10. (a) Anie ekedi “mfri” oro? (b) Nso ke Paul eketịn̄ aban̄a akpa ntịn̄nnịm ikọ Bible?

¹⁰ “Mfri” oro ekedi Jesus Christ, ye san̄asan̄a otu oro ẹditienede enye ẹkara. Mmọ emi ẹdikara ke Obio Ubọn̄ Messiah Abasi. (Daniel 7:13, 14, 27; Matthew 19:28; Luke 12:32; 22:28-30) Nte ededi, Abasi ikọsọpke iyarade kpukpru emi. Ke akpanikọ, nte akpa ntịn̄nnịm ikọ emi edisan̄ade osu ekedi “edisana ndịben̄kpọ emi ekedịbede ke anyan ini emi ekebede.” (Rome 16:25) Toto ke eset, mbon oro ẹkenyenede mbuọtidem ke Abasi ẹma ẹnen̄ede ẹyom ndifiọk ini oro ẹdiyararede “edisana ndịben̄kpọ emi,” ye nte akpa ntịn̄nnịm ikọ oro edisude man owụt ke Jehovah enyene unen ndikara.—Rome 8:19-21.

Ẹyarade “Edisana Ndịben̄kpọ” Nsịtnsịt

11. Nso ke Jehovah akasian Abraham?

¹¹ Nte ini akakade, Jehovah ama ayarade “edisana ndịben̄kpọ obio ubọn̄ Abasi” nsịtnsịt. (Mark 4:11) Abraham emi ẹkekotde “ufan Jehovah” ekedi kiet ke otu mbon oro Abasi akayarade n̄kpọ emi ọnọ. (James 2:23) Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ Abraham ete ke imọ iyanam enye “akabade edi akamba idụt.” Nte ini akakade, Abasi ama aka iso asian Abraham ete: “Ndidem ẹyenyụn̄ ẹto fi ke idem,” n̄ko “kpukpru mme idụt ererimbot ẹyenyụn̄ ẹkụt mfọn eke otode ke ubon fo.”—Genesis 12:2, 3; 17:6; 22:17, 18.

12. Didie ke ẹkedifiọk mfri Satan ke Ukwọ ama ekebe?

¹² Etisịm eyo Abraham, mme owo ẹma ẹtọtọn̄ọ ndikara mbon en̄wen. Ke uwụtn̄kpọ, Bible ọdọhọ ke Nimrod eyen eyeyen Noah ekedi “akpa owo emi akakabarede edi ọkpọsọn̄ owo ke isọn̄. Enye ekedi atautop emi okopde odudu onyụn̄ ọbiọn̄ọde Jehovah.” (Genesis 10:8, 9, NW) Emi enen̄ede owụt ke Nimrod ye mme andikara eken oro ẹkemekde idemmọ ẹkedi isụn̄utom Satan. Mmọ ye mbon oro ẹkenọde mmọ ibetedem ẹkedi ubak mfri Satan.—1 John 5:19.

13. Nso ke Jehovah akada Jacob ebem iso etịn̄ aban̄a?

¹³ Kpa ye ofụri ukeme oro Satan esịnde ndinam mme owo ẹda ukara, Jehovah  osụk ananam se enye akaduakde. Jehovah ama ada Jacob eyeyen Abraham etịn̄ ete: “Mmọnyọ idikpọn̄ke Judah, eto ọbọn̄ idinyụn̄ ikpọn̄ke n̄kpatian̄-ukot esie, tutu Shiloh edi; mme idụt ẹyenyụn̄ ẹkop ẹnọ enye.” (Genesis 49:10) “Shiloh” ọwọrọ “Enye Emi Edide Esie; Enye Emi N̄kpọ Enyenede.” Mmọdo, ntịn̄nnịm ikọ emi owụt ke oyodu owo oro edinyenede unen ndibọ “mmọnyọ” m̀mê “eto ọbọn̄,” oro edi, odudu ndikara mme idụt. Anie ke Owo emi edidi?

“Tutu Shiloh Edi”

14. Nso ediomi ke Jehovah akanam ye David?

¹⁴ Akpa owo emi Jehovah ekemekde ke ubon Judah ete akara ikọt imọ ekedi David, kpa ekpemerọn̄ emi ekedide eyen Jesse. * (1 Samuel 16:1-13) Okposụkedi David akanamde ekese idiọkn̄kpọ, Jehovah ama ama enye sia enye okosụkde ibuot ọnọ ukara Esie. Jehovah ama ada ediomi oro enye akanamde ye David esịn un̄wana ke akpa ntịn̄nnịm ikọ oro Enye eketịn̄de ke Eden. Enye ọkọdọhọ David ete: “Ami nyanam ubon fo emi editode fi ke idem, ẹtiene fi adaha ada, nnyụn̄ nnam ubọn̄ esie ọsọn̄ ada.” Ediomi emi ikaban̄ake Solomon eyen David emi akadade itie David kpọt, koro Abasi ọkọdọhọ ete: “Nyonyụn̄ nnam ebekpo ubọn̄ esie ọsọn̄ ada ke nsinsi.” Ediomi oro Abasi akanamde ye David do okowụt ke “mfri” Obio Ubọn̄ oro ẹken̄wọn̄ọde edito ubon David.—2 Samuel 7:12, 13.

15. Ntak emi ẹkemede ndidọhọ ke obio ubọn̄ Judah akada aban̄a Obio Ubọn̄ Abasi?

¹⁵ David ekedi akpa ke otu ndidem Judah emi ẹkedade edisana aran ẹyet. Ntak edi oro ẹkemede ndikot ndidem emi, mbon oro ẹyetde aran, m̀mê mme messiah. (1 Samuel 16:13; 2 Samuel 2:4; 5:3; 1 Ndidem 1:39) Ẹkedọhọ ke mmọ ẹtie ke ebekpo Jehovah ke Jerusalem ẹkara nte ndidem Jehovah. (2 Chronicles 9:8) Oro akanam obio ubọn̄ Judah ada aban̄a Obio Ubọn̄ Abasi, kpa ndutịm oro Jehovah akadade akara.

16. Ukara ndidem Judah eketie didie?

¹⁶ Ke ini edidem ye mme owo ẹkesụkde ibuot ẹnọ ukara Jehovah, Enye ama ekpeme onyụn̄ ọdiọn̄ mmọ. Emem ye uforo oro ẹkedude ke ini ukara Solomon ikenyeneke mbiet, emi ama onyụn̄ anam ẹfiọk nte Obio Ubọn̄ Abasi editiede ke ini ẹdibiatde utom Satan ẹnyụn̄ ẹwụt ke Jehovah enyene unen ndikara. (1 Ndidem 4:20, 25) Edi n̄kpọ mfụhọ nditịn̄ nte ke ekese ndidem ufọk David ikanamke se Jehovah eketemede, ẹnyụn̄ ẹduọ ẹnyịne ke ukpono ndem ye oburobụt ido. Ke akpatre, Jehovah ama ayak mbon Babylon ẹsobo obio ubọn̄ oro ke isua 607 M.E.N. Eketie nte ke Satan ama abiat ukara Jehovah.

17. Nso iwụt ke Jehovah okosụk akara kpa ye oro ẹkesobode obio ubọn̄ David?

¹⁷ Ndikosobo obio ubọn̄ David—ke ẹma ẹkebem iso ẹsobo obio ubọn̄ edem edere Israel—ikowụtke ke usụn̄ ndomokiet ke ukara Jehovah okpu, enye akakam owụt idiọk utịp oro odudu Satan ye nda-ke-idem ẹdade ẹdi. (Mme N̄ke 16:25; Jeremiah 10:23) Man owụt ke imọ ikosụk ikara, Jehovah ama ada prọfet Ezekiel etịn̄ ete: “Ẹmesio mitre ẹfep, ẹnyụn̄ ẹyarade anyanya. . . . Nyoyụt, nyoyụt, nyoyụt enye n̄kabade nnịm: emi idinyụn̄ idụhe, tutu enye emi [“enyenede unen,” NW] edi; ndien nyada nnọ enye.” (Ezekiel 21:26, 27) Mme ikọ emi ẹwụt ke “mfri”  oro ẹken̄wọn̄ọde, Enye emi “enyenede unen,” ikedịghe kan̄a.

18. Nso ke angel Gabriel akasian Mary?

¹⁸ Ẹyak ise se iketịbede ke isua 2 M.E.N. Ẹma ẹdọn̄ angel Gabriel aka Nazareth ebịne Mary emi mîkọfiọkke erenowo, ke Galilee emi odude ke edem edere Palestine. Gabriel ọkọdọhọ enye ete: “Sese! afo oyoyomo idịbi onyụn̄ aman eyeneren, ndien afo enyene ndisio enye enyịn̄ Jesus. Enye oyokpon, oyonyụn̄ ekere Eyen Ata Edikon̄; ndien Jehovah Abasi ọyọnọ enye ebekpo ete esie David, ndien enye ayakara ufọk Jacob nte edidem ke nsinsi, obio ubọn̄ esie idinyụn̄ inyeneke utịt.”—Luke 1:31-33.

19. Mme n̄kpọntịbe ewe ẹkesan̄a ẹkpere?

¹⁹ Ke akpatre, ini ndiyarade “edisana ndịben̄kpọ” ama asan̄a ekpere. Akpan “mfri” oro ẹken̄wọn̄ọde ekenyene ndiwọrọ n̄wụt idem ke mîbịghike. (Galatia 4:4; 1 Timothy 3:16) Satan ekenyene ndidịghi enye nditịn̄ ikpat. Edi ama ekem, “mfri” oro ayanuak Satan ibuot onyụn̄ osobo kpukpru ikọt esie. Mfri emi ekenyene n̄ko nditan̄a nte ke Obio Ubọn̄ Abasi ayabiat kpukpru ndutịme oro Satan adade edi onyụn̄ owụt ke Jehovah enyene unen ndikara. (Mme Hebrew 2:14; 1 John 3:8) Didie ke Jesus edinam emi? Nso uwụtn̄kpọ ke enye ekenịm ọnọ nnyịn ndikpebe? Iyọbọrọ mme mbụme emi ke ibuotikọ oro etienede.

[Ikọ idakisọn̄]

Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?

• Nso inam Jehovah enen̄ede odot ndikara ofụri ekondo?

• Nso ikanam Jehovah aduak nditọn̄ọ Obio Ubọn̄ esie?

• Didie ke Jehovah akayarade “edisana ndịben̄kpọ” nsịtnsịt?

• Nso iwụt ke Jehovah okosụk akara kpa ye oro ẹkesobode obio ubọn̄ David?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 23]

Nso ke Jehovah akasian Abraham?

[Ndise ke page 25]

Ntak emi edikosobo obio ubọn̄ David mîkowụtke ke ukara Jehovah okpu?