Mme Akpan N̄kpọ Oro Ẹtode N̄wed Matthew
Ikọ Jehovah Enyene Uwem
Mme Akpan N̄kpọ Oro Ẹtode N̄wed Matthew
AKPA owo oro ekewetde inem inem mbụk uwem ye utom ukwọrọikọ Jesus edi Matthew—emi ekedide n̄kpet n̄kpet ufan Jesus Christ, okonyụn̄ edide ọbọ a-tax ini kiet ko. Ẹkebem iso ẹwet Gospel Matthew ke usem Hebrew ekem ẹkabarede ẹsịn ke usem Greek, ndien ẹkewet enye ẹkụre ke n̄kpọ nte isua 41 E.N. Enye ada se idude ke N̄wed Abasi Usem Hebrew eyịri ye se ẹwetde ke N̄wed Abasi Christian Usem Greek.
Edemede-owo-udọn̄ Gospel emi etiede nte ẹkewet akpan akpan ẹnọ mme Jew mi owụt ke Jesus edi Messiah emi ẹken̄wọn̄ọde ye Eyen Abasi. Ndinen̄ede n̄kpan̄ utọn̄ nnọ etop esie ayanam inen̄ede ibuọt idem ye ata Abasi, Eyen esie, ye mme un̄wọn̄ọ Esie.—Heb. 4:12.
“OBIO UBỌN̄ HEAVEN ASAN̄A EKPERE”
Matthew enen̄ede owụt ibuotikọ Obio Ubọn̄ ye mme ukpepn̄kpọ Jesus, okposụkedi emi ndinam ntre mîyakke enye etịn̄ mme n̄kpọ ke adiana ke adiana. Ke uwụtn̄kpọ, ẹtịn̄ ẹban̄a Ukwọrọikọ Oro ke Obot ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ n̄wed emi, okposụkedi emi Jesus ọkọkwọrọde ikọ emi ke ufọt ufọt ini utom ukwọrọikọ esie.
Ke ini Jesus anamde utom ke Galilee, enye anam mme utịben̄kpọ, ọnọ mme apostle esie 12 item utom ukwọrọikọ, asua ọnọ mme Pharisee, onyụn̄ otop mme n̄ke ẹban̄ade Obio Ubọn̄. Ekem, “enye ọkpọn̄ Galilee onyụn̄ edi ke mme adan̄a Judea ke edem Jordan oko.” (Matt. 19:1) Jesus ọdọhọ mbet esie ke usụn̄ ete: ‘Nnyịn imọn̄ idọk ika Jerusalem, ndien ẹyebiom Eyenowo ikpe n̄kpa, ndien ke ọyọhọ usen ita ẹyenam enye eset.’—Matt. 20:18, 19.
Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:
3:16—Didie ke ‘ẹkeberede heaven’ ke ini Jesus akanade baptism? Etie nte emi ọwọrọ ke ẹma ẹnam Jesus eti nte n̄kpọ eketiede ke heaven mbemiso enye ekedide owo.
5:21, 22—Ndi ndiyat esịt ke ebe oro ọdiọk akan ndikama udu ke esịt? Jesus ama odụri owo utọn̄ ete ke owo ndikama eyenete esie udu ke esịt edi akwa idiọkn̄kpọ. Nte ededi, nditịn̄ oburobụt ikọ ye owo ke ntak iyatesịt enen̄ede ọdiọk, oro edi ntak oro anditịn̄ utọ ikọ oro edinamde ibat ke esopikpe oro okponde akan.
5:48—Ndi nnyịn imekeme ndinen̄ede ‘mfọn mma, kpa nte Ete nnyịn ke heaven ọfọnde ama’? Ih, ke ukeuke usụn̄. Mi, Jesus eketịn̄ aban̄a ima, ndien enye ọkọdọhọ mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ete ẹkpebe Abasi ẹnyụn̄ ẹnam ima mmọ ọfọn ama. (Matt. 5:43-47) Didie? Ebe ke ndima mme asua mmọ n̄ko.
7:16—Mme “mfri” ewe ke ẹda ẹfiọk ido ukpono akpanikọ? Idịghe edu uwem nnyịn kpọt. Mmọ ẹbuana n̄ko mme n̄kpọ oro nnyịn inịmde ke akpanikọ.
10:34-38—Ndi itie N̄wed Abasi emi ọtọ ubahade ke ubon? N̄wan̄ansa-o. Nte mbonubon oro mîdịghe mme andinịm ke akpanikọ ẹnamde n̄kpọ esitọ ubahade ke ubon. Mmọ ẹkeme ndisịn ido ukpono Christ m̀mê ẹbiọn̄ọ enye, emi onyụn̄ ọtọ ubahade ke ubon.—Luke 12:51-53.
11:2-6—Sia John ama okokop nte Abasi ọdọhọde ke imenyịme Jesus nte Messiah, ntak emi enye okobụpde m̀mê Jesus edi “Enye Emi Enyenede Ndidi”? Ekeme ndidi John okobụp mbụme oro man Jesus ada inua esiemmọ etịn̄. Ke adianade do, John okoyom ndifiọk m̀mê “owo efen” eyedi emi edisan̄ade ye odudu Obio Ubọn̄ onyụn̄ edinam kpukpru se mme Jew ẹkedoride enyịn ẹban̄a. Ibọrọ Jesus ama owụt ke idụhe owo en̄wen oro edidade itie imọ.
19:28—Nso ke “esien Israel duopeba” emi ẹdikpede ikpe ẹnọ ẹda ẹban̄a? Mmọ idaha iban̄a esien 12 eke Israel eke spirit. (Gal. 6:16; Edi. 7:4-8) Akana mme apostle oro Jesus eketịn̄de ikọ ọnọ ẹdi ubak Israel eke spirit, idịghe mme andibiere ikpe nnọ nsan̄a mmọ. Jesus akanam ‘ediomi ye mmọ kaban̄a Obio Ubọn̄,’ ndien mmọ ẹkenyene ndidi ‘Obio Ubọn̄ ye mme oku nnọ Abasi.’ (Luke 22:28-30; Edi. 5:10) Israel eke spirit “ẹdikpe ikpe ẹnọ ererimbot.” (1 Cor. 6:2) Ntem, anaedi “esien Israel duopeba,” emi mme anditie ke ebekpo ke heaven ẹkpede ikpe ẹnọ, ẹda ẹban̄a ererimbot ubonowo emi mîdụhe ke otu mbọn̄ ye mme oku oro, ukem nte ekedide ke Usen Usio-Isop ye esien 12 oro mîkedịghe mme oku.—Lev., ibuot 16.
Se Nnyịn Ikpepde:
4:1-10. Mbụk emi ekpep nnyịn ke Satan edi ata owo, ke idịghe idiọk edu oro owo enyenede. Enye esida “mbumek obụkidem ye mbumek enyịn ye n̄wụtidem ke n̄kpọ eke owo adade odu uwem” odomo nnyịn. Edi ndida mme edumbet N̄wed Abasi nsịn ke edinam ayan̄wam nnyịn ika iso inam akpanikọ inọ Abasi.—1 John 2:16.
5:1 esịm 7:29. Kere ban̄a unana fo ke n̄kan̄ eke spirit. Tie emem emem. Sọn oburobụt ekikere. Yak ih fo edi ih. Ke ini ọbọn̄de akam, siak mme n̄kpọ eke spirit akpa mbemiso asiakde mme n̄kpọ eke obụk. Nyene inyene ke n̄kan̄ Abasi. Bem iso yom Obio Ubọn̄ Abasi ye edinen ido Esie. Kûbiere ikpe unọ mme owo. Nam uduak Abasi. Nso nti n̄kpọ ke ikpep ntem ito Ukwọrọikọ Oro ke Obot!
9:37, 38. Nnyịn ikpenyene ndinam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye eben̄e oro iben̄ede Eteufọk nnyịn ite “osio mme anamutom ọnọ ẹdi ke idọk esie,” inyụn̄ ibuana ifịk ifịk ke utom unam mbet emi.—Matt. 28:19, 20.
10:32, 33. Nnyịn ikpedehedei ikop ndịk ndinam mme owo ẹfiọk se nnyịn inịmde ke akpanikọ.
13:51, 52. Obiomo nnyịn emi ifiọkde akpanikọ Obio Ubọn̄ ndikpep nnyụn̄ nnam mme n̄kpọuto emi ẹn̄wan̄a mbon en̄wen.
14:12, 13, 23. Oyom idu ikpọn̄ ndusụk ini man ikeme nditie n̄kere n̄kpọ nte ọfọnde.—Mark 6:46; Luke 6:12.
17:20. Oyom inyene mbuọtidem man ikan ikpọ mfịna oro ẹtiede nte ikpọ obot, emi ẹkemede ndibiọn̄ọ nnyịn ndinam n̄kọri eke spirit, nnyụn̄ nyọ mme mfịna oro isobode. Oyom ika iso inyene mbuọtidem ke Jehovah ye mme un̄wọn̄ọ esie.—Mark 11:23; Luke 17:6.
18:1-4; 20:20-28. Unana mfọnmma ye ndikabuana ke ido ukpono oro ẹdoride nsọn̄uyo ke ikpọ itie ẹkenam mme mbet Jesus ẹnen̄ede ẹyom uwọrọiso. Nnyịn ikpenyene ndisụhọde idem, mbiọn̄ọ mme ntụhọ unam idiọk, nnyụn̄ nnyene nnennen ekikere mban̄a mme ifetutom ye mbiomo nnyịn.
‘ẸMỌN̄ ẸYAK EYEN OWO ẸNỌ’
Jesus “odoro ke enyọn̄ ass” edi Jerusalem ke Nisan 9, 33 E.N. (Matt. 21:5) Ke ndan̄nsiere, enye edi temple onyụn̄ anam enye asana. Ke Nisan 11, enye ekpep mme owo n̄kpọ ke temple, asua ọnọ mme ewetn̄wed ye mme Pharisee, ndien ekem ọnọ mme mbet esie “idiọn̄ọ edidu [esie] ye eke utịt editịm n̄kpọ emi.” (Matt. 24:3) Ke ndan̄nsiere, enye ọdọhọ mmọ ete: “Mbufo ẹmefiọk ẹte usen iba osụhọ passover ọmọn̄ ada itie, ẹyenyụn̄ ẹyak Eyen owo ẹnọ ẹte ẹkọn̄ ke eto.”—Matt. 26:1, 2.
Nisan 14 edisịm. Ke Jesus ama ọkọtọn̄ọ Editi n̄kpa esie emi ekperede, ẹda enye ẹnọ, ẹmụm, ẹbiom ikpe, ẹnyụn̄ ẹwot. Ẹnam enye eset ke ọyọhọ usen ita. Mbemiso enye ọdọkde aka heaven, Jesus oro ẹnamde eset ọnọ mme mbet esie ewụhọ ete: “Mmọdo ẹka ẹkenam mme owo ke kpukpru idụt ẹdi mbet mi.”—Matt. 28:19.
Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:
22:3, 4, 9—Ini ewe ke ẹnọ mme owo ikot utịm ikata ẹdidụk usọrọ ndọ? Ẹkenọ akpa ikot man ẹtan̄ otu n̄wanndọ ẹbok ke ini Jesus ye mme mbet esie ẹketọn̄ọde ndikwọrọ ikọ ke isua 29 E.N., ndien enye ama aka iso tutu esịm isua 33 E.N. Udiana ikot ọkọtọn̄ọ ke ini oro ẹkeyetde mme owo aran ke edisana spirit ke Pentecost isua 33 E.N esịm isua 36 E.N. Mme Jew, mme okpono Abasi ke ido mme Jew, ye mbon Samaria kpọt ke ẹkenọ ikot mbiba emi. Edi, mbon oro ẹdude ke mme usụn̄ emi ẹsan̄ade ẹwọrọ ke obio, oro edi, mme Gentile oro mînaha mbobi ke ẹkenọ ọyọhọ ikot ita, ọtọn̄ọde ke isua 36 E.N., emi Cornelius owoekọn̄ Rome akakabarede esịt, ndien emi aka iso tutu esịm eyo nnyịn.
23:15—Ntak emi owo oro mme Pharisee ẹkenamde akabarede edi okpono Abasi ke ido mme Jew, ekedide “eyen Gehenna utịm ikaba akan” mme Pharisee ke idemmọ? Ekeme ndidi ndusụk mme Pharisee emi ẹkekponode Abasi ke ido mme Jew ẹkenen̄ede ẹdi mme oburobụt owo. Nte ededi, ndinam mme owo ẹkabade ẹtie nte mme Pharisee, emi ẹsinamde n̄kpọ ẹbe ubọk, akpanam mmọ ẹnen̄ede ẹdiọk, idem ẹkam ẹdiọkde-diọk ẹkan mme andikpep mmọ oro ẹkebiomde ikpe. Ntre, mmọ ẹkedi ‘nditọ Gehenna,’ ẹkan mme Jew oro ẹkedide mme Pharisee.
27:3-5—Nso ikanam Judas ofụhọ? Idụhe n̄kpọ ndomokiet oro owụtde ke mfụhọ Judas ekedi ata edikabade esịt. Utu ke ndidọhọ Abasi efen ọnọ imọ, enye akayarade idiọkn̄kpọ esie ọnọ mbọn̄ oku ye mbiowo. Sia Judas akanamde “idiọkn̄kpọ oro adade n̄kpa edi,” esịt eke obiomde enye ye unana idotenyịn ẹma ẹkan enye ubọk. (1 John 5:16) Enye okofụhọ sia enye ọkọfiọkde ke nnanenyịn esịm imọ.
Se Nnyịn Ikpepde:
21:28-31. Se Jehovah enen̄erede abat ke akpan n̄kpọ edi nnyịn ndinam uduak esie. Ke uwụtn̄kpọ, oyom inen̄ede isịn idem ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet.—Matt. 24:14; 28:19, 20.
22:37-39. N̄kponn̄kan ibet iba emi ẹtịn̄ se Abasi oyomde oto mme andituak ibuot nnọ enye ata ibio ibio!
[Ndise ke page 31]
Nte ke enen̄ede esịn idem ke utom idọk?
[Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]
© 2003 BiblePlaces.com
[Ndise ke page 31]
Matthew ọsọn̄ọ etịn̄ ibuotikọ Obio Ubọn̄