Sịn “Ikpîkpu N̄kpọ”
Sịn “Ikpîkpu N̄kpọ”
“Owo eke ebịnede ikpîkpu n̄kpọ anana ibuot.”—N̄KE 12:11, NW.
1. Nso idi ndusụk n̄kpọ oro inyenede emi ẹnen̄erede ẹnyene ufọn, ndien nso idi mfọnn̄kan usụn̄ ndida mmọ nnam n̄kpọ?
SIA idide mme Christian, kpukpru nnyịn imenyene n̄kpọ oro ẹnen̄erede ẹnyene ufọn. Emi ẹkeme ndisịne nsọn̄idem ye ukeme, ndammana ikike, m̀mê inyene. Sia imade Jehovah, imokop inemesịt ndida mme n̄kpọ emi nnam n̄kpọ esie ndien ke ntem inam item N̄wed Abasi emi ọdọhọde ete: “Kpono Jehovah ke inyene fo.”—N̄ke 3:9.
2. Nso item ke Bible ọnọ aban̄a ikpîkpu n̄kpọ, ndien nso ke enye ọwọrọ ke ata ata usụn̄?
2 Edi Bible etịn̄ n̄ko aban̄a ikpîkpu n̄kpọ onyụn̄ odụri nnyịn utọn̄ ete ikûda inyene nnyịn ibịne mmọ. Kop se Mme N̄ke 12:11 (NW) etịn̄de aban̄a emi: “Owo eke ofụn̄de isọn̄ esie oyoyụhọ udia, edi owo eke ebịnede ikpîkpu n̄kpọ anana ibuot.” Isọn̄ke ndifiọk se n̄ke oro ọwọrọde ke ata ata usụn̄. Edieke owo adade ini ye odudu esie anam utom ọkpọsọn̄ man an̄wam ubon esie, enye eyenyene mme n̄kpọ udu uwem. (1 Tim. 5:8) Edi edieke enye abiatde inyene esie ke ikpîkpu n̄kpọ, emi owụt ke enye “anana ibuot,” emi ọwọrọde ke enye ikemeke ndinam eti ubiere. Enen̄ede etie nte ke utọ owo emi idinyeneke n̄kpọ udu uwem.
3. Didie ke item oro Bible ọnọde aban̄a ikpîkpu n̄kpọ enyene ebuana ye utuakibuot nnyịn?
3 Nso kaban̄a edida edumbet n̄ke emi ndibuan ke utuakibuot nnyịn? Do nnyịn iyokụt ke Christian emi esịnde ifịk onyụn̄ ọsọn̄ọde ada anam n̄kpọ Jehovah enyene ata ifụre. Enye ekeme ndinịm ke Abasi ọyọdiọn̄ imọ idahaemi onyụn̄ enen̄ede enyene idotenyịn kaban̄a ini iso. (Matt. 6:33; 1 Tim. 4:10) Edi Christian emi mme ikpîkpu n̄kpọ ẹtịmerede ekeme nditaba itie ebuana esie ye Jehovah, ọkọrọ ye idotenyịn nsinsi uwem. Didie ke nnyịn ikeme ndifep oro? Nnyịn inyene ndifiọk mme n̄kpọ oro ẹdide “ikpîkpu” inyụn̄ inen̄ede ibiere ndisịn mmọ.—Kot Titus 2:11, 12.
4. Ke nditịm ntịn̄, nso idi ikpîkpu n̄kpọ?
4 Nso, ndien, idedi idem ikpîkpu n̄kpọ emi? Ke nditịm ntịn̄, enye ekeme ndidi n̄kpọ ekededi oro ekemede ndibiọn̄ọ nnyịn ndinam n̄kpọ Jehovah ke ofụri ukpọn̄. Ke uwụtn̄kpọ, mmọ ẹkeme ndisịne nsio nsio orụk edinam unọ idem nduọkodudu. Edi akpanikọ, oyom owo ọnọ idem nduọkodudu. Edi edieke ibiatde ini ikaha ke mme edinam unọ idem nduọkodudu tutu mmọ ẹda ini oro ikpadade ituak ibuot inọ Abasi, mmọ ẹkabade ẹdi ikpîkpu n̄kpọ, ndien emi ekeme ndibiat itie ebuana nnyịn ye Abasi. (Eccl. 2:24; 4:6) Christian enyene ndinyene eti ibuot, etịn̄ enyịn ekpeme nte enye adade ọsọn̄urua ini esie anam n̄kpọ mbak emi editịbe ọnọ enye. (Kot Colossae 4:5.) Nte ededi, odu mme ikpîkpu n̄kpọ oro ẹdiọkde ẹkan mme edinam unọ idem nduọkodudu. Ndusụk ke otu mmọ ẹdi ndem m̀mê mme ikpîkpu abasi.
Sịn Mme Ikpîkpu Abasi
5. Ikọ oro “ikpîkpu” ke akpasarade usem Hebrew esiwak ndiban̄a nso?
5 Ke nditịm ntịn̄, ata ediwak ebiet oro ikọ oro “ikpîkpu” odude ke akpasarade usem Hebrew aban̄a mme ikpîkpu abasi. Ke uwụtn̄kpọ, Jehovah ọkọdọhọ nditọ Israel ete: “Mbufo ẹkûnam ndem [“ikpîkpu abasi,” NW] ẹnọ idem mbufo, ẹkûnyụn̄ ẹnịm edisọi mbiet, ye adaha ẹnọ idem mbufo, ẹkûnyụn̄ ẹda itiat eke ẹsọide ẹwụk ke isọn̄ mbufo, man ẹnụhọ ẹnọ enye.” (Lev. 26:1) Edidem David ekewet ete: “Jehovah omokpon, onyụn̄ ọfọn nte ẹtorode enye eti-eti: onyụn̄ ọfọn nte ẹbakde enye ẹkan kpukpru abasi. Koro kpukpru abasi mme idụt ẹdi mbiet n̄kpọ [“ikpîkpu abasi,” NW]: edi Jehovah akanam enyọn̄.”—1 Chron. 16:25, 26.
6. Ntak emi mme ikpîkpu abasi mînyeneke ufọn?
6 Nte David owụtde, uyarade ubom Jehovah ẹkan nnyịn ẹkụk. (Ps. 139:14; 148:1-10) Nso akwa ifet ke nditọ Israel ẹkenyene ntem ndikodụk ediomi ye Jehovah! Edi mmọ ẹkedi nditen̄ didie ntem ndikọwọn̄ọde n̄kpọn̄ enye nnyụn̄ nnụhọ nnọ ndisọi mbiet ye mme adaha! Ke mme ini afanikọn̄, mme abasi mmọ ẹkedi ata ikpîkpu, ikemeke ndinyan̄a idemmọ, owo iketịn̄ke-tịn̄ ndinyan̄a mbon oro ẹketuakde ibuot ẹnọ mmọ.—Judg. 10:14, 15; Isa. 46:5-7.
7, 8. Didie ke “Inyene” ekeme nditie nte abasi?
7 Mme owo ẹsụk ẹtatuak ibuot ẹnọ ndisọi mbiet ke ediwak idụt mfịn, ndien mme utọ ndem oro ẹsụk ẹdi ikpîkpu nte mmọ ẹkedide ke eset. (1 John 5:21) Nte ededi, ke ẹsiode ndisọi mbiet ẹfep, Bible okot mme n̄kpọ en̄wen mme abasi. Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a ikọ Jesus emi: “Baba owo kiet ikemeke ndidụk ufụn nnọ eteufọk iba; koro eyedi enye ayasua kiet onyụn̄ ama enye eken, mîdịghe enye ayadiana ye kiet onyụn̄ esịn enye eken ke ndek. Mbufo ikemeke ndidụk ufụn nnọ Abasi ye Inyene.”—Matt. 6:24.
8 Didie ke “Inyene” ekeme nditie nte abasi? Ọfọn, nte uwụtn̄kpọ, kere ban̄a itiat emi akanade ke in̄wan̄ ke Israel eset. Ẹkeme ndida itiat oro mbọp ufọk m̀mê ibibene. Edi edieke ẹkenịmde enye nte “adaha” m̀mê ‘ẹsọi ẹwụk ke isọn̄,’ enye ama akabade edi n̄kpọ edituak ukot nduọ ọnọ ikọt Jehovah. (Lev. 26:1) Kpasụk ntre, okụk enyene ufọn. Inyene enye ndida ndu uwem, imonyụn̄ ikeme ndida enye nnam eti n̄kpọ ke utom Jehovah. (Eccl. 7:12; Luke 16:9) Edi edieke idade un̄wana okụk nte akpan n̄kpọ ikan utom oro ẹnọde nnyịn mme Christian, ke nditịm ntịn̄, okụk amakabade abasi nnyịn. (Kot 1 Timothy 6:9, 10.) Ke ererimbot emi uyom okụk edide ata akpan n̄kpọ ọnọ mme owo mi, oyom inyene eti ibuot ke n̄kpọ emi.—1 Tim. 6:17-19.
9, 10. (a) Christian ese uka n̄wed didie? (b) Nso idi afanikọn̄ oro asan̄ade ye ufọkn̄wed ntaifiọk?
9 Uwụtn̄kpọ eti n̄kpọ en̄wen oro ekemede ndikabade ikpîkpu n̄kpọ edi uka n̄wed. Nnyịn iyom nditọ nnyịn ẹnen̄ede ẹfiọk n̄wed man ẹnyene se ẹdade ubọk ẹka inua. Ke akam edide akpan n̄kpọ akan oro, Christian emi enen̄erede ọfiọk n̄wed ekeme ndikot Bible ọfọn onyụn̄ enen̄ede an̄wan̄a enye, ọkọk ibuot edifọn edifọn onyụn̄ esịm nti ubiere, onyụn̄ ekpep mme owo akpanikọ Bible ke usụn̄ oro an̄wan̄ade onyụn̄ anamde ẹnịm. Ndinen̄ede n̄ka n̄wed ada ini, ndien ọfọn ẹbiat ini ẹnam akpan n̄kpọ.
10 Edi nso kaban̄a edika ufọkn̄wed ntaifiọk? Ediwak owo ẹda emi nte se ikemede ndinam ẹkụt unen. Edi, ediwak owo emi ẹbọde orụk ukpep oro ẹsiwak ndikpep ọniọn̄ ererimbot emi. Orụk ubọ ukpep emi abiat ọsọn̄urua ini uyen emi ẹkpedade ẹnam n̄kpọ Jehovah. (Eccl. 12:1) Ikpaha owo idem nte ke mme idụt emi ediwak owo ẹkade ufọkn̄wed ntaifiọk, iwakke mbon oro ẹnịmde ke Abasi odu. Christian ọbuọt idem esie ye Jehovah kaban̄a ini iso utu ke ndidori enyịn ke akwa ifiọkn̄wed ererimbot emi.—N̄ke 3:5.
Kûyak Udọn̄ Obụkidem Akabade Abasi
11, 12. Ntak emi Paul eketịn̄de aban̄a ndusụk owo ete: “Idịbi mmọ onyụn̄ edi abasi mmọ”?
11 Apostle Paul ama asiak n̄kpọ en̄wen emi ekemede ndikabade ndi abasi ke leta oro enye ekewetde ọnọ mbon Philippi. Enye ama etịn̄ aban̄a ndusụk mbon oro ẹkesitienede ẹtuak ibuot ẹnọ Abasi onyụn̄ ọdọhọ ete: “Ediwak owo ẹdu emi n̄kesitịn̄de mban̄a ediwak ini edi idahaemi nditịn̄ mban̄a mmọ ye mmọn̄eyet, kpa mmọ emi ẹsan̄ade nte mme asua eto ndutụhọ Christ, ndien utịt mmọ edi nsobo, idịbi mmọ onyụn̄ edi abasi mmọ, . . . mmọ ẹnyụn̄ ẹsịn ekikere mmọ ke n̄kpọ isọn̄.” (Phil. 3:18, 19) Didie ke idịbi owo ekeme ndikabade ndi abasi?
12 Etie nte udọn̄ edisịn idem ke mme n̄kpọ obụkidem ama akabade edi ata akpan n̄kpọ ọnọ mme ọdiọn̄ọ Paul oro akan nditiene enye nnam n̄kpọ Jehovah. Onyụn̄ ekeme ndidi ndusụk owo ẹma ẹsidia n̄kpọ ke en̄weme ẹnyụn̄ ẹyụhọ mmịn ke ata ata usụn̄. (N̄ke 23:20, 21; men Deuteronomy 21:18-21 domo.) Ekeme ndidi mbon en̄wen ẹma ẹda mme ifet oro ẹkedude ke akpa isua ikie ẹnam n̄kpọ ererimbot ọyọhọ ọyọhọ ndien ke ntem ẹtre ndinam n̄kpọ Jehovah. Nnyịn ikpedehedei iyak udọn̄ kaban̄a inua-okot eti uwem anam nnyịn itehede ube utom ofụri ukpọn̄ oro inamde inọ Jehovah.—Col. 3:23, 24.
13. (a) Nso idi edisịn esịt ke n̄kpọ owo, ndien Paul ọdọhọ ke enye edi nso? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndifep edisịn esịt ke n̄kpọ owo?
13 Paul ama asiak n̄kpọ en̄wen emi edide edikpono ndem. Enye ekewet ete: “Ẹwot mme ndido idem mbufo emi ẹdude ke isọn̄ kaban̄a use, mbubiam ido, ọkpọsọn̄ udọn̄ idan̄, udọn̄ oro ekemede ndinọ unan, ye edisịn esịt ke n̄kpọ owo, emi edide ukpono ndem.” (Col. 3:5) Edisịn esịt ke n̄kpọ owo edi edinyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ke n̄kpọ oro nnyịn mînyeneke. Ekeme ndidi inyene. Akam ekeme ndidi udọn̄ oburobụt idan̄. (Ex. 20:17) Ndi ndifiọk ke utọ udọn̄ oro edi ukem ye edikpono ndem, oro edi, edituak ibuot nnọ ikpîkpu abasi, inamke owo enen̄ede ekere n̄kpọ? Jesus ama etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ nte edide akpan n̄kpọ ndikara utọ udọn̄ oro.—Kot Mark 9:47; 1 John 2:16.
Sịn Ikpîkpu Ikọ
14, 15. (a) Nso “ikpîkpu n̄kpọ” akanam ediwak owo ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ ke eyo Jeremiah? (b) Ntak emi ikọ Moses ekenyenede ufọn?
14 Ikọ ekeme ndidi ikpîkpu n̄kpọ. Ke uwụtn̄kpọ, Jehovah ọkọdọhọ Jeremiah ete: ‘Mme prophet ẹtịn̄ nsunsu a-prophecy ke enyịn̄ mi: n̄kọdọn̄ke mmọ utom, nnyụn̄ ntemeke mmọ, nnyụn̄ ndọhọke ye mmọ; mmọ ẹmen n̄kukụt nsu, ye idiọn̄, ye ikpîkpu n̄kpọ, ye abian̄a esịt mmọ, ẹtịn̄ ẹnọ mbufo.’ (Jer. 14:14) Mme abian̄a abian̄a prọfet oro ẹkedọhọ ke mmimọ iketịn̄ ntịn̄nnịm ikọ ke enyịn̄ Jehovah, edi mmọ ẹketịn̄ ikọ idemmọ ye mbufiọk idemmọ. Ke ntem, ikọ mmọ ekedi “ikpîkpu n̄kpọ.” Utọ ikọ oro ikenyeneke ufọn, ẹma ẹnyụn̄ ẹkeme ndibiat utuakibuot akpanikọ. Udịmekọn̄ Babylon ẹma ẹwot ediwak owo oro ẹkenamde utọ ikpîkpu ikọ oro nsek ke isua 607 M.E.N.
15 Edi Moses ọkọdọhọ nditọ Israel ete: “Mbufo ẹsịn esịt mbufo ke kpukpru ikọ emi ami ntịn̄de ke otu mbufo mfịn emi, . . . Koro enye mîdịghe n̄kpọ mbubru [“ikpîkpu ikọ,” NW] ye mbufo: koro edide uwem mbufo: ndien mbufo ẹda n̄kpọ emi ẹdinam mme uwem mbufo ebịghi ke isọn̄ emi mbufo ẹbede Jordan ẹka do ndida enye nnyene.” (Deut. 32:46, 47) Ih, Abasi ọkọnọ Moses odudu spirit ada etịn̄ ikọ oro. Ntem, ikọ oro ama enyene ufọn, ikedịghe ikpîkpu; ke nditịm ntịn̄, ekedi akpan n̄kpọ ọnọ ofụri idụt oro. Itọn̄ uwem ama ọsọn̄ mbon oro ẹkenamde enye, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹforo. Nnyịn ikpakam isịn ikpîkpu ikọ inyụn̄ isọn̄ọ iyịre ke nti ikọ akpanikọ!
16. Nnyịn ise ikọ ntaifiọk oro ẹtuahade ye Ikọ Abasi didie?
16 Nte nnyịn imesikop ẹtịn̄de ikpîkpu n̄kpọ mfịn? Etieti. Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk ntaifiọk ẹdọhọ ke ukpepn̄kpọ edito ke unam mforo owo ye mbufa ukpepn̄kpọ ntaifiọk eken ẹwụt ke ufọn idụhe aba ndinịm ke Abasi odu, ke ẹkeme nditịn̄ nte kpukpru n̄kpọ ẹkesan̄ade ẹdidu ke idemmọ. Ndi akpana utọ ikọ itụn oro ebehe nnyịn? Ke akpanikọ, ikpebeheke! Ọniọn̄ owo idịghe ukem ye ọniọn̄ Abasi. (1 Cor. 2:6, 7) Nte ededi, nnyịn imọfiọk ite ke ini mme ukpepn̄kpọ owo ẹtuahade ye se Abasi ekpepde, kpukpru ini, eke owo mîsinenke. (Kot Rome 3:4.) Kpa ye n̄kọri oro ẹnamde ke ndusụk ukpepn̄kpọ ntaifiọk, se Bible etịn̄de aban̄a ọniọn̄ owo mi osụk edi akpanikọ: “Ọniọn̄ ererimbot emi edi ndisịme ke iso Abasi.” Ekikere owo edi ikpîkpu ke ẹmende ẹdomo ye akaka ọniọn̄ Abasi.—1 Cor. 3:18-20.
17. Nnyịn ikpese ikọ mme adaiso Christendom ye eke mbon mfiakedem didie?
17 Uwụtn̄kpọ ikpîkpu ikọ en̄wen edi eke mme adaiso ido ukpono Christendom. Mmọ ẹdọhọ ke mmimọ itịn̄ ikọ ke enyịn̄ Abasi, edi ata ekese ikọ mmọ itoho N̄wed Abasi, ndien se mmọ ẹsitịn̄de iwọrọke baba n̄kpọ kiet. Mbon mfiakedem n̄ko ẹsitịn̄ ikpîkpu ikọ, sia ẹdọhọde ke imenyene ọniọn̄ ikan “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄.” (Matt. 24:45-47) Nte ededi, mbon mfiakedem ẹsitịn̄ ọniọn̄ idemmọ, ikọ mmọ isinyụn̄ inyeneke ufọn, kpa itiat oro anamde mme owo ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ. (Luke 17:1, 2) Didie ke ikeme ndikpeme mbak mmọ ẹditụn nnyịn usụn̄?
Nte Ikpesịnde Ikpîkpu Ikọ
18. Didie ke ikeme ndinam item oro ikụtde ke 1 John 4:1?
18 Akanieren apostle John ama ọnọ eti item aban̄a emi. (Kot 1 John 4:1.) Ke ndinam item emi, kpukpru ini, nnyịn imesisịn udọn̄ inọ mbon oro isobode ke an̄wautom ite ẹda se ẹkpepde mmọ ẹdomo ye Bible. Ọfọn nnyịn itiene inam ntre n̄ko. Edieke ikopde idiọk ikọ iban̄a akpanikọ m̀mê ikopde ikọ ebiari iban̄a esop, mbiowo, m̀mê eyenete nnyịn ekededi, iyomke isọsọp inịm ke akpanikọ. Utu ke oro, nnyịn ikpobụp ite: “Ndi owo emi asuande ufụmikọ emi anam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye Bible? Ndi mbụk ye mme edori ikọ emi ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn inam uduak Jehovah? Ndi mmọ ẹnam emem aka iso odu ke esop?” N̄kpọ ekededi oro ikopde, emi ẹbiatde nditọete utu ke ndidọdiọn̄ mmọ, edi ikpîkpu n̄kpọ.—2 Cor. 13:10, 11.
19. Didie ke mbiowo ẹsikụt ẹte ke ikọ mmimọ idịghe ikpîkpu?
19 Mbiowo n̄ko ẹkpep ata akpan n̄kpọ ẹban̄a ikpîkpu ikọ. Ini ekededi oro mmọ ẹnyenede ndinọ owo item, mmọ ẹkpenyene nditi unana mfọnmma mmọ inyụn̄ idaha ọkpọkpọ mbufiọk mmọ kpọt inọ item. Mmọ ẹkpenyene ndisida Bible nnọ item kpukpru ini. Apostle Paul ọnọ eti item ete: “Ẹkûnam n̄kpọ ẹbe se ẹwetde.” (1 Cor. 4:6) Mbiowo isinamke n̄kpọ ibe se ẹwetde ke Bible. Ndien ke ndibuan itien̄wed emi ke ntatara usụn̄, mmọ isinamke n̄kpọ ibe item oro ẹwetde ke mme n̄wed ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄.
20. Didie ke ẹn̄wam nnyịn isịn mme ikpîkpu n̄kpọ?
20 Edide ikpîkpu n̄kpọ edi mme abasi, ikọ, m̀mê n̄kpọ en̄wen ekededi, mmọ ẹdiọk etieti. Oro anam nnyịn isibọn̄ akam kpukpru ini ite Jehovah an̄wam nnyịn ifiọk mme ikpîkpu n̄kpọ emi, inyụn̄ iyom ndausụn̄ esie ke nte ikemede ndisịn mmọ. Edieke inamde ntre, nnyịn itiene andiwet psalm idọhọ ite: “Kabade mi enyịn fep n̄kûkụt nsunsu [m̀mê, ikpîkpu] n̄kpọ; da usụn̄ fo nịm mi uwem.” (Ps. 119:37) Nnyịn iyaka iso ineme ufọn edinyịme ndausụn̄ Jehovah ke ibuotikọ oro etienede.
Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?
• Ke nditịm ntịn̄, nso “ikpîkpu n̄kpọ” ke ikpesịn?
• Didie ke ikeme nditre ndinam okụk akabade edi abasi?
• Didie ke mme udọn̄ obụkidem ẹkeme ndikabade ndi edikpono ndem?
• Didie ke ikeme ndisịn ikpîkpu ikọ?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 3]
Ẹkesịn udọn̄ ẹnọ nditọ Israel ẹte ‘ẹfụn̄ isọn̄ mmọ,’ ẹkûbịne ikpîkpu n̄kpọ
[Ndise ke page 5]
Kûdedei uyak udọn̄ inyene anam etehede ube ke utom Jehovah
[Ndise ke page 6]
Ikọ mbiowo ekeme ndinen̄ede nnyene ufọn