Ikpanam N̄kpọ Didie ye Mbon En̄wen?

“Nte mbufo ẹyomde mme owo ẹnam ye mbufo, ẹnam kpasụk ntre ye mmọ.”—LUKE 6:31.

1, 2. (a) Nso idi Ukwọrọikọ Oro ke Obot? (b) Nso ke idineme ke ibuotikọ emi ye enye oro etienede?

 JESUS CHRIST ekenen̄ede edi Akwa Andikpep. Ke ini mbon ido ukpono emi ẹkedide mme asua Jesus ẹkesiode mme asan̄autom ẹdọn̄ ẹte ẹka ẹkemụm enye, mmọ ikekemeke ndimụm enye edi ẹma ẹfiak ẹkedọhọ mme asua emi ẹte: “Akananam owo ndomokiet itịn̄ke ikọ ntem.” (John 7:32, 45, 46) Ukwọrọikọ Oro ke Obot ekedi kiet ke otu n̄wọrọnda utịn̄ikọ oro Jesus ọkọnọde. Enye odu ke Gospel Matthew ibuot 5 esịm 7, ẹnyụn̄ ẹwet ukem ikọ emi n̄ko ke Luke 6:20-49. *

² Etie nte ikọ oro ẹmehede ẹkan ke Ukwọrọikọ Oro ke Obot ke ẹsiwak ndikot Mfọnmma Ibet. Enye aban̄a nte nnyịn ikpanamde n̄kpọ ye mbon en̄wen. Jesus ọkọdọhọ ete: “Nte mbufo ẹyomde mme owo ẹnam ye mbufo, ẹnam kpasụk ntre ye mmọ.” (Luke 6:31) Ndien Jesus akanam nti n̄kpọ ọnọ mme owo didie ntem! Enye ama ọkọk mbon udọn̄ọ onyụn̄ akam anam mme akpan̄kpa ẹset. Edi ẹma ẹnen̄ede ẹdiọn̄ mbon oro ẹkenyịmede eti mbụk oro enye ọkọkwọrọde. (Kot Luke 7:20-22.) Sia idide Mme Ntiense Jehovah, esinem nnyịn nditiene mbuana ke ukem utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ emi. (Matt. 24:14; 28:19, 20) Ke ibuotikọ emi ye enye oro etienede, nnyịn iyeneme se Jesus etịn̄de aban̄a utom emi, ọkọrọ ye mme akpan n̄kpọ en̄wen ke Ukwọrọikọ Oro ke Obot, emi ẹban̄ade nte nnyịn ikpanamde n̄kpọ ye mbon en̄wen.

Nyene Ifụre Ifụre Ido

3. Afo ọkpọdọhọ ke nso idi ifụre ifụre ido?

³ Jesus ọkọdọhọ ete: “Inemesịt edi eke mme enyene ifụre ifụre ido, koro mmọ ẹyeda isọn̄ ẹnyene.” (Matt. 5:5) Ke N̄wed Abasi, ifụre ifụre ido inyeneke n̄kpọ ndomokiet ndinam ye mmeme. Ifụre ifụre ido edi sụn̄sụn̄ ido emi nnyịn inyenede ke ini inamde se Abasi oyomde. Imesinyene ifụre ifụre edu ke ini inamde n̄kpọ ye ekemmọ owo. Ke uwụtn̄kpọ, nnyịn ‘isidaha idiọk isio owo usiene idiọk.’—Rome 12:17-19.

4. Ntak emi mbon oro ẹnyenede ifụre ifụre ido ẹkopde inemesịt-e?

⁴ Mbon oro ẹnyenede ifụre ifụre ido ẹkop inemesịt koro “mmọ ẹyeda isọn̄ ẹnyene.” Jesus emi ekenyenede ‘ifụre ifụre ido onyụn̄ osụhọrede esịt’ edi enye emi ‘ẹkemekde ẹte edi andida kpukpru n̄kpọ nnyene,’ ndien ke ntre, enye edi akpan Andida isọn̄ nnyene. (Matt. 11:29; Heb. 1:2; Ps. 2:8) Ẹma ẹbem iso ẹtịn̄ ke oyodu mbon oro ẹditienede Messiah, kpa “eyen owo,” ikara ke Obio Ubọn̄ heaven. (Dan. 7:13, 14, 21, 22, 27) Owo 144,000 emi ẹyetde aran, oro ‘ẹtienede Christ ẹnyene udeme,’ kpa mbon oro ẹnyenede ifụre ifụre ido, ẹkenyene nditiene Christ nda isọn̄ nnyene. (Rome 8:16, 17; Edi. 14:1) Ẹyenọ mbon en̄wen emi ẹnyenede ifụre ifụre ido nsinsi uwem ke isọn̄ ke idak Obio Ubọn̄.—Ps. 37:11.

5. Nso ke edinyene ifụre ifụre ido nte Christ ekenyenede edinam ọnọ nnyịn?

⁵ Etie nte mme owo idimaha ndisan̄a n̄kpere nnyịn edieke isọn̄de ido. Edi edieke inyenede ifụre ifụre ido nte Christ ekenyenede, emi ayanam mme owo ẹma nnyịn onyụn̄ anam isịn  udọn̄ inọ kiet eken ke esop. Ifụre ifụre ido edi ubak mbun̄wụm oro spirit Abasi anamde inyene ke ini ‘idude uwem inyụn̄ isan̄ade ke spirit.’ (Kot Galatia 5:22-25.) Ke akpanikọ, nnyịn iyom ẹbat nnyịn ẹsịn ke otu mbon oro ẹnyenede ifụre ifụre ido, emi spirit Jehovah adade usụn̄!

Mme Atua Owo Mbọm Ẹkop Inemesịt Didie Ntem!

6. Mme n̄wọrọnda edu ewe ke “mme atua owo mbọm” ẹsinyene?

⁶ Ke Ukwọrọikọ esie Oro ke Obot, Jesus ama ọdọhọ n̄ko ete: “Inemesịt edi eke mme atua owo mbọm, koro ẹyetua mmọ mbọm.” (Matt. 5:7) “Mme atua owo mbọm” ẹnyene esịtmbọm, ẹfọn ido, ẹnyụn̄ ẹtua mbon nnanenyịn mbọm. Jesus ama atua mbon oro ẹkekopde ubiak mbọm ke utịbe utịbe usụn̄. (Matt. 14:14; 20:34) Ntem, esịtmbọm ye mfọnido ẹkpenyene ndinam nnyịn itua mme owo mbọm.—Jas. 2:13.

7. Nso ke Jesus akanam ke ntak mbọm?

⁷ Ke ini otuowo ẹkesobode Jesus nte enye akakade ndiduọk odudu esisịt, enye ama “atua mmọ mbọm, koro mmọ ẹbietde erọn̄ eke mînyeneke andikpeme.” Ntre, “enye ọtọn̄ọ ndikpep mmọ ediwak n̄kpọ.” (Mark 6:34) Nso idatesịt ke nnyịn isinyene ntem ndikwọrọ etop Obio Ubọn̄ nnọ mme owo nte Jesus akanamde, nnyụn̄ ndọhọ mmọ ke Abasi esinen̄ede atua mme owo mbọm!

8. Ntak emi mbon oro ẹtuade owo mbọm ẹsikopde inemesịt-e?

⁸ Mbon oro ẹsituade owo mbọm ẹsikop inemesịt koro ‘ẹsitua mmọ mbọm.’ Ke ini ituade mme owo mbọm, mmọ n̄ko ẹsitua nnyịn mbọm. (Luke 6:38) Akan oro, Jesus ọkọdọhọ ete: “Edieke mbufo ẹfende ẹnọ mme owo ke mme idiọkn̄kpọ mmọ, Ete mbufo eke heaven eyefen n̄ko ọnọ mbufo.” (Matt. 6:14) Mbon oro ẹsituade owo mbọm kpọt ẹdikop inemesịt sia Abasi eyenyịme mmọ onyụn̄ efen ọnọ mmọ.

Ntak Emi “Mme Anam Emem” Ẹkopde Inemesịt

9. Nnyịn idinam n̄kpọ didie edieke idide mme anam emem?

⁹ Jesus ama etịn̄ ntak en̄wen oro esinamde owo okop inemesịt ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Inemesịt edi eke mme anam emem, koro ẹyekot mmọ ‘nditọ Abasi.’” (Matt. 5:9) Edieke idide mme anam emem, nnyịn ididaha utọ n̄kpọ nte edidọk ke usụhọde m̀mê nditiene ndọk owo, sia emi ekeme ‘ndidianade mme ufan.’ (N̄ke 16:28) Edieke ikpemede nte itịn̄de ikọ ye nte inamde n̄kpọ, nnyịn iyoyom emem ye mme owo ke esịt esop ye ke an̄wa. (Heb. 12:14) Nnyịn iyesịn ofụri ukeme ndidu ke emem akpan akpan ye Jehovah Abasi.—Kot 1 Peter 3:10-12.

10. Ntak emi “mme anam emem” ẹkopde inemesịt?

¹⁰ Jesus ọkọdọhọ ke mme anam emem ẹkop inemesịt, “koro ẹyekot mmọ ‘nditọ Abasi.’” Sia mme Christian oro ẹyetde aran ẹbuọtde idem ye Jesus emi edide Messiah, ẹnọ mmọ “unen ndikabade ndi nditọ Abasi.” (John 1:12; 1 Pet. 2:24) Nso kaban̄a mme “erọn̄ en̄wen” emi ẹdide mme anam emem? Jesus edidi “Nsinsi Ete” mmọ ke ini Tọsịn Isua Ukara esie ye nsan̄a mme ada udeme nnyene ke heaven. (John 10:14, 16; Isa. 9:6; Edi. 20:6) Ke utịt Ukara Tọsịn Isua ke mme anam emem emi ẹdude ke isọn̄ ẹdinen̄ede ẹdi nditọ Abasi.—1 Cor. 15:27, 28.

11. Didie ke idinam n̄kpọ ye mbon en̄wen edieke “ọniọn̄ eke otode ke enyọn̄” adade nnyịn usụn̄?

 ¹¹ Man inen̄ede isan̄a ikpere Jehovah, kpa “Abasi emem,” ana ikpebe mme edu esie, emi esịnede edinam emem. (Phil. 4:9) Edieke iyakde “ọniọn̄ eke otode ke enyọn̄” ada nnyịn usụn̄, nnyịn idinam n̄kpọ ke emem emem usụn̄ ye mbon en̄wen. (Jas. 3:17) Ih, nnyịn ididi mme anam emem oro ikopde inemesịt.

“Ẹyak Un̄wana Mbufo Ayama”

12. (a) Nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a un̄wana eke spirit? (b) Didie ke ikeme ndinam un̄wana nnyịn ayama?

¹² Mfọnn̄kan usụn̄ oro ikemede ndinam n̄kpọ ye mme owo edi ndinọ mmọ un̄wana eke spirit oro otode Abasi. (Ps. 43:3) Jesus okokot mbet esie “un̄wana ererimbot” onyụn̄ esịn udọn̄ ọnọ mmọ ete ẹyak un̄wana mmọ ayama ke iso owo, man mme owo ẹkpekụt “nti utom,” m̀mê nti ido mmọ. Emi ayanam un̄wana eke spirit ayama ke “iso owo,” m̀mê ke ufọn ubonowo. (Kot Matthew 5:14-16.) Mfịn, iyak un̄wana nnyịn ayama ke ndinam nti n̄kpọ nnọ mbọhọidụn̄ nnyịn nnyụn̄ n̄kwọrọ eti mbụk “ke ofụri ererimbot,” oro edi, “ke kpukpru idụt.” (Matt. 26:13; Mark 13:10) Nso akwa ifet ke inyene ntem!

13. Nso ke mme owo ẹsikụt ke idem nnyịn?

¹³ Jesus ọkọdọhọ ete, “Obio ikemeke ndidịbe ke ini enye odude ke obot.” Ẹsisọp ẹkụt obio ekededi oro odude ke obot. Kpasụk ntre, mme owo ẹsikụt nti utom nnyịn nte mme anditan̄a Obio Ubọn̄ ẹnyụn̄ ẹkụt nte ifarade ke idem ye nte idude edisana uwem.—Titus 2:1-14.

14. (a) Utuenikan̄ akpa isua ikie eketie didie? (b) Didie ke ikeme nditre ndida “aban̄” mfụk un̄wana eke spirit nnyịn?

¹⁴ Jesus ọkọdọhọ ke owo ikemeke ndidomo utuenikan̄ nda aban̄ mfụk, edi ke enyene ndiwụk ke uwụk-utuenikan̄ man un̄wana ayama ọnọ kpukpru owo eke ẹdude ke ufọk. Utuenikan̄ oro ẹkesikamade ke akpa isua ikie ekesidi ekpri usan mbat oro enyenede ọfọn̄ utuenikan̄ oro ẹkemede ndidụri aran (oro ekesiwakde ndidi aran olive) ndọk man anam edemeikan̄ ayama. Ẹkesiwak ndidori utuenikan̄ emi ke uwụk-utuenikan̄ oro ẹkedade eto m̀mê ukwak ẹnam, ndien enye ‘ayayama ọnọ kpukpru owo eke ẹdude ke ufọk.’ Owo isidomoke utuenikan̄ ida “aban̄” ifụk. Jesus ikoyomke mme mbet esie ẹda ndamban̄a aban̄ ẹfụk un̄wana eke spirit mmọ. Ntre, ana iyak un̄wana nnyịn ayama, idehedei iyak ubiọn̄ọ m̀mê ukọbọ anam nnyịn idịp m̀mê itre ndinam mbon en̄wen ẹfiọk akpanikọ N̄wed Abasi.

15. Didie ke “nti utom” nnyịn ẹsitụk mme owo?

¹⁵ Ke Jesus ama eketịn̄ aban̄a ikan̄ oro ọnọde un̄wana, enye ama ọdọhọ mme mbet esie ete: “Kpasụk ntre ẹyak un̄wana mbufo ayama ke iso owo, man mmọ ẹkpekụt nti utom mbufo ẹnyụn̄ ẹnọ Ete mbufo emi odude ke heaven ubọn̄.” “Nti utom” nnyịn ẹsinam ndusụk owo ‘ẹnọ Abasi ubọn̄’ ebe ke ndikabade ndi mme asan̄autom esie. Emi esịn udọn̄ ọnọ nnyịn didie ntem ndika iso ‘nyama nte se inọde un̄wana ke ererimbot’!—Phil. 2:15.

16. Nnyịn ndidi “un̄wana ererimbot” oyom nso oto nnyịn?

¹⁶ Sia idide “un̄wana ererimbot,” emi oyom ibuana ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet. Edi oyom inam  n̄kpọ en̄wen n̄ko. Apostle Paul ekewet ete: “Ẹka iso ẹsan̄a nte nditọ un̄wana, koro mbun̄wụm un̄wana esịne kpukpru orụk eti ido ye edinen ido ye akpanikọ.” (Eph. 5:8, 9) Oyom idu uwem ikekem ye edumbet Abasi. Ke nditịm ntịn̄, ana inam item apostle Peter emi: “Ẹnyene eti edu uwem ke otu mme idụt, man ke mme n̄kpọ emi mmọ ẹtịn̄de ẹdian mbufo nte mme anamidiọk, mmọ ẹkpeda nti utom mbufo emi mmọ ẹkụtde ẹnọ Abasi ubọn̄ ke usen eke enye edidide.” (1 Pet. 2:12) Edi nso ke ẹkpenam edieke nditọete ẹnyenede ndutan̄uyo?

“Nam Emem ye Eyenusọ”

17-19. (a) Nso ikedi “enọ” oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Matthew 5:23, 24? (b) Owo ndinam emem ye eyenete esie ekedi akpan n̄kpọ adan̄a didie, ndien didie ke Jesus okowụt emi?

¹⁷ Ke Ukwọrọikọ esie Oro ke Obot, Jesus ama akpan mme mbet esie ete ẹkûsịn eyenete mmọ ke esịt, ẹkûnyụn̄ ẹse enye ke ndek. Utu ke oro, mmọ ẹkenyene ndisọsọp nnam emem ye eyenete oro ẹkeduede. (Kot Matthew 5:21-25.) Nen̄ede kere ban̄a item Jesus oro. Edieke afo akpakadade enọ fo edi itieuwa ndien afo eti do ke eyenete fo enyene ikọ ye afo, nso ke akpakana anam? Afo ekpekenyene ndikpọn̄ enọ fo do ke iso itieuwa, aka ekebem iso anam emem ye eyenusọ. Ndien ke ama akanam emi, afiak edi edinọ enọ fo.

¹⁸ “Enọ” oro ekedi se owo ekemede ndinọ ẹda ẹwa uwa ke temple Jehovah. Uwa unam ekedi ata akpan n̄kpọ sia Abasi okowụkde nditọ Israel ke Ibet Moses ete ẹsiwa uwa nte ubak utuakibuot mmọ. Edi edieke owo eketide ke eyenete imọ enyene ikọ ye imọ, ndinam emem akakam edi ebeiso n̄kpọ ọnọ edinọ enọ oro. Jesus ọkọdọhọ ete: “Kpọn̄ enọ fo nịm do ke iso itieuwa, nyụn̄ nyọn̄; kebem iso nam emem ye eyenusọ, ndien ekem, ke ama akafiak edi, nọ enọ fo.” Akana owo anam emem ye eyenete esie mbemiso anamde n̄kpọ efen ekededi oro Ibet okowụkde.

¹⁹ Ikọ Jesus ikaban̄ake akpan enọ m̀mê akpan ndudue. Ke ntre, akana ẹyak enọ ekededi ẹnịm edieke owo etide ke eyenete imọ enyene ikọ ye imọ. Edieke uwa oro ekedide odu-uwem unam, akana ẹyak enye ẹnịm ke “iso itieuwa” oro ẹsifọpde uwa, ke okụre oku ke temple. Ke ẹma ẹkenam emem, andidue ayafiak aka ẹnyụn̄ ẹwa uwa oro.

20. Ntak emi ikpawarade inam emem edieke iyatde esịt ye eyenete nnyịn?

²⁰ Abasi ada nnyịn ndinyene eti itie ebuana ye nditọete nnyịn nte akpan ikpehe utuakibuot akpanikọ. Uwa unam ikọwọrọke n̄kpọ ndomokiet inọ Jehovah edieke mbon oro ẹkenọde enye mîkanamke n̄kpọ nte odotde ye mbon en̄wen. (Mic. 6:6-8) Ntem, Jesus ama esịn udọn̄ ọnọ mme mbet esie ete ‘ẹwara ẹnam emem.’  (Matt. 5:25) Paul ekewet kpasụk ntre ete: “Ẹyat esịt, edi ẹkûnam idiọkn̄kpọ; ẹkûyak utịn osụhọde edisịm mbufo ke idaha iyatesịt.” (Eph. 4:26, 27) Edieke inyenede eti ntak ndiyat esịt, nnyịn ikpenyene ndiwara nnam emem mbak nnyịn idika iso iyat esịt ndien ke ntem iyak ufan̄ inọ Devil.—Luke 17:3, 4.

Kpono Mme Owo Kpukpru Ini

21, 22. (a) Didie ke ikeme ndinam item Jesus oro inemede mi? (b) Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede?

²¹ Ndidụn̄ọde ndusụk n̄kpọ oro Jesus eketịn̄de ke Ukwọrọikọ esie Oro ke Obot ekpenyene ndinam ifọn ido inyụn̄ ikpono mme owo. Nnyịn imekeme ndinam item Jesus okposụkedi emi idide mme anana mfọnmma, koro enye ye Ete nnyịn eke heaven isiyomke n̄kpọ ito nnyịn ikan se ikemede ndinam. Nnyịn imekeme ndinyene ifụre ifụre ido, itua owo mbọm, inyụn̄ itie emem emem edieke ibọn̄de akam, isịnde ukeme, inyụn̄ ibọde un̄wam Jehovah Abasi. Un̄wana nnyịn eke spirit ekeme ndiyama nnọ Jehovah ubọn̄. Akan oro, nnyịn imekeme ndinam emem ye eyenete nnyịn ke ini oyomde inam emi.

²² Nnyịn ndituak ibuot nnọ Jehovah nte odotde abuana ndinam n̄kpọ ye mbọhọidụn̄ nnyịn nte odotde. (Mark 12:31) Ke ibuotikọ oro etienede, iyeneme mme n̄kpọ en̄wen ke Ukwọrọikọ Oro ke Obot, oro edinamde ika iso inam nti n̄kpọ inọ mbon en̄wen. Nte ededi, ke ima iketie ikere mme akpan n̄kpọ emi ke n̄wọrọnda utịn̄ikọ Jesus, nnyịn imekeme ndibụp idem nnyịn ite, ‘Ndi mmesinam n̄kpọ ye mbon en̄wen ke eti usụn̄?’

[Ikọ Idakisọn̄]

Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?

• Nso ke ọwọrọ ndinyene ifụre ifụre ido?

• Ntak emi “mme atua owo mbọm” ẹkopde inemesịt?

• Didie ke ikeme ndiyak un̄wana nnyịn ayama?

• Ntak emi ikpọsọpde ‘inam emem ye eyenete nnyịn’?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 4]

Nditan̄a etop Obio Ubọn̄ edi akpan usụn̄ ndiyak un̄wana nnyịn ayama

[Ndise ke page 5]

Ana mme Christian edu uwem ekekem ye edumbet Abasi

[Ndise ke page 6]

Sịn ofụri ukeme fo nam emem ye eyenete fo