Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Mme Akpan N̄kpọ Oro Ẹtode N̄wed Utom

Mme Akpan N̄kpọ Oro Ẹtode N̄wed Utom

Ikọ Jehovah Enyene Uwem

Mme Akpan N̄kpọ Oro Ẹtode N̄wed Utom

N̄WED Utom Mme Apostle ọnọ ọyọhọ mbụk aban̄a nte ẹkesiakde esop Christian ye nte enye ọkọkọride nte ini akakade. Luke emi ekedide abiausọbọ ekewet, ndien enye ọnọ aduai-owo-idem mbụk aban̄a utom oro mme Christian ẹkenamde ke se ibede ufan̄ isua 28, ọtọn̄ọde ke isua 33 E.N. esịm isua 61 E.N.

Akpa ikpehe ke n̄wed Utom enen̄ede aban̄a utom apostle Peter, ndien udiana ikpehe aban̄a eke apostle Paul. Luke ndisịn idemesie ke ndidọhọ “nnyịn,” owụt ke enye ama odu ke ini ndusụk n̄kpọ ẹketịbede. Edieke idade etop emi odude ke n̄wed Utom nte ata akpan n̄kpọ, emi ayanam inen̄ede ima odudu emi N̄wed Abasi ye edisana spirit Abasi ẹnyenede. (Heb. 4:12) Emi ayanam inyene edu n̄waidem n̄ko onyụn̄ anam inen̄ede ibuọt idem ke idotenyịn Obio Ubọn̄.

PETER ADA “MME UKPỌHỌDE OBIO UBỌN̄” ATAT USỤN̄

(Utom 1:1 esịm 11:18)

Mme apostle ẹnọ ikọ ntiense uko uko ke ẹma ẹkebọ edisana spirit. Peter ada akpa ke otu “mme ukpọhọde obio ubọn̄ heaven,” atat usụn̄ ifiọk ye ifet ọnọ mme Jew ye mme okpono Abasi ke ido mme Jew “emi ẹkenyịmede ikọ esie” man ẹdụk Obio Ubọn̄. (Matt. 16:19; Utom 2:5, 41) Ọkpọsọn̄ ukọbọ anam mme mbet ẹsuana, edi emi anam ẹtat utom ukwọrọikọ.

Ke mme apostle ke Jerusalem ẹma ẹkekop ke Samaria ọbọ ikọ Abasi, mmọ ẹsio Peter ye John ẹdọn̄ ẹka ẹbịne mmọ. Peter ada ọyọhọ ukpọhọde iba atat usụn̄ man ọnọ mbon Samaria ifet ndidụk Obio Ubọn̄. (Utom 8:14-17) Eyedi n̄kpọ nte ufan̄ isua kiet tọn̄ọ ẹkenam Jesus eset, Saul emi otode Tarsus anam akwa ukpụhọde. Peter ada ọyọhọ ukpọhọde ita atat usụn̄ ke isua 36 E.N., ẹnyụn̄ ẹn̄wan̄a edisana spirit ẹduọk mbon idụt oro mînaha mbobi.—Utom 10:45.

Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:

2:44-47; 4:34, 35Ntak emi mme andinịm ke akpanikọ ẹkenyamde inyene mmọ ẹnyụn̄ ẹdeme okụk ẹnọ kpukpru owo? Ediwak mbon oro ẹkekabarede ẹdi mme andinịm ke akpanikọ ẹketo ata anyan ebiet ẹdi, ndien mmọ ikenyeneke mme n̄kpọ udu uwem nditie mbịghi ke Jerusalem. Edi ama ọdọn̄ mmọ nditie do mbịghi man ẹka iso ẹkpep ekese n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹnọ mbon en̄wen ikọ ntiense. Man ẹn̄wam mmọ, ndusụk Christian ẹma ẹnyam inyene mmọ, ndien ẹma ẹdeme okụk oro ẹkebọde ẹnọ mbon oro ẹkedude ke unana.

4:13Ndi Peter ye John ikọfiọkke n̄wed? Baba-o, ẹma ẹfiọk. Ẹkedọhọ ke mmọ ‘ifiọkke n̄wed ẹnyụn̄ ẹdi mme usụhọde owo’ sia mmọ mîkọbọhọ ukpep ido ukpono ke ufọkn̄wed mme rabbi.

5:34-39Luke akasan̄a didie ọfiọk se Gamaliel eketịn̄de ke mbono emi mbon Sanhedrin kpọt ẹkedụkde? Ke nsụhọde n̄kaha kiet ke otu usụn̄ ita emi: (1) Ekeme ndidi Paul, emi ekedide akani eyen ukpepn̄kpọ Gamaliel, akasian Luke; (2) Ekeme ndidi Luke okobụp kiet ke otu mme andibuana ke Sanhedrin emi ọkọfọnde ido, utọ nte Nicodemus; (3) Abasi akada edisana spirit esie ọnọ Luke etop emi.

7:59Ndi Stephen ọkọbọn̄ akam ọnọ Jesus? Baba-o. Ẹkpetuak ibuot ẹnọ Jehovah Abasi ikpọn̄-ikpọn̄, ndien ke ntre ẹkpebọn̄ akam ẹnọ enye. (Luke 4:8; 6:12) Nte ido edide, Stephen ekesibọn̄ akam ọnọ Jehovah ke enyịn̄ Jesus. (John 15:16) Nte ededi, ke ini n̄kpọntịbe emi, Stephen ama okụt “Eyen owo nte adade ke ubọk nnasia Abasi” ke n̄kukụt. (Utom 7:56) Sia Stephen ekenen̄erede ọfiọk ke ẹma ẹnọ Jesus odudu ndinam mme akpan̄kpa ẹset, Stephen eketịn̄ ikọ ọnọ Jesus, edi ikọbọn̄ke akam nnennen nnennen inọ enye ite ọbọ spirit imọ.—John 5:27-29.

Se Nnyịn Ikpepde:

1:8. Edisana spirit anam mme andituak ibuot nnọ Jehovah ẹkụt unen ke utom ukwọrọikọ oro mmọ ẹnamde ke ofụri ererimbot.

4:36–5:11. Joseph emi otode Cyprus ke ẹkesikot ẹdian Barnabas, emi ọwọrọde “Eyen Ndọn̄esịt.” Ekeme ndidi mme apostle ẹkesio enye Barnabas ke ntak emi enye ekesimade mme owo, ọfọn ido, onyụn̄ an̄wam mbon en̄wen. Nnyịn ikpenyene ndikpebe enye inyụn̄ ibietke Ananias ye Sapphira, emi ẹkenamde n̄kari, mbubịk, ye abian̄a.

9:23-25. Ndifep mme asua nnyịn man ika iso ikwọrọ ikọ iwọrọke ke idi mbe.

9:28-30. Oyom inyene mbufiọk, isasat ebiet, inyụn̄ ikpeme ini oro ikwọrọde ikọ edieke inamde utom ke mme efakutom oro mme owo ẹkemede ndinam nnyịn ibak m̀mê ndibiat itie ebuana nnyịn ye Jehovah.

9:31. Ke ini emem, nnyịn ikpenyene ndisọn̄ọ mbuọtidem nnyịn ebe ke ndikpep n̄kpọ nnyụn̄ ntie n̄kere se ikpepde. Emi ayanam ibak Jehovah ebe ke ndida se ikpepde nsịn ke edinam nnyụn̄ nsịn ifịk ke utom ukwọrọikọ nnyịn.

IFỊK IFỊK UTOM UKWỌRỌIKỌ PAUL

(Utom 11:19 esịm 28:31)

Agabus edi Antioch ke isua 44 E.N. emi Barnabas ye Saul ẹkpepde mme owo n̄kpọ “ke ofụri isua kiet.” Enye etịn̄ ntịn̄nnịm ikọ aban̄a “akwa akan̄” emi edidude ke isua iba ẹma ẹbe. (Utom 11:26-28) Ke Barnabas ye Saul “ẹma ẹkenam utom unọ n̄kpọ un̄wam ẹma ke Jerusalem,” mmọ ẹfiak ẹnyọn̄ọ Antioch. (Utom 12:25) Edisana spirit ọnọ Paul ye Barnabas ẹka utom isụn̄utom ke 47 E.N.—n̄kpọ nte isua 12 ke Saul ama akakabarede esịt. (Utom 13:1-4) Mmọ ẹfiak ẹnyọn̄ọ ẹdi Antioch ke isua 48 E.N., “ke ebiet emi ẹkeyakde mmọ ẹsịn ke ubọk mfọnido Abasi oro owo mîdotke.”—Utom 14:26.

Ke n̄kpọ nte ọfiọn̄ usụkkiet ẹma ẹkebe, Paul (emi ẹkotde n̄ko Saul) emek Silas nte nsan̄a esie onyụn̄ adaha isan̄ ọyọhọ ikaba. (Utom 15:40) Timothy ye Luke ẹdi ẹdisobo ye Paul ke usụn̄. Luke osụhọ ke Philippi, edi Paul ebe aka Athens ndien ekem aka Corinth, kpa ebiet emi enye osobode ye Aquila ye Priscilla onyụn̄ abiat isua kiet ye ọfiọn̄ itiokiet do. (Utom 18:11) Paul ọkpọn̄ Timothy ye Silas ke Corinth onyụn̄ ada Aquila ye Priscilla asan̄a mmọn̄ mmọn̄ aka Syria ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ isua 52 E.N. (Utom 18:18) Aquila ye Priscilla ẹsan̄a ye enye tutu ke Ephesus ẹnyụn̄ ẹsụhọ do.

Ke Paul ama okodu ke Antioch ke Syria ke ndusụk ini, enye ama ọtọn̄ọ isan̄ ọyọhọ ikata ke isua 52 E.N. (Utom 18:23) “Ikọ Jehovah ọdọdiọn̄ ọkọri onyụn̄ akan ke okopodudu usụn̄” ke Ephesus. (Utom 19:20) Paul abiat n̄kpọ nte isua ita do. (Utom 20:31) Etisịm Pentecost eke 56 E.N., Paul odu ke Jerusalem. Ke ẹma ẹkemụm enye, enye ọnọ okopodudu utịn̄ikọ ke iso mme andikara. Ẹkọbi Paul ẹtem ke ufọk esie ke Rome ke isua iba (ke n̄kpọ nte isua 59 esịm 61 E.N.), ndien enye oyom usụn̄ do ọkwọrọ Obio Ubọn̄ onyụn̄ ekpep mbon en̄wen “mme n̄kpọ emi ẹban̄ade Ọbọn̄ Jesus Christ.”—Utom 28:30, 31.

Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:

14:8-13—Ntak emi mbon Lystra ẹkekotde “Barnabas Zeus, edi ẹkot Paul Hermes”? Zeus ekedi andikara mme abasi ke n̄ke mbon Greece, ndien ẹkediọn̄ọ Hermes eyen esie nte abasi udọnikọ. Mbon Lystra ẹkekot Paul Hermes sia enye akada iso ke nditịn̄ ikọ ẹnyụn̄ ẹkot Barnabas Zeus.

16:6, 7—Ntak emi edisana spirit ọkọbiọn̄ọde Paul ye nsan̄a esie ndikwọrọ ikọ ke n̄kann̄kụk Asia ye Bithynia? Mme anamutom ikawakke. Ntre, edisana spirit eketeme mmọ ebiet oro edinen̄erede on̄wụm mfri.

18:12-17—Ntak emi Gallio, andikara mîkosioroke uyo ke ini mme owo ẹkemiade Sosthenes? Eyedi Gallio ekekere ke owo oro eketiede nte adausụn̄ mbon ntịme oro ẹkefiomode Paul ọkọbọ se enye okoyomde. Edi etie nte n̄kpọntịbe emi ama enyene ufọn koro Sosthenes ama akabade edi Christian. Nte ini akakade, Paul okokot Sosthenes “eyenete nnyịn.”—1 Cor. 1:1.

18:18—Nso akan̄a ke Paul akakan̄a? Ndusụk nditọ ukpepn̄kpọ ẹkere ke Paul akakan̄a akan̄a Nazirite. (Num. 6:1-21) Edi Bible itịn̄ke akan̄a oro Paul akakan̄ade. Akan oro, N̄wed Abasi itịn̄ke m̀mê Paul akakan̄a akan̄a emi mbemiso akabarede edi Christian m̀mê akakan̄a ke ama akakabarede edi Christian, inyụn̄ itịn̄ke m̀mê enye ọkọtọtọn̄ọ m̀mê akadada akan̄a emi ekeberi. Se ededi oro ekedide, ikọdiọkke ndikan̄a orụk akan̄a oro.

Se Nnyịn Ikpepde:

12:5-11. Nnyịn imekeme ndisibọn̄ akam mban̄a nditọete nnyịn, ikponyụn̄ inyene ndisinam ntre.

12:21-23; 14:14-18. Herod ikemen̄eke ndibọ ubọn̄ oro ẹkpenọde Abasi ikpọn̄-ikpọn̄. Oro okokpụhọrede didie ntem ye Paul ye Barnabas emi ẹkesịnde itoro ye ukpono oro mîdotke iwiwa! Ikpanaha iyom ubọn̄ ke n̄kpọ ekededi oro inamde ke utom Jehovah.

14:5-7. Ndinyene mbufiọk ekeme ndinam nnyịn ika iso inam n̄kpọ Abasi.—Matt. 10:23.

14:22. Mme Christian ẹfiọk ke iyokụt ukụt. Mmọ isidehedei ikan̄ mbuọtidem man ẹbọhọ ukụt.—2 Tim. 3:12.

16:1, 2. Mme uyen Christian ẹkpenyene ndisịn idem ke n̄kpọ Abasi nnyụn̄ mben̄e Jehovah an̄wam mmimọ inyene eti enyịn̄.

16:3. Ikpenyene ndinam ofụri se ikekeme, nte ekemde ye N̄wed Abasi, man inam mbon en̄wen ẹnyịme eti mbụk oro ikwọrọde.—1 Cor. 9:19-23.

20:20, 21. Edinọ ikọ ntiense ke ufọk ke ufọk edi akpan ikpehe utom ukwọrọikọ nnyịn.

20:24; 21:13. Ndisọn̄ọ nda ye Abasi ọfọn akan edika iso ndu uwem.

21:21-26. Ikpenyene ndima ndibọ nti item.

25:8-12. Mfịn, mme Christian ẹkeme ẹkpenyụn̄ ẹnyene ndida mme n̄kpọ oro ibet ọnọde “[n̄n̄wana] nnyụn̄ nda ibet nnam eti mbụk ọsọn̄ọ ada.”—Phil. 1:7.

26:24, 25. Ikpenyene nditịn̄ “ikọ akpanikọ ye eke eti ibuot” okposụkedi emi “owo obụkidem” edisede mmọ ke ndisịme.—1 Cor. 2:14.

[Ndise ke page 30]

Ini ewe ke Peter akada “mme ukpọhọde obio ubọn̄” atat usụn̄?

[Ndise ke page 31]

Edisana spirit anam ẹkụt unen ke utom ukwọrọikọ oro ẹnamde ke ofụri ererimbot