Mme Akpan N̄kpọ Oro Ẹtode Leta Oro Ẹkenọde Ẹsọk Mbon Rome
Ikọ Jehovah Enyene Uwem
Mme Akpan N̄kpọ Oro Ẹtode Leta Oro Ẹkenọde Ẹsọk Mbon Rome
APOSTLE PAUL edibehe ke Corinth ke n̄kpọ nte isua 56 E.N., ke ini osụk asan̄ade isan̄ isụn̄utom esie ọyọhọ ita. Enye edifiọk ke mme Christian ke Rome oro ẹdide Jew ẹnyene ata isio isio ekikere ye mbon oro ẹdide Gentile. Sia ọdọn̄de enye ndinam mmọ ẹnen̄ede ẹnyene ekikere kiet ke Christ, enye ewet leta ọnọ ẹsọk mmọ.
Paul etịn̄ ke leta oro enye ewetde ọnọ mbon Rome do nte ẹbatde owo ke edinen ye nte mbon oro ẹbatde ke edinen ẹkpedude uwem. Leta oro anam nnyịn inen̄ede ifiọk Abasi ye Ikọ Esie, ọsọn̄ọ etịn̄ aban̄a mfọnido Abasi oro owo mîdotke, onyụn̄ otoro utom oro Christ anamde man ẹnyan̄a nnyịn.—Heb. 4:12.
ẸSAN̄A DIDIE ẸBAT KE EDINEN?
“Kpukpru owo ẹma ẹnam idiọkn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹtaba ubọn̄ Abasi,” ntem ke Paul ewet. “Edi ke mfọn ke ẹbat mmọ ke edinen oto ke mfọnido esie oro owo mîdotke ebe ke edisio mmọ ke ufụn ebe ke ufak oro Christ Jesus ekekpede.” Paul ọdọhọ n̄ko ete: “Ẹbat owo ke edinen oto ke mbuọtidem eke mîsan̄ake ye mme utom ibet.” (Rome 3:23, 24, 28) Ẹkeme ndibat mme Christian oro ẹyetde aran ye “akwa otuowo” eke “mme erọn̄ en̄wen” nte edinen ke ntak mbuọtidem oro mmọ ẹnyenede ke “edinam edinen ido kiet”—man mbon oro ẹyetde aran ẹka heaven nte mme ada udeme nnyene ye Christ, ndien mme erọn̄ en̄wen nte ufan Abasi, ẹnyụn̄ ẹnyene idotenyịn edibọhọ “akwa ukụt.”—Rome 5:18; Edi. 7:9, 14; John 10:16; Jas. 2:21-24; Matt. 25:46.
Paul obụp ete: “Nte nnyịn ikpenyene ndinam idiọkn̄kpọ sia nnyịn mîdụhe ke idak ibet edi idude ke idak mfọnido oro owo mîdotke?” Enye ọbọrọ ete, “N̄wan̄ansa-o!” Onyụn̄ ọdọhọ ete: “Mbufo ẹdi ifịn . . . , edide eke idiọkn̄kpọ emi edisụn̄ọde ke n̄kpa m̀mê eke nsụkibuot emi edisụn̄ọde ke edinen ido.” (Rome 6:15, 16) Paul ọdọhọ n̄ko ete: “Edieke ẹdade spirit ẹwot mme edinam ikpọkidem, mbufo ẹyedu uwem.”—Rome 8:13.
Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:
1:24-32—Ndi mbubiam ido oro ẹtịn̄de ẹban̄a mi ẹban̄a mme Jew m̀mê mme Gentile? Okposụkedi emi n̄kpọ emi ekemede ndiban̄a ekededi ke otu mbiba emi, Paul eketịn̄ akpan akpan aban̄a Israel eset emi akamade mfiakedem. Okposụkedi emi mmọ ẹkefiọkde edinen ewụhọ Abasi, “mmọ [ikenyịmeke] ndinyene nnennen ifiọk Abasi.” Ntem ẹma ẹbiom mmọ ikpe.
3:24, 25—Didie ke “ufak oro Christ Jesus ekekpede” ekeme ndifụk “mme idiọkn̄kpọ emi ẹkenamde ke ini edem” mbemiso ẹkekpede ufak oro? Akpa ntịn̄nnịm ikọ oro aban̄ade Messiah, emi ẹwetde ke Genesis 3:15, okosu ke isua 33 E.N., ke ini ẹkewotde Jesus ke eto ndutụhọ. (Gal. 3:13, 16) Nte ededi, ke ndondo oro Jehovah eketịn̄de ntịn̄nnịm ikọ oro, eketie ukem ukem nte ẹkpe ekọmurua ufak oro, koro baba n̄kpọ kiet ikemeke ndibiọn̄ọ Abasi ndisu uduak esie. Ntre, Jehovah akada uwa oro Jesus Christ ekenyenede ndiwa ke ini iso efen mme idiọkn̄kpọ nditọ Adam oro ẹkebuọtde idem ke un̄wọn̄ọ oro. Uwa emi n̄ko ayanam ẹkeme ndinam mbon oro ẹkekpan̄ade mbemiso eyo Christ ẹset.—Utom 24:15.
6:3-5—Nso ke ndina baptism ndụk ke Christ Jesus nnyụn̄ nna baptism ndụk ke n̄kpa esie ẹwọrọ? Ke ini Jehovah eyetde mme anditiene Christ aran ke spirit, mmọ ẹdiana kiet ye Jesus ẹnyụn̄ ẹkabade ẹdi ubak esop emi edide idem Christ, emi Christ ke idem esiemmọ edide Ibuot. (1 Cor. 12:12, 13, 27; Col. 1:18) Ntem ke mmọ ẹna baptism ẹdụk ke Christ Jesus. Mme Christian oro ẹyetde aran ‘ẹna n̄ko baptism ẹdụk ke n̄kpa Christ’ sia mmọ ẹdude uwem n̄waidem ẹnyụn̄ ẹyakde idotenyịn edidu uwem ke nsinsi ke isọn̄ atak. Ke ntre, n̄kpa mmọ edi n̄kpa n̄waidem ukem nte eke Jesus, okposụkedi emi mîdịghe ufak. Edina baptism ndụk n̄kpa Christ okụre ke ini mmọ ẹkpade ẹnyụn̄ ẹnamde mmọ ẹset ẹka heaven.
7:8-11—Didie ke “idiọkn̄kpọ [ọkọbọ] odudu oto ewụhọ”? Ibet akanam mme owo ẹfiọk ofụri se idiọkn̄kpọ ọwọrọde, ke ntem anamde mmọ ẹnen̄ede ẹfiọk ke mmimọ idi mme anamidiọk. Mmọdo, mmọ ẹma ẹdi ẹdikụt ediwak n̄kpọ oro mmọ ẹkenamde emi ẹkedide idiọkn̄kpọ, ediwak owo ẹnyụn̄ ẹdi ẹdifiọk ke mmimọ idi mme anamidiọk. Ke ntem, ẹkeme ndidọhọ ke idiọkn̄kpọ ọkọbọ odudu oto Ibet.
Se Nnyịn Ikpepde:
1:14, 15. Nnyịn imenyene ediwak ntak nditan̄a eti mbụk ifịk ifịk. Ntak kiet edi ke nnyịn imakama mme owo emi ẹkedepde ke iyịp Jesus isọn, onyụn̄ obiomo nnyịn ndin̄wam mmọ ke n̄kan̄ eke spirit.
1:18-20. Mbon oro ẹnanade uten̄e Abasi ẹnyụn̄ ẹdiọkde “[inyeneke] n̄kpọ nditịn̄ nnyan̄a idem,” koro ẹkụt mme edu Abasi ke mme edibotn̄kpọ.
2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Ke Paul ama eketịn̄ n̄kpọ oro ekpetiede nte edimiom mme Jew, enye ama etịn̄ n̄kpọ oro mîkayakke ikọ oro etie nte emiom. Emi ọnọ nnyịn uwụtn̄kpọ ke nte ikpadade mbufiọk ye usọ ise iban̄a mme ibuot nneme oro ẹkemede ndida mfịna ndi.
3:4. Ke ini se owo etịn̄de atuahade ye se Abasi etịn̄de ke Ikọ esie, nnyịn “[iyak] ẹwụt ẹte Abasi edi akpanikọ” ebe ke ndibuọt idem ke etop Bible nnyụn̄ ndu uwem ekekem ye uduak Abasi. Nnyịn imekeme ndin̄wam mbon en̄wen ẹkụt ke Abasi edi akpanikọ ebe ke ndibuana ifịk ifịk ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet.
4:9-12. Ẹma ẹbabat mbuọtidem Abraham ẹnọ enye ke edinen ido anyan ini mbemiso enye akanade mbobi ke ini ekedide isua 99. (Gen. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10) Jehovah akada emi owụt se ikemede ndinam owo enen ke iso imọ.
4:18. Idotenyịn anam owo enyene mbuọtidem. Mbuọtidem nnyịn ọkọn̄ọ ke idotenyịn.—Heb. 11:1.
5:18, 19. Ke Paul ama akada usụn̄ oro esịnede ifiọk owụt nte Jesus ebietde Adam, enye ama anam an̄wan̄a ibio ibio nte owo kiet ekemede “[ndinọ] ukpọn̄ esie nte ufak ke ibuot ediwak owo.” (Matt. 20:28) Nnyịn ikpenyene ndikpebe usụn̄ unọ ukpep emi owụtde ifiọk onyụn̄ edide ibio ibio.—1 Cor. 4:17.
7:23. Mme utọ ndido idem owo nte ubọk, ukot, ye edeme ẹkeme ‘ndida nnyịn nte mbuotekọn̄ nnọ ibet idiọkn̄kpọ,’ ntre inyene ndikpeme mbak idida mmọ inam n̄kpọ ke idiọk usụn̄.
8:26, 27. Ke ini isobode afanikọn̄ oro ẹyon̄de nnyịn ibuot tutu nnyịn ifiọkke se ikpọbọn̄de akam iben̄e, “spirit ke idemesie anam n̄kpeubọk ọnọ nnyịn.” Ndien Jehovah, “[Enye] emi okopde akam,” ada akam emi ebehede nnyịn, emi ẹwetde ke Bible nte akam emi nnyịn ibọn̄de.—Ps. 65:2.
8:38, 39. Afanikọn̄, mme demon, ye mme ukara owo ikemeke ndinam Jehovah etre ndima nnyịn; mmọ ikponyụn̄ inamke nnyịn itre ndima enye.
9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Ediwak ntịn̄nnịm ikọ oro ẹban̄ade Israel ndifiak nnyọn̄ obio emana mmọ ẹsu ke idem esop mme Christian oro ẹyetde aran, emi Abasi “okokotde [mme andibuana] n̄ko osion̄o ke otu mme idụt idịghe ke otu mme Jew ikpọn̄.”
10:10, 13, 14. Akwa mbuọtidem oro inyenede ke Jehovah ye ke mme un̄wọn̄ọ esie, ọkọrọ ye ima oro imada Abasi ye ekemmọ owo ẹkeme ndisịn udọn̄ nnọ nnyịn ibuana ifịk ifịk ke utom ukwọrọikọ.
11:16-24, 33. “Mfọnido ye nsọn̄ido [m̀mê ọkpọsọn̄ ubọk] Abasi” ẹda ukem ukem ediye ediye didie ntem! Ih, “Akwa itiat, utom esie ọfọn ama: koro kpukpru usụn̄ esie ẹnende.”—Deut. 32:4.
NDIDU UWEM EKEKEM YE EDIDI SE ẸBATDE KE EDINEN
Paul ọdọhọ ete: “Mmọdo mmada mbọm Abasi n̄kpe mbufo ubọk, nditọete, nte ẹnọ ikpọkidem mbufo nte uwa eke odude uwem, edide edisana, enemde Abasi esịt ndibọ.” (Rome 12:1) “Mmọdo,” m̀mê sia ẹbatde mme Christian ke edinen ke ntak mbuọtidem mmọ, se ẹtịn̄de ẹdian oro ekpenyene nditụk edu oro mmọ ẹnyenede ẹban̄a idemmọ, mbon en̄wen, ye ukara owo.
Paul ewet ete: “Ntịn̄ nnọ kpukpru owo do ke otu mbufo nte owo okûkere aban̄a idemesie akan nte enye ekpekerede.” Enye onyụn̄ eteme ete: “Ẹkûyak ima mbufo asan̄a ye mbubịk.” (Rome 12:3, 9) “Yak kpukpru ukpọn̄ ẹsụk ibuot ẹnọ mme odudu eke ẹkponde ẹkan.” (Rome 13:1) Enye esịn udọn̄ ọnọ mme Christian ete ‘ẹkûkpe ikpe ẹnọ kiet eken’ ke mme n̄kpọ oro owo ekemede ndida ubieresịt esie mbiere.—Rome 14:13.
Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:
12:20—Didie ke nnyịn ‘ibok asua mbubek ikan̄’ ke ibuot? Ke eyo oro ẹkewetde Bible, ẹkesisịn ukwak ke itie ubara utịm, ẹdọn̄ mbubek ikan̄ ke idak ye ke enyọn̄ ẹfụk enye. Mbubek ikan̄ oro ẹfụkde ke enyọn̄ ẹsinam ukwak oro etetịm ofiop onyụn̄ atara man ẹkeme ndidụhọde mbukpen̄ oro odude ke aduan̄ ukwak oro. Kpasụk ntre, nnyịn ibok asua mbubek ikan̄ ke ibuot ke ndifọn ido ye enye man otodo enye etre nsọn̄ido onyụn̄ ọtọn̄ọ ndidu eti uwem.
12:21—Didie ke nnyịn ikeme ‘ndika iso nda nti n̄kpọ n̄kan idiọk ubọk’? Usụn̄ kiet oro inamde emi edi ndisọn̄ọ nda uko uko nnam utom edikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ oro Jehovah ọnọde nnyịn tutu enye ọdọhọ ke ekem.—Mark 13:10.
13:1—Didie ke “Abasi enịm” mme odudu eke ẹkponde ẹkan “ke ukeuke itie mmọ”? “Abasi enịm” ukara owo “ke ukeuke itie mmọ” sia enye ayak mmọ ẹka iso ẹkara, ndien ke ndusụk idaha, Abasi ama ebem iso etịn̄ nte ukara owo editiede. Ikụt emi ke se Bible ekebemde iso etịn̄ aban̄a ediwak mme andikara.
Se Nnyịn Ikpepde:
12:17, 19. Ndisio usiene idiọk edi ndimen n̄kpọ oro Jehovah akpanamde nnam. Ekpedi akwa usọn̄enyịn didie ntem nnyịn ‘ndida idiọk nsio owo usiene idiọk’!
14:14, 15. Ikpanaha inam eyenete nnyịn ofụhọ m̀mê atuak ukot ọduọ ke ntak udia m̀mê edin̄wọn̄ n̄kpọ oro inọde enye.
14:17. Ndinyene eti itie ebuana ye Abasi inen̄ekede ito se owo adiade m̀mê ọn̄wọn̄de m̀mê se enye etrede ndidia m̀mê ndin̄wọn̄. Utu ke oro, enye oto edinen ido, emem, ye idatesịt.
15:7. Nnyịn ikpasarike asari, edi ikpenyene ndinen̄ede ndara kpukpru mbon oro ẹtatde esịt ẹyom akpanikọ ke esop inyụn̄ itan̄a etop Obio Ubọn̄ inọ kpukpru owo oro isobode.
[Mme ndise ke page 31]
Ndi ẹkeme ndida ufak Christ mfen mme idiọkn̄kpọ oro ẹkenamde mbemiso ẹkekpede ufak oro?