Ntak Emi Utom Ukwọrọikọ Eke Ufọk ke Ufọk Edide Akpan N̄kpọ Idahaemi?

“Kpukpru usen ke temple ye ke ufọk ke ufọk mmọ ẹka iso ye unana edikpa mba ndikpep nnyụn̄ ntan̄a eti mbụk aban̄ade Christ, Jesus.”—UTOM 5:42.

1, 2. (a) Ewe usụn̄ ukwọrọikọ ke ẹda ẹdiọn̄ọ Mme Ntiense Jehovah? (b) Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

 SE ITIENEDE emi edi ọsọ n̄kpọ ke ekperede ndidi kpukpru idụt ke isọn̄. Owo iba emi ẹsịnede ọfọn̄ ediye ediye ẹwaha ufọk owo ẹnyụn̄ ẹdomo ndineme ibio ibio etop Bible emi aban̄ade Obio Ubọn̄ Abasi nnọ enyeneufọk. Edieke enye enyenede udọn̄ ke etop oro, mmọ ẹkeme ndinọ enye n̄wed un̄wam ukpep Bible ẹnyụn̄ ẹdọhọ ke iyekpep Bible ye enye ke mfọn. Ekem ẹka ufọk en̄wen. Edieke edide afo emesitiene anam utom emi, anaedi afo omokụt ke mme owo ẹsiwak ndifiọk fi nte kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah idem mbemiso ọtọn̄ọde nditịn̄ ikọ. Ke akpanikọ, ẹda edikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk ẹdiọn̄ọ nnyịn.

² Nnyịn isida nsio nsio usụn̄ inam utom oro Jesus ọkọnọde nnyịn ete ikwọrọ ikọ inyụn̄ inam mme mbet. (Matt. 28:19, 20) Imesinọ ikọ ntiense ke an̄waurua, ke inụk efak, ye ke mme an̄wan̄wa ebiet eken. (Utom 17:17) Imesinyene nneme ye ediwak owo ke urụk ukopikọ ye ke leta. Imesineme akpanikọ Bible ye mbon oro isisobode ke usen ke usen. Nnyịn imakam inyene ikpehe Intanet, emi ẹkemede ndikot n̄wed un̄wam ukpep Bible ke se ibede usem 300. * Kpukpru usụn̄ emi ẹnyene nti utịp. Edi, ke ata ediwak ebiet, akpan usụn̄ emi nnyịn idade isuan eti mbụk edi ndikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk. Nso idi isọn̄ ndikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk? Ikọt Abasi eyomfịn ẹkesan̄a didie ẹdikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk ntatara ntatara ntre? Ndien ntak emi enye edide akpan n̄kpọ idahaemi?

Ido Mme Apostle

3. Nso item ke Jesus ọkọnọ mme apostle aban̄a ukwọrọikọ, ndien emi owụt ke mmọ ẹkenyene ndikwọrọ ikọ didie?

³ Ido edikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk enyene isọn̄ ke N̄wed Abasi. Ke ini Jesus okosiode mme apostle ọdọn̄ ẹkekwọrọ ikọ, enye eketeme mmọ ete: “Ke obio m̀mê obio-in̄wan̄ ekededi eke mbufo ẹdụkde, ẹyom owo eke odotde ke esịt.” Mmọ ẹkenyene ndiyom mmọ eke ẹdotde didie? Jesus ọkọdọhọ mmọ ẹka ufọk mme owo, ete: “Ke ini mbufo ẹdụkde ke ufọk, ẹkọm mbonufọk oro; ndien edieke ufọk oro odotde, yak emem emi mbufo ẹben̄ede ẹnọ enye odu ye enye.” Ndi mmọ ẹkenyene ndika ke ini owo mîkotke mmọ ufọk? Kop se Jesus eketịn̄de adian: “Ke ebiet ekededi eke owo mîdarake mbufo mînyụn̄ ikpan̄ke utọn̄ ikop ikọ mbufo, nte ẹwọn̄ọde ke ufọk m̀mê ke obio oro ẹken̄ ntan ikpat mbufo ẹbon.” (Matt. 10:11-14) Item emi anam an̄wan̄a ke nte mme apostle “[ẹkesan̄ade] to ke obio-in̄wan̄ sịm obio-in̄wan̄ ke ikpehe oro, ẹtan̄a eti mbụk,” ke mmọ ẹkenyene ndika ke idemmọ n̄kese mme owo ke ufọk mmọ.—Luke 9:6.

4. M̀mọ̀n̄ ke ẹnen̄ede ẹtịn̄ ke Bible ẹban̄a edikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk?

⁴ Bible enen̄ede etịn̄ ke mme apostle ẹkekwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk. Ke uwụtn̄kpọ, Utom 5:42 etịn̄ ntem aban̄a mmọ: “Kpukpru usen ke temple ye ke ufọk ke ufọk mmọ ẹka iso ye unana  edikpa mba ndikpep nnyụn̄ ntan̄a eti mbụk aban̄ade Christ, Jesus.” Ke n̄kpọ nte isua 20 ẹma ẹkebe, apostle Paul ama eti mbiowo ke esop ke Ephesus ete: “[N̄ketreke] ndisian mbufo n̄kpọ ekededi eke odorode mbufo udori n̄konyụn̄ ntreke ndikpep mbufo n̄kpọ an̄wan̄wa ye ke ufọk ke ufọk.” Ndi Paul akaka ekese mbiowo oro mbemiso mmọ ẹkebọde akpanikọ? Edi ntre, koro ke adianade ye mme n̄kpọ eken, enye ama ekpep mmọ “[aban̄a] edikabade esịt ntiene Abasi ye edinyene mbuọtidem ke Ọbọn̄ nnyịn Jesus.” (Utom 20:20, 21) N̄wed Robertson oro ẹkotde Word Pictures in the New Testament etịn̄ ntem aban̄a Utom 20:20: “Odot ẹtịm ẹfiọk ke akakan ọkwọrọikọ emi ọkọkwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk.”

Udịm N̄kukun̄kpọyọriyọ Eyomfịn

5. Ẹtịn̄ didie ẹban̄a utom ukwọrọikọ ke ntịn̄nnịm ikọ Joel?

⁵ Ikọ ntiense oro ẹkenọde ke akpa isua ikie ekedi ntabinse akwa utom oro ẹdinamde ke eyo nnyịn. Prọfet Joel ekemen utom ukwọrọikọ mme Christian oro ẹyetde aran odomo ye nnama enyene-ndịk n̄kpri unam, esịnede n̄kukun̄kpọyọriyọ. (Joel 1:4) N̄kukun̄kpọyọriyọ emi ẹsan̄ade nte udịmekọn̄ mi ẹkan mme n̄kpọ ubiọn̄ọ, ẹdụk ufọk, ẹnyụn̄ ẹta n̄kpọ ekededi oro mmọ ẹkụtde. (Kot Joel 2:2, 7-9.) Emi enen̄ede etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ nte ikọt Abasi ẹyọde ẹnyụn̄ ẹsịnde ifịk ke ndinọ ikọ ntiense ke eyomfịn. Ata akpan usụn̄ emi mme Christian oro ẹyetde aran ye “mme erọn̄ en̄wen” nsan̄a mmọ ẹdade ẹsu ntịn̄nnịm ikọ emi edi utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk. (John 10:16) Nnyịn Mme Ntiense Jehovah ikasan̄a didie idida ido ukwọrọikọ mme apostle emi?

6. Didie ke ẹkesịn udọn̄ ẹnọ mme Christian ẹte ẹkwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk ke 1922, edi ndusụk owo ẹkenam n̄kpọ didie?

⁶ Toto ke 1919, ẹmesọn̄ọ ẹtịn̄ nte edide akpan n̄kpọ Christian kiet kiet nditiene mbuana ke utom edinọ ikọ ntiense. Ke uwụtn̄kpọ, ibuotikọ oro ọdọhọde, “An̄wautom Edi Akpan N̄kpọ” ke Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke August 15, 1922, ama eti mme Christian oro ẹyetde aran ufọn “edisịn ifịk nda etop oro ẹmịn̄de-mịn̄ nsọk mme owo nnyụn̄ nnyene nneme ye mmọ ke enyịnusụn̄ mmọ, nnyụn̄ nnọ ikọ ntiense nte ke obio ubọn̄ heaven emekpere.” Ẹma ẹwet ofụri se ẹkpetịn̄de ke se ẹkotde idahaemi Utom Obio Ubọn̄ Nnyịn. Kpa ye  oro, ata ata mbon oro ẹkekwọrọde ikọ ke ufọk ke ufọk ikawakke ke akpa. Ndusụk owo ikamaha ndikwọrọ ikọ. Mmọ ẹma ẹnọ nsio nsio ntak, edi akpan mfịna ekedi ke ndusụk owo ẹkekere ke edikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk ososụhọde mmimọ itie. Nte ẹkediọn̄de-diọn̄ ẹdori nsọn̄uyo ke an̄wautom, ediwak utọ mme owo oro ẹma ẹkpọn̄ esop Jehovah sụn̄sụn̄.

7. Ke iduọk isua 1950, ẹkedi ẹdifiọk ke ama oyom ẹnam nso?

⁷ Ibat mbon oro ẹkekwọrọde ikọ ama ọtọn̄ọ ndiwak ke mme iduọk isua oro ẹketienede. Nte ededi, ẹma ẹdi ẹdikụt ke ama oyom ẹka iso ẹnọ mme owo ọkpọkpọ ukpep ke utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk. Da se iketịbede ke United States ke uwụtn̄kpọ. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1950, ofụri utom ukwọrọikọ kpukpru Ntiense 28 ke otu ikie ke idụt oro ekedi ndinọ mme n̄wedikot m̀mê ndikama magazine nda ke efak. Se ibede Ntiense 40 ke otu ikie ikesiwọrọke an̄wautom kpukpru ọfiọn̄, oro edi, ẹyak ediwak ọfiọn̄ ẹbe ye unana edinọ ikọ ntiense ekededi. Nso ke ẹkenyene ndinam man ẹn̄wam kpukpru mme Christian oro ẹyakde idem ẹnọ ẹkwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk?

8, 9. Nso ndutịm unọ ukpep ke ẹketọn̄ọ ke 1953, ndien nso idi utịp?

⁸ Ẹma ẹnen̄ede ẹneme ẹban̄a utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk ke mbono ofụri ererimbot oro ẹkenịmde ke New York City ke 1953. Brọda Nathan H. Knorr ama ọdọhọ ke akpan utom kpukpru mbiowo Christian ekpedi ndin̄wam kpukpru Ntiense ẹdi mme asan̄autom oro ẹnamde utom eke ufọk ke ufọk kpukpru ini. Enye ọkọdọhọ ete: “Kpukpru owo ẹkpenyene ndikwọrọ eti mbụk ke ufọk ke ufọk.” Ẹma ẹtọn̄ọ ndutịm unọ ukpep ke ofụri ererimbot man ẹkeme ndinam emi. Ẹma ẹnọ mbon oro mîkọkwọrọke kan̄a ikọ ke ufọk ke ufọk ukpep nte ẹkpekade ẹbịne mme owo ke ufọk mmọ, ẹda Bible ẹkọk ibuot ye mmọ, ẹnyụn̄ ẹbọrọ mme mbụme mmọ.

⁹ Utịp ndutịm unọ ukpep emi ekedi n̄wọrọnda. Ke ufan̄ isua duop, ibat mme asuanetop ke ofụri ererimbot ama awak utịm ikaba, ibat mfiakn̄ka awak n̄kpọ nte utịm ikaba ye mbahade inan̄, ukpepn̄kpọ Bible onyụn̄ awak utịm ikaba ye ubak. Mfịn, n̄kpọ nte mme asuanetop Obio Ubọn̄ miliọn itiaba ẹkwọrọ eti mbụk ke ofụri ererimbot. N̄wọrọnda n̄kọri emi edi uyarade edidiọn̄ emi Jehovah ọdiọn̄de ukeme oro ikọt esie ẹsịnde ke utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk.—Isa. 60:22.

Ndinịm Mme Owo Idiọn̄ọ Nnọ Ubọhọ

10, 11. (a) Nso n̄kukụt ke Ezekiel okokụt, emi ẹwetde ke Ezekiel ibuot 9? (b) Didie ke n̄kukụt oro osu ke eyo nnyịn?

¹⁰ N̄kukụt oro prọfet Ezekiel okokụtde owụt nte utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk edide akpan n̄kpọ. Ke n̄kukụt oro, Ezekiel ama okụt iren itiokiet emi ẹkamade n̄kpọekọn̄ ke ubọk, ọkọrọ ye ọyọhọ eren itiaba emi esịnede ọfọn̄idem linen, emi ọkọn̄ọde ekpeme ewetn̄wed ke n̄kan̄. Ekem ẹdọhọ ọyọhọ eren itiaba oro ẹte: “San̄a ke ufọt obio . . . be; nyụn̄ nịm idiọn̄ọ ke ọkpọ-iso mmọ eke ẹsemede ẹnyụn̄ ẹtuade ẹban̄a kpukpru mbubiam ido emi mmọ ẹnamde ke ufọt esie.” Ke ẹma ẹkenịm mme owo idiọn̄ọ ẹkụre, ẹwụk iren itiokiet oro ẹkamade n̄kpọekọn̄ ẹte ẹwot kpukpru mbon oro mînyeneke idiọn̄ọ.—Kot Ezekiel 9:1-6.

¹¹ Nnyịn imọfiọk ke edisu ntịn̄nnịm ikọ emi, eren oro esịnede “ọfọn̄-idem linen” ada aban̄a nsụhọ mme Christian oro ẹyetde aran ke spirit. Otu oro ẹyetde aran ẹda utom ukwọrọikọ ye edinam mbet ẹnịm mbon oro ẹkabarede ẹdi ubak “erọn̄ en̄wen” Christ ndamban̄a idiọn̄ọ. (John 10:16) Nso idi idiọn̄ọ emi? Enye edi uyarade, nte n̄kpọ eke ẹnịmde ke ọkpọiso mmọ oro n̄kpọ mîfụkke, nte ke mme utọ erọn̄ oro ẹdi mbet Jesus Christ emi ẹma ẹkeyak idem ẹnọ ẹnyụn̄ ẹna baptism, ye nte ke mmọ ẹmen obufa owo ẹsịne. (Eph. 4:20-24)  Mbon mbieterọn̄ emi ẹdiana kiet ye mme Christian oro ẹyetde aran ẹkabarede ẹdi otuerọn̄ kiet ẹnyụn̄ ẹn̄wam mmọ ke akpan utom edinịm mbon en̄wen idiọn̄ọ.—Edi. 22:17.

12. Didie ke n̄kukụt Ezekiel oro aban̄ade edinịm mme owo idiọn̄ọ ke ọkpọiso owụt nte nnyịn ndika iso nyom mbon mbieterọn̄ edide akpan n̄kpọ?

¹² N̄kukụt Ezekiel owụt ntak kiet emi oyomde isọsọp ika iso iyom mbon oro “ẹsemede ẹnyụn̄ ẹtuade.” Aban̄a uwem mme owo. Ke mîbịghike, udịmekọn̄ Jehovah ke heaven, emi iren itiokiet oro ẹkamade n̄kpọekọn̄ ẹdade ẹban̄a, ẹyesobo mbon oro mînyeneke ndamban̄a idiọn̄ọ oro. Apostle Paul ekewet aban̄a ubiereikpe oro ete ke Ọbọn̄ Jesus ayasan̄a ye “mme okopodudu angel esie,” ada “usiene ọsọk mmọ eke mîfiọkke Abasi ye mmọ eke mîsụkke ibuot inọ eti mbụk Ọbọn̄ nnyịn Jesus.” (2 Thess. 1:7, 8) Tịm fiọk ete ke ẹdida nte mme owo ẹnamde n̄kpọ ẹban̄a eti mbụk ẹbiere ikpe ẹnọ mmọ. Mmọdo, ana ẹka iso ẹtan̄a etop Abasi ye unana editehede ube tutu esịm utịt. (Edi. 14:6, 7) Emi obiomo kpukpru mme asan̄autom Jehovah oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ ata akamba mbiomo.—Kot Ezekiel 3:17-19.

13. (a) Apostle Paul okokụt ke imọ ikama nso isọn, ndien ntak-a? (b) Nso isọn ke afo akama mme owo ke efakutom mbufo?

¹³ Apostle Paul ama okụt ke obiomo imọ ọkpọkpọ ndineme eti mbụk nnọ mbon en̄wen. Enye ekewet ete: “Mmakama mme Greek ye isenowo isọn, ye mbon ọniọn̄ ye mme ọkọi nde: ntre ke n̄kan̄ mi mmenyene ọkpọsọn̄ udọn̄ nditan̄a eti mbụk n̄ko nnọ mbufo ke Rome.” (Rome 1:14, 15) Ke ntak esịtekọm emi enye okowụtde aban̄a mbọm emi ẹketuade enye, enye ama ekere ke obiomo imọ ndidomo ndin̄wam mbon en̄wen ẹtiene ẹbọ mfọnido Abasi oro owo mîdotke kpa nte imọ ikọbọde. (1 Tim. 1:12-16) Eketie nte n̄kpọ eke enye akakamade owo ekededi emi enye okosobode isọn, kpa isọn emi enye ekemede ndikpe n̄kukụre ke ndineme eti mbụk nnọ mmọ. Ndi ọmọfiọk ke amakama mme owo isọn ntre ke efakutom mbufo?—Kot Utom 20:26, 27.

14. Nso idi akpan ntak emi anamde ikwọrọ ikọ an̄wan̄wa ye ke ufọk ke ufọk?

¹⁴ Okposụkedi emi edinyan̄a mme owo edide akpan n̄kpọ, odu ata akpan ntak emi anamde ikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk. Ke ntịn̄nnịm ikọ oro ẹwetde ke Malachi 1:11, Jehovah ọdọhọ ete: “Enyịn̄ mi oyokpon ke otu mme idụt ọtọn̄ọde ke edem usiaha-utịn tutu esịm ke edem usop; ndien mmọ ẹyefọp . . . edisana uwa ẹnọ enyịn̄ mi . . . : koro enyịn̄ mi oyokpon ke otu mme idụt.” Ke ndisu ntịn̄nnịm ikọ emi, mme asan̄autom Jehovah oro ẹyakde idem ẹnọ ke ẹtoro enyịn̄ Jehovah an̄wan̄wa ke ofụri isọn̄ nte mmọ ẹsụhọrede idem ẹnam utom ukwọrọikọ mmọ. (Ps. 109:30; Matt. 24:14) Ndiwa “uwa ekọm” nnọ Jehovah edi akpan ntak emi anamde nnyịn ikwọrọ ikọ an̄wan̄wa ye ke ufọk ke ufọk.—Heb. 13:15.

Mme Ata Akpan N̄kpọntịbe Ini Iso

15. (a) Didie ke nditọ Israel ẹketetịm ẹnam n̄kpọ ke ini mmọ ẹkesan̄ade ẹkanade Jericho ke ọyọhọ usen itiaba? (b) Emi owụt ke ẹdinam utom ukwọrọikọ didie?

¹⁵ Ẹdinam utom ukwọrọikọ didie ke ini iso? Edikan Jericho n̄kụk, emi ẹwetde ke n̄wed Joshua, ọnọ uwụtn̄kpọ. Ti ete ke esisịt ini mbemiso Abasi okosobode Jericho, ke ẹketeme nditọ Israel ẹte ẹsan̄a ẹkanade Jericho ini kiet ke usen, ke usen itiokiet. Nte ededi, ke ọyọhọ usen itiaba, mmọ ẹkenyene nditetịm nnam n̄kpọ. Jehovah ọkọdọhọ Joshua ete: “Mbufo ẹkan obio ẹkụk utịm ikatiaba, mme  oku ẹnyụn̄ ẹfụri obukpon̄. Ndien ama ekem, adan̄aemi ẹfụride obukpon̄, . . . yak kpukpru owo ẹfiori akamba mfiori; ndien ibibene obio ọyọduọ ke itie esiemmọ.” (Josh. 6:2-5) Etie nte iyatat utom ukwọrọikọ nnyịn ntre. Eyịghe idụhe ke etisịm ini emi ẹsobode editịm n̄kpọ emi odude ke emi, ke iyokụt nte ẹnọde ikọ ntiense ẹban̄a enyịn̄ Abasi ye Obio Ubọn̄ ke usụn̄ oro akanam owo mînọhọ ke ererimbot emi.

16, 17. (a) Nso ke ẹdinam mbemiso utịt “akwa ukụt”? (b) Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede?

¹⁶ Ekeme ndidi oyodu ini oro etop emi nnyịn itan̄ade edidide “akamba mfiori” ekọn̄. Ke n̄wed Ediyarade, ẹwụt mme okopodudu etop ubiereikpe nte “akwa edịm itiat ye kpukpru itiat eke ẹdobide ke n̄kpọ nte talent kiet.” * Ndien Ediyarade 16:21 ọdọhọ ete: “Ufen oro [okpon] etieti.” Nnyịn ifiọkke kan̄a udeme oro utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk edinyenede ke nditan̄a ata utịt etop ubiereikpe oro. Edi imetịm inịm ke mbemiso “akwa ukụt” esịmde utịt, ke ẹyenam ẹfiọk enyịn̄ Jehovah ke udomo oro akanam owo mînamke.—Edi. 7:14; Ezek. 38:23.

¹⁷ Nte itiede ibet mme akpan n̄kpọ oro ẹditịbede ke ini iso, nnyịn ikpakam ika iso itan̄a eti mbụk Obio Ubọn̄ ifịk ifịk. Ke ini inamde utom emi, nso mfịna ke isisobo ke utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk, ndien didie ke ikeme ndikan mme mfịna emi? Iyọbọrọ mme mbụme emi ke ibuotikọ oro etienede.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?

• Mme itie N̄wed Abasi ewe ẹsọn̄ọ edikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk?

• Didie ke ẹkedori nsọn̄uyo ke utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk ke eyomfịn?

• Ntak emi obiomode mme asan̄autom Jehovah oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ, ndikwọrọ ikọ?

• Mme akpan n̄kpọ ewe ẹditịbe ke ini iso?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Mme ndise ke page 4]

Ndi afo omokụt ke obiomo fi ndikwọrọ ikọ nte apostle Paul okokụtde ke obiomo imọ?

[Ndise ke page 5]

Brọda Knorr ke 1953