Ibọrọ Akam Ofụri Esịt Emi Jehovah Eyerede

“Ndien owo ẹyefiọk ẹte ke afo emi enyịn̄ fo ikpọn̄ ekerede Jehovah, edi Ata Edikon̄ ke ofụri ererimbot.”—PS. 83:18.

1, 2. Nso isitịbe inọ ediwak owo, ndien mme mbụme ewe ke ẹkeme ndibụp?

 KE EDIWAK isua emi ẹkebede, afanikọn̄ emi eketịbede ke mbọhọ mma kiet ama afịna enye etieti. Sia enye akamanade odụk ubon Roman Catholic, enye ama aka ebịne oku n̄kann̄kụk okoyom un̄wam, edi oku emi ikamaha ndinyene nneme ye enye. Ntre, enye ama ọbọn̄ akam ọnọ Abasi ete: “Mfiọkke owo emi afo edide . . . , edi mmọfiọk ke afo do. Mbọk nam mi mfiọk fi!” Esisịt ini ke oro ebede, Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹdi ẹdise enye ẹnyụn̄ ẹnọ enye ndọn̄esịt ye ifiọk oro enye okoyomde. Kiet ke otu n̄kpọ oro ẹkekpepde enye edi ke Abasi enyene ọkpọkpọ enyịn̄ emi edide Jehovah. Oro ama enen̄ede otụk enye. Enye ọkọdọhọ ete, “Ye, ndi idịghe Abasi emi ọkọdọn̄de mi ndifiọk toto ke uyen edi emi?”

² Ama otụk ediwak owo ntre n̄ko ke ini mmọ ẹkefiọkde ke Abasi enyene enyịn̄. Mmọ ẹsiwak ndikụt enyịn̄ oro ke akpa ini ke ini ẹkotde Psalm 83:18. Ufan̄ikọ oro okot ntem ke Edisana Ŋwed Abasi Ibom: “Ndien owo ẹyefiọk ẹte ke afo emi enyịn̄ fo ikpọn̄ ekerede Jehovah, edi Ata Edikon̄ ke ofụri ererimbot.” Edi ndi akanam afo emekere se ikanamde ẹwet Psalm 83? Nso idinyịk kpukpru owo ẹfiọk ke Jehovah edi ata Abasi kierakiet? Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto psalm emi mfịn? Iyeneme mme mbụme oro ke ibuotikọ emi. *

Ẹdụk Odu Ẹban̄a Ikọt Jehovah

3, 4. Anie ekewet Psalm 83, ndien nso afanikọn̄ ke enye etịn̄ aban̄a?

³ Ikọ enyọn̄ ibuotn̄wed ọdọhọ ke Psalm 83 edi ‘ikwọ Asaph.’ Etie nte andiwet psalm emi okoto ubon Asaph emi ekedide Levite, kpa ọwọrọetop ebre ikwọ ke eyo Edidem David. Andiwet psalm oro ekpe Jehovah ubọk ete anam n̄kpọ man ọsọn̄ọ owụt ukara Esie onyụn̄ anam ẹfiọk enyịn̄ Esie. Anaedi ẹkewet psalm emi ke Solomon ama akakpa. Ntak-a? Koro edidem Tyre ekedi ufan Israel ke ini ukara David ye Solomon. Etisịm ini emi ẹkewetde Psalm 83, mbon Tyre ẹkedi mme asua Israel ẹnyụn̄ ẹdiana kiet ye mbon oro ẹkesuade Israel.

⁴ Andiwet psalm oro asiak idụt duop oro ẹkedụkde odu ndisobo ikọt Abasi. Kpukpru mme asua emi ẹkedodụn̄ ẹkanade Israel ẹkụk, ndien ẹsiak mmọ ntem: “Mme tent  Edom, ye eke mme Ishmaelite; eke Moab, ye mme Hagarene; Gebal, ye Ammon, ye Amalek; Philistia, ye mme andidụn̄ Tyre; Assyria nde ẹdian idem ye mmọ.” (Ps. 83:6-8) Nso n̄kpọ oro eketịbede ke eset ke psalm emi etịn̄ aban̄a? Ndusụk owo ẹdọhọ ke etịn̄ aban̄a nte Ammon, Moab, ye mme andidụn̄ Obot Seir ẹkedianade kiet ẹn̄wana ye Israel ke eyo Jehoshaphat. (2 Chron. 20:1-26) Mbon en̄wen ẹte ke etịn̄ aban̄a usua oro mme andidụn̄ n̄kanade Israel ẹkesuade mmọ ke ofụri eyo Israel.

5. Nso ufọn ke Psalm 83 anam ọnọ mme Christian mfịn?

⁵ Se ededi oro edide, ana in̄wan̄-in̄wan̄ ke Jehovah Abasi ọkọnọ odudu spirit ẹda ẹwet psalm emi ke ini emi idụt esie okodude ke fehesan̄. Psalm emi esịn udọn̄ ọnọ mme asan̄autom Abasi mfịn n̄ko, emi ẹsobode nsio nsio mfiomo ke ubọk mme asua emi ẹyomde ndisobo mmọ mfep. Oyonyụn̄ enen̄ede esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ke n̄kpet n̄kpet ini iso ke ini Gog eke Magog editịmde udịmekọn̄ esie man an̄wana akpatre en̄wan ndisobo kpukpru mbon oro ẹtuakde ibuot ẹnọ Abasi ke spirit ye ke akpanikọ.—Kot Ezekiel 38:2, 8, 9, 16.

Akpan N̄kpọ Oro Ebehede Nnyịn

6, 7. (a) Nso ke andiwet psalm ọbọn̄ akam eben̄e ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ Psalm 83? (b) Nso ikedi akpan n̄kpọ oro ekebehede andiwet psalm oro?

⁶ Kop nte andiwet psalm an̄wan̄ade esịt esie ọnọ Abasi ke akam: “O Abasi, afo kûdop uyo: kûdi imụm kûnyụn̄ utie ikpîkpu, O Abasi. Koro, sese, mme asua fo ẹsịn ndutịme: mmọ eke ẹsuade fi ẹnyụn̄ ẹmenerede ibuot. Mmọ ẹdụk odu ẹkari n̄kari ẹban̄a ikọt fo . . . Koro mmọ ẹmedụk odu ọtọ kiet ke ofụri esịt; mmọ ẹdiomi ediomi ẹban̄a fi.”—Ps. 83:1-3, 5.

⁷ Nso ikedi akpan n̄kpọ oro ekebehede andiwet psalm oro? Edi akpanikọ ke anaedi enye ama enen̄ede ekere aban̄a ifụre esie ye eke ubon esie. Edi n̄kpọ oro ekenen̄erede ebehe enye ke akam oro enye ọkọbọn̄de ekedi esuene oro ẹkesuenede enyịn̄ Jehovah ye edidịghede idụt oro ekekerede enyịn̄ adian Enye, uwem. Kpukpru nnyịn ikpakam inyene eti ibuot ntre nte nnyịn iyọde mme akpatre usen afanikọn̄ akani ererimbot emi.—Kot Matthew 6:9, 10.

8. Nso ikanam mme idụt ẹdụk odu ẹban̄a Israel?

⁸ Andiwet psalm oro ọdọhọ ke mme asua Israel ẹdọhọ ẹte: “Ẹdi, nnyịn isịbe mmọ ifep, man ẹkûdi aba idụt; man ẹkûti aba enyịn̄ Israel.” (Ps. 83:4) Mme idụt oro ẹkesua edimek ikọt Abasi didie ntem! Edi enyene ntak en̄wen emi akanamde mmọ ẹdụk odu. Mmọ ẹma ẹsịn enyịn ke isọn̄ Israel ẹnyụn̄ ẹnam inua ẹte: “Yak nnyịn ida mme idụn̄ Abasi ke idem nnyịn inyene.” (Ps. 83:12) Ndi orụk n̄kpọ oro etịbe mfịn ke eyo nnyịn? Ih!

“Edisana Ebiet Fo”

9, 10. (a) Nso ikedi edisana ebiet Abasi ke eset? (b) Nso edidiọn̄ ke nsụhọ mbon oro ẹyetde aran ye “mme erọn̄ en̄wen” ẹnyene mfịn?

⁹ Ke eset, ẹkesikot Isọn̄ Un̄wọn̄ọ edisana ebiet Abasi. N̄kọ emeti ikwọ edikan emi nditọ Israel ẹkekwọde mi ke ẹma ẹkefak mmọ ke Egypt: “Ima fo esịn fi ada ikọt emi afo akafakde, ọwọrọ; ada odudu fo eteme mmọ usụn̄ edisana ebiet fo.” (Ex. 15:13) Nte ini akakade, “edisana ebiet” oro ama enyene temple emi mme oku ẹkenamde utom ye ibuot obio, kpa Jerusalem, ye udịm ndidem emi ẹketode ubon David ẹnyụn̄ ẹtie ke ebekpo Jehovah. (1 Chron. 29:23) Imosụk ise Jesus okokotde Jerusalem “obio akwa Edidem.”—Matt. 5:35.

¹⁰ Nso kaban̄a eyo nnyịn? Ke isua 33 E.N., obufa idụt ama amana, kpa “Israel Abasi.” (Gal. 6:16) Idụt oro, emi nditọete Jesus Christ oro ẹyetde aran ẹnamde, ẹnam utom oro idụt Israel mîkekemeke ndinam, oro edi, ndidi mme ntiense enyịn̄ Abasi. (Isa. 43:10; 1 Pet. 2:9) Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ukem un̄wọn̄ọ oro ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Israel eset ọnọ mmọ ete:  “Nyedi Abasi mmọ, mmọ ẹyenyụn̄ ẹdi ikọt mi.” (2 Cor. 6:16; Lev. 26:12) Ke 1919, Jehovah ama enyene san̄asan̄a itie ebuana ye nsụhọ “Israel Abasi,” ndien ke ini oro mmọ ẹma ẹda “isọn̄” ẹnyene, kpa idaha eke spirit emi ẹdude ẹnam utom ẹnyụn̄ ẹdụn̄de ke paradise eke spirit. (Isa. 66:8) Toto ke mme iduọk isua 1930, “mme erọn̄ en̄wen” ẹmediana ye mmọ. (John 10:16) Inemesịt ye uforo eke spirit oro mme Christian eyomfịn ẹnyenede enen̄ede owụt ke ukara Jehovah enen. (Kot Psalm 91:1, 2.) Emi okon̄ Satan esịt didie ntem!

11. Nso ika iso ndidi akpan uduak mme asua Abasi?

¹¹ Ke ofụri utịt ini emi, Satan emesịn nsọk ọnọ mbon oro ẹnamde uduak esie mi ke isọn̄ man ẹbiọn̄ọ nsụhọ mbon oro ẹyetde aran ye mme erọn̄ en̄wen nsan̄a mmọ. Oro ama etịbe ke Edem Usoputịn Europe ke ini ukara Nazi ye ke Edem Usiahautịn Europe ke ini ukara Communist ke Soviet Union. Ama etịbe n̄ko ke ediwak idụt en̄wen, oyonyụn̄ afiak etịbe, akpan akpan ke ini akpatre en̄wan Gog eke Magog. Ke ini en̄wan oro, mme andibiọn̄ọ ẹkeme ndibụme isọn̄ ye inyene ikọt Jehovah, nte mme asua ẹkenamde ke ini edem. Nte ededi, akpan uduak Satan esidi ndisuan nnyịn nte otu mbak mme owo ẹditi aba enyịn̄ oro Mme Ntiense Jehovah. Jehovah esinam n̄kpọ didie aban̄a edisọn̄ ibuot ntre ye ukara esie? Fiak kere ban̄a ikọ andiwet psalm.

Se Iwụtde ke Jehovah Ayakan

12-14. Ewe ekọn̄ iba oro ẹkekande ẹkpere obio Megiddo ke eset ke andiwet psalm etịn̄ aban̄a?

¹² Kere ban̄a akwa mbuọtidem oro andiwet psalm enyenede ke ukeme oro Jehovah enyenede ndibiat odu mme idụt asua. Enye etịn̄ aban̄a ikaba oro Israel ekenen̄erede akan mme asua esie ke mbọhọ Megiddo eset, emi okodude ke ofụri unaisọn̄ emi ekekerede enyịn̄ oro n̄ko. Ke ndaeyo, ẹkeme ndida n̄kụt nsatisọn̄ Akpa Kishon ke ofụri unaisọn̄ oro. Edịm ama edep, akpa oro esitọ emen ofụri unaisọn̄ oro. Ekeme ndidi oro anam ẹkot akpa oro n̄ko “mmọn̄ Megiddo.”—Judg. 4:13; 5:19.

¹³ Obot Moreh odu ke edem unaisọn̄ oko, emi edide n̄kpọ nte kilomita 15 ọtọn̄ọde ke Megiddo, ndien edi do ke mbuaha udịmekọn̄ Midian, Amalek, nditọ Edem Usiahautịn ẹkesop idem ndin̄wana ekọn̄ ke eyo Gideon ebiereikpe. (Judg. 7:1, 12) Ekpri udịmekọn̄ Gideon ke akpatre ekedidi owo 300 kpọt, edi Jehovah ama an̄wam mmọ ẹkan akwa udịmekọn̄. Didie? Ẹma ẹnam nte Abasi eketemede, ẹkama aban̄ emi ẹdịpde nsadan̄ ikan̄ ẹkan nna mme asua ẹkụk okoneyo. Ke ini Gideon ọkọnọde idiọn̄ọ, ikọt esie ẹma ẹbom mme aban̄ emi ndien nsadan̄ ikan̄ oro ẹkedịbede ẹwọrọ ẹda. Kpasụk ini oro, mmọ ẹfụri nnụk mmọ ẹnyụn̄ ẹfiori ẹte: “Ofụt Jehovah ye eke Gideon”! Emi ama etịmede mme asua, mmọ ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ndiwot kiet eken; mbon oro ẹkebọhọde ẹfehe ẹbe Akpa Jordan. Ndien nditọ Israel efen efen ẹtiene ẹbịne mme asua emi. Ke ofụri ofụri, ẹkewot owo 120,000 ke udịmekọn̄ mme asua.—Judg. 7:19-25; 8:10.

¹⁴ Obot Tabor odu n̄kpọ nte kilomita itiokiet ke edem Obot Moreh ke edem unaisọn̄ oko, ọtọn̄ọde ke Megiddo. Do ke Barak ebiereikpe okobon udịmekọn̄ Israel owo 10,000 ndin̄wana ye Jabin, edidem Hazor ke Canaan,  ke idak Sisera etubom ekọn̄ esie. Udịmekọn̄ Canaan emi ẹma ẹnyene chariot 900 emi ẹkenyenede enyene-ndịk ofụt emi ẹkeyịride ke wheel man ẹyụt nte wheel ẹyụtde. Nte udịmekọn̄ Israel emi mîkenen̄ekede inyene n̄kpọekọn̄ ẹkesopde idem ke Obot Tabor, emi ama atap Sisera edi unaisọn̄ oro. Ekem, “Jehovah . . . asuan Sisera, ye kpukpru chariot esie, ye kpukpru mbon-ekọn̄ esie.” Etie nte akwa edịm ama anam mme chariot oro ẹbak ke okpụk ke ntak emi Akpa Kishon ọkọtọde odụk ikọt. Nditọ Israel ẹma ẹsobo ofụri udịmekọn̄ oro.—Judg. 4:13-16; 5:19-21.

15. (a) Andiwet psalm ọbọn̄ akam ete Jehovah anam nso? (b) Nso ke enyịn̄ akpatre ekọn̄ Abasi anam nnyịn iti?

¹⁵ Andiwet psalm oro eben̄e Jehovah ete anam kpasụk ntre ye mme idụt oro ẹyomde ndisobo Israel mfep ke eyo esie. Enye ọbọn̄ akam ete: “Nam mmọ nte Midian; nte Sisera, ye nte Jabin, ke itịghede Kishon. Ẹkesobo mmọ ke Endor: mmọ ẹkabade ẹdi ifụm isọn̄.” (Ps. 83:9, 10) Edi akpan n̄kpọ ndifiọk ke ẹkot akpatre ekọn̄ oro Abasi edin̄wanade ye Satan Har–Magedon (emi ọwọrọde “Obot Megiddo”), m̀mê Armageddon. Enyịn̄ oro anam nnyịn iti utịbe utịbe ekọn̄ oro ẹken̄wanade ẹkpere Megiddo. Jehovah ndikakan ke mme ekọn̄ eset oro anam nnyịn inịm ke enye eyenen̄ede akan ke ekọn̄ Armageddon.—Edi. 16:13-16.

Bọn̄ Akam Ben̄e Ẹwụt ke Jehovah Odot Ndikara

16. Didie ke ‘ẹda bụt ẹyọhọ’ mme asua ke iso mfịn?

¹⁶ Jehovah amabiat ofụri ukeme oro ẹsịnde ndisobo ikọt esie mfep ke ofụri “mme akpatre usen” emi. (2 Tim. 3:1) Emi amanam mme andibiọn̄ọ ẹdia bụt. Psalm 83:16 akada aban̄a emi, koro enye ọdọhọ ete: “Da bụt yọhọ mmọ ke iso; man mmọ ẹyom enyịn̄ fo, O Jehovah.” Ke ediwak idụt, ukeme oro mme andibiọn̄ọ ẹsịnde ndisobo Mme Ntiense Jehovah mfep ẹmekpu idiọk idiọk. Ke mme idụt oro, nsọn̄ọnda ye ime mme andituak ibuot nnọ ata Abasi kierakiet ẹdi ikọ ntiense ọnọ mbon oro ẹnyenede eti esịt, ndien ediwak mmọ ‘ẹmeyom enyịn̄ Jehovah.’ Ke ediwak idụt oro ẹkekọbọde Mme Ntiense Jehovah ibak ibak, ata ediwak tọsịn mme anditoro Jehovah ke inemesịt ẹdu do idahaemi. Nso edikan ke Jehovah akan ntem! Ndien nso o-bụt ke mme asua esie ẹdia ntem!—Kot Jeremiah 1:19.

17. Nso afanikọn̄ ke mme andibiọn̄ọ ẹdisobo, ndien ewe ikọ ke nnyịn idisọp iti?

¹⁷ Edi nnyịn imọfiọk ke en̄wan ikụreke kan̄a. Ndien nnyịn ke ika iso ndikwọrọ eti mbụk—idem ikwọrọde inọ mme andibiọn̄ọ. (Matt. 24:14, 21) Nte ededi, ifet oro ebererede idahaemi ọnọ mme utọ andibiọn̄ọ oro ndikabade esịt nnyene edinyan̄a ọyọsọp ndikụre. Edinam enyịn̄ Jehovah asana edi ata akpan n̄kpọ akan edinyan̄a owo. (Kot Ezekiel 38:23.) Ke ini mme idụt ẹdidianade kiet ke ukeme ofụri ererimbot oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ man ẹsobo ikọt Abasi, nnyịn iyeti akam emi andiwet psalm ọkọbọn̄de mi ete: “Bụt ye oyomo-nsia ẹyenam mmọ ke nsinsi; mmọ ẹyekụt esuene, ẹyenyụn̄ ẹsobo mmọ.”—Ps. 83:17.

18, 19. (a) Nso ina ibet mbon oro ẹsọn̄ọde ẹda ẹbiọn̄ọ ukara Jehovah? (b) Didie ke akpatre ini oro Jehovah ediwụtde ke ukara imọ enen ke ini iso otụk fi?

 ¹⁸ Ata esuene esuene nsobo ke ana ebet mbon oro ẹsịnde ifịk ẹbiọn̄ọ ukara Jehovah. Ikọ Abasi owụt ke mbon oro “mîsụkke ibuot inọ eti mbụk”—ndien ke ntak oro ẹsobo mmọ ke Armageddon—ẹdibọ ufen “nsinsi nsobo.” (2 Thess. 1:7-9) Nsobo mmọ ye edinyan̄a mbon oro ẹtuakde ibuọt ẹnọ Jehovah ke akpanikọ edidi ata uyarade ke Jehovah edi ata Abasi kierakiet. Tutu amama owo idifreke edikan oro ke obufa ererimbot. “Ndinen owo ye mme anam ukwan̄n̄kpọ [oro ẹdisetde] ke n̄kpa” ẹyekop ẹban̄a akwa edinam Jehovah emi. (Utom 24:15) Ke obufa ererimbot, mmọ ẹyekụt akwa uyarade emi owụtde ke edi ọniọn̄ ndidu uwem ke idak ukara Jehovah. Ndien mbon oro ẹsụhọrede idem ke otu mmọ ẹyesọsọp ẹkụt ke Jehovah edi ata Abasi kierakiet.

¹⁹ Nso utịbe utịbe ini iso ke edima Ete nnyịn eke heaven etịm ntem enịm ọnọ mme andituak ibuot nnọ enye oro ẹnamde akpanikọ! Ndi idọn̄ke fi ndibọn̄ akam nte Jehovah ọsọp ọnọ akpatre ibọrọ ke akam oro andiwet psalm ọkọbọn̄de ọnọ enye ete: “[Mme asua fo ẹkpekam ẹkụt] esuene, ẹyenyụn̄ ẹsobo mmọ. Ndien owo ẹyefiọk ẹte ke afo emi enyịn̄ fo ikpọn̄ ekerede Jehovah, edi Ata Edikon̄ ke ofụri ererimbot”?—Ps. 83:17, 18.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?

• Nso afanikọn̄ ke Israel okosobo ke ini oro ẹkewetde Psalm 83?

• Nso ikedi akpan n̄kpọ oro ekebehede andiwet Psalm 83?

• Mmanie ke Satan enen̄ede asua mfịn?

• Didie ke Jehovah edibọrọ akam oro odude ke Psalm 83:18?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise obio ke page 15]

(Ama oyom ndikụt nte enye enen̄erede etie, se n̄wed)

Didie ke mme ekọn̄ oro ẹken̄wanade ke Megiddo eset enyene ebuana ye eyo nnyịn?

Akpa Kishon

Harosheth

Obot Carmel

Itịghede Jezreel

Megiddo

Taanach

Obot Gilboa

Obube Mmọn̄ Harod

Moreh

En-dor

Obot Tabor

Akpa Galilee

Akpa Jordan

[Ndise ke page 12]

Nso ikanam andiwet psalm kiet ewet akam ofụri esịt?