N̄wam Mmọ Ẹfiak Ẹdi Usọp Usọp!
N̄wam Mmọ Ẹfiak Ẹdi Usọp Usọp!
“Nnyịn idinyọn̄ ibịne anie? Afo enyene ikọ nsinsi uwem.”—JOHN 6:68.
1. Nso ke Peter eketịn̄ ke ini ediwak mbet ẹkekpọn̄de Jesus?
ISAN̄ kiet ediwak mbet Jesus Christ emi mîkamaha kiet ke otu n̄kpọ oro enye ekekpepde ẹma ẹkpọn̄ enye. Enye ama obụp mme apostle esie ete: “Nte mbufo n̄ko ẹmeyom nditiene nnyọn̄?” Peter ama ọbọrọ ete: “Ọbọn̄, nnyịn idinyọn̄ ibịne anie? Afo enyene ikọ nsinsi uwem.” (John 6:51-69) Ebiet en̄wen ndika ikodụhe. Ido Ukpono Mme Jew ikenyeneke “ikọ nsinsi uwem” ukem nte Akwa Babylon, kpa ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono, mînyụn̄ inyeneke. Owo ekededi emi okoyode ọkpọn̄ otuerọn̄ edi oyomde ndinem Jehovah esịt, “ini ekekem ama” enye “ndidemede ke idap” mfiak ndidụk otuerọn̄.—Rome 13:11.
2. Nso ke ẹkpeti kaban̄a ikọ idịbi m̀mê ikpe?
2 Jehovah ama enen̄ede ekere aban̄a mme erọn̄ ufọk Israel emi ẹkesopde usụn̄. (Kot Ezekiel 34:15, 16.) Kpasụk ntre, mbiowo ẹnyene udọn̄ onyụn̄ edi utom mmọ ndin̄wam owo mbieterọn̄ oro okoyode ọkpọn̄ otuerọn̄. Edieke mmọ ẹdọhọde asuanetop ekpep n̄kpọ ye owo oro mîwọrọke an̄wautom aba emi oyomde un̄wam, nso ke ẹkpenam edieke ada ukpepn̄kpọ ọfiọkde ke owo oro ama anam akwa idiọkn̄kpọ? Utu ke ndinọ enye item mban̄a ikpe m̀mê ikọ idịbi ekededi, asuanetop oro ekpenyene ndidọhọ enye asian mbiowo. Edieke enye mîsianke, asuanetop oro ekpenyene ndisian mbiowo.—Lev. 5:1; Gal. 6:1.
3. Eren oro ekenyenede erọn̄ 100 akanam n̄kpọ didie ke ini kiet okosopde?
3 Ke ibuotikọ oro ekebemde enye emi iso, ima itịn̄ iban̄a uwụtn̄kpọ Jesus oro aban̄ade eren oro ekenyenede erọn̄ 100. Ke ini kiet ke otu erọn̄ esie okosopde, enye ama ọkpọn̄ 99 aka okoyom enye oro okosopde. Eren oro akadat esịt didie ntem ke ini enye okokụtde erọn̄ oro! (Luke 15:4-7) Nnyịn isidat esịt ntre n̄ko ke ini kiet ke otu erọn̄ Abasi oro okosopde afiakde edidụk otuerọn̄. Eyedi ima ama anam mbiowo ye mbon eken ke esop ẹka ẹkese owo oro mîwọrọke an̄wautom aba. Mmọ n̄ko ẹyom ndikụt nte owo oro afiakde edidụk otuerọn̄ onyụn̄ enyenede ibetedem, ukpeme, ye edidiọn̄ Abasi. (Deut. 33:27; Ps. 91:14; N̄ke 10:22) Nso ke mmọ ẹkeme ndinam edieke mmọ ẹnyenede ifet nditiene n̄n̄wam mbon mbieterọn̄ oro ẹsopde?
4. Nso ke Galatia 5:2, 5 ekeme ndinam nnyịn ifiọk?
4 Mmọ ẹkeme ndisịn udọn̄ nnọ owo afiak ọnyọn̄ edi esop ebe ke ndiwụt enye ke Jehovah ama mme erọn̄ Esie onyụn̄ oyom nnyịn inam se ikemede ndinam kpọt. Emi esịne edikpep N̄wed Abasi, edidụk mme mbono esop, ye edikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄. Ekeme ndidot ẹkot Galatia 6:2, 5 ẹnyụn̄ ẹdọhọ ke mme Christian ẹkeme ndin̄wam mbiom mfịghe kiet eken, edi ke “owo kiet kiet oyobiom mbiomo idemesie” emi enye enyenede nte andinam n̄kpọ Abasi. Owo en̄wen ekededi ikemeke ndinam akpanikọ nnọ Abasi ke ibuot nnyịn.
Ndi “Editịmede Esịt Uwem Emi” Edi Ntak?
5, 6. (a) Ntak emi edide akpan n̄kpọ ndinen̄ede n̄kpan̄ utọn̄ n̄kop se nditọete nnyịn oro mîwọrọke an̄wautom aba ẹtịn̄de? (b) Didie ke afo ekeme ndin̄wam mbon oro mîwọrọke an̄wautom aba ẹkụt ke mmimọ nditre ndibuana ye ikọt Abasi ifọnke?
5 Man mbiowo ye mme asuanetop eken oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ẹfiọk nte ẹkpen̄wamde nditọete nnyịn oro mîwọrọke an̄wautom aba, mmọ ẹkpenyene ndinen̄ede n̄kpan̄ utọn̄ ke ini nditọete oro mîwọrọke an̄wautom aba ẹtịn̄de ekikere mmọ. Yak idọhọ ke afo edi ebiowo emi akade ndise ebe ye n̄wan emi mîbuanake aba ye esop ke ntak “editịmede esịt uwem emi.” (Luke 21:34) Ekeme ndidi mfịna okụk m̀mê n̄kaiso mfịna ubon akanam mmọ ẹtre mme edinam Christian. Mmọ ẹkeme ndidọhọ ke mmimọ iyom ifụre, edi emekeme ndidọhọ ke mmọ ndidu ikpọn̄ idikọkke mfịna oro. (Kot Mme N̄ke 18:1.) Emekeme ndida usọ mbụp mmọ ete: “Ndi mbufo ẹmenen̄ede ẹkop inemesịt tọn̄ọ ẹketre ndisidụk mme mbono esop? Ndi n̄kpọ ọfọn ye ubon mbufo akan? Ndi idatesịt Jehovah ke ededi odudu mbufo?”—Neh. 8:10.
6 Nditie n̄kere mme utọ mbụme oro ekeme ndinam mbon oro mîwọrọke an̄wautom aba do ẹkụt ke ntak emi mmimọ mîbuanake ye esop iyakke mmimọ isọn̄ idem ke n̄kan̄ eke spirit inyụn̄ ikop inemesịt nte ekedide ke akpa. (Matt. 5:3; Heb. 10:24, 25) Ẹkeme ndin̄wam mmọ ẹkụt ke nditre ndikwọrọ eti mbụk anam mmimọ ikûkop aba idatesịt. (Matt. 28:19, 20) Ke ntem, nso idi nnennen n̄kpọ oro mmọ ẹkpenamde?
7. Nso ke ikeme ndisịn udọn̄ nnọ mbon oro ẹkeyode ẹkpọn̄ otuerọn̄ ite ẹnam?
7 Jesus ọkọdọhọ ete: “Ẹnọ ntịn̄enyịn ke idem mbufo mbak uyụhọ udia ye ọkpọsọn̄ un̄wọn̄ mmịn ye editịmede esịt uwem emi ẹdinam esịt mbufo ẹkabade ẹdobi . . . Ẹdu ke edidemede, ndien, kpukpru ini ẹnam n̄kpeubọk man mbufo ẹkpekeme ndibọhọ kpukpru n̄kpọ emi ẹditịbede.” (Luke 21:34-36) Ẹkeme ndisịn udọn̄ nnọ mbon oro ẹkeyode ẹkpọn̄ otuerọn̄, edi ẹyomde ndifiak n̄kop inemesịt oro mmọ ẹkekopde ini kiet ko ẹte ẹbọn̄ akam ẹben̄e edisana spirit ye un̄wam Abasi ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ ekekem ye akam mmọ.—Luke 11:13.
Ndi Owo Akanam Mmọ Ẹtuak Ukot Ẹduọ?
8, 9. Ebiowo ọkpọkọk ibuot didie ye owo emi akatuakde ukot ọduọ?
8 Sia owo mîfọnke ima, ndutan̄uyo ekeme ndidu, ndien emi ekeme ndidi n̄kpọ iduọ. Ndusụk owo ẹma ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ ke ntak emi eyenete emi akamade ifetutom ke esop akanamde n̄kpọ oro mîkemke ye edumbet Abasi. Edieke oro edide mfịna owo oro mîwọrọke an̄wautom aba, ebiowo oro akade ekese enye ekeme ndidọhọ ke Jehovah isinịmke n̄kpọ iduọ inọ owo. Ntre, nso ikpanam owo etre ebuana esie ye Abasi ye ikọt Esie? Utu ke oro, nte owo ikpakaha iso inam n̄kpọ Abasi, inyene mbuọtidem ke “Ebiereikpe ofụri ererimbot” ọfiọk se iketịbede ndien ke eyese aban̄a n̄kpọ oro ke nnennen usụn̄? (Gen. 18:25; Col. 3:23-25) Edieke owo akpatuakde ukot ọduọ ata iduọ, enye ikpokohokoi ina ke ọtọ oro inyụn̄ idomoke-domo ndidaha nda.
9 Ke ini ebiowo odomode ndin̄wam mmọ ẹfiak ẹnyọn̄ ẹdi, enye ekeme ndidọhọ ke ini oro ebede anam ndusụk owo ẹkụt ke n̄kpọ oro ekedide n̄kpọ iduọ ọnọ mmimọ idịghe aba akpan n̄kpọ. Ke nditịm ntịn̄, ekeme ndidi n̄kpọ iduọ oro idụhe aba. Edieke owo akatuakde ukot ọduọ ke ntak oro ẹketụnọde enye, ke ini enye esịnde n̄kpọ emi ke akam onyụn̄ etiede ekere aban̄a enye, enye ekeme ndikụt ke imọ ima isụk idue esisịt ndien ke imọ ikpakayakke ntụnọ oro edi n̄kpọ iduọ ọnọ imọ.—Ps. 119:165; Heb. 12:5-13.
Ndi Ekedi ke Ntak Ukpepn̄kpọ?
10, 11. Ekeme ndifọn ẹkọk ibuot didie ke ini ẹdomode ndin̄wam owo emi enyenede isio isio ekikere aban̄a ndusụk ukpepn̄kpọ Bible?
10 Ekeme ndidi ndusụk owo ẹkewọrọ ke otuerọn̄ sia mmọ mîkenyịmeke ye ndusụk ukpepn̄kpọ N̄wed Abasi. Nditọ Israel oro ẹkefakde ke Egypt ẹma “ẹsọp ndifre se [Abasi] akanamde” ọnọ mmọ inyụn̄ “ibetke item esie.” (Ps. 106:13) Ekeme ndifọn ẹti owo oro mîwọrọke an̄wautom aba ke “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ọnọ ata eti udia eke spirit. (Matt. 24:45) Ke ntre ke enye akasan̄a ekpep akpanikọ. Ntre, ntak emi enye mîbiereke ndifiak nsan̄a ke akpanikọ?—2 John 4.
11 Ke ini ebiowo odomode ndin̄wam mbon oro ẹkeyode ẹkpọn̄ otuerọn̄ Abasi, enye ekeme nditịn̄ mban̄a mme mbet oro ẹkefiakde edem ẹkpọn̄ Jesus ke ntak emi ẹkesịnde kiet ke otu ukpepn̄kpọ esie. (John 6:53, 66) Mmọ ikọsọn̄ke idem aba ke n̄kan̄ eke spirit ikonyụn̄ ikopke aba idatesịt ke ntak emi ẹketrede ndisan̄a ye Christ ye mme anditiene enye. Ndi mbon oro ẹtrede ndibuana ye esop Christian ẹkụt ebiet en̄wen emi ẹnọde udia eke spirit emi ọfọnde akan? Baba, koro utọ ebiet oro idụhe.
Ndi Idiọkn̄kpọ Ekedi Ntak?
12, 13. Edieke owo oro okoyode ọkpọn̄ otuerọn̄ enyịmede ke ima inam akwa idiọkn̄kpọ, didie ke ẹkeme ndin̄wam enye?
12 Ndusụk owo ẹketre ndiwọrọ an̄wautom nnyụn̄ ndụk mbono esop ke ntak emi mmọ ẹkenamde akwa idiọkn̄kpọ. Mmọ ẹkeme ndikere ke edieke mmimọ iyararede idiọkn̄kpọ mmimọ inọ mbiowo ke ẹyesio mmimọ ke esop. Edi owo idisioho mmọ ifep ke esop edieke mmọ ẹtrede idiọkn̄kpọ oro ẹnyụn̄ ẹnen̄erede ẹkabade esịt. (2 Cor. 7:10, 11) Utu ke oro, ẹyedara mmọ, mbiowo ẹyenyụn̄ ẹnọ mmọ un̄wam eke spirit oro mmọ ẹyomde.
13 Edieke afo edide asuanetop emi ọkọride esịm ọyọhọ idaha, emi ẹdọhọde an̄wam owo oro mîwọrọke an̄wautom aba, nso ke akpanam edieke enye asiande fi ke imọ ima inam akwa idiọkn̄kpọ? Nte ima iketetịn̄, utu ke ndisịn idemfo ke n̄kpọ emi, dọhọ enye asian mbiowo. Edieke enye mîyomke ndinam ntre, afo ediwụt ke imọ imekere iban̄a enyịn̄ Jehovah ye mfọnọn̄kpọ esop ebe ke ndinam se Abasi etemede ke n̄kpọ emi. (Kot Leviticus 5:1.) Mbiowo ẹyefiọk nte ẹdin̄wamde owo ekededi emi oyomde ndifiak ndi esop nnyụn̄ ndu uwem nte ekemde ye uduak Abasi. Ẹkeme ndiyom ẹnọ enye ntụnọ ke ima. (Heb. 12:7-11) Edieke owo oro enyịmede ke imọ ima inam idiọkn̄kpọ idian Abasi, etre ndinam idiọk oro, onyụn̄ enen̄ede akabade esịt, mbiowo ẹyen̄wam enye, ndien Jehovah ekeme ndidahado nnọ enye.—Isa. 1:18; 55:7; Jas. 5:13-16.
Eyen Emi Ọnyọn̄de Edi Anam Ẹkop Idatesịt
14. Tịn̄ uwụtn̄kpọ Jesus oro aban̄ade idiọk udọ ke ikọ idemfo.
14 Ke ini owo oro ẹdọhọde an̄wam erọn̄ oro okoyode ọkpọn̄ usụn̄ odomode ndin̄wam enye, enye ekeme nditịn̄ mban̄a uwụtn̄kpọ Jesus oro ẹwetde ke Luke 15:11-24. Ke n̄ke oro, akparawa kiet ama atahade inyene esie ke ndidu etịme etịme uwem. Ekem enye edisua etịme etịme uwem oro enye okodude. Biọn̄ en̄wịn enye nsia, ufọk afiak ọdọn̄ enye, enye onyụn̄ ebiere ndifiak nnyọn̄ ufọk! Ete esie ada okụt enye ke adan̄aemi enye odude nsannsan onyụn̄ efehe akawan̄a enye ke itọn̄, etịm enye inua ima ima, onyụn̄ enen̄ede okop idatesịt. Nditie n̄kere uwụtn̄kpọ emi ekeme ndinam owo emi okosopde usụn̄ afiak ọnyọn̄ edi otuerọn̄. Sia ẹdisobode editịm n̄kpọ emi ke mîbịghike, enye ekpenyene ‘ndinyọn̄ ndi ufọk’ iwiwa.
15. Ntak emi ndusụk owo ẹfiọrọde ẹkpọn̄ esop?
15 Ata ediwak owo oro ẹfiọrọde ẹkpọn̄ esop itiehe ata ukem ukem nte idiọk udọ. Ndusụk owo ẹfiọrọ nsịtnsịt nte ubom emi ọfiọrọde sụn̄sụn̄ ọkpọn̄ mbenesụk. Mbon en̄wen ẹyak editịmede esịt efịghe mmọ tutu ẹfre enyịn ke mme n̄kpọ eke spirit. Ndien mbon en̄wen ẹyak owo ke esop anam mmọ ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ, mîdịghe ẹkpọn̄ esop ke ntak emi mînyịmeke ye ukpepn̄kpọ N̄wed Abasi. Owo ifan̄ ẹnam akwa idiọkn̄kpọ. Nte ededi, se ẹnemede ẹban̄a kiet kiet ke otu n̄kpọ emi ẹkeme ndin̄wam fi an̄wam mbon oro ẹkewọrọde ẹkpọn̄ otuerọn̄ ke ntak mme n̄kpọ emi m̀mê ke mme ntak en̄wen, ẹfiak ẹnyọn̄ ẹdi mbemiso ini ebede akaha.
“Eyen, Ọmọnyọn̄!”
16-18. (a) Didie ke ebiowo kiet akan̄wam owo oro mîkọwọrọke an̄wautom aba ke ediwak isua? (b) Nso ikanam eyenete oro okûwọrọ an̄wautom aba, ẹken̄wam enye didie, ndien esop ẹkedara enye didie?
16 Ebiowo kiet ọdọhọ ete: “Otu mbiowo esop nnyịn ẹnen̄ede ẹnyene udọn̄ ndisika n̄kese mbon oro mîwọrọke an̄wautom aba. Mma n̄kere mban̄a eyenete oro n̄kekpepde n̄kpọ nnyụn̄ n̄n̄wam enye edi edifiọk akpanikọ. Enye ama etre ndiwọrọ an̄wautom ke isua 25 ndien n̄kpọ ama ọsọn̄ ye enye etieti, ntre mma nsian enye nte ndida mme edumbet Bible nsịn ke edinam ekemede ndin̄wam enye. Ke ndusụk ini ẹma ẹkebe, enye ama ọtọn̄ọ ndisidi Ufọkmbono Obio Ubọn̄ onyụn̄ enyịme ẹkpep imọ Bible man an̄wam imọ ke ubiere oro imọ inamde ndinyọn̄ ndi otuerọn̄.”
17 Nso ikanam eyenete oro etre ndiwọrọ an̄wautom? Enye ọdọhọ ete: “Mma ntọn̄ọ ndinọ ntịn̄enyịn ke mme n̄kpọ ererimbot n̄kan mme n̄kpọ eke spirit. Ekem, mma ntre ndisikpep n̄kpọ, ndiwọrọ an̄wautom, ye ndidụk mme mbono esop. Nte nse, n̄kabuanake aba ye esop. Edi udọn̄ oro ebiowo oro ekenen̄ede enyene ke idem mi akanam mi mfiak ndi.” Mfịna eyenete emi ama ọtọn̄ọ ndisụhọde ke enye ama ekenyịme ẹsikpep Bible ye imọ. Enye ọdọhọ ete, “Mma ndifiọk ke n̄kenyeneke ima ye ndausụn̄ Jehovah ye eke esop esie.”
18 Esop ẹkedara eyenete emi didie? Enye ọdọhọ ete: “N̄kebiet idiọk udọ oro Jesus Christ eketịn̄de aban̄a. Ke nditịm ntịn̄, kiet ke otu nditọete iban nnyịn oro ẹsọn̄de, emi okodude do ke isua 30 emi ẹkebede, emi osụk ọsọn̄de idem ke n̄kan̄ eke spirit, ama ọdọhọ mi ete, ‘Eyen, ọmọnyọn̄!’ Oro ama enen̄ede otụk mi. Mma n̄kụt ke ebiet emi nnyenede ndidu edi emi. Ndien mmenen̄ede n̄kọm ebiowo oro ye ofụri esop mban̄a ima, edu ufan, ime, ye udọn̄ oro mmọ ẹkenyenede ke idemmi. Ima oro mmọ ẹmade Jehovah ye mbọhọidụn̄ ẹkenen̄ede ẹn̄wam mi mfiak nnyọn̄ ndi otuerọn̄.”
Sịn Udọn̄ Nọ Mmọ Ẹnam N̄kpọ Usọp Usọp!
19, 20. Didie ke afo ekeme ndin̄wam mbon oro mîwọrọke an̄wautom aba ẹfiak ẹdidụk otuerọn̄ iwiwa, ndien didie ke ekeme ndiwụt mmọ ke Abasi iyomke se ikande ukeme nnyịn?
19 Nnyịn idu uwem ke mme akpatre usen, ndien utịt editịm n̄kpọ emi enen̄ede ekpere. Ke ntre, ẹsịn udọn̄ ẹnọ mbon oro mîwọrọke an̄wautom aba ẹdụk mme mbono esop. Ẹdọhọ mmọ ẹtọn̄ọ ndidụk idahaemi. Ti mmọ ke Satan odomo ndibiat itie ebuana mmọ ye Abasi nnyụn̄ nnam mmọ ẹkere ke mmọ ẹkeme ndibọhọ mfịghe uwem edieke mmọ ẹkpọn̄de utuakibuot akpanikọ. Emekeme ndinam mmọ ẹfiọk ke ndinam akpanikọ ntiene Jesus kpọt ke mmọ ẹkeme ndinyene ata nduọkodudu.—Kot Matthew 11:28-30.
20 Ti mbon oro mîwọrọke an̄wautom aba ke Abasi oyom nnyịn inam se ikemede ndinam. Ke ini mme owo ẹkesuade ẹnọ Mary eyeneka Lazarus ke emi enye akadade ọsọn̄urua aran eyet Jesus esisịt ini mbemiso Jesus akakpade, Jesus ọkọdọhọ ete: “Ẹkpọn̄ enye. . . . Enye akanam se enye ekemede.” (Mark 14:6-8) Jesus ama otoro ubuene ebeakpa oro eketịpde ata ekpri okụk ke temple. Enye n̄ko akanam se enye ekekemede. (Luke 21:1-4) Ata ediwak nnyịn imekeme ndisidụk mme mbono esop nnyụn̄ mbuana ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄. Jehovah ayan̄wam ediwak mbon oro mîwọrọke an̄wautom aba idahaemi ẹkeme ndinam mme n̄kpọ emi.
21, 22. Nso ke afo ekeme ndinam mbon oro ẹfiakde edem ẹtiene Jehovah ẹnen̄ede ẹnịm?
21 Edieke owo mbieterọn̄ oro okoyode ọkpọn̄ otuerọn̄ okopde ndịk ndisobo ye nditọete esie, afo emekeme nditi enye idara oro okodude ke ini idiọk udọ ọkọnyọn̄de edi. Mbon oro ẹfiakde ẹnyọn̄ ẹdi esop ẹsinam ẹdara ntre n̄ko. Sịn udọn̄ nọ mmọ ẹnam n̄kpọ idahaemi man ẹbiọn̄ọ Devil ẹnyụn̄ ẹsan̄a ẹkpere Abasi.—Jas. 4:7, 8.
22 Ẹyenen̄ede ẹdara mbon oro ẹfiakde edem ẹtiene Jehovah. (Eseme 3:40) Eyịghe idụhe ke mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹkop idatesịt ke ini oro mmọ ẹkenamde n̄kpọ Abasi. Ekese edidiọn̄ ke ana ebet mbon oro ẹnyọn̄de ẹdi otuerọn̄ iwiwa!
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Didie ke afo ekeme ndin̄wam eyenete oro atuakde ukot ọduọ onyụn̄ etrede ndiwọrọ an̄wautom?
• Ọkpọfọn ẹkọk ibuot didie man ekeme ndin̄wam owo oro ọkọwọrọde ọkpọn̄ otuerọn̄ Abasi ke ntak oro enye mîkamaha kiet ke otu n̄kpọ oro ẹkekpepde?
• Didie ke ẹkeme ndin̄wam owo emi emen̄ede ndifiak nnyọn̄ ndi esop?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 13]
Nen̄ede kpan̄ utọn̄ ke ini eyenete oro mîwọrọke an̄wautom aba etịn̄de ikọ
[Ndise ke page 15]
Nditie n̄kere uwụtn̄kpọ Jesus oro aban̄ade idiọk udọ ekeme ndinam ndusụk owo ẹfiak ẹnyọn̄ ẹdi otuerọn̄