Kpebe Uwụtn̄kpọ Jesus—Kwọrọ Ikọ Uko Uko

“Ikada uko itịn̄ eti mbụk Abasi inọ mbufo.”—1 THESS. 2:2.

1. Ntak emi eti mbụk Obio Ubọn̄ enen̄erede enem-e?

ESINEN̄EDE enem nnyịn ndikop eti mbụk. Eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi edi mfọnn̄kan mbụk. Enye asian nnyịn ke ndutụhọ, udọn̄ọ, ubiak, ntuan̄a, ye n̄kpa ẹyebe ẹfep. Enye ọnọ mme owo idotenyịn nsinsi uwem, ayarade uduak Abasi, onyụn̄ eteme nnyịn se ikpanamde man inen̄ede isan̄a ikpere Abasi. Afo emekeme ndikere ke kpukpru owo ẹdima ndikop eti mbụk emi Jesus ọkọkwọrọde ọnọ ubonowo mi. Edi n̄kpọ mfụhọ nditịn̄ ke idịghe kpukpru owo ẹma ndikpan̄ utọn̄.

2. Tịn̄ se ikọ Jesus emi: “N̄kedi nditọ ubahade,” ọwọrọde.

² Jesus ọkọdọhọ mbet esie ete: “Ẹkûkere ẹte n̄kedi ndisịn emem ke isọn̄; n̄kedịghe ndisịn emem, edi ndisịn akan̄kan̄. Koro n̄kedi nditọ ubahade, nnam owo an̄wana ye ete esie, nnyụn̄ nnam eyenan̄wan an̄wana ye eka esie, nnyụn̄ nnam n̄wan eyen an̄wana ye eka ebe esie. Ke akpanikọ, mme asua owo ẹdidi mbonufọk esie.” (Matt. 10:34-36) Utu ke mme owo ndikenyịme eti mbụk emi ye idatesịt, ata ediwak owo ikakpan̄ke utọn̄. Ndusụk owo ẹma ẹkam ẹsua mbon oro ẹketan̄ade eti mbụk emi, idem ọkpọkọm mmọ ẹketo ubon kiet.

3. Nso ke oyom inyene man ika iso ikwọrọ ikọ?

 ³ Nnyịn itan̄a kpasụk akpanikọ oro Jesus akatan̄ade, ndien mme owo ẹsinyụn̄ ẹnam nnyịn se ediwak owo ẹkenamde Jesus. Se mmọ ẹnamde emi ikpaha nnyịn idem. Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie ete: “Ofụn ikponke ikan eteufọk esie. Edieke mmọ ẹkekọbọde mi, mmọ ẹyekọbọ mbufo n̄ko.” (John 15:20) Nnyịn isoboke ata ata ukọbọ ke ediwak idụt, edi mme owo ẹsisak nnyịn nsahi inyụn̄ imaha etop nnyịn. Ke ntem, oyom inyene mbuọtidem ye uko man ika iso ikwọrọ ikọ.—Kot 2 Peter 1:5-8.

4. Ntak akanade Paul ọkwọrọ ikọ uko uko?

⁴ Ekeme ndidi esisọn̄ fi ndusụk ini ndikwọrọ ikọ, mîdịghe ndusụk ikpehe utom nnyịn esinyene nte etiede fi ke idem. Esinyụn̄ etie ediwak mme anam-akpanikọ nditọete nnyịn ntre n̄ko. Apostle Paul ekedi ọkwọrọikọ oro enyenede uko onyụn̄ etịmde ọfiọk akpanikọ, kpa ye oro, ama odu ndusụk ini emi enye ọkọkwọrọde ikọ ye ọkpọsọn̄ en̄wan. Kop se Paul ekewetde mi ọnọ ẹsọk mme Christian ke Thessalonica: “Adan̄a nte nnyịn, ke ima ikebem iso ikụt ukụt inyụn̄ ibọ emiom (kpa nte mbufo ẹfiọkde) ke Philippi, idade uko ke Abasi nnyịn itịn̄ eti mbụk Abasi inọ mbufo ye ọkpọsọn̄ en̄wan.” (1 Thess. 2:2) Mme andikara ẹma ẹmia Paul ye Silas nsan̄a esie ẹnyụn̄ ẹtomo mmọ ẹdọn̄ ke ufọk-n̄kpọkọbi ke Philippi. (Utom 16:16-24) Kpa ye oro, enye Paul ye Silas ‘ẹma ẹda uko’ ẹka iso ẹkwọrọ ikọ. Didie ke nnyịn ikeme ndinam ukem se mmọ ẹkenamde emi? Man ibọrọ mbụme emi, ẹyak ikere se ikan̄wamde ikọt Abasi ke eyo Bible ẹtịn̄ ikọ uko uko ẹban̄a Jehovah inyụn̄ ise nte ikemede ndikpebe uwụtn̄kpọ mmọ.

Ama Oyom Ikọt Abasi Ẹnyene Uko man Ẹkûfehe Mme Asua

5. Ntak emi esisụk anade mbon oro ẹnamde akpanikọ ẹnọ Jehovah ẹnyene uko?

⁵ Jesus Christ ekenịm akakan uwụtn̄kpọ edinyene uko ọnọ nnyịn. Ọtọn̄ọde ke ntọn̄ọ ubonowo, ama oyom kpukpru mbon oro ẹnamde akpanikọ ẹnọ Jehovah ẹnyene uko. Ntak-a? Ke Adam ye Eve ẹma ẹkesọn̄ ibuot ke Eden, Jehovah ama etịn̄ ete ke usua oyodu ke otu mbon oro ẹnamde n̄kpọ Abasi ye mbon oro ẹnamde n̄kpọ Satan. (Gen. 3:15) Ẹma ẹtọn̄ọ ndikụt usua emi ke ini Cain okowotde Abel eyeneka esie emi ekedide edinen owo. Nte ini akakade, ẹma ẹsua Enoch, kpa anam-akpanikọ asan̄autom Abasi oro okodude mbemiso Ukwọ. Enye ama ọdọhọ ke Abasi ayasan̄a ye ndisana ikọt Esie edi edibiere ikpe ọnọ ndiọi owo. (Jude 14, 15) Ediwak owo ikamaha etop emi. Anaedi mme asua ẹkpekewot Enoch edieke Jehovah mîkpakanamke ọbọn̄ mbon ọkọduọk odudu ke udi. Nso uko ke Enoch ekenyene ntem!—Gen. 5:21-24.

6. Ntak emi akanade Moses enyene uko ke ini etịn̄de ikọ ye Pharaoh?

⁶ Kere n̄ko ban̄a orụk uko oro Moses ekenyenede ke ini eketịn̄de ikọ ye Pharaoh, kpa andikara oro mme owo ẹkekponode nte abasi, ete esie okonyụn̄ edide Ra, abasi utịn. Etie nte ke enye ama anam mbiet idemesie enịm okpono nte mme Pharaoh eken ẹkesikponode. Ikọ Pharaoh ẹkedi ewụhọ; enye akada akpakịp ibet akara mme owo. Pharaoh ikenyịmeke ẹteteme enye se enye akpanamde, sia enye okokopde odudu, atan̄ idem, onyụn̄ ọsọn̄ ibuot. Utọ owo emi ke Moses emi ekedide osụhọde idem ekpemerọn̄ ekesika eketịn̄ ikọ ediwak ini ọnọ, idem ke ini owo mîkoyomke enye edi. Nso ndien ke Moses ekesika eketịn̄? Nte Abasi edimiade Egypt ufen. Ndien nso ke enye okoyom? Okoyom Pharaoh ayak ediwak miliọn ifịn esie ẹwọn̄ọ ke Egypt! Ndi ama oyom Moses enyene uko? Ih!—Num. 12:3; Heb. 11:27.

7, 8. (a) Mme idomo ewe ke mme anam-akpanikọ ikọt Abasi ẹkesobo ke eset? (b) Nso ikan̄wam mbon oro ẹkedude mbemiso eyo mme Christian ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam n̄kpọ Abasi?

⁷ Ke ediwak isua ikie emi ẹketienede, mme prọfet ye mme anam-akpanikọ ikọt Abasi  eken ẹma ẹda uko ẹka iso ẹtuak ibuot ẹnọ Abasi. Ererimbot Satan ikamaha mmọ. Paul ọdọhọ ete: “Ẹma ẹtọn̄ọ mmọ ke itiat, ẹsịn mmọ ke udomo, ẹyọk ẹsịbe mbio iba, ẹwot mmọ ke akan̄kan̄, mmọ ẹsịne ikpaerọn̄ ye ikpaebot ẹyo ẹsan̄a, ke adan̄aemi mmọ ẹdude ke unana, ke ukụt, ẹnam n̄kpọ ye mmọ ke idiọk usụn̄.” (Heb. 11:37) Nso ikanam mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi emi ẹsọn̄ọ ẹda? Apostle Paul ama etịn̄ se ikọnọde Abel, Abraham, Sarah, ye mbon eken ukeme ndiyọ kpa ke itien̄wed kiet oro. Enye ọkọdọhọ ete: “Mmọ [ikọbọhọ] edisu mme un̄wọn̄ọ oro, edi mmọ ẹda nsannsan ẹkụt ẹnyụn̄ ẹdara mmọ.” (Heb. 11:13) Ke akpanikọ, mme prọfet nte Elijah, Jeremiah, ye ikọt Abasi eken emi ẹkedude mbemiso eyo mme Christian, emi ẹkesọn̄ọde ẹda uko uko ẹtuak ibuot ẹnọ Abasi, ẹkenam oro sia ẹkewụkde esịt mmọ ke mme un̄wọn̄ọ Jehovah.—Titus 1:2.

⁸ Ikọt Abasi emi ẹkedude mbemiso eyo mme Christian ẹkedori enyịn ke ini emi n̄kpọ edifọnde. Ẹma ẹnam mmọ ẹset, Christ Jesus ye owo 144,000 emi ẹditienede enye ẹnam utom oku, ẹyenam mmọ ẹfọn ẹma ẹnyụn̄ ‘ẹbọhọ ufụn itie mbiara.’ (Rome 8:21) Akan oro, esịt ama ọsọn̄ Jeremiah ye mme asan̄autom Abasi eken oro ẹkenyenede uko ke ntak ikọ oro Jehovah eketịn̄de ndisọn̄ọ Jeremiah idem mi: “Mmọ ẹyen̄wana ekọn̄ ye afo; edi idikemeke ubọk ye afo; koro ami ndude ye afo, man nnyan̄a fi; uyo Jehovah edi emi.” (Jer. 1:19) Mfịn, ke ini itiede ikere se Abasi ọn̄wọn̄ọde ndinam ke ini iso ye nte enye ọn̄wọn̄ọde ndikpeme nnyịn ke n̄kan̄ eke spirit, emi ẹsisọn̄ọ nnyịn idem.—N̄ke 2:7; kot 2 Corinth 4:17, 18.

Ima Akanam Jesus Ọkwọrọ Ikọ Uko Uko

9, 10. Didie ke Jesus ekenyene uko ke iso (a) mme adaiso ido ukpono, (b) mbonekọn̄, (c) akwa oku, (d) Pilate?

⁹ Jesus emi edide Uwụtn̄kpọ nnyịn ama enyene uko etieti. Ke uwụtn̄kpọ, okposụkedi emi mme andikara ẹkesuade enye, oro ikakpanke enye ndisian mme owo se Abasi okoyomde enye etịn̄ ọnọ mmọ. Enye ama ayarade mbubịk mme adaiso ido ukpono ye nsunsu ukpepn̄kpọ mmọ. Ama odot ẹbiom mmọ ikpe, ndien Jesus ama onyụn̄ obiom mmọ ikpe an̄wan̄wa. Jesus ama ọdọhọ mmọ ini kiet ete: “Mbọm mbufo, mme ewetn̄wed ye mme Pharisee, mbon mbubịk! koro mbufo ẹbietde mme udi eke ẹyetde ndom, emi ẹyede enyọn̄ enyọn̄ edi esịt ẹyọhọ ye ọkpọ mme akpan̄kpa ye kpukpru orụk mbubiam ido. Ntem n̄ko ke mbufo ẹtie nte ndinen owo ke enyọn̄ enyọn̄, edi ke esịt esịt mbufo ẹyọhọ ye mbubịk ye ubiatibet.”—Matt. 23:27, 28.

¹⁰ Ke ini mbonekọn̄ ẹkekade ndimụm Jesus ke in̄wan̄ Gethsemane, enye ama ọwọrọ ada owụt mmọ idem. (John 18:3-8) Ekem ẹma ẹda enye ẹka iso Sanhedrin, akwa oku onyụn̄ afak enye mbụme. Kpa ye oro enye ọkọfiọkde ke akwa oku oyom se adade anam ẹwot imọ, Jesus ama enyịme uko uko ete ke imọ idi Christ, Eyen Abasi. Enye ama adian  do ete ke mmọ ẹyekụt imọ nte ‘itiede ke ubọk nnasia odudu inyụn̄ idide ke obubịt enyọn̄.’ (Mark 14:53, 57-65) Esisịt ini ke oro ebede, ẹma ẹbọp Jesus ẹda ẹka iso Pilate emi ekenyenede odudu ndidọhọ ẹsana enye ẹyak. Jesus ikosioroke uyo ke kpukpru ikọ oro ẹkedoride enye. (Mark 15:1-5) Kpukpru emi ama oyom uko.

11. Nso ebuana ke uko enyene ye ima?

¹¹ Jesus ama ọdọhọ Pilate ete: “N̄kamana kaban̄a emi, n̄konyụn̄ ndi ke ererimbot kaban̄a emi, man n̄kpetie ntiense nnọ akpanikọ emi.” (John 18:37) Jehovah ọkọdọn̄ Jesus edikwọrọ eti mbụk, ndien ama enem Jesus ndinam emi sia enye akamade Ete esie eke heaven. (Luke 4:18, 19) Jesus ama onyụn̄ ama mme owo. Enye ama ọfiọk ke uwem ama ọsọn̄ ye mmọ. Ukem ntre, nnyịn ndikwọrọ ikọ uko uko ye unana ndịk edi ke ntak ima oro imade Abasi ye mbọhọidụn̄ nnyịn.—Matt. 22:36-40.

Edisana Spirit Ọnọ Nnyịn Odudu Ndikwọrọ Ikọ Uko Uko

12. Nso ikanam mme mbet ẹnem esịt?

¹² Urua ifan̄ ke Jesus ama akakpa, mme mbet ẹma ẹnem esịt nte Jehovah akadiande mbufa mbet ọnọ mmọ. Kamse, usen kiet kpọt, n̄kpọ nte mme Jew ye mme okpono Abasi ke ido mme Jew 3,000, emi ẹketode nsio nsio idụt ẹdi Jerusalem ndinịm usọrọ Pentecost, ẹma ẹna baptism! Etie nte ediwak owo ẹma ẹtịn̄ ẹban̄a emi ke Jerusalem! Bible ọdọhọ ete: “Ndịk ọtọn̄ọ ndimụm kpukpru ukpọn̄, mme apostle ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ndinam ediwak utịben̄kpọ ye mme idiọn̄ọ.”—Utom 2:41, 43.

13. Ntak emi mme mbet ẹkebọn̄de akam ẹyom uko, ndien nso ikedi utịp akam mmọ?

¹³ Mme adaiso ido ukpono ẹma ẹyat esịt ẹmụm Peter ye John ẹdọn̄ ke ufọk-n̄kpọkọbi tutu eyo esiere ẹnyụn̄ ẹdọhọ mmọ ẹkûtịn̄ baba ikọ kiet ke enyịn̄ Jesus. Ke ẹma ẹkesana mmọ ẹyak, Peter ye John ẹma ẹketịn̄ se iketịbede ẹnọ nditọete, ndien kpukpru mmọ ẹbọn̄ akam ẹban̄a emi, ẹte: “Jehovah, . . . nọ ifịn fo ukeme ndika iso ntịn̄ ikọ fo uko uko.” Nso ikedi utịp? “Kpukpru mmọ [ẹma] ẹyọhọ ye edisana spirit ẹnyụn̄ ẹtịn̄ ikọ Abasi uko uko.”—Utom 4:24-31.

14. Didie ke edisana spirit an̄wam nnyịn ke utom ukwọrọikọ nnyịn?

¹⁴ Omokụt do ke okopodudu edisana spirit Jehovah akan̄wam mme mbet emi ẹtịn̄ ikọ Abasi uko uko. Abasi ọnọ nnyịn uko emi isidade ikwọrọ ikọ inọ mme owo, esịnede mbon emi mîmaha etop nnyịn. Jehovah ekeme ndinọ, oyonyụn̄ ọnọ nnyịn edisana spirit esie edieke iben̄ede enye. Jehovah oyonyụn̄ anam nnyịn inyene uko man ikan ubiọn̄ọ ekededi oro isobode.—Kot Psalm 138:3.

Mme Christian Ẹkwọrọ Ikọ Uko Uko Mfịn

15. Didie ke akpanikọ abahade mme owo mfịn?

¹⁵ Akpanikọ osụk ababahade mme owo mfịn kpa nte ekedide ke eset. Ndusụk owo ẹsikpan̄ utọn̄ ndien mbon eken idiọn̄ọke inyụn̄ imaha ido ukpono nnyịn. Ndusụk owo ẹsikụt ndudue ẹnọ nnyịn, ẹsak nnyịn, ẹnyụn̄ ẹsua nnyịn nte Jesus eketịn̄de. (Matt. 10:22) Ndusụk ini mbon idiọkesịt ẹsisu nsu ẹdori nnyịn ke ekebe ukopikọ, ekebe ndise, ye n̄wedmbụk n̄kpọntịbe . (Ps. 109:1-3) Kpa ye oro, ikọt Jehovah ke ẹka iso ẹkwọrọ eti mbụk uko uko ke ofụri ekondo.

16. Nso iwụt ke nnyịn ndinyene uko ekeme ndikpụhọde ekikere mbon oro ikwọrọde ikọ inọ?

¹⁶ Nnyịn ndinyene uko ekeme ndinam mme owo ẹkpụhọde usụn̄ oro mmọ ẹsede etop Obio Ubọn̄. Eyenete an̄wan kiet ke Kyrgyzstan ọdọhọ ete: “Nte n̄kosụk n̄kwọrọde ikọ usen kiet, enyeneufọk kiet ama ọdọhọ mi ete: ‘Mmenịm ke Abasi odu, edi idịghe Abasi emi mme Christian ẹkponode. Mma mfiak n̄kụt fi ke ebiet emi, nyanam ebua mi edidom fi!’ Akamba ebua kiet do ekesịne ke n̄kpọkọbi. Edi ke ini ẹkesuande Mbụk Obio Ubọn̄ Ọyọhọ 37, ‘Utịt Nsunsu Ido  Ukpono Emekpere!,’ mma mfiak n̄ka ufọk oro sia n̄kekere ke mmekeme ndikụt owo en̄wen do. Edi kpa ete oro ke n̄kokụt. Mma nsọsọp mbọn̄ akam nnọ Jehovah nnyụn̄ ndọhọ nte: ‘Ete mmọkọm-o, mmeti nneme oro ikenyenede usen ita emi ẹkebede, mmonyụn̄ nti ebua fo oro. Edi n̄koyomke ndibe n̄kpọn̄ fi sia nnịmde ke Abasi odu kpa nte afo enịmde. Ke mîbịghike, Abasi oyosobo kpukpru nsunsu ido ukpono. Ama okot tract emi, oyokụt se nnemede emi.’ Idem ama akpa mi ndikụt enye ọbọde tract oro. Mma mbe n̄ka ufọk en̄wen. Minit ifan̄ ke oro ebede, ete oro ama emen tract oro efehe ebịne mi edidọhọ ete, ‘Mmokot, edi nnyene ndinam nso mbak Abasi idiyat esịt ye ami?’” Ẹma ẹtọn̄ọ ukpepn̄kpọ ye enye, enye onyụn̄ ọtọn̄ọ ndidụk mme mbono esop.

17. Didie ke uko eyenete an̄wan kiet ekesịn udọn̄ ọnọ eyen ukpepn̄kpọ Bible esie ndinyene uko?

¹⁷ Nnyịn ndinyene uko ekeme ndisịn udọn̄ nnọ mbon en̄wen ẹnyene uko n̄ko. Ke Russia, eyenete an̄wan kiet ama ọnọ owo magazine ke bọs. Ete kiet ama ọfrọ adaha ke n̄kpọitie esie awamade magazine oro ọbọ ofụt otop ọduọk ke isọn̄. Enye ama osụn̄i eyenete oro, obụp enye ebiet emi enye odụn̄de onyụn̄ ọdọhọ enye okûkwọrọ ikọ aba ke obio oro. Eyenete oro ama ọbọn̄ akam ọnọ Jehovah onyụn̄ eti ikọ Jesus emi: “Ẹkûfehe mmọ emi ẹwotde ikpọkidem.” (Matt. 10:28) Enye ama adaha ada onyụn̄ etịn̄ sụn̄sụn̄ ete, “Nditịn̄ke ebiet emi ndụn̄de nnọ fi, edi nyaka iso n̄kwọrọ ikọ ke obio emi.” Ekem enye ọwọrọ ke bọs oro. Eyenete oro ikọfiọkke ke eyen ukpepn̄kpọ Bible imọ do ke bọs oro. Eyen ukpepn̄kpọ Bible esie oro ama abak owo enyịn etre ndidụk mme mbono esop. Ke enye ama okokụt nte eyenete oro enyenede uko, eyen ukpepn̄kpọ Bible oro ama ebiere nditọn̄ọ ndidụk mme mbono esop.

18. Nso idin̄wam fi ọkwọrọ ikọ uko uko nte Jesus ọkọkwọrọde?

¹⁸ Ke idiọk ererimbot emi adian̄arede ọkpọn̄ Abasi mi, oyom inyene uko man ikeme ndikwọrọ ikọ nte Jesus. Nso idin̄wam fi anam oro? Tie kere se Abasi edinamde ke ini iso. Ka iso ma Abasi ye mbọhọidụn̄ fo. Bọn̄ akam ben̄e Jehovah uko. Ka iso ti ete ke Jesus do ye afo. (Matt. 28:20) Edisana spirit ọyọnọ fi odudu. Ndien Jehovah ọyọdiọn̄ onyụn̄ ọsọn̄ọ fi idem. Mmọdo, nnyịn imekeme nditịn̄ uko uko ite: “Jehovah edi andin̄wam mi; ndifeheke ndịk. Nso ke owo ekeme ndinam mi?”—Heb. 13:6.

Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?

• Ntak anade mme asan̄autom Abasi ẹnyene uko?

• Nso ke ikpep iban̄a edinyene uko ito . . .

mme anam-akpanikọ oro ẹkedude mbemiso Christ?

Jesus Christ?

mme akpa Christian?

nditọete nnyịn mfịn?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 21]

Jesus ama ayarade mme adaiso ido ukpono

[Ndise ke page 23]

Jehovah ọnọ nnyịn uko man ikwọrọ ikọ