“Ẹtie ke Emem ye Kpukpru Owo”
“Ẹtie ke Emem ye Kpukpru Owo”
“Edieke usụn̄ odude, adan̄a nte mbufo ẹkekeme, ẹtie ke emem ye kpukpru owo.”—ROME 12:18.
1, 2. (a) Nso ke Jesus ọkọdọhọ mme anditiene enye? (b) M̀mọ̀n̄ ke ikeme ndikụt se ikpanamde ke ini isobode ubiọn̄ọ?
JESUS ama ọdọhọ mbet esie ke ererimbot ẹyekọbọ mmọ. Ndien enye ama etịn̄ ntak emi ẹdikọbọde mmọ ke okoneyo oro ekesierede usen emi ẹkewotde enye. Enye ọkọdọhọ mme apostle esie ete: “Edieke mbufo ẹkpedide ubak ererimbot, ererimbot akpama se inyenede enye. Edi sia mbufo mîdịghe ubak ererimbot, edi n̄kemekde mbufo nsio ke ererimbot, ke ntak oro ererimbot asua mbufo.”—John 15:19.
2 Se iketịbede inọ apostle Paul ama anam enye ọfiọk ke ikọ Jesus emi edi akpanikọ. Paul ọkọdọhọ Timothy ke udiana leta oro enye ekewetde ọnọ enye ete: “Edi afo ama etịm etiene ukpepn̄kpọ mi, usụn̄ uwem mi, uduak mi, mbuọtidem mi, anyanime mi, ima mi, ime mi, ukọbọ mi, ndutụhọ mi.” Paul ama adian do ete: “Ke akpanikọ, kpukpru owo eke ẹyomde ndidu uwem uten̄e Abasi ke ebuana ye Christ Jesus ẹyesobo ukọbọ n̄ko.” (2 Tim. 3:10-12) Ke Rome ibuot 12, Paul ama eteme mme Christian ke Rome se mmọ ẹkpenamde ke ini ẹsobode ubiọn̄ọ. Item emi ekeme ndin̄wam nnyịn n̄ko ke utịt ini emi.
‘Ẹnam Se Ifọnde’
3, 4. (a) Didie ke ubon oro ndusụk owo mîdịghe Mme Ntiense Jehovah ẹkpenam se isịnede ke Rome 12:17? (b) Didie ke ikpanam emi n̄ko ye mme mbọhọidụn̄ nnyịn?
3 Kot Rome 12:17. Paul ọkọdọhọ ikûda idiọk isio usiene idiọk. Ọkpọfọn mbon emi ẹtode ubon emi kpukpru owo mîdịghe Mme Ntiense Jehovah ẹnen̄ede ẹnam item emi. Ifọnke ebe m̀mê n̄wan ada idiọk osio enye eken usiene idiọk. Utọ n̄kpọ oro isimanke eti n̄kpọ. Edi esikam ananam mfịna etetịm okpon akan nte ekedide.
4 Paul etịn̄ se ikpakam inamde ete: “[Ẹnam] se ifọnde ke enyịn kpukpru owo.” N̄wan emi enen̄erede ọfọn ido ye ebe esie idem ke ini enye etịn̄de idiọk ikọ aban̄a ido ukpono esie ekeme nditre n̄kpọ emi akpamande akwa utọk. (N̄ke 31:12) Carlos emi odude ke Bethel idahaemi ọdọhọ ke ete imọ ama esinen̄ede ọbiọn̄ọ mmimọ, edi ke mfọnido eka imọ ye eti usụn̄ oro enye ekesikamade ufọk ama anam ete imọ okûbiọn̄ọ aba mmimọ. Carlos ọdọhọ ete: “Eka mi ọkọdọhọ isikpono enye kpukpru ini, onyụn̄ ọdọhọ nsitiene enye mbre mbre kiet emi enye ekesinen̄erede ama, okposụkedi emi mmen̄kamaha mbre oro. Mbre emi ama esinam esịt enem enye.” Nte ini akakade, enye ama ọtọn̄ọ ndikpep Bible onyụn̄ ana baptism. Ke ini ẹkụtde nte Mme Ntiense Jehovah ẹnamde “se ifọnde ke enyịn kpukpru owo,” ẹn̄wamde mme mbọhọidụn̄ mmọ ke ini afanikọn̄, emi esinam mme asua ẹtọn̄ọ ndima mmọ.
Ndikan Ubiọn̄ọ
5, 6. (a) Didie ke ikpobok asua nnyịn “mbubek ikan̄” ke ibuot? (b) Tịn̄ nte ẹkenamde se idude ke Rome 12:20 ke n̄kann̄kụk mbufo, ye nti utịp oro ẹkenyenede.
5 Kot Rome 12:20. Ke ini Paul ekewetde Rome 12:20, enyene ndidi enye okokot oto Mme N̄ke 25:21, 22, emi ọdọhọde ete: “Edieke biọn̄ ọdọn̄de usua fo, nọ enye udia adia; edieke itọn̄ onyụn̄ asatde enye, nọ enye mmọn̄ ọn̄wọn̄: koro afo oyobok enye mbubek ikan̄ ke ibuot: ndien Jehovah ọyọnọ fi usiene.” Item oro Paul ọnọde ke Rome ibuot 12 owụt ke mbubek ikan̄ emi iwọrọke ndinọ asua nnyịn ufen m̀mê ndisuene enye. Utu ke oro, etie nte n̄ke emi—ye se Paul etịn̄de ke Rome 12:20—aban̄a nte odomutịm ekesitemde mbat ukwak ke eset osio ukwak. Charles Bridges, eyen ukpepn̄kpọ emi otode England ọkọdọhọ ke n̄kpọ nte isua ikie iba emi ẹkebede ete: “Edieke ukwak enen̄erede ọsọn̄, ama esịn enye ke esịt ikan̄, men mbubek ikan̄ fụk. Emi owụt ke owo ọkpọsọn̄ esịt nte enye ọsọsọn̄, edieke emede ime ye enye, ayakde n̄kpọ atak fi, onyụn̄ enen̄erede ama enye, emi ekeme ndinam enye ọtọn̄ọ ndifọn ido.”
6 Edieke ifọnde ido ye mme asua, oro ekeme ndinem mmọ esịt onyụn̄ akam ekeme ndinam mmọ ẹtre ndisua nnyịn. Mfọnido ekeme ndinam mme owo ẹtọn̄ọ ndifọn ido ye Mme Ntiense Jehovah ẹnyụn̄ ẹkop etop Bible oro mmọ ẹkwọrọde. Apostle Peter ekewet ete: “Ẹnyene eti edu uwem ke otu mme idụt, man ke mme n̄kpọ emi mmọ ẹtịn̄de ẹdian mbufo nte mme anamidiọk, mmọ ẹkpeda nti utom mbufo emi mmọ ẹkụtde ẹnọ Abasi ubọn̄ ke usen eke enye edidide.”—1 Pet. 2:12.
“Ẹtie ke Emem ye Kpukpru Owo”
7. Nso orụk emem ke Christ ọnọ mbet esie, ndien nso ke emem emi akpanam inam?
7 Kot Rome 12:18. Jesus ọkọdọhọ mme apostle esie okoneyo oro ekesierede usen oro ẹkewotde enye ete: “N̄kpọn̄ emem ye mbufo, nnọ mbufo emem mi.” (John 14:27) Emem oro Christ ọnọde mbet esie edi ifụre oro mmọ ẹnyenede ke ndifiọk ke Jehovah Abasi ye edima Eyen esie ẹma mmimọ. Ifụre emi ekpenyene ndinam idụn̄ọ ke emem ye kiet eken. Ata mme Christian ẹdi mme anam emem.—Matt. 5:9.
8. Didie ke ikeme ndidi mme anam emem ke ubon ye ke esop?
8 Usụn̄ kiet emi ikemede ndidi mme anam emem ke ubon edi ndisisọp n̄kpe emem ke ini n̄kpọ etịbede utu ke ndiyak mfịna abiat ubon nnyịn. (N̄ke 15:18; Eph. 4:26) Nte ikponyụn̄ inamde n̄kpọ edi oro ke esop. Apostle Peter ọkọdọhọ ke owo emi amade emem ekpenyene ndifara edeme esie. (1 Pet. 3:10, 11) N̄ko, ke James ama ọkọnọ item aban̄a edifara edeme ye ntak emi ikpetrede ufụp ye ndomoidem, enye ama ewet ete: “Ọniọn̄ eke otode ke enyọn̄ edi edisana ke akpa ifet, ekem etie emem emem, enyene eti ibuot, enyịme ndikop item, ọyọhọ ye mbọm ye nti mfri, itọhọ ubahade, isan̄ake ye mbubịk. Akan oro, ẹtọ mfri edinen ido ke mme emem emem idaha ẹnọ mbon oro ẹnamde emem.”—Jas. 3:17, 18.
9. Nso ke nnyịn mîkpefreke nte idomode ndidu “ke emem ye kpukpru owo”?
9 Ke Rome 12:18, Paul owụt ke nnyịn ikpedịghe mme anam emem ke ubon ye ke esop kpọt. Enye ọdọhọ itie “ke emem ye kpukpru owo.” Emi esịne mme mbọhọidụn̄ nnyịn, mbon itieutom nnyịn, nditọ ufọkn̄wed nnyịn, ye mbon oro isisobode ke an̄wautom. Edi mbemiso Paul ọnọde item emi, enye ọkọdọhọ ete: “Edieke usụn̄ odude, adan̄a nte mbufo ẹkekeme.” Emi ọwọrọ ke ana inam se ikekeme man idu “ke emem ye kpukpru owo,” edi iwọrọke ke ana inam se Abasi mîmaha man idu ke emem ye owo.
Usiene Enyene Jehovah
10, 11. Ntak emi ‘ikpayakde ufan̄ inọ iyatesịt Abasi’?
10 Kot Rome 12:19. Ọfọn ‘imụm idem ikama ke ini ẹnamde nnyịn idiọk,’ inyụn̄ inyene “ifụre ifụre ido” ye idem mbon emi mîmaha utom ukwọrọikọ nnyịn, ye ata mme asua nnyịn. (2 Tim. 2:23-25) Paul ọdọhọ mme Christian ẹkûsio usiene, edi “ẹyak ufan̄ ẹnọ iyatesịt Abasi.” Imọfiọk ke ndisio usiene idịghe utom nnyịn. Andiwet psalm ọkọdọhọ ete: “Tre ifụtesịt, nyụn̄ kpọn̄ ifiopesịt: kûyat esịt kûnyụn̄ unam idiọk baba.” (Ps. 37:8) Solomon n̄ko ọkọdọhọ ete: “Kûdọhọ ete, Nyanam usiene idiọk-n̄kpọ: bet Jehovah, ndien enye ayan̄wam fi.”—N̄ke 20:22.
11 Edieke mme andibiọn̄ọ ẹnamde nnyịn ibak, se ikpanamde ekpedi ndiyak Jehovah osio usiene edieke enye okụtde ke ọfọn ndinam oro ke ini emi enye amade. Ti ke Paul ọkọdọhọ ete: “Koro ẹwet ẹte: ‘Jehovah ọdọhọ ete, usiene enyene mi; ami nyosio usiene.’” (Men Deuteronomy 32:35 domo.) Edieke isiode usiene, oro ekpedi ndisọn̄ enyịn mmen utom Jehovah nnam. Emi n̄ko ediwụt ke nnyịn inịmke ke Jehovah ‘oyosio usiene’ nte enye ọn̄wọn̄ọde.
12. Ini ewe ke ẹdiyararede iyatesịt Abasi, ndien didie ke ẹdinam emi?
12 Paul ọkọdọhọ ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ leta emi enye ekewetde ọnọ mme Christian ke Rome ete: “Iyatesịt Abasi oto ke heaven ayarade ke idem kpukpru mme anana uten̄e Abasi ye mbon ukwan̄ido emi ẹbiọn̄ọde-biọn̄ọ akpanikọ ke ukwan̄ usụn̄.” (Rome 1:18) Ẹdiyararede iyatesịt Jehovah ke ini Eyen esie editode heaven idisobo ndiọi owo ke ini “akwa ukụt.” (Edi. 7:14) Paul ọkọdọhọ ke leta en̄wen oro Abasi akanamde enye ewet ete: “Emi edi uyarade edinen ubiereikpe Abasi. Emi ọwọrọ ke enen Abasi ndida ukụt nsio usiene nnọ mbon oro ẹsịnde mbufo ẹkụt ukụt, edi, ada nduọkodudu ọnọ mbufo emi ẹkụtde ukụt ọkọrọ ye nnyịn ke ediyarade Ọbọn̄ Jesus emi editode ke heaven edi ye mme okopodudu angel esie ke ikan̄ eke asakde, nte enye adade usiene ọsọk mmọ eke mîfiọkke Abasi ye mmọ eke mîsụkke ibuot inọ eti mbụk Ọbọn̄ nnyịn Jesus.”—2 Thess. 1:5-8.
Ẹda Eti Ẹkan Idiọk Ubọk
13, 14. (a) Ntak emi idem mîsikpaha nnyịn ke ini ẹkọbọde nnyịn? (b) Didie ke ikeme ndidiọn̄ mbon emi ẹkọbọde nnyịn?
13 Kot Rome 12:14, 21. Edieke inịmde ke Jehovah oyosu uduak esie, oro ayanam isịn ifịk inam se enye ọdọhọde, oro edi, ndikwọrọ “eti mbụk obio ubọn̄ emi ke ofụri isọn̄.” (Matt. 24:14) Imọdiọn̄ọ ke mme asua idinemke esịt ndikụt nnyịn inamde emi, Jesus ama etetịn̄ emi ete: “Mbufo ẹyedi mbon emi kpukpru mme idụt ẹsuade ke ntak enyịn̄ mi.” (Matthew 24:9) Ntre emi ikpaha nnyịn idem inyụn̄ inamke idem emem nnyịn. Apostle Peter ekewet ete: “Ndima, ẹkûtịmede esịt ẹban̄a ikan̄ eke asakde ke otu mbufo, emi ọwọrọde ọnọ mbufo nte idomo, nte n̄kpọ eke edide esen esen n̄kpọ ọwọrọ mbufo. Utu ke oro, ẹka iso ẹdara adan̄a nte mbufo ẹdide mme andibuana ke mme ukụt Christ.”—1 Pet. 4:12, 13.
14 Utu ke ndisua mbon oro ẹkọbọde nnyịn, ikpakam iyom usụn̄ nte ikpekpepde mmọ Bible, sia ekeme ndidi unana ifiọk anam ndusụk mmọ ẹkọbọ nnyịn. (2 Cor. 4:4) Akpana inam item Paul emi: “Ẹka iso ẹdiọn̄ mmọ oro ẹkọbọde mbufo; ẹdọdiọn̄ edi ẹkûsosụn̄i.” (Rome 12:14) Usụn̄ kiet emi ikemede ndidiọn̄ mbon oro ẹkọbọde nnyịn edi ndisịn mmọ ke akam. Jesus ọkọdọhọ ke ini ọkọkwọrọde ikọ ke Obot ete: “Ẹka iso ẹma mme asua mbufo, ẹnyụn̄ ẹnam ufọn ẹnọ mmọ eke ẹsuade mbufo, ẹdiọn̄ mmọ eke ẹsụn̄ide mbufo, ẹbọn̄ akam ẹban̄a mmọ eke ẹsọn̄de mbufo enyịn.” (Luke 6:27, 28) Apostle Paul ama ọfiọk ke owo emi ọkọbọde nnyịn ekeme ndikabade esịt ndi mbet Christ ye ifịk ifịk asan̄autom Jehovah nte imọ ikanamde. (Gal. 1:13-16, 23) Paul ọkọdọhọ ke leta esie en̄wen ete: “Ke ini ẹsụn̄ide nnyịn, nnyịn idiọn̄ mmọ; ke ini ẹkọbọde nnyịn, nnyịn iyọ; ke ini ẹbiatde nnyịn enyịn̄, nnyịn ikpe ubọk.”—1 Cor. 4:12, 13.
15. Nso idi mfọnn̄kan usụn̄ ndida eti n̄kan idiọk ubọk?
15 Ata mme Christian ẹsinam se isịnede ke akpatre ufan̄ikọ ke Rome ibuot 12, emi ọdọhọde ete: “Ẹkûyak idiọk akan mbufo, edi ẹka iso ẹda nti n̄kpọ ẹkan idiọk ubọk.” Satan kpa Devil anam ererimbot emi ọdiọk ntem. (John 8:44; 1 John 5:19) Jesus ama ayarade ọnọ apostle John ke nditọete imọ oro ẹyetde aran “ẹkan [Satan] ke ntak iyịp Eyenerọn̄ ye ke ntak ikọ ntiense mmọ.” (Edi. 12:11) Emi owụt ke se idinamde ikan Satan ye idiọk ererimbot esie emi edi ndinam se ifọnde, oro edi, ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi.
Ẹdat Esịt ke Idotenyịn
16, 17. N̄wed mbon Rome ibuot 12 ọdọhọ (a) ida uwem nnyịn inam nso? (b) idu uwem didie ke esop? (c) inam n̄kpọ didie ye mbon oro ẹbiọn̄ọde nnyịn?
16 Ibio ibio ndụn̄ọde oro inamde ke n̄wed mbon Rome ibuot 12, eti nnyịn ata ediwak n̄kpọ. Imekpep ke akpana nnyịn emi ima ikayak idem inọ Jehovah isiwa idem inam utom esie. Edisana spirit Abasi ọnọ nnyịn odudu ndinam emi ke imaesịt, koro imọfiọk ke se Abasi oyomde edi oro. Akpana inyene ifiopesịt ke spirit inyụn̄ isịn ifịk ida nsio nsio enọ oro ẹnọde nnyịn inam utom Abasi. Okponyụn̄ ana isụhọde idem inam se ikemede, inyụn̄ inam se ededi oro ikemede man ika iso idiana kiet ke esop. Akpana isima ndikama isenowo inyụn̄ ikere iban̄a mbon en̄wen.
17 Rome ibuot 12 eteme nnyịn nte ikpanamde n̄kpọ ke ini ẹbiọn̄ọde nnyịn. Enye ọdọhọ ikûsio usiene. Ifọn ido ye mbon emi ẹkọbọde nnyịn. Inyụn̄ idomo nte ikekeme nditie ke emem ye kpukpru owo, ye unana edibiat ibet Abasi. Oyom inam emi ke ubon, ke esop, ke ebiet emi idụn̄de, ke itieutom, ke ufọkn̄wed, ye ke an̄wautom. Idem ke ini ẹnamde nnyịn idiọk, akpana ida eti ikan idiọk ubọk, koro imọfiọk ke usiene enyene Jehovah.
18. Ewe n̄kpọ ita ke Rome 12:12 ọdọhọ inam?
18 Kot Rome 12:12. Ke adianade ye nti item emi, Paul ama etịn̄ n̄kpọ ita en̄wen oro ikpanamde. Apostle emi ọkọdọhọ ‘ikọbọ ke akam,’ koro nnyịn idikemeke ndinam kpukpru item emi edieke Jehovah mîn̄wamke nnyịn. Emi ayan̄wam nnyịn inam item en̄wen emi enye ọkọnọde mi ete: “Ẹyọ ke ini ẹdude ke ukụt.” Ke akpatre, ẹyak ekikere nnyịn owụhọ ke nti n̄kpọ oro Jehovah aduakde ndinam nnọ nnyịn inyụn̄ “[idat] esịt ke idotenyịn” nsinsi uwem, edide ke heaven m̀mê ke isọn̄.
Ke Ndidụn̄ọde
• Nso ke ikpanam ke ini ẹbiọn̄ọde nnyịn?
• Ke m̀mọ̀n̄ ye m̀mọ̀n̄ ke ikpedi mme anam emem, ndien didie ke ikpanam emi?
• Ntak emi nnyịn mîkposioho usiene?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 8]
Ndin̄wam mme mbọhọidụn̄ nnyịn ke ini afanikọn̄ ekeme ndinam mme asua ẹtọn̄ọ ndima nnyịn
[Ndise ke page 9]
Ndi emesidomo ndinam emem odu ke esop?