Kûkpọn̄ Abasi Idem ke Ini N̄kpọ Okpụhọrede

NDI n̄kpọ itiehe aba ye afo nte ekesitiede? Ndi etie fi nte ke idịghe imọ ke utọ n̄kpọ oro ọkpọwọrọ? Ukem n̄kpọ emi etịbe ọnọ ediwak nnyịn, ndien edisụk itetịbe inọ mbon en̄wen n̄ko. Se ikọwọrọde mme owo ke eset ekeme ndinam ifiọk nte ikpodude uwem ke ini n̄kpọ ntem ọwọrọde nnyịn.

Ẹyak ida se iketịbede inọ David ke uwụtn̄kpọ. David ekedi ekpri ekpemerọn̄ ke ini Samuel ekeyetde enye aran nte enye emi edikarade Israel. Ke ini ekedide eyenọwọn̄, enye ama enyịme ndin̄wana ye ata anyan okopidem owo Philistia emi ekekerede Goliath. (1 Sam. 17:26-32, 42) Ẹma ẹdọhọ ekpri David edidụn̄ ke okụre ubọn̄ Edidem Saul, ẹnyụn̄ ẹmek enye etubom mbonekọn̄. David ikekereke-kere ke imọ iyokpon itie ntre, ikonyụn̄ ifiọkke se n̄kpọn̄ edidade idi.

Saul ama anam uwem enen̄ede ọsọn̄ ye David. (1 Sam. 18:8, 9; 19:9, 10) Ndien akana enye oyoyo ke ata ediwak isua mbak Saul idiwot enye. N̄kpọ ama ọsọn̄ ye David idem ke ini enye akakarade Israel, akpan akpan ke enye ama ekesịn efịbe ye n̄wan owo onyụn̄ omụm ebe owot mbak owo edifiọk se enye akanamde. Idiọkn̄kpọ esie ama oyom enye okụt. Ke uwụtn̄kpọ, Absalom eyen esie ama oyom ndibọ enye ukara. (2 Sam. 12:10-12; 15:1-14) Edi ke David ama akakabade esịt, Jehovah ama efen ọnọ enye onyụn̄ afiak ada enye nte asan̄autom esie.

N̄kpọ ekeme nditịbe nnọ fi n̄ko. Udọn̄ọ, nsọn̄ọn̄kpọ, mfịna ubon, m̀mê se inamde, ekeme ndikpụhọde uwem nnyịn ofụri ofụri. Nso edu ke ikpenyene man ikeme ndiyọ mme utọ n̄kpọ emi ke ini mmọ ẹtịbede?

Nsụhọdeidem Esin̄wam Nnyịn

Owo nsụhọdeidem edi owo emi enyịmede ndinam se ẹdọhọde. Ata nsụhọdeidem idiyakke ida idem ke n̄kpọ ikaha, m̀mê ndise mbon en̄wen ke usụhọde. Iyenen̄ede ifiọk orụk owo emi mbon en̄wen ẹdide inyụn̄ ifiọk ukeme mmọ edieke nnyịn mîsehe mmọ ke usụhọde. Nsụhọdeidem n̄ko  ayanam inen̄ede ifiọk ntak emi n̄kpọ mîtiehe aba nte ekesitiede onyụn̄ anam ifiọk se ikpanamde.

Jonathan eyen Saul ama enịm ata eti uwụtn̄kpọ ke afan̄ emi. N̄kpọ emi enye mîkekemeke ndinyan̄a ama etịbe ọnọ enye. Ke ini Samuel ọkọdọhọde Saul ke Jehovah ọbọ enye ubọn̄ Israel, Samuel ikọdọhọke ke ẹyekpọn̄ ubọn̄ emi ẹnọ Jonathan. (1 Sam. 15:28; 16:1, 12, 13) David ke Abasi akakabade emek ada itie Saul. Jonathan ama etiene ọbọ ufen nsọn̄ibuot ete esie. Abasi ikayakke enye ada itie ete esie okposụkedi emi enye mîketieneke inyene ubọk ke nsọn̄ibuot ete esie. (1 Sam. 20:30, 31) Didie ke Jonathan akanam n̄kpọ? Ndi enye ama esịn David ke esịt onyụn̄ ayat esịt ye enye ke ntak emi ẹmende itie esie ẹnọ David? Baba! Jonathan akakam adada ye David, kpa ye edide enye ama ọsọn̄ọ David onyụn̄ enyene ifiọk akan enye. (1 Sam. 23:16-18) Nsụhọdeidem ama anam enye ọfiọk ke edidiọn̄ Abasi ekem David udeme, inyụn̄ iyakke enye “[ekere] aban̄a idemesie akan nte enye ekpekerede.” (Rome 12:3) Jonathan ama ọfiọk se Jehovah okoyomde oto imọ, onyụn̄ enyịme se Jehovah ekebierede.

Imọfiọk ke ndusụk ukpụhọde esinam uwem ọsọn̄ ye nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, enyene owo iba emi Jonathan ekenen̄erede ekpere. Kiet ekedi David ufan esie emi Jehovah ekemekde ete akpakara Israel. Udiana ekedi Saul ete esie emi Jehovah ama ekesịn, edi emi okosụk akarade Israel. Sia Jonathan mîkoyomke ndikpọn̄ Jehovah, anaedi n̄kpọ emi ama esiyon̄ enye ibuot. Esịt ekeme nditịmede, mîdịghe ọduọ nnyịn edieke n̄kpọ mîtiehe aba nte ekesitiede. Edi edieke isede n̄kpọ nte Jehovah esede, iyekeme ndiyọ se ededi oro isobode inyụn̄ ika iso inam n̄kpọ esie.

Ọfọn Ifiọk Ukeme Nnyịn

Ọfọn ifiọk ukeme nnyịn. Owo ekeme ndisụhọde idem, edi itịmke ifiọk se enye ekemede ndinam, ye se enye mîkemeke.

David ama ọfiọk ke enyene se imọ mîkemeke ndinam. Kpa ye emi edide Jehovah ekemek David ete akara Israel, enye ekenyene ndibet ediwak isua mbemiso ọtọn̄ọde ndikara. Idụhe ebiet ndomokiet ke Bible emi etịn̄de ke Jehovah ama asian David ntak emi akanade enye ebet kan̄a ke ediwak isua mbemiso enye adade ubọn̄. Edi David ikafịnake idem esie, kpa ye emi utọ n̄kpọ emi ekemede ndinam uwem efek owo. Enye ama ọfiọk ke enyene se imọ mîkemeke ndinam, ke Jehovah emi ayakde kpukpru oro ẹtịbe ọfiọk se enye anamde, koro kpukpru n̄kpọ ẹsịne enye ke ubọk. Ntre, David ama enyịme n̄kpa utu ke ndiwot Saul, ikonyụn̄ iyakke Abishai nsan̄a esie, owot enye.—1 Sam. 26:6-9.

Enyene ndusụk ini emi n̄kpọ ekemede nditịbe ke esop nnyịn, ndien n̄kpọ oro inen̄ekede in̄wan̄a nnyịn, mîdịghe etie nnyịn nte ke owo inamke n̄kpọ nte akpanade ẹnam. Ndi iyeti ke Jesus edi Ibuot esop, ye nte ke mbiowo ke enye ada ọnọ esop ndausụn̄? Ndi iyeti ke nnyịn ifiọkke n̄kpọ ima, ye nte ke edieke  iyomde Jehovah aka iso ama nnyịn, ke ana inyene ime itiene ndausụn̄ oro enye adade Jesus Christ ọnọ? Ndi iyosụhọde idem inyụn̄ itie ke ime ibet, kpa ye oro mîmemke utom?—N̄ke 11:2.

Sụn̄sụn̄ Ido Anam Ifiọk Se Ikpanamde

Sụn̄sụn̄ owo idịghe owo ikponesịt. Sụn̄sụn̄ ido esinam owo eme ime, okûsọp iyatesịt, okûsịn owo ke esịt, okûnyụn̄ osio owo usiene. Imemke ndinyene sụn̄sụn̄ ido. Zephaniah 2:3 ọdọhọ yak ‘kpukpru sụn̄sụn̄ mbio isọn̄ ẹyom sụn̄-sụn̄ ido.’ Owo emi enyenede sụn̄sụn̄ ido edi owo nsụhọdeidem ye owo emi ọfiọkde ukeme esie. Enye esinyene eti ido, ifụre ifụre ido, ye nti ido eken. Utọ owo emi esisọp anam n̄kọri eke spirit koro enye esima ndibọ ukpep, onyụn̄ enyịme ndinam se ẹdọhọde enye anam.

Didie ke sụn̄sụn̄ ido ekeme ndin̄wam nnyịn ke ini n̄kpọ okpụhọrede? Ekeme ndidi omokụt ke ediwak owo ẹkere ke n̄kpọ ama okpokpụhọde, ọwọrọ ke ọdiọk. Edi emi idịghe akpanikọ, koro n̄kpọ ndikpụhọde ekeme ndinọ nnyịn ifet ndibọ ukpep nto Jehovah. Imekeme ndikụt emi ke se iketịbede inọ Moses.

Moses ama enyene nti ido ke ini enye ekedide isua 40. Enye ama ọfiọk se ikọt Abasi ẹkeyomde onyụn̄ enyene edu n̄waidem. (Heb. 11:24-26) Edi n̄kpọ ama etịbe emi akafiakde ekpep Moses sụn̄sụn̄ ido mbemiso Jehovah akayakde enye ada idụt Israel ọwọrọ ke Egypt. Enye ama efehe ọkpọn̄ Egypt ekedi ekpemerọn̄ ke Midian ke ofụri isua 40, inyụn̄ iwọrọke aba etop nte ekesiwọrọde ke Egypt. Ndi ukpụhọde emi ama enyene ufọn? Ih! Ukpụhọde emi ama anam Moses ọfọn akan nte enye ekedide. (Num. 12:3) N̄kpọntịbe emi ama ekpep enye ndibem iso n̄kere mban̄a uduak Abasi.

Man iwụt Moses ama enen̄ede enyene sụn̄sụn̄ ido, ẹyak ise se iketịbede ke ini Jehovah ọkọdọhọ enye ke imọn̄ isịn idụt Israel ke ntak nsọn̄ibuot mmọ inyụn̄ inam ubon Moses edi akamba obio. (Num. 14:11-20) Moses ama ekpe Abasi ubọk ke ibuot mmọ. Se Moses eketịn̄de ama owụt ke enye ikoyomke ufọn idemesie, edi ke enye akakam ekere se mme owo ẹditịn̄de idian Abasi ye nte n̄kpọ editiede ye nditọete esie. Owo emi etiede sụn̄sụn̄ okonyụn̄ ọfọn ndinam utom emi Moses akanamde, oro edi, ndida idụt Israel usụn̄ nnyụn̄ ndi esịne-ufọt mmọ ye Abasi. Itien̄wed emi etịn̄de nte Aaron ye Miriam ẹkesụkde Moses uyo ọdọhọ ke Moses edi “ata sụn̄sụn̄ owo, akan kpukpru owo.” (Num. 12:1-3, 9-15) Etie nte Moses ekememe usọn̄enyịn mmọ. Afo ekere ke n̄kpọ ekpeketie didie ekpedi Moses ikedịghe sụn̄sụn̄ owo?

 Enyene ini emi spirit Jehovah akanamde mbon oro mîkedịghe prọfet ẹtịn̄ ntịn̄nnịm ikọ ke eyo Moses. Joshua, isụn̄utom Moses, ekekere ke se mmọ ẹkenamde ikọfọnke. Moses mbon ikekereke ke ẹmọn̄ ẹbọ imọ itie, edi okonyụn̄ ese n̄kpọ oro nte Jehovah ekesede. (Num. 11:26-29) Ekpedi Moses ikedịghe sụn̄sụn̄ owo, ndi enye okpokokop inemesịt aban̄a ukpụhọde oro Jehovah akanamde mi?

Sụn̄sụn̄ ido akanam Moses anam utom emi Jehovah ọkọnọde enye, utu ke ndikakara nditọ Israel. Jehovah ama ọdọhọ enye ọdọk enyọn̄ Obot Horeb ke ibuot nditọ Israel. Abasi ama anam angel esie etịn̄ ikọ ye Moses, onyụn̄ emek enye esịne-ufọt ediomi imọ ye idụt Israel. Sụn̄sụn̄ ido akanam Moses enyịme akwa ukpụhọde emi ke uwem esie, onyụn̄ aka iso anam se inemde Abasi esịt.

Nso kaban̄a nnyịn? Nnyịn idikemeke ndinam n̄kọri edieke nnyịn mînyeneke sụn̄sụn̄ ido. Akpana kpukpru mbon emi ẹnyenede ifetutom ke esop ẹnyene sụn̄sụn̄ ido. Emi idiyakke ikohode idem ke ini n̄kpọ okpụhọrede, oyonyụn̄ anam inam n̄kpọ nte owo emi enyenede ibuot ke ini n̄kpọ etịbede. Ana ikpeme nte isinamde n̄kpọ. Idinam didie n̄kpọ ke ini n̄kpọ ẹkpụhọrede? Ndi iyada emi nte ifet ndinen̄ede nnyene nti edu? Se itịbede akam ekeme ndinọ fi ifet ndikpep ndinyene sụn̄sụn̄ ido.

N̄kpọ edisụk ikpokpụhọde ke uwem emi. Ndien ndusụk ini, nnyịn isifiọkke ntak emi n̄kpọ ẹkpụhọrede. Mme mfịna oro inyenede ye nte se itịbede enyen̄ede nnyịn ẹkeme ndinam nnyịn isehe aba n̄kpọ nte Jehovah esede. Edi edieke isụhọrede idem, ifiọkde ke enyene se nnyịn mîkemeke ndinyan̄a, inyụn̄ inyenede sụn̄sụn̄ ido, iyekeme ndiyọ se ededi oro etịbede, inyụn̄ ikpọn̄ke Abasi.

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 4]

Ata nsụhọdeidem idiyakke ida idem ke n̄kpọ ikaha

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 5]

Nnyịn idikemeke ndinam n̄kọri edieke nnyịn mînyeneke sụn̄sụn̄ ido

[Ndise ke page 5]

Moses ama osobo mme idaha oro akanamde enye etetịm enyene sụn̄sụn̄ ido