Jehovah Iyomke N̄kpọ Anam Fi

ATA ọkpọsọn̄ Abasi idiyakke n̄kpọ anam ikọt esie ke ini ata enyene-ndịk n̄kpọ oro akanam mîtịbeke editịbede. (Joel 2:32) Jehovah esisụk amama ndikpeme ikọt esie toto ke editọn̄ọ. Sia enye edide “obube mmọn̄ uwem,” enye abat kpukpru owo ke ọsọn̄urua, ye se ẹkpekpemede.—Ps. 36:9.

Nte mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi ke eset ẹkesinyụn̄ ẹsede uwem edi oro. Genesis 33:18 ọdọhọ ke usụn̄ oro Jacob ye ubon esie ẹkesan̄ade ama ọdiọk etieti, edi mmọ ẹma ẹkesịm ebiet emi mmọ ẹkekade ke ifụre ye ke emem. Kpa ye oro Jacob ọkọfiọkde ke Jehovah eyekpeme mmimọ, enye ikawan̄ke-wan̄ ubọk itie, edi ama anam n̄kpọ mbak n̄kpọ idinam kpukpru mbon emi ẹkesan̄ade ye enye. (Gen. 32:7, 8; 33:14, 15) Emekeme ndinyan̄a idem fo ye mbon en̄wen edieke anamde se Bible etemede. Ẹyak ise nte emi ekemede ndin̄wam mbon emi ẹbọpde mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄, ye mme utom ntre, ye mbon emi ẹsin̄wamde ke ebiet emi afanikọn̄ etịbede.

Ibet Moses Ama Anyan̄a Owo

Ibet Moses ama eteme nditọ Israel se ẹkpenamde mbak unọmọ ekededi editịbe. Ke uwụtn̄kpọ, eyen Israel ekededi oro ọkọbọpde ufọk ekenyene ndibọp ọkọ, m̀mê ibio ibibene n̄kanade ọkọmufọk esie. Sia ọkọm ini oro ekesitiede mbatmbat mbatmbat, mme owo ẹma ẹsiwak ndidọk n̄ketie do, ntre akana ẹbọp ọkọ m̀mê ibio ibibene ẹkanade mbak owo ididian̄ade iduọ. (1 Sam. 9:26; Matt. 24:17) Edieke owo akadian̄ade ediduọ ada unan m̀mê akpa ke ntak emi enyeneufọk mîkanamke se Ibet etemede, enyeneufọk oro ama enyene mfịna ke iso Jehovah.—Deut. 22:8.

Ibet emi ama etịn̄ n̄ko aban̄a ufene owo ndinọ owo unan. Edieke enan̄ owo atuakde owo owot, akana andinyene owot enye mbak enye idifiak iwot owo. Emi ekedi akwa ntakurua ọnọ andinyene sia enye ikenyeneke ndita unam emi, m̀mê ndinyam nnọ owo en̄wen. Edi nso ke ẹkenyene ndinam edieke enan̄ owo ọnọde owo unan, edi andinyene inyịmeke ndikpeme enan̄ oro? Edieke enan̄ oro akade okowot owo, ekenyene ndiwot enan̄ oro ye andinyene. Ibet emi ama anam mbon emi ẹkesisanade ufene mmọ ẹyak ẹsan̄a ntre ẹfiak ẹkere n̄kpọ.—Ex. 21:28, 29.

Ibet emi ama ọdọhọ n̄ko ẹsitịm ẹkama n̄kpọutom. Ediwak nditọ Israel ẹma ẹsida ekụri ẹsiak ifia. Edieke ibuot ekụri owo akafaharede ọkọtọ owo owot, asiak ifia oro ekenyene ndifehe n̄ka obio ubọhọ. Ndien akana enye odu do tutu akamba oku akpa; emi ekeme ndiwọrọ ndikpọn̄ ubon esie ke ata ediwak isua. Ibet emi ama anam nditọ Israel ẹfiọk ke uwem  owo enen̄ede edi akpan n̄kpọ ke enyịn Jehovah. Ndien owo ekededi emi eketienede Abasi ada uwem ke akpan n̄kpọ ekenyene ndisidiọn̄ n̄kpọutom esie, nnyụn̄ n̄kama enye ọfọn.—Num. 35:25; Deut. 19:4-6.

Ibet emi ama anam nditọ Israel ẹkụt ke Jehovah iyomke mmimọ inam n̄kpọ emi ekemede ndiwot owo ke ufọk m̀mê ke ebiet ekededi. Mbon emi ẹkewotde owo, ye mbon emi ẹkenọde owo unan, idem ekpededi mmọ ikọfiọkke-fiọk, ẹma ẹnyene mfịna ke iso Abasi. Jehovah ikpụhọkede ke nte enye esede n̄kpọ emi. (Mal. 3:6) Enye iyomke owo ọnọ idemesie m̀mê owo en̄wen unan. Ikpanaha inọ owo unan, m̀mê  ndinam n̄kpọ oro edinọde nnyịn unan, ke ebiet emi ẹbọpde m̀mê ẹfiakde ẹdiọn̄ mme itie utuakibuot nnyịn.

Nte Ẹkpekpemede Idem ke Itie Ubọp N̄kpọ

Edi ata akwa ifet nditiene mbọp m̀mê nditiene ndiọn̄ mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄, mme Ufọk Mbono, ye mme ufọkutom n̄kọk itieutom. Esinyụn̄ etie nnyịn ntre n̄ko ke ini itienede in̄wam ke ebiet emi afanikọn̄ etịbede. Imesinen̄ede ikpeme nte inamde n̄kpọ sia unana ifiọk ekeme ndinam inọ idem unan m̀mê mbon en̄wen. (Eccl. 10:9) Ke nditịm ntịn̄, edieke isitịn̄de enyịn ikpeme nte inamde n̄kpọ, nnyịn idinọhọ idem nnyịn ye mbon en̄wen unan.

Mme N̄ke 20:29 ọdọhọ ete: “Mbana n̄kparawa edi odudu mmọ: ndien ubọn̄ n̄kani-iren edi iwat.” N̄kparawa emi ẹkopde odudu ẹsifọn ke ọkpọsọn̄ utom. Edi n̄kani owo emi ẹma ẹkenam utom ubọpn̄kpọ ẹbịghi ẹdiọn̄ọ nte ẹkemede ndinam utom enen̄ede ọwọrọ ada ediye ediye. Enyene ini emi mmọ ẹkesinyụn̄ ẹdade odudu mmọ ẹnam ọkpọsọn̄ utom. Edieke edide odụk utom unyịmesịt obufa, kama enyịn se se n̄kani owo ẹnamde, nyụn̄ nam se mmọ ẹdọhọde anam. Edieke oyomde ndikpep n̄kpọ, nditọete emi ẹnyenede ifiọk ubọpn̄kpọ ẹyekpep fi ekese n̄kpọ. Emi esịne nte  ẹkpekamade n̄kpọ emi ekemede ndinọ owo unan ye nte ẹkpemenerede ndodobi n̄kpọ. Emi ayan̄wam fi anam utom fo edifọn edifọn ke inemesịt, unyụn̄ udaha unan.

Mbon emi ẹnamde utom ke ebiet emi ẹbọpde n̄kpọ ẹkpenyene ndinen̄ede n̄kpeme se ẹnamde kpukpru ini. N̄kpọ ekeme ndikpụhọde ini kiet ekededi. Aba ekeme ndidu ke ebiet emi n̄kpọ ndomokiet mîkodụhe. Mbon en̄wen emi ẹtienede ẹnam utom ẹkeme ndisịk eberi, obukpọk, m̀mê ọkpọ emi ẹsịnde ndom mbakara. Ọyọsọp ada unan edieke mûtịn̄ke enyịn ke se anamde. Ibet utom ọdọhọ yak mbonutom ẹsịne mme n̄kpọ oro ẹdinamde mmọ ẹkûda unan. Nsọsọn̄ itam, akrasi enyịn utom, ye ikpaukot utom ẹkeme ndinam okûda unan ke ini anamde utom ke itie ubọpn̄kpọ. Mme n̄kpọ emi ẹdin̄wam fi n̄kukụre edieke etịmde mmọ akama onyụn̄ esịnede mmọ.

Kpa ye oro ndusụk n̄kpọutom ẹsitiede nte isọn̄ke ndikama nnam utom, osụk oyoyom ọbọ ukpep man ekeme nditịm n̄kama mmọ ke usụn̄ oro mîdinọhọ fi unan. Edieke mûnen̄ekede ufiọk nte ẹsikamade n̄kpọutom, tịn̄ nọ eyenete emi esede enyịn ke itieutom oro. Enye ayanam ẹkpep fi. Ọfọn ọfiọk se ekemede ndinam ye se mûkemeke ndinam. Emi enen̄ede edi akpan n̄kpọ mbak ududue unọ idem unan m̀mê owo en̄wen ke itie ubọpn̄kpọ.—N̄ke 11:2.

N̄kpọ oro esiwakde ndinọ mme owo unan ke itie ubọpn̄kpọ edi iduọ. Mbemiso ọdọkde eberi m̀mê n̄kpọ emi ẹsidọkde ẹda ẹnam utom, kụt ete ke enye ada ọfọn ye nte ke idụhe n̄kpọ ndomokiet emi ekemede ndinọ owo unan. Ke ini ọdọkde n̄kpọ ada anam utom m̀mê ke ini anamde utom ke ọkọmufọk, ekeme ndiyom ọkọbi n̄kpaha oro mîdiyakke ọduọ, mîdịghe ọbọp ekpri n̄kpọ akanade ebiet anamde utom mbak ududuọ. Edieke enyenede mbụme ekededi aban̄a utom enyọn̄, mbọk bụp esenyịn utom oro. *

Sia mbon oro ẹdụkde esop Jehovah ẹkade-ka iso ẹwak, oyom ẹka iso ẹbọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ye mme itie eken oro ẹsidade ẹnam n̄kpọ Abasi. Ẹdọhọ mme esenyịn ke itie ubọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ẹte ẹkpeme mme erọn̄ Jehovah emi ẹnamde utom ke itie emi mmọ ẹsede enyịn. (Isa. 32:1, 2) Edieke ẹdọhọde fi ese enyịn ke itie emi ẹbọpde n̄kpọ, kụt ete ke amanam n̄kpọ mbak mme owo ẹdida unan. Kụt n̄ko ete ke itieutom oro asana, ke ẹnyụn̄ ẹtan̄ mme n̄kpọ oro ẹkemede ndinọ owo unan ẹfep. Edieke etiede nte owo inamke se akpanamde, da sụn̄sụn̄ ido ti enye. Kûyak eyenọwọn̄ m̀mê owo emi mîfiọkke se ẹnamde odụk ebiet emi n̄kpọutom ekemede ndinọ owo unan. Da kụt se iditịbede, nyụn̄ tịn̄ se ẹkpenamde mbak owo edida unan. Ti ke nnyịn iyomke owo ndomokiet ada unan tutu utom okụre.

Se Ima Ekemede Ndinam

Utom ubọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ye mme itie utuakibuot eken edi utom emi ekemede ndinọ owo unan. Mmọdo, oyom mbon oro ẹtienede ẹnam utom emi ẹnọ ntịn̄enyịn ke se mmọ ẹnamde. Edieke anamde se Bible ọdọhọde, etienede ndausụn̄ oro ẹnọde, onyụn̄ etịmde ekere mbemiso ebierede ndinam n̄kpọ, ududaha unan udunyụn̄ unọhọ owo en̄wen unan.

Nso isinam owo enen̄ede ekpeme mbak idida unan m̀mê idinọ owo en̄wen unan? Ima. Ima oro imade Jehovah esinam ida uwem ke akpan n̄kpọ nte enye onyụn̄ adade. Ima emi isiyakke inam n̄kpọ oro ekemede ndinọ owo unan. (Matt. 22:37-39) Mmọdo, ẹyak inam se ededi oro ikemede mbak owo edida unan ke ini ibọpde n̄kpọ.

[Ikọ Idakisọn̄]

[Ekebe/Ndise ke page 30]

Se Akpanamde Mbak Ududian̄ade ke Eberi Uduọ

Ke ndondo emi ke United States, se iwakde ibe mme anamutom 160,000 ẹma ẹdian̄ade ke eberi ẹduọ ẹda unan. Ndien n̄kpọ nte owo 150 ẹkekpa. Ke ntre, se se akpanamde mi mbak ududian̄ade ke eberi uduọ.

◇ Kûdọk ntaha eberi m̀mê enye emi enyekde-nyek; kûkere ke emekeme ndidiọn̄ ntaha eberi ọfọn. Top enye duọk.

◇ Kpukpru eberi ẹnyene udomo mbiomo emi mmọ ẹkemede ndimen. Kụt ete ke afo ye mme n̄kpọutom fo idobike ikan eberi emi aduakde ndida nnam utom.

◇ Ke ini oyomde ndiwụk eberi nda nnam utom, kûwụk enye ke isọn̄ emi etiede n̄kpotụk n̄kpotụk m̀mê ke mbat. Kûnyụn̄ uwụk enye ke enyọn̄ n̄kpọ emi enyekde-nyek, utọ nte enyọn̄ obukpọk emi ẹkọn̄de man ẹda ẹdọk enyọn̄ m̀mê ke enyọn̄ ọkpọ m̀mê enyọn̄ ekebe.

◇ San̄a iso iso, kûkpa-kpa edem ke ini ọdọkde m̀mê osụhọrede eberi.

◇ Kûda, kûnyụn̄ utie ke akpatre udịghiukot m̀mê udiana akpatre udịghiukot eberi.

◇ Edieke oyomde ndidọk m̀mê ndisụhọde ke enyọn̄, kụt ete ke eberi emi oyomde ndida nnam emi ọniọn̄ ke nsụhọde n̄kaha mita kiet akan ebiet emi oyomde ndidọk n̄ketre. Kụt ete ke enye enen̄ede owụhọ ke isọn̄, mîdịghe kọn̄ eto sịn ke isọn̄ ke iso ukot eberi oro mbak ididi ọkọdọk enye eberede ọduọ. Edieke mûkemeke ndinam emi, dọhọ owo oro enyenede odudu omụm akama ọnọ fi ọdọk ada anam utom. Tebe enyọn̄ eberi oro dian ke n̄kpọ mbak ididian̄ade iduọ n̄kan̄ n̄kan̄.

◇ Kûda udịghiukot eberi uberi ke n̄kpoto emi ẹdade ẹnam utom.

◇ Edieke odorode ke enyọn̄ eberi enen̄erede idem, ọmọn̄ anam eberi oro okûda aba ọfọn ke isọn̄. Kûnam utọ n̄kpọ oro, koro emekeme ndiwot idem. Sịk eberi fo kpere ebiet emi anamde utom.

◇ Edieke eberide eberi ke usụn̄, dian idiọn̄ọ ke usụn̄ oro ndiwụt ke owo do anam utom, nyụn̄ kọbi usụn̄ oro. Edieke mûkemeke ndikọbi usụn̄ oro, nam owo ada do etịn̄ ọnọ owo ekededi emi oyomde ndisan̄a do mbe ke ẹnam utom do.

◇ Owo kiet kpọt ekpenyene ndidọk eberi kiet idịghe owo iba, ibọhọke edi eberi emi ẹnamde ẹnọ owo iba. *

[Ikọ Idakisọn̄]

[Ndise ke page 29]

Ibet Moses ọkọdọhọ ẹbọp ibio ibibene ẹkanade ọkọmufọk