Mme Uyen—Ẹnam Se Idinọde Mbufo Odudu Ndinam N̄kpọ Jehovah

“Nyụn̄ ti Andibot fi ke ini afo edide akparawa.”—ECCL. 12:1.

1. Ẹkedọhọ nditọwọn̄ ẹnam nso ke Israel?

MOSES, kpa prọfet Jehovah, ọkọdọhọ mme oku ye nyebiowo Israel n̄kpọ nte isua 3,500 emi ẹkebede ete: “Bon kpukpru owo ọtọ kiet, iren-owo ye iban, ye nditọwọn̄, . . . man mmọ ẹkop, man mmọ ẹnyụn̄ ẹkpep, ẹnyụn̄ ẹbak Jehovah Abasi mbufo, ẹnyụn̄ ẹkpeme ndinịm kpukpru ikọ mbet emi.” (Deut. 31:12) Idịghe omokop mbon oro ẹkedọhọde ẹtiene ẹsop idem ẹkpono Abasi: irenowo, iban, ye nditọwọn̄. Ih, ẹma ẹdọhọ nditọwọn̄ n̄ko ẹte ẹtiene ẹkop uyo Jehovah ẹnyụn̄ ẹkpep n̄kpọ.

2. Didie ke Jehovah okowụt ke imama mme uyen ke akpa isua ikie?

² Ke akpa isua ikie, Jehovah ama aka iso owụt nte imọ imade mme uyen oro ẹbakde imọ. Ke uwụtn̄kpọ, enye ama anam apostle Paul ewet se nditọwọn̄ ẹkpenamde ke ndusụk leta emi enye ekewetde mme esop. (Kot Ephesus 6:1; Colossae 3:20.) Mme uyen oro ẹdide Christian emi ẹnamde item emi ẹsinen̄ede ẹma Jehovah ẹnyụn̄ ẹbọ edidiọn̄ esie.

3. Didie ke mme uyen mfịn ẹwụt ke imama ndinam n̄kpọ Abasi?

³ Ndi ẹdọhọ mme uyen mfịn ẹtiene ẹsop idem ọtọkiet ẹkpono Jehovah? Ih, ẹdọhọ! Mmọdo, kpukpru ikọt Abasi ẹnen̄ede ẹkop idatesịt ndikụt ata ediwak mme uyen emi ẹdide mme asan̄autom Abasi ẹnamde item Paul emi: “Ẹnyụn̄ ẹyak nnyịn ikere nte ikpedemerede kiet eken inọ ima ye nti utom, ikûsịn ndisop idem ọtọkiet, nte ido ndusụk owo edide, edi isịn udọn̄ inọ kiet eken, ẹnyụn̄ ẹdọdiọn̄ ẹnam ntre adan̄a nte mbufo ẹkụtde ẹte usen oro ke asan̄a ekpere.” (Heb. 10:24, 25) Ke adianade do, ediwak nditọwọn̄ ẹsitiene mme ete ye mme eka ẹkwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi. (Matt. 24:14) N̄ko, man ẹwụt ke imama Jehovah ke ofụri esịt, ata ediwak mme uyen ẹna baptism kpukpru isua ẹnyụn̄ ẹbọ mme edidiọn̄ ke ntak edidi mbet Christ.—Matt. 16:24; Mark 10:29, 30.

Ditiene Kpono Abasi Idahaemi

4. Eyenọwọn̄ ekpedi isua ifan̄ mbemiso enye etienede anam n̄kpọ Abasi?

⁴ Ecclesiastes 12:1 ọdọhọ ete: “Nyụn̄ ti Andibot fi ke ini afo edide akparawa.” Mme uyen, ẹkere ke ẹkpedi isua ifan̄ mbemiso ẹtọn̄ọde ndinam n̄kpọ Jehovah nte itien̄wed emi etemede? N̄wed Abasi isiakke akpan isua. Mmọdo, kûdọhọ ke imekpri ikaha ndikop uyo Jehovah nnyụn̄ nnam n̄kpọ esie. Inamke n̄kpọ m̀mê edi isua ifan̄, ẹsịn udọn̄ ẹnọ fi ẹte ọsọsọp etiene okpono Jehovah.

5. Didie ke mme ete ye eka ẹkeme ndin̄wam nditọ mmọ ẹnam n̄kọri eke spirit?

⁵ Mme ete ye eka mbufo ẹn̄wam ediwak mbufo ẹnam n̄kọri eke spirit. Ntre, mbufo ẹnyụn̄ ẹtie nte Timothy oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Bible. Eunice eka esie ye Lois eka eka esie ẹma ẹkpep enye edisana N̄wed Abasi toto ke nsek. (2 Tim. 3:14, 15) Imekere ke ete ye  eka fo ke ẹkpep fi Bible ntre n̄ko, ẹbọn̄ akam ye afo, ẹda fi ẹka mme mbono esop, n̄kpri ye ikpọ mbono ikọt Abasi, ẹsinyụn̄ ẹsan̄a ye afo ke an̄wautom. Ke akpanikọ, ata akpan utom emi Jehovah ọnọde ete ye eka fo edi ndikpep fi usụn̄ Esie. Ndi omowụt esịtekọm ke nte mmọ ẹmade ẹnyụn̄ ẹkerede ẹban̄a fi?—N̄ke 23:22.

6. (a) Psalm 110:3 ọdọhọ ke nso orụk ukpono isinem Jehovah esịt? (b) Nso ke idineme idahaemi?

⁶ Nte ededi, nte mbufo mme uyen ẹkponde owo, Jehovah oyom mbufo ‘ẹdomo ẹfiọk uduak imọ eke edide eti onyụn̄ enemde imọ esịt onyụn̄ ọfọnde ama’ kpa nte Timothy akanamde. (Rome 12:2) Edieke anamde oro, afo editiene inam n̄kpọ Abasi idịghe ke ntak ete ye eka fo, edi sia oyomde ndinem Abasi esịt. Edieke okponode Jehovah ke imaesịt, esịt eyenem enye. (Ps. 110:3) Didie ndien ke ekeme ndiwụt ke emenen̄ede oyom ndikop uyo Jehovah nnyụn̄ nnam se enye ọdọhọde? Imọn̄ ineme akpan usụn̄ ita oro ekemede ndinam emi. Oro edi, ndikpep n̄kpọ, mbọn̄ akam, nnyụn̄ ndu eti uwem. Ẹyak ineme mmọ kiet kiet.

Fiọk ke Jehovah Edi Ata Owo

7. Didie ke Jesus okowụt ke imenen̄ede iyom ndifiọk Ikọ Abasi, ndien mmanie ẹken̄wam enye?

⁷ Akpa n̄kpọ oro ekemede ndinam man owụt ke emenen̄ede oyom ndinam n̄kpọ Jehovah edi ndisikot Bible ke usen ke usen. Edieke okotde Bible kpukpru ini, oyoyụhọ udọn̄ eke spirit fo onyụn̄ ọkọ ọsọn̄urua ifiọk Bible. (Matt. 5:3) Jesus ama enịm uwụtn̄kpọ ọnọ nnyịn. Isan̄ kiet, ke ini enye ekedide isua 12, ete ye eka esie ẹma ẹkụt enye ke temple, “nte etiede ke ufọt mme andikpep akpan̄ utọn̄ ọnọ mmọ onyụn̄ obụp mmọ mbụme.” (Luke 2:44-46) Jesus ama enenen̄ede ama onyụn̄ ọfiọk Ikọ Abasi toto ke nsek. Mmanie ikenen̄ede in̄wam enye? Mary eka esie, ye Joseph ebe eka esie emi eketienede ese enye enyịn. Mmọ ẹkedi mme asan̄autom Abasi emi ẹkekpepde Jesus Ikọ Abasi toto ke nsek.—Matt. 1:18-20; Luke 2:41, 51.

8. (a) Ini ewe ke mme ete ye eka ẹkpetọn̄ọ ndinam nditọ mmọ ẹma Ikọ Abasi? (b) Bụk ifiọkutom oro owụtde ke ọfọn ndikpep nditọ n̄kpọ toto ke nsek.

⁸ Kpasụk ntre, mme ete ye eka oro ẹbakde Abasi mfịn ẹfiọk ke enen̄ede ọfọn ndidọdiọn̄ nnam nditọ mmimọ ẹma akpanikọ Bible toto ke nsek. (Deut. 6:6-9) Se eyenete nnyịn an̄wan emi ekerede Rubi akanamde edi oro ke ndondo oro enye akamande Joseph akpan esie. Enye ama esikot N̄wed Mi eke Mme Mbụk Bible ọnọ enye kpukpru usen. Nte Joseph okokponde, eka esie ama ekpep enye ndisitịn̄ nsio nsio itie N̄wed Abasi ke ibuot. Ndi utọ ukpep emi ama enyene ufọn ọnọ Joseph? Ke ndondo oro Joseph ekekemede nditịn̄ ikọ, enye ama esibụk ediwak mbụk Bible ke idemesie. Ndien ke ini enye ekedide isua ition, enye ama ọnọ akpa utịn̄ikọ esie ke Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi.

9. Ntak emi ọfọnde ndikot Bible nnyụn̄ ntie n̄kere se okotde?

⁹ Se idin̄wamde mbufo mme uyen ẹkọri ke n̄kan̄ eke spirit edi ndinam edi ido mbufo ndisikot Bible kpukpru usen. (Ps. 71:17) Ntak emi idọhọde ke ndisikot Bible ayanam anam n̄kọri-e? Jesus ọkọdọhọ ke akam oro enye ọkọbọn̄de ọnọ Ete esie ete: “Nsinsi uwem ọwọrọ mmọ ndinyene ifiọk mban̄a fi, ata Abasi kierakiet, ye enye emi afo okosiode ọdọn̄, kpa Jesus Christ.” (John 17:3) Ke akpanikọ, nte ọkọde ifiọk Jehovah, ntre ke edinen̄ede ikụt ke enye edi ata Owo, ndien emi ayanam enen̄ede ama enye. (Heb. 11:27) Mmọdo, da ifet ekededi oro okotde Bible kpep ekese ban̄a Jehovah. Bụp idemfo ete: ‘Nso ke itien̄wed emi ekpep mi aban̄a Jehovah nte Owo? Didie ke itie Bible emi owụt nte Abasi amade onyụn̄ ekerede aban̄a mi?’ Ndida ini ntie n̄kere  utọ mbụme emi ekeme ndinam ọfiọk nte Jehovah ekerede aban̄a se enye oyomde fi anam. (Kot Mme N̄ke 2:1-5.) Kpa nte ekedide ye Timothy, ‘ẹyekpek fi ndinịm’ se afo ekpepde ke N̄wed Abasi, ndien emi ayanam ebiere ke idemfo ndikpono Jehovah.—2 Tim. 3:14.

Nte Akam Ekemede Ndinam Enen̄ede Ama Jehovah

10, 11. Didie ke akam ekeme ndinọ fi odudu ndinam n̄kpọ Abasi?

¹⁰ Ọyọhọ n̄kpọ iba emi ekemede ndinọ fi odudu ndinam n̄kpọ Jehovah edi ndibọn̄ akam ke ofụri esịt. Psalm 65:2 ọdọhọ ete: “Afo emi okopde akam, kpukpru obụkidem ẹyetiene fi.” Idem ke ini Israel ẹkedide san̄asan̄a ikọt Abasi, Abasi okosụk esikokop akam isenowo oro ẹkesidide ẹdibọn̄ akam ẹnọ enye ke temple Esie. (1 Ndi. 8:41, 42) Abasi isinamke asari. Mbon oro ẹnamde ewụhọ esie ẹnen̄ede ẹfiọk ke enye esikop akam mmimọ. (N̄ke 15:8) Ke akpanikọ, “kpukpru obụkidem” ẹsịne mbufo mme uyen.

¹¹ Idịghe ọmọfiọk ke akpan n̄kpọ oro esinamde ufan enem edi ndisineme nneme ye ufan. Ekeme ndidi esinem fi nditịn̄ se ekerede ye nte etiede fi ke idem nnọ edima ufan fo. Kpasụk ntre, ke ini ọbọn̄de akam ke ofụri esịt ọnọ Andibot, nneme ke eneme oro ye enye. (Phil. 4:6, 7) Tịn̄ ofụri se idude fi ke esịt nọ Jehovah nte n̄kpọ eke enemede nneme ye edima ete m̀mê eka, m̀mê edima ufan. Ke nditịm ntịn̄, nte ọbọn̄de akam enen̄ede owụt nte adade Jehovah. Afo oyokụt ke nte enen̄erede ekpere Jehovah, ntre ke akam fo edinen̄ede inyene se ọwọrọde.

12. (a) Ntak emi idọhọde ke idịghe se ẹtịn̄de kpọt esinam akam enyene se ọwọrọde? (b) Nso idinam ọfiọk ke Jehovah enen̄ede ekpere fi?

¹² Ti ete ke idịghe se ẹtịn̄de ke akam kpọt esinam akam enyene se ọwọrọde. Man akam fo enyene se ọwọrọde, ana an̄wan̄a ofụri esịt fo ọnọ Abasi. Bọn̄ akam ke usụn̄ oro owụtde ke emenen̄ede ama Jehovah, enen̄ede okpono Enye, onyụn̄ enen̄ede eberi edem ke enye. Ama okokụt nte Jehovah ọbọrọde akam fo, eyenen̄ede okụt do ndien nte “Jehovah [ekperede] kpukpru mmọ eke ẹsemede ẹnọ enye.” (Ps. 145:18) Ke akpanikọ, Jehovah ayasan̄a ekpere fi, onyụn̄ ọnọ fi odudu ndibiọn̄ọ Devil, nnyụn̄ nnam se inende.—Kot James 4:7, 8.

13. (a) Didie ke ndinam ufan ye Abasi akan̄wam eyenete an̄wan kiet? (b) Didie ke ndidi ufan Abasi anam ekeme ndin̄wana mbiọn̄ọ udọn̄ editiene ubọkn̄ka nnam se mîfọnke?

¹³ Yak itịn̄ nte ndisan̄a n̄kpere Jehovah ọkọnọde Cherie odudu. Ke ini enye okodude ke sekọndri, enye ama ọbọ ediwak enọ ke ufọkn̄wed ke ntak emi enye ekenen̄erede ọfiọk n̄wed onyụn̄ ọfiọk mbre mbuba. Ke enye ama okokụre sekọndri, ẹma ẹdọhọ enye aka ufọkn̄wed ntaifiọk ke mfọn. Cherie ọdọhọ ete: “Eketie nte n̄kpekenyenyịme, ndien nditọ ufọkn̄wed nnyịn ye  mme andikpep mbre mbuba ẹma ẹnen̄ede ẹsịn mi mfịna ke idem ẹte nnyịme.” Cherie ama edikụt ke ndika ufọkn̄wed ntaifiọk idinọhọ imọ ini ndinam n̄kpọ Jehovah, edi ke idikam isịn ibuot isịn itọn̄ ikọ ifiọk ererimbot inyụn̄ ikpep mbre mbuba. Nso ndien ke enye akanam? Enye ọdọhọ ete: “Ke mma n̄kọbọn̄ akam nnọ Jehovah, mma ndọhọ ke nyomke enọ uka-n̄wed mfọn oro, nnyụn̄ n̄kabade ntọn̄ọ utom usiakusụn̄.” Cherie asiak usụn̄ isua ition idahaemi. Kop se enye etịn̄de: “Ntuaha n̄kpọfiọk ndomokiet. Mmokop inemesịt ndifiọk ke se n̄kebierede ndinam enem Jehovah esịt. Ke akpanikọ, edieke ebemde iso oyom Obio Ubọn̄ Abasi, Abasi iditreke ndidian mme n̄kpọ eken nnọ fi.”—Matt. 6:33.

Ndidu Eti Uwem Owụt ke ‘Esịt Fo Asana’

14. Ntak emi Jehovah adade eti edu uwem fo ke akpan n̄kpọ?

¹⁴ Ọyọhọ n̄kpọ ita oro owụtde ke okpono Jehovah ke imaesịt edi edu uwem fo. Jehovah esidiọn̄ mme uyen oro ẹdude edisana uwem. (Kot Psalm 24:3-5.) Ekpri Samuel iketieneke nditọ Eli Akwa Oku idu oburobụt uwem. Edisana uwem Samuel ikedịghe edịbe. Bible ọdọhọ ete: “Ndien eyen oro Samuel ọdiọn̄ ọkọri; Jehovah ye owo ẹnyụn̄ ẹma enye.”—1 Sam. 2:26.

15. Tịn̄ ndusụk ntak emi odude eti uwem.

¹⁵ Nnyịn idu uwem ke ererimbot emi mme owo ẹmade idemmọ, ẹtan̄de idem, ẹsọn̄de ibuot ye ete ye eka, ẹnanade esịtekọm, inyeneke nsọn̄ọnda, ẹtiede obom obom, ẹkohorede idem, ẹmade inemesịt ẹkan Abasi—ke ndisiak ibat ibat ke otu n̄kpọ emi Paul akabatde. (2 Tim. 3:1-5) Mmọdo, imọfiọk ke imemke utom inọ mbufo ndidu edisana uwem ke utọ idiọk ererimbot emi. Nte ededi, ini ekededi oro anamde se inende onyụn̄ etrede nditiene ndu ndisịme uwem, afo owụt ke ada ye Jehovah ke eneni oro aban̄ade m̀mê anie odot ndikara ekondo. (Job 2:3, 4) Oyonyụn̄ enem fi ndifiọk ke afo ke okop ima ima mbukpek emi Jehovah ekpekde fi mi ete: “Eyen mi, nyene ibuot, nyụn̄ dat mi esịt, man n̄kụt se ndibọrọde owo eke osụn̄ide mi.” (N̄ke 27:11) Ke adianade do, ndifiọk ke Jehovah ama se afo anamde ọyọnọ fi odudu ndinam n̄kpọ esie.

16. Didie ke eyenete an̄wan kiet akanam esịt Jehovah adat?

¹⁶ Eyenete an̄wan kiet emi ekerede Carol ama enen̄ede odu uwem ekekem ye mme edumbet Bible ke ini enye okosụk akade n̄wed, ndien mme owo ẹma ẹkụt ke enye ekedi eti eyenọwọn̄. Nso iketịbe? Nditọ ufọkn̄wed mmọ ẹma ẹsak enye nsahi sia ubieresịt esie emi Bible ọnọde ukpep mîkayakke enye etiene odụk usọrọ oro mîkemke ye Bible ye mme usọrọ ufreidụt. Ndusụk ini, enye ama esida mme ifet emi anam mme owo ẹfiọk se imọ inịmde ke akpanikọ. Ke ediwak isua ẹma ẹkebe, akani eyen ufọkn̄wed mmọ ama ọnọ enye ekpri kad, onyụn̄ ewet ke kad oro ete: “Esidọn̄ mi ndinyene nneme ye afo nnyụn̄ n̄kọm fi. Nte ekesidude uwem nte owo Abasi ke ufọkn̄wed, ye nte ekenyenede uko ndifep mme usọrọ oro mîkemke ye Bible ama enen̄ede otụk mi. Afo edi ata akpa Ntiense emi akanam nsobode.” Uwụtn̄kpọ Carol ama enen̄ede otụk  eyen ufọkn̄wed mmọ emi tutu enye ọtọn̄ọ ndikpep Bible nte ini akakade. Enye ekewet ke kad oro ete ke ebe isua 40 ikana baptism! Ukem nte Carol, mbufo mme uyen emi ẹsisọn̄ọde ẹda ẹnam se Bible etemede ẹmekeme ndinam mbon oro ẹnyenede eti esịt ẹdi ẹdifiọk Jehovah.

Mme Uyen Oro Ẹtorode Jehovah

17, 18. (a) Esitie fi didie ama okụt mme uyen ke esop mbufo? (b) Nso ke Jehovah edinam inọ mme uyen oro ẹbakde enye?

¹⁷ Kpukpru nnyịn emi idude ke esop Jehovah ke ofụri ererimbot imenen̄ede ikop inemesịt ndikụt ediwak tọsịn mme uyen oro ẹsịnde ifịk ẹnam n̄kpọ ẹnọ ata Abasi. Se inọde mme uyen emi odudu ndika iso nnam n̄kpọ Jehovah edi edikot Bible kpukpru usen, mbọn̄ akam, nnyụn̄ ndu uwem ekekem ye uduak Abasi. Utọ nti uyen emi ẹdi n̄kpọ idatesịt ẹnọ mme ete ye eka mmọ, ye kpukpru ikọt Jehovah.—N̄ke 23:24, 25.

¹⁸ Ke ini iso, mme uyen emi ẹnamde akpanikọ ẹnọ Jehovah ẹyesịne ke otu mbon emi ẹdibọhọde idụk obufa ererimbot emi Abasi ọn̄wọn̄ọde. (Edi. 7:9, 14) Inua ikemeke ndibụk kpukpru edidiọn̄ oro Jehovah edinọde mmọ nte mmọ ẹsụk ẹkpepde n̄kpọ ẹban̄a Enye. Mmọ ẹyenyụn̄ ẹnyene ifet ndika iso ntoro enye ke nsinsi nsinsi.—Ps. 148:12, 13.

Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?

• Didie ke mme uyen ẹkpetiene ẹkpono Abasi mfịn?

• Ntak emi anade etie ekere se okotde ke Bible man enen̄ede ọbọ ufọn-ọ?

• Didie ke akam anam asan̄a ekpere Jehovah?

• Nso ikeme nditịbe edieke Christian odude eti uwem?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 5]

Ndi edi ido fo ndisikot Bible kpukpru usen?