Irenowo, Ndi ke Ẹsụk Ibuot Ẹnọ Christ?
Irenowo, Ndi ke Ẹsụk Ibuot Ẹnọ Christ?
“Christ edi ibuot ọnọ kpukpru irenowo.”—1 COR. 11:3.
1. Nso iwụt ke Jehovah idịghe Abasi ndutịme?
EDIYARADE 4:11 ọdọhọ ete: “Jehovah, kpa Abasi nnyịn, afo omodot ndibọ ubọn̄ ye ukpono ye odudu, koro afo okobotde kpukpru n̄kpọ, ndien oto uduak fo ke mmọ ẹkedu, ẹkenyụn̄ ẹbot mmọ.” Jehovah Abasi edi Andikara ye Andikon̄ n̄kan ke ofụri ekondo, koro enye okobot kpukpru n̄kpọ. Nte enye obonde mme angel esie ke nde ke nde owụt ke enye idịghe “Abasi ndutịme, edi edi Abasi emem.”—1 Cor. 14:33; Isa. 6:1-3; Heb. 12:22, 23.
2, 3. (a) Anie ke Jehovah ekebem iso obot? (b) Nso idi idaha Abasi ye eke akpan esie?
2 Abasi ama ododu ke anana-ibat isua mbemiso enye okobotde mme n̄kpọ. Ata akpa n̄kpọ oro enye okobotde ekedi owo eke spirit oro ẹkotde “Ikọ,” sia enye ekesitịn̄ ikọ ke ibuot Jehovah. Enye ke Abasi ọkọnọ odudu ete obot mme n̄kpọ eken ke ekondo. Ekem, Ikọ ama edimana nte mfọnmma owo ke isọn̄, ndien ẹkekot enye Jesus Christ.—Kot John 1:1-3, 14.
3 Nso ke Bible etịn̄ aban̄a idaha Abasi ye eke akpan esie? Edisana spirit ama anam apostle Paul ewet ete: “Nyom mbufo ẹfiọk ẹte Christ edi ibuot ọnọ kpukpru irenowo; erenowo onyụn̄ edi ibuot ọnọ n̄wan; Abasi onyụn̄ edi ibuot ọnọ Christ.” (1 Cor. 11:3) Ete edi ibuot Christ. Man emem ye ifụre odu ke enyọn̄ ye ke isọn̄, ana enyene owo emi edide ibuot ye mbon emi ẹsụkde ibuot ẹnọ enye. Idem enye emi Abasi ọkọnọde odudu ndibot “kpukpru n̄kpọ eken” enyene ndisụk ibuot nnọ Abasi.—Col. 1:16.
4, 5. Jesus akada Jehovah didie?
4 Ndi Jesus ama ama ndisụk ibuot nnọ Jehovah nnyụn̄ nsụhọde ndi isọn̄? N̄wed Abasi ọdọhọ ke ‘okposụkedi emi Christ Jesus okodude ke mbiet Abasi, ke enye ikekereke ndiwamade Abasi itie mbọ, oro edi, ke enye ikoyomke ndidi n̄ka ye Abasi. Edi ke enye ama asana emi ayak onyụn̄ emen mbiet ofụn esịne onyụn̄ edidu ke mbiet owo. Ndien ke ini enye okokụtde idemesie ke mbiet owo, ke enye ama osụhọde idem onyụn̄ akabade osụk ibuot tutu osụn̄ọ ke n̄kpa, ih, n̄kpa ke eto ndutụhọ.’—Phil. 2:5-8.
5 Jesus ama esisụhọde idem anam uduak Ete esie kpukpru ini. Enye ọkọdọhọ ete: “N̄kemeke ndinam baba n̄kpọ kiet ke odudu idemmi; . . . ubiereikpe eke ami nnọde edi edinen, koro ndomoke ndinam uduak idemmi, edi ndomo ndinam uduak enye emi ọkọdọn̄de mi.” (John 5:30) Onyụn̄ ọdọhọ ke John 8:29 ete: ‘Nsinam n̄kpọ emi enemde Ete mi esịt kpukpru ini.’ Ke ayakde usen ifan̄ mbemiso ẹwotde Jesus, enye ama ọbọn̄ akam ọnọ Ete esie ete: “Mmọnọ fi ubọn̄ ke isọn̄, sia mma n̄kokụre utom eke afo ọkọnọde mi nnam.” (John 17:4) Emi owụt ke Jesus ama ọfiọk ke Abasi edi ibuot imọ, ndien ke akakam enenem enye ndisụk ibuot nnọ Abasi.
Ndisụk Ibuot Nnọ Ete Enyene Ufọn Ọnọ Eyen
6. Ewe nti edu ke Jesus ekenyene?
6 Jesus ama ọfọn uwem etieti ke ini enye okodude ke isọn̄. Enye ama enen̄ede ama Ete esie. Enye ọkọdọhọ ete: “Mmama Ete.” (John 14:31) Enye ama ama mme owo n̄ko. (Kot Matthew 22:35-40.) Jesus ama ọfọn ido onyụn̄ ekere aban̄a mbon en̄wen, enye ikọsọn̄ke ido inyụn̄ itie ukara ukara. Enye ọkọdọhọ ete: “Ẹtiene mi, kpukpru mbufo emi ẹkpade utom ẹnyụn̄ ẹbiomde ndodobi mbiomo, ndien nyọnọ mbufo nduọkodudu. Ẹmen ọkpọnọ mi ẹkọn̄ọ ke itọn̄ mbufo ẹnyụn̄ ẹkpebe mi, koro ami mmenyene ifụre ifụre ido nnyụn̄ nsụhọde esịt, ndien mbufo ẹyekụt nduọkodudu ẹnọ ukpọn̄ mbufo. Koro ọkpọnọ mi ememem, mbiomo mi onyụn̄ efefere.” (Matt. 11:28-30) Nti edu Jesus ye inem inem ukwọrọikọ esie ama esinọ mbon mbieterọn̄ idọn̄esịt, akpan akpan mbon oro ẹkefịkde, edide nditọwọn̄ m̀mê ikpọ owo.
7, 8. Nso ukpan ke Ibet Moses ọkọnọ n̄wan oro ọkọdọn̄ọde uwọrọiyịp, edi didie ke Jesus akanam n̄kpọ ye eyenan̄wan emi?
7 Ẹyak ise nte Jesus ekesinamde n̄kpọ ye iban. Toto ke eset, ediwak irenowo ikesikamake iban ke eti usụn̄. Ntre ke mme adaiso ido ukpono ke Israel eset ẹkesinyụn̄ ẹnam n̄kpọ ye iban. Edi mbụk eyenan̄wan emi ọkọdọn̄ọde uwọrọiyịp ke isua 12 owụt ke Jesus ekesikam okpokpono iban. Eyenan̄wan emi ama okụt ekese ubiak ke ubọk ediwak mbiausọbọ onyụn̄ abiat kpukpru se enye ekenyenede ada ọsọbọ idem. Ofụri ufen esie ọkọwọrọ ikpîkpu sia idem akakam ‘ọdọdiọk enye akan.’ Ibet Moses ọkọdọhọ ke owo emi ọdọn̄ọde utọ udọn̄ọ oro edehe. Ndien owo ekededi emi okotụkde enye ama edehe n̄ko.—Lev. 15:19, 25.
8 Ke ini eyenan̄wan emi okokopde ke Jesus ke ọkọk mme owo udọn̄ọ, enye ama asan̄a odụk otuowo emi ẹkekanarede Jesus ẹkụk, onyụn̄ ọdọhọ ete: “Mma n̄kam ntotụk ekpedi ekụra esie nyokop nsọn̄idem.” Enye ama otụk Jesus, ndien idem ama onyụn̄ ọsọn̄ enye kpa idahaoro. Jesus ama ọfiọk ke ikpakanaha enye otụk imọ ọfọn̄. Edi utu ke ndisua nnọ enye, Jesus akakam etịn̄ ikọ ata sụn̄sụn̄ ye enye. Jesus ama ọfiọk nte eketiede eyenan̄wan emi ke idem ndikọdọn̄ọ utọ idiọk udọn̄ọ oro ke ediwak isua, onyụn̄ okụt ke enyịn ama enen̄ede anan eyenan̄wan oro. Ntre, Jesus ama ọdọhọ enye ata sụn̄sụn̄ ete: “Eyenan̄wan, mbuọtidem fo amanam idem ọsọn̄ fi. Nyọn̄ ke emem, nyụn̄ . . . kop nsọn̄idem.”—Mark 5:25-34.
9. Nso ke Jesus akanam ke ini mme mbet esie ẹkedomode ndibiọn̄ọ mbon oro ẹkedade nditọwọn̄ ẹsọk enye?
9 Idem nditọwọn̄ ẹma ẹsima ndidu ye Jesus. Isan̄ kiet, mme mbet Jesus ẹma ẹyat esịt ke ini mme owo ẹketan̄de nditọwọn̄ ẹsọk Jesus; ekeme ndidi mmọ ẹkekere ke Jesus iyomke mfịna nditọwọn̄. Edi Jesus ikadaha oro nte mfịna. N̄wed Abasi ọdọhọ ete: “Ke ini Jesus okụtde emi, esịt ofụt enye, enye onyụn̄ ọdọhọ mmọ ete: ‘Ẹyak n̄kpri nditọ ẹtiene mi; ẹkûdomo ndikpan mmọ, koro obio ubọn̄ Abasi enyenede mmọ eke ẹtiede ntem.’” Ekem “enye emen nditọ oro akama ke ubọk esie onyụn̄ ọtọn̄ọ ndidiọn̄ mmọ, odori mmọ ubọk.” Idịghe nte ke Jesus okonyụn̄ ọyọyọ nditọwọn̄, enye ama enen̄ede ama ndidu ye mmọ.—Mark 10:13-16.
10. Jesus akada mmọn̄ nti edu?
10 Jesus akada mmọn̄ utọ nti edu emi? Enye ama odu ye Ete esie ke heaven ke anana-ibat isua, ese nte enye anamde n̄kpọ onyụn̄ ekpebe nti edu Esie. (Kot N̄ke 8:22, 23, 30.) Jesus ama okụt nte Jehovah akarade mme angel ye mme owo ke ima, onyụn̄ ekpebe oro. Ekpedi Jesus ikosụkke ibuot inọ Ete esie, ndi enye ekpekekeme ndikpebe Enye? Akakam enenem eyen mbon ndisụk ibuot nnọ Ete esie, ndien ama enem Jehovah n̄ko ndinyene enye nte Eyen. Jesus okonyụn̄ anam n̄kpọ ata ukem ukem nte Ete esie ke ini enye okodude ke isọn̄. Edi ata akwa ifet ọnọ nnyịn ndisụk ibuot nnọ Christ, kpa enye emi Abasi emekde ete akara ke Obio Ubọn̄ heaven!
Kpebe Christ
11. (a) Anie ke ikpesịn ukeme ikpebe? (b) Ntak emi anade irenowo akpan akpan ẹdomo ndikpebe Christ?
11 Akpana kpukpru owo ke esop Abasi, akpan akpan irenowo, ẹsịn ofụri ukeme ẹkpebe Christ. Nte ima iketetịn̄, Bible ọdọhọ ke “Christ edi ibuot ọnọ kpukpru irenowo.” Akpana irenowo ẹsịn ofụri ukeme ẹkpebe Christ, kpa ibuot mmọ, ukem nte Christ ekekpebede enye emi edide Ibuot ọnọ enye, Jehovah Abasi. Se apostle Paul akanamde edi oro ke enye ama akakabade edi Christian. Paul ọkọdọhọ ete: “Ẹkabade ẹdi mme andikpebe mi, kpa nte ami n̄kpebede Christ.” (1 Cor. 11:1) Ndien apostle Peter ọkọdọhọ ete: “Ẹkekot mbufo kaban̄a ntak emi, koro Christ ama akam okụt ukụt kaban̄a mbufo, ọkpọn̄de uwụtn̄kpọ enịm ọnọ mbufo man ẹtiene nde ikpat esie ketket.” (1 Pet. 2:21) Akpan ntak en̄wen odu emi anamde ẹdọhọ ke ana irenowo ẹkpebe Christ. Koro mmọ ẹsidi mbiowo ye mme asan̄autom unamutom ke esop. Ntre, akpana enem mmọ ndikpebe Christ ukem nte ekenemde Jesus ndikpebe Jehovah.
12, 13. Didie ke mbiowo ẹkpenam n̄kpọ ye erọn̄ Abasi emi ẹdọhọde mmọ ẹkpeme?
12 Ikọ Abasi ọdọhọ mbiowo ẹkpebe Christ. Peter ọkọdọhọ mbiowo ete: “Ẹkpeme otuerọn̄ Abasi emi odude ke idak ukpeme mbufo, idịghe ke edinyenyịk, edi ke unyịmesịt; inyụn̄ idịghe ke edima idiọk udori, edi ye ọkpọsọn̄ udọn̄; idịghe ndibre odudu ye mmọ emi ẹdide udeme Abasi, edi ndikabade ndi uwụtn̄kpọ nnọ otuerọn̄.” (1 Pet. 5:1-3) Ikpanaha mbiowo ẹtie ukara ukara inyụn̄ ikereke iban̄a se erọn̄ ẹyomde. Mmọ ẹkpekam ẹtiene uwụtn̄kpọ Christ, ẹnyene ima, ẹkere ẹban̄a mme owo, ẹsụhọde idem, ẹnyụn̄ ẹfọn ido ye erọn̄ Abasi emi ẹdọhọde mmọ ẹkpeme.
13 Mme esenyịn ẹdi mme anana-mfọnmma owo, ndien mmọ ikpenyeneke ndifre emi. (Rome 3:23) Ntre, akpana ọdọn̄ mmọ ndikpep ekese mban̄a Jesus nnyụn̄ mma mme owo nte enye. Oyom mmọ ẹtie ẹkere nte Abasi ye Christ ẹnamde n̄kpọ ye mme owo ẹnyụn̄ ẹkpebe uwụtn̄kpọ mmọ. Peter ọnọ kpukpru nnyịn item ete: “Kpukpru mbufo ẹnam n̄kpọ ke nsụhọdeidem ye kiet eken, koro Abasi ọbọbiọn̄ọ mbon ntan̄idem, edi enye ọnọ mbon nsụhọdeidem mfọnido oro owo mîdotke.”—1 Pet. 5:5.
14. Didie ke mbiowo ẹkpekpono mmọ eken?
14 Akpana mbiowo ẹtịm ẹse otuerọn̄ enyịn ẹnyụn̄ ẹfọn ido ye mmọ. Rome 12:10 ọdọhọ ete: “Ẹda ima nditọete ẹnyene esịt ima ẹnọ kiet eken. Ẹda iso ke ndinọ kiet eken ukpono.” Mbiowo ye mme asan̄autom unamutom ẹkpenyene ndikpono mbon en̄wen. Ukem nte nditọete eken, ikpanaha mmọ ‘ẹnam n̄kpọ ndomokiet ke ndomoidem m̀mê ke n̄kụtidem, edi ẹkpekam ẹsosụhọde idem ẹbat nte ke mbon efen ẹfọn ẹkan mmimọ.’ (Phil. 2:3) Ndinam emi owụt ke mmọ ẹnam item Paul emi ọdọhọde ete: “Nnyịn emi isọn̄de idem ikpenyene ndibiom mmemidem mbon oro mîsọn̄ke idem, inyụn̄ idịghe ndinem idem nnyịn esịt. Yak owo nnyịn kiet kiet enem mbọhọidụn̄ esie esịt ke ndida se ifọnde mbọp enye nnam ọkọri. Koro Christ n̄ko ikenemke idemesie esịt.”—Rome 15:1-3.
‘Kpono N̄wan Fo’
15. Didie ke mme ebe ẹkpenam n̄kpọ ye iban mmọ?
15 Ẹyak ise item emi Peter ọkọnọde mme ebe. Enye ọkọdọhọ ete: “Mbufo mme ebe, ẹka iso ẹdụn̄ ye [iban mbufo] kpasụk ntre ke ifiọk, ẹnọde mmọ ukpono nte mmọ eke ẹmemde ẹkan.” (1 Pet. 3:7) Ndikpono owo ọwọrọ ndida enye nte n̄kpọuto fo, mfiọk se ifịnade enye, mbụp ekikere esie mbemiso anamde n̄kpọ, nnyụn̄ nyak ekikere esie ada edieke ọdiọn̄ọde ke oro idibiatke n̄kpọ. Nte ebe okponyụn̄ anamde n̄kpọ ye n̄wan esie edi emi.
16. Nso item ke Bible ọnọ mme ebe?
16 Ke ini Peter ọkọdọhọde mme ebe ẹkpono iban mmọ, enye ama adian do ete: “Mbak n̄kpọ edibiọn̄ọ akam mbufo.” (1 Pet. 3:7) Emi owụt ke Jehovah ibatke nte owo anamde n̄kpọ ye n̄wan esie ke n̄kpọ mbubru. Abasi ekeme nditre ndikop akam owo edieke enye mîkponoke n̄wan esie. N̄kpọ en̄wen edi nte ke iban ẹsinen̄ede ẹma ndinam se ẹdọhọde edieke mme ebe ẹkponode mmọ.
17. Adan̄a didie ke ebe akpama n̄wan esie?
17 Ikọ Abasi etịn̄ nte owo akpamade n̄wan esie, ete: “Mme ebe [ẹkpenyene ndima] iban mmọ nte idem mmọ. . . . Koro akananam baba owo kiet isuaha obụkidem esie; edi ọbọbọk onyụn̄ ekpeme enye, kpa nte Christ n̄ko anamde ye esop . . . Yak owo mbufo kiet kiet enen̄ede ama n̄wan esie nte enye amade idemesie.” (Eph. 5:28, 29, 33) Adan̄a didie ke mme ebe ẹkpama iban mmọ? Paul ọbọrọ ete: “Mme ebe, ẹka iso ẹma iban mbufo, kpa nte Christ n̄ko akamade esop onyụn̄ ayakde idemesie ọnọ ke ibuot esie.” (Eph. 5:25) Ih, akpana ebe eben̄e idem ndikpa ke ibuot n̄wan esie ukem nte Christ akakpade ke ibuot nnyịn. Eyenen̄ede emem utom ọnọ n̄wan emi ebe amade, ekerede aban̄a, esikpan̄de utọn̄ ọnọ, mînyụn̄ idịghe ibụk, ndisụk ibuọt nnọ ebe esie.
18. Nso ikeme ndin̄wam mme ebe ẹnam n̄kpọ ye iban mmọ nte N̄wed Abasi etemede?
18 Ndi ndidọhọ mme ebe ẹkpono iban mmọ edi n̄kpọ emi okponde akaha ọnọ irenowo ndinam? Ihih, koro Jehovah ikpamaha ndidọhọ mmọ ẹnam n̄kpọ emi mmọ mîdikemeke ndinam. N̄kpọ en̄wen edi nte ke imenyene akakan odudu ke ekondo, oro edi, edisana spirit Abasi. Jesus ọkọdọhọ ete: “Edieke mbufo, emi ẹdiọkde, ẹfiọkde ndinọ nditọ mbufo nti enọ, adan̄a didie akan oro ke Ete mbufo ke heaven ediyak edisana spirit ọnọ mbon oro ẹben̄ede enye!” (Luke 11:13) Mme ebe ẹkeme ndiben̄e Jehovah ẹte anam spirit esie an̄wam mmimọ isinam n̄kpọ ye eti usụn̄ ye iban mmimọ ye mbon en̄wen.—Kot Utom 5:32.
19. Nso ke idikpep urua en̄wen?
19 Imọfiọk ke irenowo ẹnyene ata akwa utom, oro edi, ndikpep ndisụk ibuot nnọ Christ nnyụn̄ n̄kpebe nte enye akakamade itie ibuot esie. Edi nso idi utom iban, akpan akpan ibanndọ? Ibuotikọ emi idikpepde urua en̄wen eyetịn̄ nte mmọ ẹkpesede utom emi Jehovah ọnọde mmọ.
Nte Afo Emeti?
• Ewe edu Jesus ke ikpekpebe?
• Didie ke mbiowo ẹkpenam n̄kpọ ye mme erọn̄ Abasi?
• Didie ke ebe akpanam n̄kpọ ye n̄wan esie?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 10]
Kpono mbon en̄wen ukem nte Jesus